SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (033)

 

33.

       Ki Lurah estunipun boten mangertos saking pundi asalipun lan sinten ingkang ngintun aji dipa-paweling dhateng penggalihipun menika. Nanging sareng kalimbang-limbang, mila pantes lamun suwanten ingkang mlebeti ing penggalihipun menika menawi ta dipun turuti. Pramila Ki Lurah nunten, jumangkah anyaketi papanipun Puranta ingkang taksih linggih ing siti, kanthi tatu lebet ingkang nemen, dipun tenggani dening Sirep semahipun. Para Bebau ingkang wau sami linggih ing sacaketipun Ki Lurah ugi lajeng ndherek, tumut ing wingkingipun Ki Lurah.

       “Piye kahananmu saiki Dhimas?” sasampunipun caket papanipun Puranta, Ki Lurah nunten ngendika mundhut pirsa kawontenanipun Puranta.

       “Awit pangestu jengandika, kawontenan kula sae Ki Lurah” atur wangsulanipun Puranta, kalih ing salebeting manah rumaos remen dene Ki Lurah ingkang kala wau kenging teluhipun Aji Paser Angin, samangke sampun waluya.

       “Puranta, satemene wektu iki aku sajroning kahanan kang bingung awit ilange Keris Kyai Pantek” Ki Lurah ngendika malih “lan arep nggorohake ature Paman Jagabaya Bontot apa dene Paman Bebau Kidul kang nibakne pandakwa marang awakmu kuwi rasane angel sajroning atiku. Jalaran sanadyan tanpa ana bukti kang nyata, nanging aku duwe rasa percaya marang katiyasane Keris Pusaka piyandele Paman Bebau Kidul sing asung sasmita lamun pandakwane Paman Bebau Kidul lan Paman Jagabaya Bontot kuwi bener”.

       “Inggih Ki Lurah” Puranta ingkang kawontenanipun dereng pulih menika atur wangsulan “menawi Ki Lurah langkung pitados dhateng Ki Bebau Kidul tuwin Ki Jagabaya Bontot tinimbang dhateng atur kula, kula boten saged menapa-menapa. Lan menawi kula kapeksa dipun anggep lepat, kula sagah nampi pidana alitipun sakit agengipun dumugi pejah, kula boten badhe suwala. Namung kemawon, menawi kula kadhawuhan nedahaken  Dhuwung Kyai Pantek samangke wonten pundi?, kula boten sagah. Jer kula pancen boten mangertos ing pundi papanipun”.

       “Mengko dhisik Dhimas, aja kesusu kaduk ati bela panampa nggonmu nampa rembug saka aku sing durung rampung iki” Ki Lurah paring wangsulan dhateng Puranta malih “tenane ngono, olehku ora bisa nggorohake ature Paman Bebau Kidul apa dene Paman Jagabaya Bontot kuwi padha wae anggonku ora bisa ora percaya karo ature dhimas Puranta lan Bebau Tengah apa dene Bebau Sela kang ngandhakake yen ora tinemu ing nalar yen ta Dhimas Puranta sing ndhustha Dhuwung Kyai Pantek saka Plangkane. Apa maneh bareng aku ngerti sing ngongkon nggolekne usada kanggo nambani nggonku ketiban Aji Paser Angin jebul Dhimas Puranta dhewe”.

       Ketingal Bebau Tengah, Bebau Sela lan para Jagabaya, kathah ingkang saderengipun ketingal suntrut awit Ki Lurah ndhawuhaken menawi pitados dhateng wadulanipun Bebau Kidul tuwin Ki Jagabaya Bontot, samangke dados radi lejar malih. Benten kalihan praupanipun Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot, ingkang suwaunipun ketingal bingar, dupi mireng menawi Ki Lurah ugi pitados dhateng aturipun Bebau Tengah, sakala lajeng ketingal radi surem. Langkung-langkung sareng ngertos menawi anggenipun Ki Lurah saged waluya sasampunipun kedhawahan Paser Angin ingkang kalepasaken kanthi dhedhemitan dening Ki Lopara, jebul awit Puranta sampun ngengken tiyang murih madosaken jampinipun. Tanpa kraos tiyang kalih menika lajeng mencerengi dhateng Puranta, nanging boten gineman menapa-menapa.

       “Lajeng kersanipun Ki Lurah kados pundi?” Puranta lajeng matur nyuwun pirsa dhateng Ki Lurah.

       “Saiki saupama aku minangka Lurah ing Tambak kene, njaluk lelabuhan lan pangorbanane  Dhimas Puranta murih Kalurahan Tambak iki bisa lepas saka sakehing sambekala apa Dhimas Puranta kira-kira ora kabotan?” dumadakan Ki Lurah mundhut pirsa lan nanting kasetyanipun Puranta dhateng Kalurahan Tambak.

       “Ki Lurah” kanthi suwanten ingkang teteg Puranta lajeng matur “wiwit sumerep alam padhang menika, kula sampun kepotangan budi dhateng Kalurahan Tambak, hawa ingkang kula serot, menika hawa ing Kalurahan Tambak, toya ingkang kangge ngresiki badan sarta kula ombe saben dintenipun inggih toyanipun Kalurahan Tambak makaten ugi tetedhan ingkang sampun mlebet ing weteng kula inggih medal saking buminipun Kalurahan Tambak, dados boten wonten pawadan tumrap kula menawi kadhawuhan ndhawahaken lelabuhan lan pangorbanan kangge Kalurahan Tambak , kajawi namung badhe sendika anglampahi kanthi rila legawaning manah”.

       “Sumurupa Dhimas” Ki Lurah nglajengaken anggenipun ngendika “ing sajroning atiku lagi bingung nimbang bener lupute atur saka Paman Bebau Kidul tuwin Paman Jagabaya Bontot sarta ature saka Bebau Tengah lan Bebau Sela, iki mau aku nampa sasmita gaib sing rumasuk ing sajroning atiku. Dene isine sasmita ya kuwi, ora ana sing bisa nggoleki lan nemokne Keris Kyai Pantek sing wektu iki wis murca saka Kalurahan Tambak, kajaba mung Dhimas Puranta sarta sisihanmu ya Adhi Sirep kuwi. Mula yen Dhimas nyata ora kabotan, aku njaluk tulung golekana Kyai Pantek nganti ketemu. Sasmita kang tak tampa mung ngabarake lamun wektu dina iki Kyai Pantek wis ora ana ing Kalurahan Tambak kene maneh, dadi menyang ngendi nggonmu arep nggoleki aku ya ora bisa aweh pituduh sing cetha. Lan minangka sangu nggonmu mlaku nggoleki Kyai Pantek, mengko bakal dicukupi dening kas kayaning Kalurahan, sepira sing mbok butuhne bakal diwujudi”.

       Salebeting manahipun Puranta rumaos kaget semu boten pitados kalih ingkang kadhawuhaken dening Ki Lurah menika. Nalaripun Puranta lajeng mlampah, ambok bilih menika margi tengah tumrap Ki Lurah murih boten ngantos dumados perang kadang ing Kalurahan Tambak. Inggih menika perang kadang antawisipun Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot miwah para pandherekipun lumawan Bebau Tengah lan Bebau Sela miwah tiyang-tiyang ingkang boten pitados kalihan Bebau Kidul sarta Jagabaya Bontot. Puranta mesem, sampun jangkep kaping kalih menika piyambakipun rumaos kedah ngaturaken pangorbanan dhumateng Kalurahan Tambak. Ingkang kapisan, piyambakipun sampun ngurbanaken kalenggahan Lurah ingkang estunipun dados wenangipun, nanging kangge njagi murih sedherekipun sepuh ingkang dipun dombani Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot, ingkang rumiyin taksih dados Kebayan boten damel dahuru, Puranta milih ngawon nyuwun dhumateng Ki Tambak Kapisan murih masrahaken Kalenggahan Lurah dhateng Jaswana. Dinten menika, jebul Kalurahan Tambak taksih mbetahaken pangurbanan saking piyambakipun malih, inggih menika kedah kesah saking Kalurahan Tambak. Pangintenipun Puranta, kanthi dhawuh dhateng piyambakipun miwah Sirep sisihanipun madosi Kyai Pantek ing sanjawining Kalurahan Tambak menika namung dhapur apus krama murih Puranta kesah saking Kalurahan Tambak.

       “Piye Dhimas?” sareng sampun radi dangu kawontenan sepen, Ki Lurah wangsul ndangu malih dhateng Puranta “Pancen gaweyan sing kudu dhimas tindakne iki luwih dening abot. Mula aku dhewe ya ora wani meksa marang Dhimas Puranta, nek sajake Dhimas rumangsa ora keduga ngayahi gaweyan iki, ya ora apa-apa”.

       “Inggih Ki Lurah” wasana kalih mesem Puranta atur wangsulan “sanadyan kawontenan kula namung kados makaten, nanging kula boten badhe selak menawi kula menika taksih kadang anem saking jengandika Ki Lurah. Lan minangka adhi kula boten badhe miring-mirangaken kadang kula sepuh, nami nistha tumrap rayinipun Ki Lurah Tambak Kapindho menawi kula ngantos ajrih ing rekaos kangge kamulyaning Kalurahan Tambak. Inggih awit saking menika keparenga kula nyuwun pangestu badhe bidhal madosi Kyai Pantek dinten niki ugi. Kula kalihan semah kula boten mbetahaken prabeya menapa-menapa kangge ngayahi jejibahan menika. Namung ambok bilih wonten keparengipun Ki Lurah, kula ndherek titip griya lan pekarangan saisinipun tuwin sabin lan pategilan ingkang dados dhedhakon kula, mugi kadhawuhna dhumateng sinten murih angupakara. Dene menawi ngantos sekawan dasa dinten kula dereng saged wangsul awit dereng manggihaken Kyai Pantek, mangka keparenga Ki Lurah mundhut samudayanipun menika dadosa kas-kayaning Kalurahan Tambak”.

       Ki Lurah sakecap kemawon boten kuwawa angucap kangge paring wangsulan dhumateng Puranta ingkang pamitan badhe bidhal madosi Keris Kyai Pantek ngaten menika. Namung ing pojoking netra ketingal kekembeng toya luh, kados badhe rentah. Makaten ugi para Bebau salintunipun Bebau Kidul, sedaya sami tumungkul nyingidaken raos sungkawanipun. Namung Ki Sarana ingkang taksih dereng saged ngadeg jejeg labet pupunipun kenging tumbak, ingkang lajeng nangis ngguguk kados dene lare alit ingkang katilar biyungipun kesah badhe blanja.

       Puranta piyambak estunipun inggih ngraos awrat pepisahan kalihan titiyang menika. Mila inggih lajeng ngadeg kanthi dipun lawani dening Sirep. Sepisan malih ngaturaken sasmita kurmat dhateng Ki Lurah, lajeng nggandheng semahipun kaajak bidhal nilaraken plataran Kalurahan Tambak. Lampahipun mangener ngidul, boten mangertos badhe dhateng pundi purugipun. Lampahipun Puranta lan Sirep, babar pisan boten tolah-toleh kanan utawi kering langkung-langkung noleh dhateng wingking, babar pisan boten. Nembe sareng anggenipun mlampah sampun tebih saking Padhukuhan Tambak, dumugi sapinggiring wana, tiyang kalih menika lajeng mandheg. Puranta sambat menawi sikil lan bebalungipun taksih kraos sakit, awit kala wau dipun pidak-pidak dening Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot saderengipun Sirep dugi ing Plataran Kalurahan.

       “Leren dhisik Rep” Puranta wicanten dhateng semahipun “bebalungku rasane kaya arep copot kabeh iki, mengko wae nek wis rada suda awake dhewe nerusne laku maneh”.

       “Iya Kakang” wangsulanipun Sirep “nerusne laku menyang ngendi?”.

       “Aku durung ngerti” Puranta blaka dhateng semahipun “sing baku, awake dhewe utawa mligine aku, kudu adoh ninggalake Kalurahan Tambak. Jalaran satemene Ki Lurah dhewe ora bakal percaya yen awake dhewe bisa nemokne neng ngendi papane Kyai Pantek, anggone dhawuh marang aku lan awakmu iki mau tak kira mung minangka pawadan murih rada tinemu nalar kanggo nglungakne aku saka Kalurahan Tambak sing dikira sawayah-wayah kepengin dadi Lurah”.

       “Aku ora ngira lan ora nyana babar pisan jebul Ki Lurah kagungan penggalihan sing kaya mangkono marang Kakang, tak kira kuwi kabeh mung saking wasise micara Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot wae sing duwe pamrih nyingkirne wong-wong sing cedhak karo Ki Lurah, kalebu ndika Kakang Puranta” Sirep wicanten kados dhateng awakipun piyambak.

       Puranta boten semaur, awit kajawi boten kepengin manjangaken ngrembag titiyang ingkang ketingal menawi boten remen dhateng piyambakipun, ugi ngraosaken badanipun ingkang sansaya kraos sakit sedaya.

       Dumadakan tiyang kalih menika dipun kagetaken dening suwantenipun tracak kapal saking katebihan, asalipun kados saking Kalurahan Tambak, tumuju dhateng papanipun kendel. Boten dangu lajeng katingal wonten tiyang cacah gangsal welasan ingkang sami nunggang kapal nyaketi papanipun Puranta lan Sirep. Puranta boten pangling, tiyang-tiyang ingkang sami numpak kapal kala wau para sapukawating kalurahan ingkang asalipun saking Padhukuhan Kidul. Puranta rumaos boten sekeca salebeting manah, mila lajeng ngadeg sanadyan badanipun dereng patosa kiyat menawi kangge ngadeg.

 

Ana candhake.