JAMUR DAMEN ING PINGGIR GALENG (033)

 

33.

Dina terus mlaku maju ora ana mandhege, saka kelas loro munggah neng kelas telu wis padha dilakoni dening Sudimin lan kanca-kancane, malah wektu kuwi wis wancine Ujian Sekolah. Ujian sing dianakne dening sekolahane dhewe-dhewe, manggone neng sekolahane dhewe, sing ngawasi ya guru-gurune dhewe. Asil akhir saka bocah kelas telu SMP Kebangsaan Kedunggalar sing cacahe ana satus patang puluh loro, sing ora lulus mung siji, merga pancen ora melu ujian. Ing sajroning upacara perpisahan, mBah Harjo Sucipto priyayi sepuh pensiunan Guru sing ora kersa leren nggone berjuang majokne Pendidikan ing desane, sing wekasane ngesuhi SMP Kebangsaan minangka Kepala Sekolah, mbiwarakake yen sing oleh biji dhuwur dhewe ing Ujian tahun kuwi ora ana liya kajaba Sudimin. Kajaba saka kuwi, mBah Cip uga dhawuh yen rumangsa melu bombong, merga tahun kuwi racak-racak para siswa bijine padha apik-apik kabeh. Kang mangkono iku ora bisa diselaki awit iya saka pambudidayane para Guru lan para siswa sing luwih tumemen nggone padha nindakne wajibe dhewe-dhewe. Sing katon menjila bijine kajaba Sudimin, sasat kabeh dienggoni dening para murid sing melu sinau kelompok sing dimotori dening Sri Hartini, sing manggon neng emperan mburi daleme Pak Suwaji Kepala SD Negeri Pasopati sing lagi wae pensiun. Sri Hartini dhewe bisa oleh peringkat loro sasekolahan lan Ninuk oleh peringkat sepuluh.

 

Pancen sasuwene iki, sanadyan Pak Dalal wis nemoni Pak Mantri Guru Suwaji uga methuki Bapake Sri Hartini, martakne olehe kepengin ngepek Mantu Sudimin, pranyata ora pati gedhe pengaruhe. Merga Pak Suwaji uga mrayogakne marang Pak Dalal supaya sabar, merga sing jenenge jodho kuwi ora bisa dipenggak lan ora bisa dipeksa, kabeh manut garising kodrat.

 

“Sudimin sampun kula tuturi kathah-kathah Pak Dalal” kandhane Pak Suwaji nalika “mbales kunjungan” neng omahe Pak Dalal, sing uga kanthi rasa sumadulur ditampa kanthi seneng lan uga ditemoni lan dikancani jagongan dening Bu Dalal.

 

“Inggih Matur nuwun sanget Pak Mantri” Pak Dalal wangsulan karo mripat sing sumunar nandhakne yen kepranan atine “Lha Sudimin lajeng kados pundi? Menawi nitik lelabetanipun Pak Mantri dhateng piyambakipun, mesthinipun Sudimin harak inggih lajeng ndherek menapa ingkang dipun dhawuhaken Pak Mantri ta?”.

 

“Kula kalih Ibunipun lare-lare menika boten nate labet menapa-menapa dhateng Sudimin, Pak Dalal, malah Sudimin ingkang kathah sampun ngrencangi kula lan ibunipun lare-lare ngrampungaken padamelan ing griya ugi ing sabin” Pak Suwaji wangsulan karo mesem “Sanaosa makaten Sudimin ugi boten ndaga utawi mancahi pitutur kula dhateng piyambakipun”.

 

“Bakenipun Sudimin rak sampun nglenggana lan saged nampi menawi benjangipun Gendhuk Ninuk menika dados jodhonipun makaten ta Mas Mantri?” Bu Dalal melu udhu rembug nakokne kepiye wangsulane Sudimin nalika dikandhani bendarane.

 

“Tuwin piyambakipun ugi purun nebihi lare estri yogane Pak Hadi kanca kula ingkang dados juragan Gabah nika ta?” Pak Dalal nyambung pitakone  garwane “amargi makaten Pak Mantri, ingkang nguwatosi menika menawi ngantos Sudimin kalajeng kapencut dhateng Sri Hartini, sedaya rancangan ingkang sampun kula tata saged buyar”.

 

“Lha manut kabar ingkang kula tampi, saderengipun Pak Dalal rawuh ing gubug kula kala emben, langkung rumiyin sanja dhateng dalemipun Pak Hadi, tiang sepuhe Gendhuk Sri Hartini menika?” Pak Suwaji malah mbalik takon melehake Pak Dalal sing olehe aweh kabar pas dolan mrana kae ora nyebut perkara iki.

 

“Lho dados Pak Mantri sampun pirsa menawi kula kepanggih kalih Pak Hadi ta?” semu rada klicutan, Pak Dalal wangsulan.

 

“Inggih awit kula dipun waduli Sudimin lan kanca-kancanipun kalebet Sri Hartini ing prakawis menika” Pak Suwaji tumuli wangsulan ngarang crita sing wujude dora sembada, nadyan goroh nanging nguripi.

 

“Lha kok malah sami wadul dhateng Mas mantri niku nalaripun pripun ta Mas Mantri?” Bu Dalal nyaut rembug “bocah-bocah saiki pancen sok rada kemajon seneng ninggal suba sita malah wani wadul marang Mas Mantri barang lho”.

 

“Boten makaten mBakyu” Pak Suwaji ngendika karo mesem “jalaran mbok menawi Pak Hadi anggenipun nuturi putranipun radi keladuk magepokan kalihan anggenipun dhawuh Pak Dalal dhateng Pak Hadi, Hartini lajeng bingung, boten rumaos kados ingkang dipun dhawuhaken dening tiang sepuhipun menika, srawungipun kalihan Sudimin ugi limrah kados kanca sanesipun. Mila Hartini lajeng manggihi kanca-kancanipun kalebet Sudimin, malah suwaunipun badhe manggihi Gendhuk Ninuk, boten narimahaken menawi piyambakipun kadakwa kados makaten menika, nanging dening Sudimin dipun penggak. Malah lajeng dipun ajak manggihi kula, nyuwun rerigen murih saenipun”.

 

Pak Suwaji pancen rada wasis nek nyambungake crita goroh sing nguripi karo tembung goroh sing ora mbebayani ngono kuwi. Pak Dalal lan Bu Dalal banjur padha pandeng-pandengan dhewe-dhewe, wong tuwa loro kuwi ketoke lagi krasa nek anggone wadul anake wedok wis rada keladuk.

 

“Lha salajengipun kados pundi Pak Mantri?” sawuse rada  sauntara karo rada semu klicutan Pak Dalal takon crita candhake.

 

“Salajengipun inggih sampun rampung” Pak Suwaji aweh wangsulan karo mesem “tiang kekalihipun Sudimin menapa dene Hartini lajeng kula tangkleti pripun cethanenipun”.

 

“Inggih cethanipun kados pundi Mas Mantri?” Bu Dalal nguber takon.

 

“Cethanipun menawi Hartini menika taksih kepengin sekolah malih, mangke sasampunipun lulus SMP badhe nglajengaken dhateng SGO jalaran pancen Hartini menika remen Olah Raga, lha tiyang meh saben perayaan Agustusan ngoten nika, piyambakipun ajeg mborong piala juara setunggal ing maneka warni kejuaraan Olah Raga. Dados Hartini inggih badhe mikir anggenipun badhe sekolah rumiyin”.

 

“Lha menawi Sudimin piyambak kados pundi Pak Mantri?” Pak Dalal genti sing nanggap.

 

“Sudimin ngaken menawi saupami gadhah raos tresna dhateng lare wadon, duka niku Hartini duka niku Ninuk, piyambakipun boten badhe blaka malah sasaged-saged, raos makaten kala wau badhe dipun pendhem ingkang jero, jalaran Sudimin ngrumaosi dereng wancinipun, lan malih Sudimin ugi boten yakin menawi lare estri ingkang samangke criyosipun tresna dhateng piyambakipun badhe panggah tresna manawi sampun wancinipun Sudimin wantun mblakakaken raosing manahipun. Awit Sudimin dereng mangertos menapa ingkang badhe dipun lampahi menawi sampun lulus SMP. Badhe sumusul tiyang sepuhipun nggarap lahan transmigrasi dhateng Sumatera mrika menapa pados padamelan sakacepenge ing mriki. Kalih-kalihipun tartamtu badhe boten timbang drajatipun kalihan lare estri kalebet Ninuk lan Hartini ingkang saged nglajengaken sinaunipun dhateng SLTA” Pak Suwaji nyethakne sikepe Sudimin kanthi trawaca.

 

Pak Dalal lan Bu Dalal katon padha njengkerutne bathuke, wong loro kuwi sajak lagi krasa lan nggagas kepiye “masa depane” Sudimin. Uga wiwit nggagas yen Pak Dalal lan Bu Dalal wis kesusu mlangkah nuruti pamothahe Ninuk sing lagi kesandhung rasa tresna “brai munyuk” marang Sudimin. Wangune ana rasa sethithik keduwung, nanging enggal bisa ditutupi karo sikepe Sudimin sing dikandhakne Pak Suwaji mau.

 

“Pak Dalal lan Bu Dalal boten prelu rumaos getun awit sampun paring dhawuh dhateng kula kados kala emben menika” Pak Suwaji nutugne olehe ngendika “awit kados ingkang sampun kauningan dening sok sintena kemawon, bilih jodho menika boten kenging dipun penggak lan boten kenging dipun peksa, menawi  Sudimin mila sampun kinodrat dados jodhonipun Gendhuk Ninuk, awakipun piyambak minangka tiyang sepuh ugi namung saged nampi kanthi nglenggana utawi kanthi raos cuwa. Kosok wangsulipun menawi jodhonipun Ninuk menika benjang pranyata sanes Sudimin, inggih sokur alhamdulillah makaten kemawon”.

 

“Inggih, inggih Mas Mantri” Bu Dalal wangsulan alon.

 

“Lha Sudimin menapa mila boten nglajengaken sekolahipun ta Pak Mantri?” dumadakan Pak Dalal takon bab sekolahe Sudimin. Pak Suwaji unjal ambegan rada landhung.

 

“Estunipun mila eman sanget, Sudimin menika lare ingkang pinter, nanging kabekta saking kawontenan, piyambakipun dereng cetha saged menapa botenipun nglajengaken sekolah” ngendikane Pak Suwaji sabanjure “menawi namung dumugi SMP tur dhateng mriki kemawon, kula inggih wala-wala kuwata. Nanging menawi sampun dhateng SLTA, menika saboten-botenipun rak inggih dhateng Ngawi mrika?. Menawi saben dinten nduduk mriki dugi Sidowayah saged nunggang pit, lajeng Sidowayah – Ngawi? Sewulan sampun pinten kangge ongkos numpak Bus?”.

 

“Inggih Pak Mantri” Pak Dalal wangsulan karo manggut-manggut, pancen wragat kanggo sekolah kuwi sing abot ora kok mbayari SPP ne wae, nanging malah laku lan pangane sing sekolah kuwi sing luwih akeh cacahe. Satemene ya ora pati akeh, tumrap wong tuwa sing duwe, luwih-luwih kaya Pak Dalal sing sawahe amba, nanging nek kanggone bocah sing wis ora ditunggoni wong tuwane kaya Sudimin ngono kuwi genah nek abot. Abot banget.

 

Satemene olehe aweh wangsulan Pak Suwaji mau kuwi durung jangkep. Nanging pancen disengaja ora dikandhakne jangkepane. Pak Suwaji kepengin njajagi atine Pak Dalal, sepira gedhening tekade olehe kepengin njodhokne anake wedok karo Sudimin. Nek pancen tekade gedhe tenan, mesthine Pak Dalal wani udhu murih Sudimin bisa sekolah, dimen bisa kangkat drajate ora kasoran karo kanca-kancane sasekolahan sing bisa nutugne menyang SLTA. Nanging jebul Pak Dalal mung kendel, pancen ngragati bocah sing “dudu apa-apane kuwi luwih abot”. Pak Suwaji mesem jroning atine, merga Pak Suwaji sengaja nyingidake “kabegjan” sing disandhang dening Sudimin, sing ora bakal diblakakne marang sapa wae.

 

 

Ana candhake.