SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (064)

 64.

Ki Sarkara rumaos sansaya bingung, Nyai Sapaetun pranyata langkung nekad. Menapa ingkang dipun ucapaken sampun boten mawi raos isin malih. Malah meh kados ucapipun para wanita palanyahan ingkang panggaotanipun dodolan katresnan sakeplasan. Namung bentenipun manawi Nyai Sapaetun menika boten murih opah, malah kepara purun tombok. Manawi kala wau Ki Sarkara ngakeni kober kasengsem ndulu wanita ingkang mertamu ing dalemipun mBah Tambak menika, nanging sareng mireng wicantenipun Nyai Sapaetun ingkang kantun-kantun menika, ndadosaken Ki Sarkara mrinding githokipun.

“Nuwun sewu Nyai, menapa ingkang ndika kersakaken menika saestu badhe nuntun kula nyemplung ing juranging kacintrakan lan kanisthan. Ingkang ndika kersakaken menika dede jampi, nanging wisa. Awit lekas ndika ingkang makaten kala wau namung nuruti pangajaking hawa lan nafsu ingkang njenjemberi lampahing tiyang gesang. Kula aturi emut Nyai, ndika menika kados dene kula nembe nampi cobaning Gusti, murih lulus lan saged wilujeng boten wonten cara sanes kajawi namung sansaya nyaket dhateng Gusti, boten nuruti panjeriting hawa ingkang badhe ngajak cilaka ingkang kados makaten menika” wasana kalihan ngempet raos gigu, Ki Sarkara nyobi suka pitutur dhateng Sapaetun.

“Ki Sarkara, ndika nyata mentala dhateng kula” Sapetun semaur kalihan suwanten kepireng nggrantes “kula sampun mbucal raos wirang ing ngarsa ndika, ewa samanten ndika taksih mentala nampik panyuwun kula. Samangke bebasan tiyang nyabrang kali sampun dumugi tengah, badan lan sandhangan kula inggih sampun klebus sedaya, wirang menawi ta kula wangsul minggah dhateng dharatan malih, kula kadhung mbeber wirang ing ngarsa ndika, mila tinimbang namung sepalih-sepalih anggen kula wirang, samangke badhe kula tutugaken kemawon murih ketingal sedaya wirang kula. Kula badhe lukar sandhangan ing ngarsa ndika lan boten badhe kula kendeli saderengipun ndika nuruti menapa ingkang dados panyuwun kula”.

“Sampun kados makaten Nyai!” setengah nggetak Ki Sarkara menging Nyai Sapaetun “badhe boten pedah babar pisan menapa ingkang badhe ndika lamapahi menika. Kula panggah ing pamanggih kula, kula lan ndika boten kenging nglampahi kadurakan nuruti pangajaking hawa napsu ingkang njejemberi menika”.

“Kula boten badhe meksa ndika nuruti panyuwun kula Ki” wangsulanipun Nyai Sapaetun kalihan mesem “kula namung nglegani manah kula piyambak, kula menika namung wanita remeh lan boten wonten ajinipun ing ngarsa ndika, dados inggih boten menapa-menapa menawi kula ngliga badan sakajeng kula lan kula sampun nggadhahi tekad boten badhe ngangge sandhangan saderengipun raosing ngorong lan ngelak kula pikantuk jampi saking ndika Ki Sarkara”.

Rampung wicanten ngaten menika, Nyai Sapaetun lajeng miwiti badhe lukar busana. Ki Sarkara kaget kaworan bingung, badhe tumindak kasar dhateng Nyai Sapaetun boten wantun. Awit kengetan welingipun Nyai Pandhanwangi nalika badhe bidhal kala wau sonten. Menawi boten mawi tumindak kasar, kadosipun Nyai Sapaetun boten saged dipun tuturi malih. Saking patog puteging manahipun, wasana Ki Sarkara lajeng ngadeg, Nyai Sapaetun badhe dipun tilar medal saking griya. Radi kesesa anggenipun mlampah Ki Sarkara awit ajrih menawi ngantos karumiyinan Nyai Sapaetun nindakaken kados ingkang dipun ucapaken. Nanging Nyai Sapaetun kados sampun tanggap kalihan lekasipun Ki Sarkara, lajeng tumut ngadeg lan badhe ngetutaken Ki Sarkara medal saking griya. Ki Sarkara wewah gupuhipun, menapa malih nalika sumerep tanganipun Nyai Sapaetun kados badhe nggandhuli sinjangipun. Tanpa taha-taha Ki Sarkara mencolot badhe mlajar, nanging kabekta awit saking kasesa, kirang prayitna anggenipun mlumpat Ki Sarkara, temah nabrak lengkorahing kori, pas ing pilinganipun. Sakala panonipun Ki Sarkara dados sumrepet lajeng dhawah ing tengahing lawang. Sanaosa makaten, Ki Sarkara taksih mbudidaya murih boten ngantos dipun cepengi dening Nyai Sapaetun. Mila Ki Sarkara lajeng tangi malih, kanthi panyawang ingkang taksih peteng, lajeng mlajeng nasak petenging dalu, boten metang tansah nabrak-nabrak ingkang wonten ngajengipun inggih awit paningalipun ingkang boten cetha.

Ngantos dangu Ki Sarkara mlajeng, ewa samanten saking rumaosipun Nyai Sapetun inggih tansah nututi kemawon. Mila Ki Sarkara ugi lajeng boten kendel-kendel anggenipun lumajar. Nembe Ki Sarkara ngendeli anggenipun mlajeng, sareng napasipun sampun meh telas lan lamat-lamat kapireng ing talinganipun suwantenipun mBah Tambak ingkang nguwuh-uwuh nyebat naminipun :

“Heh Ki Sarkara, tangi dhisik iki wis meh awan, wektu kanggo manembah wayah esuk wis meh entek!”.

Ki Sarkara mbikak mripatipun, noleh nganan lan noleh ngering, jebul piyambakipun nembe tilem semendhe saka ing tengahing jogan griyanipun mBah Tambak. Salebeting manah ngraos ngungun lan bingung, awit kala wau piyambakipun sampun mlajeng tebih nilar klasa ingkang dipun linggihi ingkang dipun  gelar ing tengahing jogan menika.

“Uwis Ki Sarkara” mBah Tambak wicanten malih “olehe nggagas impen sing nganti nglindur-nglindur kuwi ditutugne mengko wae, saiki prayoga ndika nindakne kuwajiban luwih dhisik, tumuli enggal sesuci kana!”.

Tanpa semaur, Ki Sarkara lajeng mlampah medal tumuju sendhang. Sasampunipun sesuci nut lampahing sarengat ingkang dipun ugemi, Ki Sarkara lajeng minggah ing satunggaling sela kumalasa ingkang apraupan leter, lajeng nindakaken sembahyang ing nginggiling sela kasebat. Ing salebeting panembahipun Ki Sarkara ngunjukaken puji kunjuk Hyang Agung dene taksih kaparingan gesang ngantos enjing menika, boten kantun lajeng nenuwun mugi enggal kaparingan pitulungan murih tumunten saged gesang limrah kados tiyang-tiyang sanesipun. Gandheng Ki Sarkara taksih lam-lamen kalihan lelampahan ingkang dereng dangu dipun lampahi, inggih menika anggenipun kepanggih kalihan pawestri ingkang ayu, ingkang naminipun Nyai Sapaetun, nanging lajeng kanyatanipun Ki Sarkara dipun gugah dening mBah Tambak, mila Ki Sarkara lajeng nyenyuwun dhumateng Gusti Allah muring kaparingan pangayoman saking panggodhaning titah ingkang kasatmata lan ingkang boten. Sasampunipun sembahyang lan ndedonga, Ki Sarkara lajeng mandhap saking sela kumalasa, mlampah wangsul dhateng griyanipun mBah Tambak. Salebeting manah kepengin nyumerepi kawontenanipun semah lan anakipun jaler ingkang kala dalu sakalangkung angler anggenipun tilem.

“Bapa….., Bapa kok suwe temen olehe menyang Sendhang? Tak enteni kok ora teka-teka?” nembe kemawon Ki Sarkara dumugi plataraning griyanipun mBah Tambak sampun dipapag kalihan pitakenan dening anakipun jaler, nalika samanten Pradapa nembe kemawon dolanan gangsingan ing latar, lajeng kendel anggenipun ngubengaken gangsingan sareng sumerep tiyang sepuhipun wangsul saking sendhang.

“Iya mau Bapa isih sembahyang neng pinggir sendhang” wangsulanipun Ki Sarkara kalihan mesem “kowe mau kok wis tangi ? Gangsingane sapa kuwi kok uwete nganti nglisi kaya ngono?”.

“Aku wis tangi wiwit mau, bareng karo Biyung, malah wis ngrewangi mBah Tambak amek Wilus barang kok, mula njur diparingi Gangsingan galih Lamtara iki, uwete saka lulup Bolu, mulane nglisi. Oh iya mau Bapa dienteni mBah Tambak neng mburi omah cedhak pawon”.

“Iya, yen ngono Bapa tak enggal menyang mburitan wae” wangsulanipun Ki Sarkara ingkang lajeng nylingker liwat iringaning griya, badhe dhateng wingking griyanipun mBah Tambak.

Jebul  ing wingking griyanipun mBah Tambak menika wonten plataran ingkang radi wiyar, embanipun ngaten kados patamanan. Kathah sesekaran warni-warni ingkang dipun tanem ing mriku. Ing satengah-tengahipun wonten kajeng ageng ingkang ngrembuyung pang lan ron-ronipun. Ing sangandhaping kajeng ingkang ageng menika wonten jejeran lincak ingkang kadamel saking bongkotaning deling ori, katata cekli.  Inggih ing lincak ingkang dipun jejer-jejer menika ketingal Ki Jurudah, Ki Prasanta, Nyai Pandhanwangi sami lelenggahan kalihan mBah Tambak. Kalihan jejagongan priyantun sekawan menika sami ngadhepi Cangkir Bathoking klapa, isinipun wedang jahe, ingkang ketingal taksih kumebul peganipun, ngedalaken gandanipun jahe ingkang arum. Ugi ing lincak ngajengipun wonten tebok alit ingkang linemekan ron pisang, ing nginggiling ron pisang ketingal uwi alus ingkang warnanipun pethak memplak, ugi taksih kumebul mracihnani menawi nembe kemawon anggenipun ngenta saking dandang.

“Kene, kene Ki Sarkara….” mBah Tambak gage kemawon anggenipun mbagekaken dupi Ki Sarkara dumugi papan mriku “wedang ndika diselehne ana kene iki lho!”.

“Ngaturaken genging panuwun” wangsulanipun Ki Sarkara ingkang lajeng mapan linggih ing lincak ingkang dipun tudingi mBah Tambak.

“Wedange diunjuk dhisik Ngger” Ki Jurudah melu ngacarani “esuk-esuk rayi ndika dening mBah Tambak wis diprentah nggodhog Wi Alus. Pancen esuk-esuk ngene iki karo wedangan pacitane wi alus sing digodhog, mathuk nganggo banget kok”.

“Inggih Kyai” wangsulanipun Ki Sarkara kalihan nyandhak cangkiripun.

“Wi Alus iki enake ya mung nek isih panas ngene iki” gentos Ki Prasanta ingkang wicanten “beda karo Wi Bang-kulit utawa Wi Senggani, sanadyan wis adhem isih ora owah rasane. Nek Wi Alus utawa Wilus ngene iki, aba wis adhem ya banjur dadi atos”.

“Nanging rasane panggah ora owah, gurihe ya ora ilang” mBah Tambak nyauti wicantenipun Ki Prasanta.

“Bener, sing ilang mung empuke wae” Ki Prasanta suka wangsulan kalih nyuwil Wi Alus ing ngajengipun.

“Piye Ki Sarkara?” sareng sampun radi sawatawis anggenipun Ki Sarkara tumut linggih ing lincak, mBah Tambak lajeng pitaken “apa ndika isih lam-lamen marang impen sing wis ndadekne ndika nganti nglindur-nglindur mau?”.

“Leres mBah” Ki Sarkara atur wangsulan kanthi blaka “mila pasupenan kala dalu menika paupenan ingkang nggegirisi saestu, kados kedadosan ing alam nyata. mBok menawi awit kula supe anggen kula miwiti tilem, ngertos-ngertos sampun nyupena ingkang ngantos nglindur-nglindur, tujunipun enggal dipun gigah dening mBah Tambak. Inggih kula nyuwun pangapunten dhateng Nyai Pandhanwangi, kula boten saged nglampahi jejibahan kanthi leres. Kadhawuhan tengga griya malah kula ketileman tanpa sengaja, kamangka padatanipun kula menika kalebet tiyang ingkang boten pinter tilem lho?!?”.

“nDika ora prelu njaluk pangapura Kaki” ingkang paring wangsulan Nyai Pandhanwangi, anggenipun paring wangsulan kepireng sekeca lan boten nedahaken raos cuwa babar pisan “jalaran ndika pancen ora luput, awit sing jenenge turu utawa keturon, kuwi satemene dudu panguwasane sing nglakoni nanging ana pangwasane sing wenang gawe pati lan urip. Sanadyan menungsa arep mbudidaya murih bisa turu, yen Gusti ora marengake ya tiwas tuwas, kosok baline sanadyan manungsa mbudidaya murih bisa melek nanging nek Gusti ngersakne  menungsa kuwi turu, ya banjur keturon kaya sing ndika alami mau bengi kuwi”.

“Inggih Nyai” Ki Sarkara atur wangsulan “nanging saestu kula rumaos gumun kalihan pasupenan kula kala wau, saben-saben kemutan rumaos kula inggih kados boten nyupena nanging kelampahan ing alam kanyatan”.

“Ngene ya Kaki” Nyai Pandhanwangi mesem “aku arep takon magepokan karo impen sing ndika alami mau, apa sing miwiti dadi crita ing impen ndika kuwi? Nek sing dadi pungkasane rak ndika keprungu suwarane mBah Tambak sing nggugah ndika supaya tangi mau?”.

“Inggih Nyai, mbok menawi anggen kula wiwit tilem boten dangu saking anggenipun Nyai saha Kyai Jurudah lan Kyai Prasanta miwah mBah Tambak jengkar saking griya bidhal dhateng tepinipun Lepen Gebyog menika” Ki Sarkara miwiti atur wangsulan.

“Kok ndika bisa kandha mangkono?” Nyai Pandhanwangi nyela rembag.

“Inggih Nyai, blaka suta kula kala dalu saderengipun ketileman mila kula sampun tumindak dosa dhateng Nyai Pandhanwangi” wangsulanipun Ki Sarkara.

“nDika Tumindak dosa marang aku?” Nyai Pandhanwangi njengkerutaken palarapanipun “dosa apa kuwi, Kaki?”.

“Kula sampun cubriya kalihan dhawuh jengandika Nyai ingkang ndhawuhaken bilih Semah lan anak kula kala dalu menika badhe tilem ingkang sakalangkung pules, bebasan wontena bledheg sewu mungel sesarengan boten badhe tangi, nanging kula kirang pitados temah mbuktekaken kanthi njabel wulu cumbunipun semah kula ingkang pranyata saestu piyambakipun babar pisan boten keganggu anggenipun tilem” wangsulanipun Ki Sarkara “Pramila kula lajeng ngraos keduwung dene sampun kumawantun cubriya dhateng dhawuh jengandika Nyai”.

“O Ngono?” Nyai Pandhanwangi lajeng pitaken malih “banjur ndika keturon ing klasa sing digelar ing tengah jogan mau bengi kae?”.

 

 

Ana candhake.