SENDHANG MUSTIKANING WARIH 8. (10)

010.

        Ngantos radi dangu Ki Palir boten suka wangsulan, malah kalih suwanten ingkang namung klesak-klesik lajeng ngandhani semahipun murih radi manebih dhateng sacaketing cikar. Ki Palir nyriyosi semahipun menawi badhe ngadhepi tiyang-tiyang menika. Ki Jagabaya ingkang anggenipun pitaken boten tumunten dipun wangsuli, manahipun sansaya benter. Kalihan majeng sajangkah, Ki Jagabaya wicanten kalihan suwanten ingkang songar :

        “He Palir, aku iki Jagabaya, Pamong Desa Brendhilan! Kowe tak jak guneman wiwit mau kok tansah nyepelekne, mbok anggep apa aku iki He?”.

        “Aku iki ora nyepelekne Ki Jagabaya” wangsulanipun Ki Palir tatag “wiwit pisanan ketemu mau aku takon ora mbok wangsuli, malah ndika banjur takon bola-bali tak wangsuli apa anane. Mung pitakonmu sing keri dhewe kuwi mau sing durung tak wangsuli. Merga pitakonmu kuwi lucu, sing mlaku tekan kene kuwi ndika lha kok sing ditakoni karepe malah aku? Kuwi apa ora lucu? Nanging nek ndika meksa aku supaya wangsulan, saiki ndika rungokne aku arep wangsulan : ndika ndherekne sapa kuwi aku ora ngerti lan ora butuh ngerti. nDika lan sing ndika dherekne nganti tekan kene kuwi duwe kersa apa aku ya ora weruh lan ora butuh weruh, Wis cetha ta? Nek wis cetha, saiki aku arep ngajak bojoku lunga saka papan kene, merga aku isih duwe gaweyan sing kudu tak tandangi. Ngerti?”

        Dipun wangsuli kados makaten kala wau Ki Jagabaya Tampeng sakala muntab. Untunipun nggeget, tanganipun ngepel, Ki Palir badhe dipun tangani. Nanging dipun candhet dening tiyang ingkang dipun sebat Denmas Daksina kalawau. Sasampunipun Raden Mas Daksina suka sasmita dhateng Ki Jagabaya murih kendel, nunten majeng sejangkah kalihan wicanten dhateng Ki Palir, suwantenipun kepireng alus :

        “Aja kesusu ngalih dhisik Kang Palir, aku kepengin rembugan sethithik karo kowe”.

        Dipun ajak rembagan mawi suwanten ingkang alus makaten kala wau, Ki Palir lajeng wangsulan kanthi basa ingkang alus ugi:

        “Nyuwun pangapunten Denmas, Denmas badhe paring dhawuh menapa dhateng kula?”

        “Durung suwe iki, aku nampa dhawuh saka Kyai Nagalanang sing lagi tapa ing kedhatone kang wujud Guwa Suci Patalan, dhawuh mau kajaba kanggo aku uga kanggo Kang Palir” wangsulanipun Raden Mas Daksina.

        “Kangge ndika lan kangge kula Denmas? Kok aneh sanget?” Ki Palir wangsulan alus, mawi pitakenan “Kula menika sumerep saliranipun Kyai Nagalanang ingkang ngedhaton ing salebeting Guwa Suci Patalan menika kemawon dereng nate, malah kalihan Kyai Nagalanang ingkang jumeneng minangka Guru Agung ing Padhepokan menika, kula sumerep inggih nembe kaping sepisan, menika kemawon saking katebihan, kok dumadakan Denmas ngendika menawi nampi dhawuh kangge kula, harak inggih aneh ta Denmas?”

        “Aneh kuwi tumrap titah sing nggunakne nalar wantah?” Daksina suka wangsulan kalihan mesem wiyar “nek tumrap Kyai Nagalanang sing wenang murba tan wenang kapurba, aja maneh mung marang Kakang Palir ora pirsaa, sanadyan mobah-mosike kabeh titah sing ana ing Tanah Jawa iki Kyai Nagalanang ora kekilapan babar pisan. Iya sing wis kelakon apa kang durung kelakon”

        “Lajeng dhawuh kagem Denmas menapa ingkang kangge kula menapa Denmas?” ugi kalihan mesem Ki Palir pitaken.

        “Dhawuhe Kyai Nagalanang, sadurunge enteke tahun iki, Kraton Majapahit sing saiki manggon ana ing Alas Patalan bakal ngadeg, kang jumeneng Nata ora liya trah lajer saka Narendra Majapahit. Alas Patalan lan Alas Ketangga sing saiki isih wujud alas gung liwang-liwung kuwi jroning sakedheping netra bakal dadi Kutharaja sing rame lan reja. Kanthi timbule Kraton Majapahit iki mengko, sakehing Raja, Adipati, Demang, Lurah lan sapanunggalane kang wektu iki ana, bakal sirna kabeh, kajaba yen gelem manunggal lan sumpah bakal setya marang Majapahit, samono uga tumrap para kawula cilik sing gelem ngawula marang Raja Majapahit sarta gelem ambathara marang Kyai Nagalanang uripe bakal ora kurang sandhang apa dene boga selawas-lawase lan tumrap kang ora gelem ngawula marang Majapahit luwih-luwih ora gelem mbathara marang Kyai Nagalanang, mangka bakal nemu cilaka, ragane rusak dadi rabuking bumi, sukmane bakal digodhong dadi isen-isening kawahe Gunung Mahendra.”

        Daksina kendel sakedhap anggenipun wicanten, suka wekdal dhateng Ki Palir mbok menawi badhe wicanten. Nanging Ki Palir pilih mendel, boten kumecap menapa-menapa. Namung salebeting batos, maiben dhateng menapa ingkang dipun ucapaken dening Daksina, ingkang miturut pamanggihipun Ki Palir namung crita ngayawara ingkang boten kepanggih ing nalaripun tiyang ingkang waras.

        “Sabanjure” sareng Ki Palir babar pisan boten kumecap, Daksina nglajengaken anggenipun wicanten “sawise Majapahit klakon madeg, aku bakal kaparingan jejibahan dening Kanjeng Sinuhun minangka Adipati Brang Kulon, ngesuhi sakehing Adipati sing saiki kebawah Mataram. Lan kowe Kakang Palir bakal nampa ganjaran, kasengkakake ngaluhur dadi pepatihku. Nanging kabeh mau ana sarat kang kudu diwujudi wiwit saka saiki”.

        “Lajeng saratipun menapa Denmas?” tanpa dipun sengaja pitaken makaten menika medal saking lathinipun Ki Palir.

        “Sarat sing kanggo aku, ora prelu tak kandhakne marang kowe” wangsulanipun Daksina “dene sarat kang kudu mbok wujudi, kuwi klebu entheng lan gampang nganggo banget. Ya iku kowe kudu masrahake sisihanmu marang aku. Tandur bakal tak muktekake dadi garwa ampilku lan kowe bakal tak paringi brana picis sacukupe sing bisa turah-turah nek arep mbok enggo rabi maneh”.

        Mireng tembungipun Daksina ingkang makaten kala wau, Ki Palir nembe mudheng kalihan ucapipun ingkang estri kala wau ingkang mastani bilih tiyang-tiyang menika tiyang edan sedaya. Ki Palir boten tumunten ngucap wangsulan, nembe nata manahipun murih boten katut kepancing kalihan ucapipun Daksina, ingkang alus nanging sampun ngremehaken dhateng piyambakipun.

        “Kang Palir aja nduwe gagasan yen aku keyungyun marang ayune Tandur sing wis dadi sisihanmu kuwi” Daksina guneman malih amargi Ki Palir boten tumunten wicanten “nanging aku mung sadrema ngemban dhawuh saka Kyai Nagalanang sing kudu tak tindakne kanthi lila legawaning ati, kaping pindho merga aku uga kepengin aweh pambiyantu marang Kang Palir apa dene Tandur murih bisa nduweni kalungguhan lan drajat sing luwih luhur. Dina iki uga sarat kanggo Kang Palir bisa mbok wujudi, Tandur tak kanthine bali menyang kasatriyan lan brana picis sing kanggo kowe bisa mbok jupuk menyang Dalem Kalurahan Brendhilan sepasar maneh. Piye Kakang Palir?”

        Dipun ampet-ampet sansaya boten kiyat raosing manahipun Ki Palir, nanging rahayunipun Ki Palir taksih saged nata nalaripun, temah anggenipun wangsulan taksih kepireng runtut sanaosa sampun boten patos alus malih :

        “Nyuwun pangapunten Denmas, ndika mila kenging dhawuh menapa kemawon sakersa ndika, jumbuh kalihan kapitayan ndika. Nanging kula ugi wenang guneman lan ngekahi kapitayan kula. Menawi ndika lan tiyang sanesipun pitados lan badhe tumut miturut dhateng Kyai Nagalanang niku nggih mangga-mangga mawon, nanging tumrap kula ingkang taksih nggadhahi nalar jangkep lan waras, sedaya ingkang ndika dhawuhaken kala wau menika namung kabar goroh, crita ngayawara, menawi dipun gega tan wurunga badhe nguwohaken cilaka. Lan kula kalih semah kula sarta kanca-kanca kula niki sedaya boten kepengin cilaka, mula sedaya ingkang ndika dhawuhaken boten badhe kula pitados lan boten badhe kula lampahi”.

        “Keparat kowe Palir…..” Jagabaya Tampeng ingkang wiwit wau namung mendel mirengaken anggenipun rembagan Daksina kalihan Ki Palir, dumadakan misuhi kalihan nggetak Ki Palir “aja mung dlangap-dlangap waton bisa ngucap, kowe aja gawe wirange wong Brendhilan, rumangsamu kowe kuwi lagi guneman karo sapa he? Apa nalarmu wis onya, teka kowe wani mbantah apa sing dadi dhawuhe Denmas Daksina, putrane Kyai Gendirireng, wewakile Kyai Nagalanang sing kuwasa gawe beja lan cilakamu he? Ngertia!, aku wirang dadi Pamong Desa Brendhilan nek duwe kawula kaya dhapurmu sing wuta ing reh tata krama ngono kuwi!”.

        Dipun pisuhi lan dipun getak kados makaten menika, Ki Palir boten ajrih. Ki Palir ngertos menawi Ki Jagabaya Tampeng mila nggadhahi kalangkungan ing reh kanuragan. Lan sampun kathah tiyang-tiyang ing Brendhilan ingkang dipun tangani saha dipun ajar menawi wantun kalihan piyambakipun. Nanging bawaning ngekahi kaprawiran, sutik nampani tumindak sawiyah-wiyahing liyan, Ki Palir nekad badhe wantun kalihan Ki Jagabaya Tampeng. Ki Jagabaya dipun penthelengi kalihan mripat ingkang murup ingkang nedahaken menawi Ki Palir boten narimahaken anggenipun sampun dipun getak saha dipun pisuhi dening Ki Jagabaya.

       

ana candhake