SENDHANG MUSTIKANING WARIH VI (012)

12.

Jebul Makara olehe kasep nggone teka ing papan pagaweyane ora pati kawanen, malah kepara kena diarani ora kasep merga sing tekane luwih awan tinimbang Makara uga ana. Tapet-tapete yen mentas mendem kakehan ngombe arak, babar pisan ora ana. Malah esuk kuwi Makara katon luwih seger lan luwih sumunar cahyane. Mangkono uga solah bawane uga luwih trengginas ora klentrang-klentreng kaya wong yen lagi kurang turu ngana kae.Suwarane keprungu gandhang tak rungokne saka papanku nyambut gawe, Makara lagi omong-omongan karo kancane.

"Elho? ora sida kasep teka ndika Kakang Makara?" Makara tak cedhaki banjur tak takoni "apa mau ora sida leren turu? Nanging katone ndika tambah seger lan sumringah lho?".

"Kala wau dumugi griya kula inggih lajeng tilem kok Gus" wangsulane Makara karo mesem "gandheng tilem kula boten wonten ingkang ngresahi, inggih lajeng bleg-sek ;an saged ngraosaken tuwuk nalika kula tangi".

"O ngono?" aku nimbangi eseme "malah aku sing kebablasen durung turu nganti seprene, lha wong lagi wae arep mapan kedadak Gusti Menggung wis tata-tata arep budhal menyang negara, dadi aku ya ora sida turu".

"Inggih?" Makara wangsulan karo nyawang aku "nanging jengandika boten katingal menawi arip lho Gus, malah kepara ketingal seger".

"Nek kuwi ya ora nggumunake" wangsulanku karo mesem "jeneh wong olehku melek mau bengi kuwi mung melekan lumrah, ora kambon omben sing marakne wuru kae babar pisan, ya beda karo ndika sing kudu ngalingi pengapesanku banjur aweh pangayoman kanthi ngentekne jatah sing kudune jatahku, upama larihan mau bengi ora ana ndika, aku ora bisa nggambarake kaya apa dadine awaku ing esuk iki".

"Walah mandhak namung makaten kemawon kok wongsal-wangsul dipun dhawuhaken ta Gus- Gus" karo ngguyu lirih Makara wangsulan "malah menawi kagagas kanthi saestu, dede kula ingkang ngalingi jengandika Gus Wanda, nanging malah kula ingkang nampi kanugrahan saged ngemum unjukan jengandika ngantos tuwuk".

Punggawa Dalem Katumenggungan sing olehe nyambut gawe cecaketan karo papanku jagongan karo Makara padha pating plenggong, katone durung padga ngerti  sing lagi tak rembug karo Makara iki.

"Critane ki ngene lho kanca-kanca" Makara guneman ngandhani kanca-kancane sing pating plenggong ora mudheng karo sing lagi wae tak omong "mau bengi kuwi aku rak nampa kanugrahaning Bathara?"

"Kanugrahane Bathara? Ki Makara?" salah siji saka wong sing ana kono takon.

"Iya, aku oleh kalodhangan bisa ngemum unjukane Gus Suwanda nganti saktuwuke" Makara nutugne olehe guneman "mau bengi kuwi, sanakanku si Wuyungan Blantik Kebo Pajaringan kae rak nyewu wong tuwane? nanggap wayang pisan, banjur Bagus Suwanda tak dherekne mrana".

"Lha banjur?" kancane Makara sumela takon.

"Mesthi wae Wuyungan rumangsa seneng lan marem awit karawuhan Gus Suwanda, putra angkate Gusti Menggung. Mula banjur ngetokne pasuguhan sing mirunggan, arak sagenthong ditokne kanggo ngurmati rawuhe Gus Suwanda. Para tamu melu seneng, merga padha ngerti nek arak sing ditokne Wuyungan kuwi simpenane mBah Buyute, sing embuh wis pirang puluh tahun suwene, arak sagenthong dileboni anak kidang lan anak menjangan, banjur dipendhem nganti pirang-pirang puluh tahun. Lagi diwetokne mau bengi kuwi, merga karawuhan priyagung saka Katumenggungan kene".

"Waaa, nek ngerti ndika ndherekne Gus Wanda, jathuka aku rak nusul" kandhane kancane makara nyelani rembug "jeneh aku ora oleh uleman, sing oleh malah wong tuwaku nanging ora bisa budhal merga lagi keneng panastis".

"Ngerti yen ana omben sing langka ngono kuwi mau, aku banjur nembung marang Gus Wanda supaya aku dikeparengake ngemum unjukane, ketang welase karo aku Gus Wanda ngeparengake kabeh unjukan sing katur panjenengane tak ombe, mula olehku ngombe ya rada sawatara akehe".

"Sing kebangeten kuwi tenane rak aku?" aku banjur melu nrambul gunem "lha wong mung ngombe arak wae, jebul aku iki ora wani. Merga wiwit biyen aku durung tau weruh rasane, jalaran pancen dening biyungku neng ndesa kana aku diweling aja nganti ngombe tunggalane arak ngono kuwi, dadi aku mau bengi kuwi bares wae wedi nek nganti aku mendem lan dadi guyone wong akeh. Tujune mau bengi kuwi ki ana Kakang Makara sing saguh dadi tamengku, upama ora kira-kira embuh dadine karo awakku, kira-kira ya mendem neng omahe Wuyungan dadi guyonane bocah-bocah cilik merga mutah cecek gumlethak neng lemah".

Wong-wong sing krungu olehku guneman padha meneng, sajake duwe rasa pekewuh menawa arep nanggapi karo apa sing tak kandhakne kuwi.

Bengine aku pamitan marang Rama Tumenggung nek arep sanja ing omahe Ki Suwela. Kaya padatan Rama Tumenggung Jatikusuma paring weling supaya aku ora ninggal kaprayitnan lamun jagongan karo Ki Suwela lan anake lanang, Makara. Olehku sanja ing omahe Ki Suwela kuwi mung prelu sepele, ya iku arep njaluk warah marang Makara supaya bisa kaya dheweke anggone kuwat ora nganti mendem menawa nuju ngombe arak utawa ciyu. Aku mula kepengin banget bisa ngumpuli kabeh kanca-kanca apa dene kawula ing sakiwa tengene dalem Katumenggungan kanthi wutuh. Kalebu kepengin bisa nimbangi samangsa-mangsa kudu ngadhepi suguhan arak utawa ciyu. Aku ngerti yen nalikane aku ora gelem ngombe nalika disuguhi arak ing pasamuan ngana kae, ora ana wong sing kawetu maido marang aku, nanging aku wedi karo wewayanganku dhewe, kuwatir yen nganti ana sing mbatin yen olehku ora gelem ngombe inuman sing bisa marakne wuru kuwi, merga kasurung rasa angkuhku. Kamangka aku ora kepengin ana wong sing duwe pangira yen aku iki wong sing angkuh utawa wong sing duwe watek gumedhe sing seneng ngrenmehake sapepadhaning wong. Babagan iki temene uga nate tak aturake marang Rama Tumenggung lan Ibu Nyai Menggung. Nanging Rama Tumenggung babar pisan ora mrayogakne aku supaya sinau ngombe arak utawa ciyu. Malah Panjenengane dhawuh, ora ana tunane nek mung dikira gumedhe mung sabab nampik suguhan arak ing pasamuwan, merga Rama Tumenggung kagungan panemu kaya panemune Biyungku sing ana ndesa, ngombe arak utawa inuman sing bisa ndadekne wuru kuwi luwih gedhe kapitunane tinimbang kabecikane. Kamangka aku ya weruh dhewe yen mung perkara ngunjuk inuman bangsane arak ngono kuwi, Rama Tumenggung prasasat ora ana sing bisa nandhingi mungguh kakuwatane, enteka pirang-pirang guci ora bakal Rama Tumenggung wuru. Nanging kanyatane, pituture marang aku ya ngono kuwi mau. Malah Nyai Menggung sing uga tresna lan asih banget marang aku, paring dhawuh :

"Ngene lho Ngger, awakmu kuwi wis becik-becik ora tepung karo arak utawa Ciu. Dadi wis bener kaya sing didhawuhne ramamu mau, aja wedi nek mung dikira kumalungkung mung sabab nulak disuguhi arak. Jalaran dununge angkuh, gumedhe lan kumalungkung kuwi ora manggon neng kono, nanging manggon ing darma bhektimu marang negara lan Sang Prabu, lumantar nggonmu aweh leladi marang kawula Majapahit kang uga kawulane Sang Prabu. Jumbuh karo jejibahanmu sing didhawuhne ramamu marang awakmu. Yen anggonmu aweh leladi kuwi becik ora mbedak-mbedakne kawula siji lan sijine, linandhesan kukum adil kang mijil saka suka rilaning ati, mangka kumalungkung, gumedhe utawa angkuh kuwi bakal sirna saka atimu. Kosok baline yen olehmu ngladeni kawula Majapahit mung sasenengmu dhewe, mangka kuwi ora bisa mbok aling-alingi yen nyatane kowe pancen wong sing kumalungkung ngendelne dumeh lagi kasampiran panguwasa".

Mula bener apa sing dingendikakne Ibu lan Rama Tumenggung marang aku kuwi, nanging bareng aku weruh kadibyane Makara sing babar pisan ora mendem sawuse ngentekne pirang-pirang cangkir arak, aku temen-temen kepengin bisa kaya dheweke. Aku ngagas yen alane wong ngombe arak utawa ciyu kuwi manggon ing pas mendem sing banjur ilang nalare ngana kae. Mula nadyanta ngombe nek ora nganti mendem kuwi ora ana alane, malah kepara bisa nuduhne kabecikane, bisa ngumpuli sanak mitra ing pasamuwan. Mula wengi kuwi aku budhal sanja ing omahe Ki Suwela saprelu sinau kepiye carane ngombe arak sing becik sing ora ndadekne wuru.

Jebul Makara lan wong tuwane wis ngerti yen tekaku wengi kuwi mung kepengin sinau carane ngombe arak. Ketitik aku wis dicawisi gendul jejer-jejer ditata neng dhuwur dhampar. Gendul-gendul kuwi kabeh kebak isi arak. Sauntara Ki Suwela apa dene Makara isih lungguh anteng ing sacedhake.

 

ana candhake.