SENDHANG MUSTIKANING WARIH 8. (009)

 

009.

        Sedinten sasampunipun Ki Palir jagongan kalihan Ki Lurah, Ki Palir siyos bidhal dhateng Brendhilan saprelu murugi semahipun badhe dipun ajak boyong dhateng Pangapitan. Dening Ki Lurah, Ki Palir dipun ampili Cikar ingkang dipun tarik dening lembu jangkep sabajinganipun ingkang nami Gothot. Ing pangangkah Cikar menika badhe kangge ngusung barang-barangipun Ki Palir saking Brendhilan ingkang saged dipun bekta dhateng Pangapitan. Kajawi menika lampahipun Ki Palir ingkang nunggang Kapal ampilan saking Ki Lurah, ugi dipun kancani Sinoman Pangapitan ingkang sampun lebda ing ulah kanuragan cacah kalih inggih menika Dana lan Wala, kekalihipun ugi sami nunggang kapalipun piyambak-piyambak.

        “Iki mengko kira-kira durung nganti surup srengenge wis tekan ngenggon kok Dhi” tuturipun Ki Palir dhateng Dana lan Wala nalika anggenipun sami mlampah sampun sawatawis wekdal “merga nek aku mlaku ndharat ngana kae, budhal saka Pangapitan mbarengi pletheking srengenge kaya mau, surup srengenge mesthi wis mlebu omah. Kamangka wong mlaku ndharat kuwi nganggo mondhag-mandheg barang. Beda nek karo nunggang jaran ngene iki, sanadyan ora mlayu merga ngetutne lakune cikar, nanging lakune rak ajeg, ora nganggo leran-leren.”

        “Inggih Ki” wangsulanipun Dana ingkang anggenipun nggelak kapal ingkang dipun tunggangi ing sisihipun Ki Palir, kalihan gumujeng alon “upami kendel, inggih mangke menawi sampun srengenge sampun meh ngglewang mangilen. Upami boten kendel inggih boten menapa-menapa, namung mesakaken wandenipun menawi namung dipun liwati lan boten dipun ampiri.”

        “Nek iki mengko ya kapeksa ora mampir warung Kang” dumadakan Wala ingkang anggenipun nggelak kapalipun ing wingkingipun Ki Palir nyauti rembag.

        “Kok kapeksa ta Dhi? Sapa sing meksa?” Dana noleh sakedhap kalihan pitaken dhateng Wala.

        “Sing meksa mBokmas Lurah Kang” wangsulanipun Wala kalih gumujeng “lha wong mau aku didhawuhi nglebokne bontotan menyang Cikare Man Gothot, sega sawakul jangkep salawuhane, ana dhendheng kidang, kuluban sambel lan lalapane barang ya ana. Aku mau didhawuhi sarapan neng kana, merga tekaku neng Kalurahan isih kesuken, wong tak kira budhale nek peteng, jebul srengengene wis mlethek lagi mangkat”.

        “Nek aku sarapan neng omah” wangsulanipun Dana “wong dening Biyung aku mau dicawisi sega loyang sing dikrawu klapa”.

        Kapal tiga ingkang ngeringaken Cikar menika terus mlampah kanthi ajeg, boten banter nanging inggih kalebet rikat. Nalika srengenge sampun manjer ing tengahing langit, Ki Palir ngajak kendel, ing panggenan ingkang radi lempar.

        Nanging nembe mawon Ki Palir mandhap saking kapalipun, dereng ngantos kapal dipun cencang, dumadakan Ki Palir dipun kagetaken kalihan suwantenipun tiyang estri ingkang nguwuh-uwuh saking katebihan.

        “Kakang Palir….. kula sampean tulungi Kakang…..”

        Sansaya kaget malih manahipun Ki Palir sareng noleh dhateng asaling suwanten, jebul ingkang sambat-sambat nedhi tulung menika semahipun piyambak ingkang mlajeng-mlajeng mrepegi papanipun. Boten sranta Ki Palir mlumpat anyaketi semahipun, kalihan manah ingkang trataban.

        “Kula sampean tulungi Kakang……” sambatipun Nyai Palir kalihan ngrangkul ingkang jaler, tangisipun ambrol.

        “Iya, iya Nyai, kowe mesthi tak tulungi” wangsulanipun Ki Palir kalihan ngusap-usap sirahing semahipun. Gothot, Dana lan Wala sami nyaket.

        “Tentremna atimu luwih dhisik Nyai” tuturipun Ki Palir dhateng ingkang estri “ilangna rasa was lan kuwatirmu, aku wis ana sandhingmu, aku bakal ngayomi awakmu saka sakehing bebaya”.

        “Kula ajrih Kakang” wangsulanipun Nyai Palir kalih kenceng anggenipun ngrangkul ingkang jaler “meh kemawon kala wau kula badhe nganyut tuwuh, saupamia boten tumunten sumerep ndika ingkang sampun wonten mriki nunggang jaran sareng kalihan sedherek-sedherek menika”.

        “Satemene ana apa ta Nyai? Nganti awakmu arep nganyut tuwuh barang? Kowe wedi apa, nganti kowe kedharang-dharang tekan papan kene iki?” Ki Palir nakeni semahipun.

        “Kala wingi siang wonten tiyang edan cacah gangsal ndugeni griyanipun piyambak Kakang…..:” wangsulanipun Nyai Palir.

        “Wong edan? Nganti cacah lima ? wong edan saka ngendi wae kuwi?” Ki Palir dereng mudheng kalihan ingkang dipun tuturaken semahipun, awit kapireng aneh, dene wonten tiyang ngantos cacah gangsal mlempak dados setunggal ndugeni griyanipun.

        “Inggih Kakang” Nyai Palir suka wangsulan “ingkang edan menika Ki Lurah, Ki Jagabaya kalihan tiyang tiga malih ingkang criyosipun taksih mitra ndika saking Paguron Gendirireng…….”

        “Mengko dhisik” Ki Palir munggel aturipun ingkang estri “Ki Lurah ki rak Ki Lurah Brendhilan ta? Lan Ki Jagabaya ki apa Ki Jagabaya Tampeng sedulur nak dulure dhewe kae? kok mbok arani edan kuwi genahe piye? Lan sapa iku sing jarene isih mitraku saka Paguron Gendirireng kuwi?”.

        “Leres kakang” Nyai Palir gage anggenipun wangsulan “mila saestu, tiyang-tiyang nika sedaya mpun sami edan, kala wingi dugi dhateng griyanipun piyambak. Ki Lurah criyos menawi kula badhe kaparingan ganjaran lan kajunjung drajat kula lan mangke menawi ndika sampun wangsul saking anggen ndika mbara kerja, ndika ugi badhe dipun sukani ganjaran brana picis ingkang kathah…..”

        “Lha kaya ngono kok mbok arani edan kuwi kepriye?” Ki Palir nigas anggenipun wicanten ingkang estri malih.

        “nDika ngertos napa sing diarani ganjaran kangge kula? Lan pripun anggenipun badhe njunjung drajat kula?” Nyai Palir gentos pitaken dhateng ingkang jaler.

        “Lha wong sing dikandhani ki kowe lho? Kok mbok takokne aku? Ya cetha nek aku ora ngerti ta Nyai?” wangsulanipun Ki Palir kalihan mesem.

        “Mulane nek sing wedok guneman niku dimirengne riyin, empun pijer diselani mawon” Nyai Palir guneman kalihan mrengut. Ki Palir namung mesem.

        “Ya wis gek ndang ditutugne olehe guneman aku tak ngrungokne karo meneng.” Wuwusipun Ki Palir malih ngengken murih semahe nglajengaken anggenipun cariyos. Ing manahipun Ki Palir kraos radi ayem, ketingalipun Nyai Palir sampun boten ajrih kados wau.

        Nanging dereng ngantos Nyai Palir wicanten, dumadakan saking papanipun Nyai Palir mbengok-mbengok wau, ketingal wonten tiyang gangsal mlampah sajak kesesa tumuju papanipun Ki Palir lan kanca-kancanipun. Nyai Palir ingkang ugi sumerep duginipun tiyang gangsal kala wau, sakala praupanipun dados pucet malih kados wau, lajeng ngalih saking papanipun, ndhelik ing wingkingipun Ki Palir.

        “Wong edane nusul mriki Kakang” kalihan suwanten alon Nyai palir mbisiki ingkang jaler.

        Gothot, Dana lan Wala tanggap menawi badhe wonten bebaya ingkang nyaketi. Tiang tiga niku lajeng sami mencar pados papan ingkang langkung lempar.

        “Walah jebul kowe wis teka kene ta Yu Tandur? Malah karo Kakang Palir barang, layak mau tak parani neng omah karo Denmas Daksina, omahmu suwung?” salah satunggal saking tiyang gangsal menika wicanten dhateng Nyai Palir ingkang naminipun Tandur.

        “Bener Ki Jagabaya, pancen Tandur mau nggoleki aku lan kepethuk ana kene” ingkang mangsuli malah Ki Palir “lha ndika sakanca iki mau saka ngendi utawa arep menyang ngendi?”

        “Eh, Kang Palir, apa kowe pangling karo sing ana sisih kiwaku iki? Kok kowe ora enggal ndhodhok atur sembah ki?” boten mangsuli pitakenipun Ki Palir, tiyang ingkang jebul Ki Jagabaya Tampeng menika malah nyendhu Ki Palir.

        “Sing gedhe pangapuramu Ki Jagabaya” wangsulanipun Ki Palir ayem “aku ora pangling nanging pancen aku durung tepung sapa priyayi sing ana sisih kiwa ndika kuwi, lan ya gene aku kudu atur sembah marang wong sing durung tak tepungi?”

        “Kowe durung tepung karo Denmas  Daksina putrane Kyai Gendirireng iki?” Ki Jagabaya ketingal menawi kaget, mripatipun ketingal radi mencereng “kowe mesthi wis suwe ora marak ing Padhepokan? Kowe mesthi ya wis lali karo sedulur-sedulur sing ndherekne tindake Denmas Daksina iki ya?”.

        “Pancen selawase uripku aku menyang Padhepokan Gendirireng kuwi lagi kaping pindho Ki Jagabaya” Ki Palir ingkang wau mireng saking semahipun menawi tiyang-tiyang niku edan, suka wangsulan saksekecanipun “dadi aku ya durung tau ngerti endi sing asmane Denmas Daksina sing jebul saiki ana kene kuwi. Aku ya rumangsa ora tepung karo wong-wong sing bareng karo ndika kuwi”

        “Ya wis yen pancen mangkono” wangsulanipun Ki Jagabaya kepireng wiwit sengol “sing baku saiki, kowe ngerti apa durung ya gene Denmas Daksina tak dherekne nganti tekan kene iki?”

        Nampi suwanten sengol saking Ki Jagabaya ngaten menika Ki Palir namung mesem kemawon. Salebeting manah nggadhahi panginten manawi anggenipun Tandur mastani menawi Ki Lurah Brendhilan lan Ki Jagabaya Tampeng tuwin tiyang-tiyang saking Paguron Gendirireng menika sampun edan, tamtu tiyang-tiyang menika sampun tumindak ingkang boten sae dhateng semahipun temah semahipun ajrih lan mlajar ngantos dumugi papan mriki menika.

 

ana candhake