SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (032)

 

32.

       Sanaosa menapa ingkang dipun aturaken dening Ki Jagabaya Bontot menika cetha menawi dora, suprandene gandheng tiyang menika sampun kulina wicanten goroh, panggah kemawon wicantenipun kepireng kados estu. Kathah tiyang ingkang sami mangertos menawi Jagabaya Bontot menika sampun dora dhateng Ki Lurah, ewa samanten boten wonten ingkang wantun gineman. Ajrih menawi mangke badhe dipun damel cilaka dening Jagabaya ingkang kondhang kejem lan mentalan menika.

       “Nuwun sewu Ki Lurah” dumadakan Ki Bebau Tengah kanthi suwanten alus matur dhateng Ki Tambak Kapindho.

       “Iya piye Ki Bau?” Ki Lurah mundhut pirsa.

       “Kok ingkang dipun aturaken Ki Jagabaya Bontot menika benten kalihan menapa ingkang kula sumerepi inggih ?” Bebau Tengah matur malih.

       “nDika bisa kandha mangkono dhasare apa Ki Bau?” Ki Lurah mundhut pirsa “gajege ndika rak ora ana kene nalika sing dicritakne Paman Jagabaya Bontot iki mau kedadeyan?”.

       “Leres Ki Lurah” Bebau Tengah atur wangsulan “ingkang kula kajengaken, saderengipun kula bidhal pados Dawegan ijem sajanjang isi satunggal kados ingkang kadhawuhaken dening Anakmas Puranta kala wau, langkung rumiyin kula sumerep tumindakipun Ki Bebau Kidul ingkang misakit dhateng Anakmas Puranta, malah sesumbar mawi basa ingkang sampun nungkak krama. Malah meh kemawon kula ingkang badhe majeng ngadhepi Ki Bebau Kidul, nanging kaselak karumiyinan dening Ki Sarana ingkang nantang Ki Bau Kidul. Dados Ki Sarana boten kados ingkang dipun aturaken dening Ki Jagabaya menawi sampun kesurupan dhemit ngaten menika. Nanging majengipun Ki Sarana jalaran boten trimah sumerep Anakmas Puranta dipun suwiyah dening Ki Bebau Kidul”.

       “Aturipun Ki Bebau Tengah menika mila leres Ki Lurah” dumadakan Bebau Sela ndherek matur dhateng Ki Lurah “malah kula ugi sumerep, bilih estunipun Ki Bebau Kidul menika kala wau boten kuwawa ngadhepi Ki Sarana ingkang taksih timur menika, nembe sareng Ki Jagabaya Bontot tumut angrubut, Ki Sarana saged kataman tumbakipun Ki Bebau Kidul kenging pupunipun, ewa samanten Ki Jagabaya Bontot taksih dereng trimah, Ki Sarana badhe dipun jojoh dhadhanipun mawi pedhang. Tujunipun wonten Angger Puranta ingkang paring pitulungan, temah Ki Bebau Kidul lan Ki Jagabaya Bontot ingkang majeng sareng sarwi mandi dedamelipun menika babar pisan boten saged ngasoraken Angger Puranta ingkang pranyata nyimpen kadigdayan ingkang boten kanyana-nyana”.

       “Piye iki sabenere?” Ki Lurah ngunandika ingkang kawiyos ing lathi “critane kok dadi cengkah antarane siji lan sijine?”.

       “Menika makaten Ki Lurah” Bebau Kidul ingkang kala wau sampun pucet jalaran kadenangan menawi Ki Jagabaya Bontot sampun wicanten dora, dumadakan matur kanthi suwanten ingkang sareh “mila leres menawi kula kalihan Paman Bontot kala wau boten saged mimpang mengsah Gus Puranta. Estunipun kula sampun pikantuk sasmita saking Dhuwung kula menika menawi Gus Puranta menika sampun ngingsep sawabipun Kyai Pantek, boten badhe wonten tiyang ingkang saged nandhingi kadibyanipun Gus Puranta, kalebet kula menapa dene Paman Jagabaya Bontot”.

       “Nanging nyatane saiki Dhimas Puranta isih ngglethak sing ditunggoni sisihane kae? Kepriye iki nalare Paman Bau?” Ki Lurah lajeng mundhut pirsa malih dhateng Bebau Kidul.

       “Sasampunipun kula kalihan Paman Jagabaya Bontot boten kiyat ngadhepi Gus Puranta ingkang sampun kacondhokan sawabipun Kyai Pantek, meh kemawon kula kekalih badhe dumugi ing tiwas. Katujunipun, Bapa Guru Kyai Lopara rawuh saprelu milujengaken kula kalih Paman Jagabaya saking krodhanipun Gus Puranta” Ki Bebau Kidul kanthi wijang matur dhateng Ki Lurah.

       “Dadi sing bisa ngalahake Dhimas Puranta iki mau Kyai Lopara Guru ndika lan Gurune Paman Jagabaya Bontot?” Ki Lurah paring wangsulan lajeng mundhut pirsa malih “Lha saiki Kyai Lopara ana ngendi?”.

       “Nyuwun pangapunten Ki Lurah” Bau Kidul lajeng atur wangsulan “nyata menawi daya kekiyatan saking sawabipun Kyai Pantek menika tuhu ngedab-edabi, Guru kemawon meh-meh boten saged nelukaken, nanging Guru nyata menawi tiyang sepuh ingkang sampun kathah ngraosaken gempalaning jagad, wasana kanthi caranipun Guru saged damel Gus Puranta rebah ing siti. Menika kemawon Guru ugi nandhang kanin ingkang radi santer, wasana Guru lajeng mire saking mriki badhe mulihaken saha ngusadani kanin ingkang kasandhang, dene kula lan Paman Jagabaya ingkang kadhawuhan murba Gus Puranta murih kersa ngakeni menapa ingkang sampun dipun lampahi”.

       Ki Lurah Tambak Kapindho rumaos eram kalihan kedadosan ingkang nembe kemawon menika. Aturipun Bebau Kidul saged tinampi ing panggalihipun Ki Lurah. Menapa malih saderengipun menika Ki Lurah sampun pirsa piyambak sasmita ingkang medal saking pusaka piyandelipun Ki Bebau Kidul nalika dipun purba dening Kyai Lopara. Nanging kabekta saking taksih emut menawi Puranta menika taksih kadang pribadi, sanaosa benten biyung. Sarta malih Ki Lurah ugi kemutan menawi wiwit alit tansah dipun mong kanthi sae dening biyungipun Puranta, Ki Lurah rumaos boten tega menawi ngantos ndhawahaken pidana ingkang awrat dhateng Puranta. Menapa malih, sasampunipun menggalih sanaosa kapidana awrat, dereng kantenan Puranta purun mangsulaken Pusaka Piyandel Kalurahan nenggih Kyai Pantek.

       “Nuwun sewu Ki Lurah” sasampunipun radi dangu kawontenan sidhem boten wonten ingkang nyuwanten, Bebau Tengah matur dhateng Ki Lurah.

       “Iya piye Ki Bau Tengah?” Ki Lurah paring wangsulan sarwi mundhut pirsa.

       “Estunipun kula lan para kadang Bebau sanesipun kajawi Ki Bebau Kidul sarta para Jagabaya sampun sami rerembagan prakawis murcanipun Kyai Pantek saking plangkanipun menika” Bebau tengah atur wangsulan.

       “Karep ndika kepiye?” Ki Lurah mundhut pirsa malih.

       “Sanaosa wiwit sepisanan Ki Bebau Kidul tuwin Ki Jagabaya nggadhahi pandakwa bilih icalipun Kyai Pantek menika awit kacidra dening Anakmas Puranta, nanging kula lan para kadang Bebau tuwin para Jagabaya kathah ingkang boten saged nampi pandakwa dhumateng Anakmas Puranta menika. Jalaran boten wonten bukti ingkang kasat mata kajawi namung cariyos ingkang medal saking lathinipun Ki Bebau Kidul tuwin Ki Jagabaya Bontot kemawon. Lan malih menawi dipun emut-emut, saestu boten pinanggih nalar menawi Anakmas Puranta ndhustha Kyai Pantek awit kagadhuhan melik kepengin nggentosi kalenggahanipun Ki Lurah, jalaran jumenengipun Raden Bagus Jaka Suwana utawi Jaswana dados Lurah rumiyin cetha awit saking rerigenipun Anakmas Puranta, kamangka Paugeraning Kalurahan sampun nyebataken bilih Anakmas Puranta ingkang mesthinipun nampi piyandel Kyai Pantek saking Ki Lurah Tambak Kapisan, ewa samanten Anakmas Puranta malah matur dhateng ingkang Bapa murih Kalenggahan Lurah kapasrahaken dhateng jengandika Ki Lurah” radi panjang anggenipun atur wangsulan Bebau tengah dhateng Ki Lurah Tambak Kapindho.

       “Mengke rumiyin Ki Bau Tengah” Ki Bau Kidul dumadakan nyela rembagipun Ki Bau Tengah, saderengipun Ki Lurah paring wangsulan “ndika niku sansaya tuwek kok boten sansaya pinter, rumaos kula kok remen sanget ndika niku waton sulaya kalih atur kula dhateng Ki Lurah, kajeng ndika niku jane napa?”.

       Dipun congklok kalihan pitaken makaten menika Bebau Tengah sakala kemropok, kalih tembung ingkang sengit sanaosa boten seru, lajeng wangsulan :

       “nDika kuwi sing tak gagas-gagas, saben aku guneman mesthi ndika pancasi klawan tembung sing ngabangne kuping. Saiki sapa sing senengane waton sulaya ? aku apa ndika?. nDika kudu ngerti Ki Bau Kidul, aku matur marang Ki Lurah kuwi nganggo dhasar sing tinemu nalar, ora ngawur. Merga aku ngerti yen sing tak aturi kuwi Ki Lurah sing kagungan kawicaksanan lan bisa menggalih kanthi weninging ati. Beda karo atur ndika sing mung ngendelne dumeh lemes ilate wae, matur sing tanpa ana buktine babar pisan…….”.

       “Sakedhap Ki Bau Tengah” Bebau Kidul nugel rembagipun Bebau Tengah mawi suwanten ingkang nedahaken sengiting manahipun “kula ngertos, ndika mesthi boten ajeng percaya kalih omongan kula ingkang magepokan kalih Gus Puranta, merga ponakane ndika niku rak sisihane Gus Puranta?. nDika saged muni nek Gus Puranta mokal melik palenggahan Lurah, niku rumiyin Ki Bau. Sak niki saged benten malih, mergi rumiyin taksih wonten Ki Tambak Kapisan lan Gus Puranta saged ugi mila pados rai dhateng Bapakipun, benten kalih sak niki……”.

       “Ndika sansaya ngawur Ki Bau Kidul” Bebau Tengah mencereng “yen pancen ndika mung nggoleki dhadhakan sulaya karo aku, dumeh ndika duwe kasekten sing pilih tandhing kena wae Ki Waruju. nDika kena ngerti, sanadyan wujudku wis kampong perot, jambulku wis wanen ngene, ngadeg ora pati jejeg nek ora dituwak nganggo teken, nanging aja ndika kira aku wedi nek mung arep ndika ajak kerengan? Ayo neng ngendi tak ladeni sagendhing ndika leganing atiku!”.

       “Sabar…..sabar…..sabar……!” Ki Lurah ingkang wiwit wau nimbang-nimbang antawis atur ingkang dipun tampi saking Bebau Tengah menapa dene Bebau Kidul, rumaos duka, midhanget anggenipun bebau kalih kala wau sami paben piyambak. Nanging anggenipun duka inggih lajeng sinamudana.

       “Nyuwun pangapunten Ki Lurah” Bebau Tengah tumunten nyuwun pangaksami lan ndhingklukaken sirahipun, ngrumaosi menawi sampun degsura ing ngarsanipun Ki Lurah.

       “Ngene lho Ki Bau lan kabeh wae sing ana kene” Ki Lurah lajeng ngendika “mesthine kabeh wae wis padha ngerti yen wektu iki atiku lagi kisruh, merga ilange Kyai Pantek saka plangkane. nDika kabeh kuwi kudune padha melu golek dalan kepriye murih atiku bisa bali padhang, ora malah padha geger dhewe ngono kuwi”.

       “Inggih Ki Lurah” Bebau Tengah atur wangsulan “kula sampun ngrumaosi lepat, awit estunipun atur kula dhateng Ki Lurah menika kala wau ugi murih pajaring kawontenan. Awit kula lan para kadang Bebau lan para Jagabaya ingkang dereng nate sumerep wujuding wilahipun Kyai Pantek, nggadhahi kapitadosan menawi Kyai Pantek ingkang samangke boten wonten ing plangkanipun menika, boten awit kadhusta dening tiyang”.

       “Lha nek ora merga dijupuk wong, banjur apa sing njupuk bangsane lelembut Ki Bau?” Ki Lurah munggel aturipun Bebau Tengah.

       “Mosok dhemit kok nyolong keris? Arep dienggo bangkrah apa?” sanadyan mawi suwanten ingkang alon lan lirih, kepireng Bebau Kidul grenengan piyambak.

       “Boten makaten Ki Lurah” Bebau Tengah nglajengaken aturipun “saged ugi, gandheng Kyai Pantek menika Tosan Aji ingkang dipun pandhe dening Empu linangkung, saged ugi nggadhuh kekiyatan ingkang boten pinangih nalar, saged murca saking plangkanipun awit kepengin mirsani kawontenan ing sanjawining plangkan. Utawi saged ugi kados cariyosipun Dhuwung Kyai Condhongcampur ing jaman Majapahit rumiyin, ingkang murca saking warangka awit rumaos ewa dhateng Prameswari Majapahit, lajeng kepanggih Kyai Sengkelat miwah Kyai Sabuk Inten ingkang ugi saged miyos saking warangkanipun piyambak-piyambak”.

       Ki Lurah ketingal kendel boten tumuli paring wangsulan, awit nalika samanten wonten suwanten ingkang namung saged kapireng dening telenging manahipun Ki Lurah piyambak.

 

Ana candhake