44.

Sudimin mesem.

 

“Lha nek wong Kedunggalar ya arep apa?” pitakone marang Wiwin “ya malah keneng diarani  napak tilase wong tuwane sing asale saka nDesa cedhak watu adoh ratu iki. Lha wong tuwane asmane sapa?”.

 

“Drs, Agus Supriyanta, M.Pd.I nembe kemawon Pensiun saking Kantor Kemenag Ngawi, criyosipun Thole jabatan terakhir Kasi Urusan Haji, napa ngaten? Lha menawi ibunipun kagungan asma Bu Sri, tutuge sinten Yahya kirang cetha, sak niki ngasta ing Kemenag, nglenggahi jabatan Kepala salah setunggaling MAN ing Ngawi” wangsulane Wiwin nekakne kabar sing ditampa saka anake lanang.

 

“Wadhuh calon besan sampean ki wong gedhe-gedhe no Bune?” Sudimin takon maneh karo ngguyu “kok Yahya ki golek bojo ya milih putrane wong luhur ya?”.

 

“Lha enggih ta Mas?” Wiwin wangsulan karo mencep “lha nek dereng gedhe nggih dereng gadhah anak, Panjenengan niku nggih ana-ana wae lho? Sing baku Yahya mpun cocog lan mpun sreg, rak nggih empun ta?”.

 

“Iya” wangsulane Sudimin “Kira-kira Yahya apa ya blaka nek anake Dosen Sastra Jawa apa ora ya?”.

 

“Botena ngaken ngoten, calone Yahya nggih mpun ngertos” Wiwin nyethakne sapa satemene calone anake lanang kuwi “tiyang Arfa sing dipilih Yahya niku rumiyin kuliahe nggih tunggal sakampus, adhik kelas let tigang tahun, lare kalih niku sami-sami aktif teng LDK”.

 

“Ya wis nek ngono, Yahya ora sah ndadak sampean dhawuhi matur bapake perkara iki, sampean dhawuhi Bapake wis mathuk ngono. Lan Yahya ya kon ndang matur marang wong tuwane…. sapa mau?”.

 

“Arfa Khairiyah Mas” Wiwin nyebut jenenge calon mantune.

 

“Iya, Yahya sampean dhawuhi  matur marang wong tuwane Arfa, Bapak karo Ibune wis siaga ing dhiri arep nglamar. Ya ben luwih cetha, Yahya didhawuhi supaya bares wae, nek Bapake iki biyen ya wong Ngawi, anake Diman Bandhat lan tau ndherek ngabdi marang Pak Suwaji Kepala SD Negeri Pasopati. Dadi ben pirsa bibitane Yahya kuwi mung saka wong Pidak Pajarakan, saupama wong tuwane Arfa ora sarju ing penggalih kagungan mantu sing mung turune wong ndesa, drajate mung wong ndherek, bisa paring dhawuh marang Yahya nek anggone arep nglamar ora sah ditutugne. Dene nek panjenengane kuwi ora metung bibite Yahya kuwi turune sapa, awake dhewe sowan nglamar mrana kuwi ora diarani wong nglamak lan degsura”.

 

“Inggih Mas” wangsulane Wiwin sing banjur menyat arep mlebu omah.

 

Let seminggu sawise Sudimin jagongan karo Wiwin neng Teras kuwi mau, karo sarapan esuk neng meja makan Yahya, matur marang Bapake.

 

“Sedaya welingipun Bapak sampun Yahya aturaken dhateng tiyang sepuhipun Arfa, Bapak” ature Yahya ngati-ati.

 

“Iya? Klebu bibitanmu sing mung anake tilas abdine Pak Suwaji barang?” wangsulane Sudimin karo mesem seneng.

 

“Inggih sampun, ugi kula aturaken pisan menawi simbah wedok inggih simbokipun Bapak menika namine Sudinem padamelanipun ngasag lan buruh-buruh dhateng sabin,  malah kula wewahi menawi simbahipun Yahya inggih tiyang sepuhipun Bapak, menika manggen ing Sumatera ndherek Transmigrasi napa” wangsulane Yahya “menawi bibit saking Ibu namung kula aturaken bilih Eyang Kakung Putri menika pangumbara saking nagari manca, lajeng sepuh lan seda wonten Yogya mriki”.

 

“Sokur, nek ngono” wangsulane Sudimin “banjur tumanggape Bapak ibune Arfa piye?” .

 

“Waunipun Pak Agus ketingal pripun ngaten” atur wangsulane Yahya karo rada mesem “lajeng Bu Sri gumujeng nelakaken menawi penggalihipun rena. Bu Sri matur dhateng Pak Agus, bilih Bu Sri sampun tepang sae kalihan Bapak, ugi sampun apal kalihan asmanipun Simbah Lanang lan Simbah Wedok, Diman Bandhat kalih Sudinem, ugi asmanipun Lik Daliyem saha Lik Wagirah napa. Bu Sri ugi ngendika menawi jaman alitanipun ugi asring dolan ing dalemipun Eyang Suwaji, ngendikanipun jaman rumiyin Bapak menika pinter nanem utawi damel Jamur Damen ingkang raosipun eca. Bu Sri criyos menawi Bapak menika wiwit SD nganyos SMP tansah dados Bintang Pelajar………”.

 

“Mengko dhisik !” Sudimin nyela rembuge Yahya “asmane Ibune Arfa kuwi jangkepe sapa? Lan ngastane ana ngendi? Kok wis pirsa Bapak ?”.

 

“Menawi asma jangkepipun Yahya boten ngertos Bapak” wangsulane Yahya “ngertos kula nggih namung Bu Sri makaten, ngastanipun Kepala MAN, tahun ngajeng sampun pensiun. Saderengipun menika, ngasta Pengawas Pendidikan Agama Islam ing Kemenag Ngawi. Menawi Pak Agus saderengipun purna ngasta ing Kemenag ugi, Kasie Haji saderengipun menika ngasta Kasie Pontren”.

 

“Sri sapa ya?” Sudimin grenengan dhewe karo ndemok bathuk.

 

“Lha awakmu kok cepet temen tekan daleme Pak Agus lho Nang?” Wiwin genti nakoni anake lanang.

 

“Lha menika kaleresan Bu, kala Rebo nika Yahya wonten tugas dhateng Pondok Modern Gontor Putri 1 ingkang manggenipun ing Mantingan Ngawi, lajeng Yahya mampir pisan dhateng dalemipun Pak Agus ing Perumahan Lawu Indah. Dados kala Rebo menika anggen kula sowan inggih dipun kancani Mas Jaka Sumarsana ingkang nyetiri mobilipun, kalih Ustadz  Aziz, kanca mucal ing Kampus ingkang ugi alumnus Pondok Gontor Ponorogo” wangsulane Yahya.

 

“Lha sawise kowe matur ngono kuwi mau, dhawuh wangsulane Pak Agus karo Bu Sri piye?” Wiwin takon maneh.

 

“Dhawuhipun Pak Agus dhateng kula, menawi Bapak saha Ibu badhe nglamar Arfa, saged benjing dinten Ahad ngajeng, welingipun boten sisah ngasta menapa-menapa. Menawi Bapak utawi Ibu ing dinten kasebat nuju wonten urusan ingkang wigatos, saged Ahad candhakipun utawi salonggaripun Bapak lan Ibu kemawon, nanging saderengipun kula kapurih ngaturi pirsa Pak Agus rumiyin” wangsulane Yahya sing banjur matur “Dospundi Bapak benjing Ahad ngajeng Bapak wonten acara menapa boten?”.

 

“Lha nek awakmu pancen wis manteb, Suk Ahad ngarep Bapak ya bisa. Ibune ya bisa ta?” wangsulane Sudimin karo nakoni sisihane.

 

“Saged Mas” wangsulane Wiwin Winarah karo mesem “angkah kula menawi Panjenengan mathuk, benjing mampir Kedunggalar pisan, Pak Suwaji lan Bu Suwaji dipun aturi ndherek nembungaken Yahya, murih sansaya kraos sakral lamaranipun. Pripun menawi makaten?”.

 

“Tak kira kuwi ya luwih becik, Ibune” wangsulane Sudimin “mung siji sing rada ngganjel neng angen-angenku wektu iki”.

 

“Menapa Bapak?” Yahya matur  nyuwun pirsa bapake.

 

“Calon Maratuwamu wadon kuwi lho!. Sapa? Kok wis apal karo Bapak?” wangsulane Sudimin mbalik takon.

 

“O inggih, Bu Sri kala emben inggih dhawuh makaten : Bapake Mas Yahya mengko rak kejot, nek ora ya banjur gumun, kok Bu Sri wis wanuh karo panjenengane. Nanging Mas Yahya ora prelu matur neka-neka, mbesuk nek wis klakon rawuh mrene Pak Profesor Doktor Sudimin rak kemutan nek tau kagungan kanca Bu Sri iki. Makaten dhawuhipun Bu Sri dhateng kula, Bapak” Yahya atur wangsulan nyritakne lan nirokne gunemane Calon Maratuwane marang dheweke.

 

Sudimin mecucu. Wiwin Winarah mesem amba, kandhane :

 

“Nek kula saged nginten-inten Mas, ning nggih boten kula aturaken sak niki. Timbang mengke jebul panginten kula klintu, kula rak lajeng lingsem piyambak”.

 

“Kleru gak apa-apa, sapa kira-kira?” Sudimin mburu rembug.

 

“mBoten, benjing Ahad ngajeng mawon, Mas rak pirsa piyambak” wangsulane Wiwin karo mesem “utawi menawi ngersakaken pirsa samenika, cobi Mas mundhut pirsa dhateng Pak Drs, Anis Purwanto, napa Pak Ir, Eko Agus Djoko Susilo, utawi piyantun OOB sanesipun mangke rak pirsa”.

 

Sudimin mrengut. Wiwin karo Yahya mesem amba.

 

 

Cuthel.

 

Telas sinerat ing Gubug Palereman suksma, Ngarengan Kidul Sepur, Setu Pahing 28 Jumadilakir 1956 Ehe anyarengi 21 Januari 2023. Sinengkalan : Rasaning maruta manjing bantala (1956).

 

JAMUR DAMEN ING PINGGIR GALENG (043)

 

43.

Sudimin mung bisa ndhingkluk amarikelu, apa sing dikandhakne Bapakne, sing jarene mung wong sing ora pati melek hurup, kuwi krasa kaya sabdaning Begawan Wiyasa nalika paring pitutur marang Raden Permadi ing jejeran wayang kulit sawuse perang gagal ngana kae. Semono uga Wiwin Winarah, sanadyan tata gelar sing oleh wejangan mau sisihane, nanging tumraping Wiwin pitutur sing dikandhakne maratuwane kuwi uga kanggo dheweke barang lan kudu dibudidaya murih kabeh bisa dileksanakne kanthi sabener-benere. Pak Bahadir lan Bu Albertina, rumangsa cocog lan sarujuk banget karo sing dikandhakne Diman Bandhat marang anake lanang kuwi. Maune kekarone rumangsa eram, ingatase mung Sak Diman Bandhat teka bisa aweh pitutur sing jero lan amba tebane kaya mangkono kuwi, nanging bareng dinalar kanthi wening, ya pancen ora mokal lan ora aneh maneh, wong kanyatane wong desa sing sekolahe mung tekan kelas telu SR kuwi, wong sing wis ngukir jiwa ragane Sudimin, bocah pinter sing wiwit SD nganti tekan Perguruan Tinggi mesthi nduweni biji sing luwih becik tinimbang kanca-kanca saangkatane. Dadi bisa dijupuk dudutan, tata gelar Diman Bandhat kuwi mung wong ndesa, nanging dhasare ngono kagadhuhan nalar lan rasa sing klebu genius, mung merga nasib wae sing ndadekne Diman Bandhat ora ana sing ngakoni nek dheweke kuwi sawijining wong sing klebu cerdik-cendekiawan.

 

“Tak kira kanggo wektu iki apa sing dikandhakne Pakmu kuwi wis luwih saka cukup Min” sawuse meneng sauntara, Pak Suwaji ngendika marang Sudimin “lan pituture Kang Diman Bandhat iki mau, becik katindakne ora mung dening Sudimin dhewe, nanging kalebu marang kabeh sing padha ngrungokne. Harak inggih makaten ta Dhimas?”.

 

“Leres sanget Kangmas” Pak Bahadir sing dumadakan didumuk Pak Suwaji atur wangsulan karo rada nggragap, banjur genti paring pitutur marang Wiwin “klebu kanggo kowe barang Adhik, adhik iki kena diarani wong sing beja kemayangan merga dening Gusti Allah tinakdirake duwe maratuwa Pakdhe Diman Bandhat lan Budhe Sudinem iki”.

 

“Inggih Bapa, dhawuhipun Pakdhe eh Pak-e kala wau badhe tansah kula emut-emut kangge rambatan anggen kula kalih Mas mecaki dinten-dinten salajengipun” atur wangsulane Wiwin.

Sudimin mesem amba. Atine rumangsa bombong lan lega dene isih ketunggon wong-wong tuwa sing klebu wicaksana lan uga kaparingan jodho wanita sing pinter nalar lan atine. Eseme Sudimin sansaya mundhak amba.

 

“Panjenengan niku menggalih menapa ta Mas?” Wiwin Winarah sing wis ngadeg ana sandhinge takon “mosok wiwit wau kok tansah mesam-mesem mawon, ngantos bojone nusul mlebu kamar ora digatekne blas!”.

 

“He…?” Sudimin gragapan, wangsulane “he eh, nggagas urip sing lucu iki lho Bune”.

 

“Lucu kados pundi? Menapane ingkang lucu?” Wiwin nguber pitakonan.

 

“mBuh apa sing njalari, pas Ibune pamit metu arep ngancani mBok Mi karo mBak Sri nonton Tivi mau, pikiranku nglambrang tekan ngendi-endi, nitik dalan sing tau tak liwati wiwit sadurunge mlebu SD nganti tekan mbok terne suntik nang nggone dokter Sigit banjur mampir nang warunge Kang Mungin mau, kabeh katon cetha”. Wangsulane Sudimin karo nggeser anggone ngglethak, aweh panggonan marang sisihane.

 

“Inggih ta ?” Wiwin mapan neng sisihe sisihane karo guneman “niku tegese panjenengan mbetahne istirahat Mas, wau Dokter Sigit rak inggih criyos ta? Mas niki boten kagungan catatan penyakit menapa-menapa, namung kedah pinter-pinter ngatur wekdal, sampun “memforsir” tenaga lan pikiran terus-terusan kados ingkang sampun. Sampun, sak niki mangga sare rumiyin, benjing mawon kula tak matur babagan ingkang langkung wigatos”.

 

“Perkara apa kuwi?” Sudimin noleh, genti nyawang sisihane sing wis ngeremne mripate arep turu.

 

“Sampun ta, sak niki sare rumiyin mawon” Wiwin melek maneh banjur  wangsulan karo mesem “benjing enjing mawon kula tak matur, panjenengan tamtu badhe kepencut kalihan ingkang badhe kula aturaken, amargi ingkang kula aturaken benjing menika langkung mencutaken katimbang ngemut-emut anggen panjenengan methik Jamur Damen Ing Pinggir Galeng utawi jagongan kalihan mBak Hartini sing lencir kuning utawi mBak Ninuk ingkang tregal-tregel nggemesaken nika”.

 

“Sampean kuwi senengane kok gawe penasaran wae lho?” Sudimin guneman karo nyiwel irunge sisihane “ya wis nek ngono, ayo ndang turu dhisik”.

Tangane Sudimin ngranggeh saklar lampu sing ana sisih ambene, ngganti lampu kamar sing maune padhang kencar-kencar malih dadi remeng-remeng sing cocog nek dienggo madhangi wong sing lagi kepengin turu.

 

Esuke bubar shalat subuh neng masjid sing ora adoh saka omah, Sudimin karo Wiwin Winarah bali luwih dhisik. Merga Yahya isih arep aweh kajian marang Remaja Masjid sing dianakne pendhak dina Ahad esuk. Pancen wiwit Yahya isih cilik biyen, kulawargane Sudimin kuwi nek wayah ora lunga saka omah, nek nindakne sembahyang milih melu jama’ah ana masjid, Kanthi mangkono, bisa luwih ngraketake anggone padha srawung karo tangga teparone. Sudimin sakulawargane ngrumangsani banget yen merga akehe ayahan sing kudu dirampungne, ndadekne ora pati bisa ngumpuli tangga, bisane ya nek wayah pertemuan RT kuwi wae mung pendhak sesasi sepisan, tur durung karuwan Sudimin bisa teka merga kudu nindakne tugas saka kampuse. Ya mung kanthi nindakne sembahyang berjama’ah neng masjid ngono kuwi kulawargane Sudimin bisa kepethuk saka sebagian tangga-tanggane.

 

“Mas sampun pirsa menapa dereng menawi Pak Puguh, Marbot masjid nika badhe kagungan kersa mantu?” karo mlaku mulih, Wiwin nakoni sisihane. Lagi wae lakune wong loro kuwi dilancangi wong lanang sing numpak pit, karo alok ndherek langkung., ya wong lanang kuwi sing jeneg Puguh, Marbot Masjid.

 

“Uwis, aku dhek emben kae gajege ya wis kandha nyang sampean ta?” wangsulane Sudimin mbalik takon.

 

“Dhek napa ta Mas? Kula kok supe” Wiwin takon maneh.

 

“Pas aku kandha nek amplop saka Bandung ora tak wenehne sampean kae lho? Kae rak merga tak caosne Pak Puguh? Ya idhep-idhep mbantu bot-repote tangga lan kanca, wong sampean ya ngerti dhewe panguripane Kulawargane Pak Puguh ki ya mung ngana kae, mula sanadyan jarene olehe arep mantu kuwi mung climen, nanging wong ya jenenge duwe gawe mantu, panggah mbutuhake redana sing ora sethithik” Sudimin nggenahne olehe wis ngandhani Wiwin nek Pak Puguh arep duwe gawe mantu.

 

“Oo, inggih, inggih” Wiwin lagi kelingan “lha kala emben nika kula wastani nek dede Pak Puguh Marbot kok, Mas rak dhawuh Pak Puguh sing gawene resik-resik? Nggih kula kinten nek Pak Puguh sanese”.

 

Lakune Sudimin lan Wiwin wis tekan omah. Sudimin ndhisiki munggah, ora bablas mlebu, nanging malah mapan lungguh neng kursi teras. Wiwin uga banjur melu-melu lungguh neng kono.

 

“Jilu lusan niku tembung napa ta Mas?” dumadakan Wiwin takon maneh, ora ana sambunge karo sing lagi wae diomong karo mlaku mau.

 

“Lha sampean ki sing wong Sastra Jawa kok malah takon aku bab Jilulusan? Kuwi rak basa jawa” ora mangsuli pitakone bojone, Sudimin malah mbalekne pitakone Wiwin.

 

“Mosok Jilulusan niku basa Jawi Mas? Kula kok nembe niki mireng?” Wiwin nekad takon.

 

“Iya, kuwi gandhenge karo wong arep jejodhowan utawa arep besanan” wasana Sudimin gelem aweh wangsulan “Jilulusan kuwi cekakan saka Siji Telu Telu Kapisan, kuwi sok ana wong Jawa sing nyingkiri, ya iku njodhokne anak nomer siji utawa pambarep oleh bocah sing nomer telu lan kosok baline anak nomer telu karo anak sing lahir kapisan, nanging kuwi jaman biyen. Ana apa ta kok nakokne Jilulusan barang ki?”.

 

“Lha menawi Mas nyingkiri Jilulusan niku napa boten?” Wiwin durung mangsuli pitakone Sudimin, nanging malah takon maneh.

 

“Lha nek aku ya ora” Sudimin ngalahi aweh wangsulan luwih dhisik banjur takon “ana apa jane?”.

 

“Alhamdulillah” Wiwin semaur “jan-jane rak makaten ta Mas, putrane panjenengan Yahya niku kala emben rak matur dhateng kula, Yahya sampun kepengin rabi Mas”.

 

“Ya sokur alhamdulillah ta neh?” Sudimin munggel rembuge sisishane “kuwi ta sing jare arep sampean kandhakne mau bengi kae?”.

 

“He he he inggih Mas” wangsulane Wiwin karo ngguyu “nanging Yahya badhe matur Mas niku tidha-tidha, awit ingkang badhe dipun rabi Yahya niku anak nomer tiga, ragil pisan. Lha tiyang sepuhipun lare kala wau nyriyosi putrane, nek tiyang Jawi niku wonten ingkang nyiriki Jilulusan, sanaosa tiyang sepuhipun lare estrin kala wau boten. Kuwatosipun mangke menawi jebul awakipun piyambak, inggih tiyang sepuhipun Yahya taksih nyiriki Jilulusan menika, Pramila saderengipun kelajeng , lare estri niku criyos dhateng Yahya makaten menika kala wau”.

 

“O ngono ?” Sudimin lagi mudheng sing dikarepne Wiwin “saiki wis cetha nek awake dhewe ora nyiriki Jilulusan, nek miturut Yahya sing arep dirabi kuwi bocah sing becik akhlake awake dhewe ya kudu nyengkuyung lan ngrojongi karepe si anak. Bocah ngendi ta kuwi? Jarene Yahya jenenge sapa?”.

 

“Lare Ngawi, Mas” wangsulane Wiwin “alamate Perumahan Lawu Indah Ngawi, naminipun Arfa Khairiyah”.

 

“Omahe Ngawi?” Sudimin takon semu rada kaget.

 

“Inggih, Ngawi Kota Mas, sanes Kedunggalar” wangsulane Wiwin karo mesem.

 

 

Ana candhake.

 

JAMUR DAMEN ING PINGGIR GALENG (042)

 

42.

Nalika Pak Suwaji lan Diman Bandhat karo bojone lagi jagongan kuwi, Sudimin nusul munggah ditutne Wiwin sing lagi wae sah dadi sisihane, dadi bocah loro kuwi ya sithik-sithik melu krungu apa sing dingendikakne Pak Suwaji apa dene dikandhakne Diman Bandhat lan Sudinem.

 

“Lho iki manten anyar kok ora enggal mlebu kamar ta?” Bu Suwaji alok karo mesem nalika pirsa Sudimin karo Wiwin mapan lungguh melu jagongan neng klasa “kok malah arep melu jagongan wong tuwa-tuwa?”.

 

“Taksih kepengin ngangsu kawruh dhateng para sepuh rumiyin Ibu” sing wangsulan Wiwin karo mesem semu isin.

 

“Lha wong iki wong tuwa lagi padha umuk-umukan omong klobot kok, dudu Pengajian” Pak Suwaji genti sing ngendika karo ngguyu.

 

“Criyosipun Dhik Wiwin, priyantun sepuh menika menawi ngendikan kathah ngemu suraos pitutur lampahing gesang Bapak, mila lajeng ngajak kula ndherek nusul mriki” atur wangsulane Sudimin.

 

“Pancen bener apa sing dikandhakne Gendhuk Wiwin kuwi Le” Diman Bandhat melu guneman “nek wong tuwa kaya Pak Mantri utawa Bu Mantri pancen nek ngendika ngemu pitutur sing becik, beda karo Pakmu utawa mBokmu sing cupet kawruhe iki, dadi malah sok omongane nggladrah ora genah”.

 

“Ya ora ngono” Pak Suwaji nyela rembug “merga satemene pitutur becik iku ora mesthi metu saka wong sing jarene jembar kaweruhe wae, nanging ora arang wong sing ngrumangsani duwe kaweruh cupet, kuwi sok nyimpen kaweruh sing dibutuhne lan digoleki wong akeh, nanging padha ora nemokne merga sing duwe kaweruh padha ora dianggep”.

 

“Iki mau rak lagi ngrasani kowe ta Le” Sudinem sing lungguhe dijejeri Wiwin kuwi melu guneman marang anake lanang.

 

“Ngraosi menapa Budhe?” Wiwin semlonong takon.

 

“He… nek nyeluk aja Budhe nDhuk” Diman Bandhat ngandhani Wiwin “merga wiwit mau wis dadi mBokmu, dadi awakmu nek nyeluk ya “mbok” aja Budhe!”.

 

“Inggih, kesupen Pakdhe, eh Pak-e” Wiwin semaur karo ngguyu.

 

“Ngrasani olehe bisa kaya saiki iki lho nDhuk” Sudinem nutugne olehe mangsuli pitakone Wiwin “merga biyen kuwi ora ana sing ngira, malah mBokmu karo Pakmu iki ngimpi wae ora wani nek Sudimin bisa kaya saiki iki. Wong biyen upama ora dikukup lan diramut Pak Mantri karo Bu Mantri ngono, Sudimin ya mesthi dadi gedibal sangalikur sing ora ana sing nganggep, merga bodho lan mlarat. Dadi Sudimin kuwi kudu tansah eling, kabecikan-kabecikan sing diparingne Pak Mantri karo Bu Mantri marang dheweke kuwi ora bisa ditaker saking akehe”.

 

“Iya mBok” Sudimin aweh wangsulan “aku ngerti kabeh kuwi, Bapak karo Ibu kuwi ora mung bendara sing tak dhereki lan tak nunuti urip wae, nanging malah kepara wis dadi wong tuwaku dhewe sing peparinge ora bakal bisa tak bales nganggo apa wae, bisaku ya mung tansah bekti marang Bapak lan Ibu, kaya dene bektiku marang Pak-e karo mBok-e”.

 

“Nanging awakmu ya kudu ngelingi Min” Pak Suwaji melu ngendika “merga awakmu gelem ndherek Bapak ing dalem kana kae, ndadekne Bapak lan Ibumu  ora karepotan ngrampungne pagaweyan, meh kabeh pagaweyan sing ana mbok tandangi kanthi iklas lan asile becik, kajaba saka kuwi nek mung ndherek Bapak lan Ibu wae, awakmu mesthi ya ora bisa kaya saiki iki, aja maneh kok nganti bisa sekolah menyang Luwar Negeri? Jeneh kowe kepengin nutugne sekolah menyang SMA wae, Bapak lan Ibu ya ora kuwawa aweh pambiyantu. Dadi upama ora ana Bapak lan Ibune Ning Wiwin, paling-paling kowe ya mung bisa dadi Buruh Pabrik sing pangkate tukang usung-usung barang. Dadi kabecikan sing saka Bapak karo Ibumu marang awakmu kuwi mung kaya banyu sing nyiprat kena awakmu wae, sing nyata-nyata gedhe lelabuhane marang awakmu kuwi ya Pak Bahadir karo Bu Albertina, sing wis dadi kajaba wong tuwamu angkat ya dadi maratuwamu”.

 

“mBok sampun sanget-sanget anggenipun paring dhawuh ta Kangmas” ora ngerti sangkan parane jebul Pak Bahadir lan Bu Albertina wis melu lenggahan ana klasa sing digelar neng jogan lantai dhuwur kuwi, sing tumuli nyaut ngendikane Pak Suwaji.

 

Wong-wong sing lagi padha katrem anggone jagongan padha kaget, lagi krasa yen sing kagungan dalem wis nusul melu jagongan.

 

“Ingkang kula aturaken niki wau mila kasunyatanipun lho Dhimas?” Pak Suwaji paring wangsulan marang Pak Bahadir, sawuse pirsa lan krasa yen Pak Bahadir jebul wis ana kono lan melu ngendika “cobi upami rumiyin Dhimas boten tedhak ing gubug kula? Harak Dhimas menapa dene keng rayi tuwin anak kula pun Wiwin, boten badhe tepang kalih kula ta? Lan mesthi kemawon boten badhe kepanggih kalihan Sudimin ingkang lajeng Dhimas kukub lan ramut kados dene putra piyambak menika?”.

 

“mBok menawi sadaya menika ingkang winastan kodrating jagad Kangmas” Bu Albertina genti sing ngendika “mila sampun kaserat ing garising gesangipun menawi Mas Sudimin menika kedah nglampahi gesang ingkang kados makaten lampahipun. Kawiwitan miyos saking guwa garbanipun Budhe Sudinem, dipun emong dipun sesepi, dipun openi ngantos dados lare demolan, saged makaten menika inggih awit saking katresnanipun Pakdhe Diman Bandhat ingkang boten ngreken wonten bledheg sesautan panggah bidhal madosaken ingkang dipun betahaken putra-putranipun kalebet Mas Sudimin menika. Lajeng gentos Kangmas tuwin mBakyu kanthi rila legawaning penggalih kepareng ngukub Mas Sudimin temah saged sekolah ing SMP lan Ngaji ing Langgaripun Kyai Wahid, ngantos lulus. Namung dhapur kaleresan kemawon kula lan Pak Bahadir sumerep wonten bebakalan sae, lajeng kepengin ndherek andhaku, wekasan kasembadan matur nembung dhateng Kangmas lan mBakyu saha dhateng Pakdhe Diman lan Budhe Sudinem, lan kula tuwin Pak Bahadir tuhu ngaturaken genging panuwun dene Kangmas tuwin mBakyu Suwaji miwah Pakdhe Diman tuwin Budhe Sudinem, ingkang sampun ngeparengaken Pak Bahadir miwah kula ndherek andhaku Mas Sudimin dados anak”.

 

Rumangsa trenyuh lan sansaya kelem rasaning atine Sudimin krungu rembugane para priyayi sepuh kuwi. Wiwit wong tuwane dhewe, banjur Pak Suwaji lan Bu Suwaji, sarta sing pungkasan Pak Bahdir lan Bu Albertina, wong tuwa angkat ngramgkep maratuwane, kabeh ora ana sing  ndhaku “paling berjasa” marang dheweke. Malah kepara padha ngalembana marang siji lan sijine. Sudimin rumangsa kasoran adoh durung paja-paja bisa madhani luhuring bebudene wong-wong sing diaku minangka wong tuwane dhewe kuwi. Ana rasa mrekitik ing atine Sudimin, saiba mulya rasane nek bisa niru lekase wong tuwa-tuwa kuwi nganti bisa madhani  luwih-luwih bisa ngungkuli duwe bebebuden kang luwih luhur tinimbang wong-wong tuwane kuwi.

 

“Aku kudu bisa!” dumadakan ora krasa, tembung kuwi mencolot saka lambene Sudimin kanthi suwara sing rada sora.

 

“Bisa menapa Mas?” Wiwin sing melu krungu panglocitaning bojone kanthi cepet takon.

 

“Bisa dadi anak sing bekti marang wong tuwa, wiwit Pak-e, mBoke, Bapak, Ibu, Bapa sarta Biyung sing kabeh wis ngruntuhake sejatining katresnan marang aku, tresna tulus ing lair tumekeng batin, tresna sing tanpa karana, kaya dene tresnaku marang sliramu lan tresnamu marang Mas” wangsulane Sudimin alon.

 

“Saiki ngene ya Le” genti Diman Bandhat sing guneman maneh “lan nuwun sewu Pak Mantri, Bu Mantri, Pak Bahadir lan Bu Albertina, kula ajeng ngandhani ingkang putra Sudimin, mbok menawi mangke wonten ingkang boten pas, tulung samia kersa ngleresaken”.

 

“Inggih mangga Pakdhe”

 

“Iya Kang, mangga”.

 

“Ngene lho le” Diman Bandhat miwiti pituture “mesthine kowe ya duwe pepenginan bisa mbales budi marang kabeh sing wis nuntun lakumu nganti kaya saiki lan mbok menawa mengkone bakal luwih becik maneh. Ngertia ya? Aku percaya mbok menawa kowe mbesuk bisa dadi wong sing mukti wibawa, sinung bandha sinung pangkat, sinung pakurmatan, Bapak lan Ibumu apa dene Bapa lan Biyungmu, uga Pakmu karo mBokmu ora ngarep-arep sembulih rupa bandha donya saka kowe, merga apa? Bapak lan Ibumu apa dene Bapa lan Biyungmu wis ora kurang enthong lan ora kurang irus maneh paribasane, Aku, Pakmu lan mBokmu ya wis rumangsa cukup, sanadyan mung barang wewehan saka negara, Pakmu lan mBokmu ya wis duwe tegal sing kena dienggo sangu nglakoni urip, adhi-adhimu loro ya wis mentas kabeh, kabeh ya padha wis duwe kebon lan Garapan dhewe-dhewe sing cukup kanggo urip lan nyekolahne anak-anake mbesuk. Mula aku mung meling marang kowe, ngelingana lan mangertenana, sak rekasa-rekasaning ati kuwi ora ana sing ngungkuli rekasaning atine wong mlarat sing lagi kesrakat lan wong bodho sing kepengin suda bodhone nanging ora kuwawa ngliwati dalane. Mula yen mbesuk kowe wis bisa urip cukup, aja dhemen ngeremne mripat, sawangen kiwa tengenmu. Aja abot tanganmu ngulungne pambiyantu marang wong sing lagi kesrakat, aja ngeman tenaga lan bandhamu kanggo aweh pitulungan marang wong sing kepengin ngangsu kaweruh murih suda bodhone. Lan kang luwih wigati maneh, aja pisan-pisan kowe nglalekne sanadyan mung sagebyaring that-thit suwene, kabeh kang kamulyan sing ana kuwi dudu merga saka pambudidayamu dhewe, nanging kabeh amung saka sih wilase Gusti Sing Maha Welas. Dadi aja kowe pisan-pisan nglalekne manembah marang Pangeran, ngunjukne rasa sukur lan panuwun kanthi nuhoni dhawuh-dhawuhE, klebu nyebar kabecikan marang kabeh umat manungsa kanthi adil, ora kena mbedak-mbedakne pangkat, drajat, kaduwen, suku kalebu agamane. Tak kira kuwi dhisik pituturku marang kowe, mbok menawa isih akeh kurange mengko Bapak lan Ibumu sarta Bapa lan Biyungmu sing bakal nambahi”

 

 

(ana candhake)

JAMUR DAMEN ING PINGGIR GALENG (041)

 

41.

Sepisan engkas, Sudimin lagi bisa mbatang apa tutuge tembung sing diucapake dening adhine angkat sing kepunggel, jaman Biyunge dhawuh nek dheweke arep diajak nemoni wong tuwane neng Sumatera biyen. Sudimin dhewe satemene uga ngrasakne, sanadyan akeh kanca lan tepungan bocah wadon sing ing pasrawungan katon padha kepengin cedhak karo dheweke, nanging sing dirasakne Sudimin bocah-bocah wadon kanca lan tepungane kuwi ora tulus nggone cedhak karo dheweke, beda karo Wiwin Winarah sing katresnane bisa dirasakne tresna lahir trusing batin. Mula akeh ing jagad iki wong sing kandha jarene tresna marang wong liya, nanging sejatine kuwi goroh. Katresnane kang mung dadi kudhung kanggo nutupi pamrih kanggo dhiri pribadine. Katresnan kang mangkono iku kaya dene jamaking wong dol tinuku neng pasar, kaya bakul karo wong blanja. Siji lan sijine padha dene olehe golek bathi. Katresnan kang mangkono iku nyata nduweni sarat sing kudu bisa nekakne bathi kanggo sing jarene anresnani. Sawayah-wayah sarat kuwi ora diwujudi utawa prei olehe mujudi, rasa sing jarene tresna kuwi kanthi gampang bisa malih dadi rasa gething. Beda karo katresnane Wiwin Winarah marang dheweke sing wis rada suwe dirasakne, Wiwin Winarah ora tresna marang awake dhewe, nanging temen-temen akeh rasa tresnane marang dheweke. Lan Sudimin mula uga kepengin nimbangi, males kabecikaning katresnane Wiwin sing tuhu tulus lan suci. Iku wujuding katresnane Sudimin sing temen tresna tulus sing ora mung merga nuruti hawa lan napsune. Tresna kang tulus ora ngudokne sing ditresnani mbales katresnane, ora ngudokne sing ditresnani nuruti pangajak hawa napsune, dadi uga ora ngudokne Wiwin dadi sisihane. Arepa dadi sisihane sapa wae, katresnane Sudimin marang Wiwin ora bakal luntur, jalaran pancen Sudimin ora merga katuntun hawa napsune anggone tresna marang adhik angkate kuwi, iya wujude hawa napsu apa wae, mligine napsu kang gegayutan karo sengseme rasa priya marang wanita.

 

“Lha Awakmu piye Mas?” bareng wis rada suwe kahanan tintrim sawuse Wiwin ngaturne isen-isening atine marang Bapa lan Biyunge, Pak Bahadir genti nakoni Sudimin sing lagi katrem karo angen-angene sing nglambrang tekan ngendi-endi.

 

“Inggih Bapa?” rada gragapan Sudimin atur wangsulan “sanadyan boten sami kalih raosing manahipun Adhik, nanging saestu kula ugi tresna dhateng Dhik Wiwin, tresna kula dhateng Dhik Wiwin menika dede napsu ingkang kekemul tembung tresna Bapa, nanging tresna tulus lahir trusing batos”.

 

“Inggih Bapa, kula ugi saged ngraosaken ingkang dipun aturaken Mas menika” Wiwin numpangi rembug, mbok menawa ketang rasa senenging atine dene jebul Mase angkat kuwi duwe rasa kang padha karo rasane.

 

“Yen pancen mangkono” genti Bu Albertina sing ngendika “minangka wong tuwa sing uga tau ngalami dadi nom, Biyung apa dene Bapa bisa nyengkuyung apa sing padha dirasakne Mas karo Adhik iki. Mung wae, awake dhewe iki kabeh mung sipating titah sing ora sepi saka lali lan luput. Sanadyan rasa tresna sing ana atine Mas lan Adhik kuwi temen-temen katresnan kang suci, nanging dhawuhing Gusti sing kamot sajroning Kitab Suci nyebutake yen anak putune Iblis kuwi nyata baud mbebujuk hawa napsu sing cumondhok ing atine para Trah Adam, iya apa ora?”.

 

“Mila leres ingkang dipun dhawuhaken Biyung menika” sing luwih dhisik atur wangsulan Sudimin “inggih awit saking menika, keng putra nyuwun dhawuh menapa ingkang kedah kula lampahi murih boten kelajeng mbikak margi kangge setan mlebeti ing manah kula”.

 

“Bagus” Pak Bahdir ngendika karo mesem, katon yen penggalihe lega “yen mangkono, becike ati sing wis nyawiji antarane Mas karo Adhik iki enggal tumuli dikepyakne murih dingerteni tangga kiwa tengen kene, iya manut karo laku piwulanging agama sarta jumbuh karo paugeraning nagara. Ya nek bisa sadurunge Mas pangkat menyang negarane Paman Sam kuwi”.

 

“Inggih Bapa, kula namung saged ndherek Bapa murih saenipun, kados pundi” sing wangsulan dhisik genti Wiwin Winarah.

 

“Yen mangkono” Bu Albertina tumuli paring dhawuh “murih rancage laku, saiki ayo padha andum gawe. Sesuk Bapa tak suwun tindak menyang Kalurahan nyuwun pituduh marang punggawa Kalurahan yen arep duwe gawe mantu. Biyung karo Wiwin, budhal menyang Ngawi matur marang Pak Suwaji yen putra momongane, bakal diijabne. Banjur sing pungkasan, Mas kudu budhal menyang Sumatera matur lan mbedhol Pakde lan Budhe Diman sarta Gendhuk Wagirah karo  Gendhuk Daliyem menyang dalem kene, saprelu nunggoni lan mangestoni olehe Mas karo Adhik ijaban. Piye?”.

 

“Kula ingkang ndherek Biyung dhateng Ngawi?” Wiwin nyuwun pirsa “menapa boten saenipun, kula ngancani Mas murugi Pakdhe lan Budhe Diman mawon?”.

 

“Ora!” Bu Albertina paring wangsulan “lelungan nganti tekan Ngawi ngene iki, Biyung mbutuhne kanca sing kena diajak omong-omongan neng dalan. Nek Adhik kepengin ngancani Mas, suk emben wae nek karo ndherekne kundur Pakdhe Diman, sawise rampung ijaban, dadi Mas karo Adhik wis kaiket talining urip salakirabi”.

 

“Inggih Biyung” Sudimin genti sing atur wangsulan “kula ndherek kersanipun Biyung”.

 

Rembugan neng Ruang Tamu sing wekasane malih dadi Rapat Kulawarga kuwi wis rampung kanthi asil sing gawe senenge kabeh isine omah. Let sepuluh dina saka anggone padha rembugan, daleme Pak Bahadir dadi reja. Plataran omah sing jembar kuwi dipasangi tarub. Tangga teparo sing manggon ing sakiwa tengene padha teka kabeh, nuhoni ulemane Kulawarga Bahadir. Pancen sing diulemi ya mung tangga teparo limang RT, ditambah Pak Lurah lan punggawa Kantor Kalurahan. Pak Suwaji lan Bu Suwaji wis wiwit wingi rawuh ing kono, tindake saka Kedunggalar nitih kendharaan sing disupiri Mas Jadmika sopire Pak Bahadir sing oleh jejibahan mapag Pak Suwaji lan Bu Suwaji lan ndherekne kundur sesuk sawise nenggani olehe ijaban Sudimin lan Wiwin Winarah lan kangen-kangenan karo Kulawargane Pak Bahadir. Diman Bandhat jangkep sak bojo, anak, mantu lan putune, brungkat kimpul budhal kabeh bareng karo lakune Sudimin, wis luwih saka sepasar anggone padha teka lan nginep ing daleme Pak Bahadir kono.

 

Adicara prasaja sing diwiwiti wiwit bubar sembahyang Isyak kuwi lumaku kanthi rancag, jumbuh karo sing dipengini dening sing kagungan kersa. Pak Kepala KUA sawise rampung nindakne kuwajibane minangka Pencatat Nikah pamitan luwih dhisik, merga isih ana jejibahan kang padha ing papan liya. Para tamu liyane, padha katungkul lan kasengsem marang lakuning adicara candhake. Diwiwiti Pambuka, banjur Pak Bahadir ngaturake Pambagya Rahayu marang para tamu sarta atur panuwun awit pambiyantune para sanak kadang kabeh, ora kelalen pak Bahadir uga nyuwunake pangestu marang putra-putrane sing lagi wae diijabne, uga mamitake Sudimin sing sanadyan lagi wae dadi manten nanging kanggo sauntara kudu pisah panggonan karo bojone, merga kudu nindakne wajib ngangsu kaweruh neng negara manca. Para tamu sing lagi padha ngerti nek Sudimin saiki arep budhal kuliah menyang Amerika, padha eram. Merga katone ora pati ndayani jebul Sudimin nggembol kaluwihan sing ngedab-edabi. Mula banjur padha alok grenengan dhewe-dhewe :

 

“Ya lumrah wong pinter kuwi bisa disawang saka lagak lagon lageyan saben dinane, Mas Sudimin putra angkate Pak Bahadir sing saiki wis dadi mantune kuwi, pancen priyayine sopan, tur ora gumedhe, asring kumpul karo nom-noman lan aweh bimbingan bocah sinoman kene, ya sregep ngibadah, nek maca Al-Qur;an kepenak dirungokne. Dadi ya lumrah wae nek banjur bisa sinau menyang Luwar Negeri, wong pancen dhasare bocah nom sing pinter ning ora keminter”.

 

Wong liyane uga padha ngalembana marang Sudimin dhewe-dhewe.

 

Watara Jam sanga bengi, adicara wis rampung. Para tamu padha kundur ing daleme dhewe-dhewe, karo nggawa warta sing bakal didadekne bebakal kandha nek lagi dhong jagongan utawa kepethuk karo kanca lan tangga. Pak Suwaji lan Bu Suwajil, ora banjur mapan sare nanging isih merlokne jagongan karo Diman Bandhat lan Sudinem, neng lantai dhuwur. Nggelar klasa kaya jaman padha jagongan neng omahe Diman Bandhat sadurunge budhal Transmigrasi biyen.

 

“Ya iki sing diarani Tunggak Jarak Mrajak ngana kae Kang Diman” ngendikane Pak Suwaji marang Diman Bandhat sing lungguh sila ing ngersane Pak Suwaji dijejeri Sudinem, bojone.

 

“Menika tegesipun pripun Pak Mantri?” Diman Bandhat semaur, karo takon.

 

“Ora kok aku rumangsa luwih dhuwur drajate timbang drajatmu ya?” Pak Suwaji paring wangsulan “aran ora pati nggumunake nalika anakku loro kae uga bisa sinau tekan Eropa. Merga upama disanepakne kayu ngono aku iki klebu kayu sing gedhe, jero oyote. Beda karo kowe sing upama wit ya wit jarak, sing lumrah oyode cethek. Mula bares wae, upama sampean biyen kandha marang wong-wong tanggane dhewe nek sampean kepengin anakmu lanang bisa kuliah menyang Luwar Negeri, wong-wong mesthi padha ngguyu, ngguyu ngece. Iya apa ora?”.

 

“Lha nggih sampun cetha ta Pak Mantri” wangsulane Diman Bandhat karo mesem “sampun malih kok namine sekolah dugi Gajah Mada? Lha tiyang malah wonten sing njampangi, Dimin saged sekolah ngantos lulus SD Pasopati mawon, criyose nglengkara”.

 

“Malah rumiyin kula meh kemawon, nyarujuki Sudimin medal anggenipun sekolah lajeng berah Ngongon Maesa” Sudinem melu amul rembug kelingan jaman Sudimin isih cilik biyen “tujunipun Pakne niku kukuh lan Pak Mantri kanthi legawa kepareng ngukup sarta ngramut Thole. Dados upami boten wonten sih kawlasan saking Pak Mantri Guru, estu nglengkara Sudimin saged dados lare ingkang kados makaten menika”.

 

 

Ana candhake 

 

JAMUR DAMEN ING PINGGIR GALENG (040)

 

40.

Dina Senin esuk, Pak Bahadir sakulawarga kalebu Sudimin sing wis temen-temen dadi anak angkate Pak Bahadir lan Bu Albertina merga wis ditembung lan dililani dening Diman Bandhat lan Sudinem, pamitan arep bali menyang Yogya. Sudimin uga kandha marang wong tuwa lan adhi-adhine nek mbesuk-mbesuk ana wektu longgar bakal ngelangake kanggo tilik menyang omah pemukiman kaum transmigrant kuwi.  Nalika Sudimin, Wiwin Winarah, Daliyem karo Wagirah lagi padha katrem anggone omong-omongan, Pak Bahadir ngajak Bu Albertina lan Diman Bandhat karo Sudinem, golek panggonan rada adoh. Ana rembug saka Pak Bahadir lan Bu Albertina sing arep dikandhakne mligi kanggo Diman Bandhat lan Sudinem. Sudimin sing satemene ya weruh sarta krungu nek wong tuwane angkat arep ngajak rembugan pribadi karo wong tuwane sing aseli, ora guneman apa-apa. Mung ana tandha pitakon sing tuwuh ana sajroning atine, Bapa lan Biyung arep ngendikan apa karo Pak-e lan mBok-e?.

 

Ora suwe olehe padha jagongan, taksi sewan sing wis dipesen supaya mapag wayah disewa saka Bandara kae wis teka. Sudimin gita-gita olehe banjur ngaturi wong tuwane angkat nek taksine wis teka.

 

“Inggih bakenipun kula kalih mbokne niki kantun ndherek menapa ingkang Pak Bahadir dhawuhne wau” isih ana sisa suwarane Diman Bandhat sing dirungu Sudimin nalika dheweke nyedhaki papan anggone jagongan wong tuwane kuwi.

 

“Inggih Matur nuwun Pakdhe Diman” wangsulan saka Bu Albertina iya isih kober dirungokne Sudimin sing ora ngerti bongkot pucuke sing lagi wae dirembug “nanging lare-lare sampun diparingi ngertos rumiyin, benjing mawon nek wancine sampun nyaketi”

 

“Inggih Bu”

 

“Nyuwun pangapunten Biyung kalihan Bapa, Pake lan mBoke” isih saka rada kadohan Sudimin matur “anu, taksi ingkang dipun pesen kala wingenane nika sampun dugi”.

 

“Ya kabeneran nek ngono, saiki ayo gek ndang budhal wae, timbang mengko kumrungsung ana dalan” wangsulane Pak Bahadir karo ngadeg “Pesawate mengko rak jam setengah loro ta? Dadi isih ana wektu rada longgar kanggo leren neng Bandara”

 

“Sampun inggih Pakdhe lan Budhe, kula sakulawarga nyuwun pamit, wangsul. nyuwun pangestu mugi-mugi kaparingan slamet”  Bu Albertina pamitan karo nyalami Diman Bandhat lan Sudinem banjur diterokne Pak Bahadir.

 

Olehe nguntapne dhayoh-dhayohe, Diman Bandhat sanak bojone nganti tekan ratan, papan kanggo parkire mobil taksi sewan kuwi, lagi bali mlebu omah maneh sawuse mobile ora katon maneh merga menggok neng dalan prapatan sing tumuju menyang kutha.

 

Sawuse tekan omah Yogya maneh, kulawargane Pak Bahadir lan Bu Albertina ya mbalik kaya dina-dina sadurunge menyang Sumatera. Lire ya lumrah wae, Sudimin sing satemene pengin ngerti apa sing dirembug wong tuwane pas arep budhal mulih kae, ya ora wani matur nyuwun pirsa marang wong tuwane angkat. Nek Wiwin Winarah, pancen ora ngerti lan ora nggagas blas nek wong tuwane rembugan karo Diman bandhat lan Sudinem. Nganti pirang-pirang dina, Sudimin nyoba mbadhe-mbadhe apa isine rembugane wong tuwane kuwi, nanging panggah ora bisa nemokne jawabane. Nganti suwe-suwe Sudimin lali, merga ketutup karo akehe ayahan sing kudu dirampungne.

 

Dina terus mlaku, wektu sansaya adoh ninggalne dina kawuri. Wiwin sing duwe gegayuhan utawa cita-cita kepengin dadi Guru kuwi wis ketampa kuliah neng IKIP. Nunggak semi karo wong tuwane, sing dipilih Wiwin neng kampuse yaiku Jurusan Bahasa dan Sastra Jawa. Sudimin dhewe ya wis rampung olehe nempuh S1, lulus tur oleh pangalembana, paling cepet anggone nempuh kuliah lan paling dhuwur IP ne. Awit saka rerigene para Dosen-dosene, Sudimin malah banjur ditarik mlebu, dipercaya melu mikuwati fakultase, kanthi dadi Dosen neng kampus kono. Ora mung kuwi kanugrahan sing ditampa dening Sudimin, sawise sinengkakne dadi Dosen, durung nganti kober mulang wis oleh kanugrahan kuliah menyang njaban rangkah, ya iku menyang San Fransisco State University kanggo nempuh S2.

 

Sing rumangsa seneng amarga Sudimin oleh kanugrahan ngono kuwi, ora mung Sudimin dhewe nanging uga wong saomah, Pak Bahadir, Bu Albertina sarta Wiwin Winarah. Pak Suwaji sing ana Kedunggalar uga dicaosi pirsa, Panjenengane uga rumaos rena penggalihe, semono uga Bu Suwaji. Nanging anggone atur kabar marang tilas Bendarane kuwi, Sudimin uga karo meling supaya kabar bab kuwi aja diwarak-warakne marang tangga teparone luwih-luwih marang tilas kanca-kancane jaman sinau neng SMP Kebangsaan biyen. Pak Suwaji uga nayogyani sing dadi ature Sudimin kuwi. Wong Tuwane Sudimin sing ana Sumatera, sing ora pati mudheng babagan kuliah, ya melu seneng, semono uga adhi-adhine sing saiki wis padha dirabekne kabeh. Mula welinge Diman Bandhat karo Sudinem marang anake lanang kuwi, aja kedlarung-dlarung mung mikir olehe sekolah wae, nanging yak on mikir supaya enggal omah-omah.

 

“Mas karo adhik” dhawuhe Bu Albertina marang Sudimin lan Wiwin Winarah, ing sawijining wengi nalika padha bebarengan nindakne dhahar wengi “mengko nek wis rampung olehe padha mangan, Biyung karo Bapa ngersakne rembugan sithik karo Mas lan Adhik neng ruang tamu kana”.

 

“Inggih Biyung” wangsulane Sudimin lan Wiwin Winarah meh bareng.

 

Wektu kuwi olehe budhal Sudimin menyang Amerika kari kurang telulikur dina maneh.

 

“Iki wigati tenan Mas lan Dhik” Pak Bahadir wiwit ngendika sawise bocah loro lungguh ngadhep Bapa karo Biyunge neng ruang tamu “ora nganti sesasi maneh Mas rak arep budhal menyang Amerika ta?”

 

“Inggih Bapa” wangsulane Sudimin.

 

“Bapa karo Biyung banget nyengkuyung marang Mas sing arep nutugne sinaune lan nambahi ngelmu sarta kawruhe iki. Nanging sadurunge Mas budhal, Bapa arep ngandhakne apa sing wis dadi pasarujukan antarane Bapa lan Biyung karo Pak Diman lan Bu Sudinem jaman semana”.

 

Wiwin mung meneng wae, durung nyandhak karo apa sing dingendikane wong tuwane lanang kuwi. Beda karo Sudimin, sing banjur kelingan jaman tilik wong tuwane neng Sumatera biyen. Mula Sudimin ya banjur nata ati kepengin enggal krungu apa sing arep didhawuhne Pak Bahadir kuwi, dhawuh sing wis pirang-pirang tahun dadi cangkriman ing sajroning atine.

 

“Satemene sanadyan wis dadi pasarujukan antarane Bapa lan Biyung karo Pakdhe lan Budhe Diman” Bu Albertina ngimbuhi rembug “ora arep diblakakne marang Mas utawa Adhik yen sajake ora ndadekne sarjuning atine Mas utawa Adhik. Nanging bareng Biyung pirsa liringing mripate Mas lan Adhik saben dinane, merga Biyung ya tau nglakoni dadi wong enom, Biyung banjur matur marang Bapa, supaya wewadi sing sasuwene iki kineker ing atine Bapa lan Biyung supaya enggal diblakakne wae marang Mas lan Adhik”.

 

Sudimin panggah meneng, ora wani nyambung gunem, sanadyan wis bisa mbadhe apa isining wewadi sing arep didhawuhne wong tuwane angkat kuwi. Semono uga, Wiwin Winarah uga ora wani guneman apa-apa, sanadyan satemene wiwit bisa nyandhak menyang ngendi underaning rembug sing bakal didhawuhne Bapa lan Biyunge kuwi mengko.

 

“Mas lan Adhik wis tau krungu dedongengane Raden Wiratmaya putrane Adipati Sarah Lawe ing Tuban lan Dewi Srihuning putrane Senapati Wangsapati sing gugur nalika mungsuh Adipati Urubisma ing lakon Kraman Blambangan?” dumadakan Pak Bahadir mundhut pirsa marang putra-putrane, sawuse Sudimin lan Wiwin nganti suwe ora tumanggap marang dhawuh saka Bapa lan Biyunge.

 

“Mesthi kemawon sampun Bapa” kanthi cepet Wiwin Winarah atur wangsulan luwih dhisik “Srihuning ingkang suwaunipun nandhang bingung salebeting manahipun, jalaran nandhang kunjana papa dhateng Raden Wiratmaya ingkang dipun kinten sedherekipun piyambak nanging sampun ndhawahaken raos tresna antawisipun priya lan wanita dhateng piyambakipun menika ta?”.

 

“Bener Dhik” sing paring wangsulan genti Bu Albertina “lha olehe Bapa mundhut pirsa mangkono iku mau, kanthi wewaton ngulati kanthi sesidheman slagane Mas lan Adhik sasuwene iki, sajake lakon katresnane Sri Huning lan Wiratmaya kuwi bisa nular ing dalem kene. Mula Biyung lan Bapa mundhut pirsa marang Mas lan Adhik, apa pangirane Bapa lan Biyung magepokan karo critane Dewi Srihuning lan Raden Wiratmaya mau ana benere?”.

 

Oleh pamundhutan pirsa sing kaya mangkono kuwi mau, sakala Sudimin mbrabak abang. Ora bisa nyelaki suwaraning atine yen satemene sawuse ngerti nek Hartini arep rabi biyen, jroning atine Sudimin wis ana rasa aneh sing nggremet ing jero dhadhane lamun nuju cecaketan karo sedulure angkat kuwi. Sanadyan ta mangkono nganti dina kuwi Sudimin uga durung blaka marang sapa-sapa ngenani rasa aneh sing nggremeti dhadhane kuwi. Beda karo Wiwin, sing dhasare duwe sipat luwih “terbuka”, sanajan durung wani ngandhakne, dheweke ngerti lan nyarujuki panjeriting atine sing kepengin dadi jodhone sedulure angkat, ya Sudimin kuwi.

 

“Mila leres Bapa lan Biyung” kanthi suwara sing cetha Wiwin atur wangsulan “estunipun wiwit taksih dhateng SMA rumiyin, Wiwin sampun gadhah raos tresna dhateng Mas. Jalaran, Wiwin sampun sarujuk kalih Biyung, bilih menawi pados bojo, menika kedah milih tiang jaler ingkang nggadhahi raos tresna lahir trusing batin dhateng Wiwin. Kamangka sadangunipun Wiwin gesang lan tepang priya kathah, boten wonten ing jagad menika priya ingkang tresnanipun dhateng Wiwin lahir trusing batin kajawi namung kalih, inggih menika Bapa piyambak lan setunggalipun inggih Mas menika. Mila Wiwin lajeng janji ing salebeting manah, menawi boten saged dados jodhonipun Mas lan boten kepanggih tiyang jaler ingkang kados Mas, Wiwin trimah wadat selaminipun”.

 

 

Ana candhake.