SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (067)

67.

Nyai Pandhanwangi ketingal rena penggalihipun midhanget ingkang dados wangsulanipun Ki Sarkara ingkang makaten menika. Makaten ugi Ki Jurudah lan Ki Prasanta ingkang sarwi anglirik dhateng mBah Tambak, kekalihipun ugi mesem kalihan sunaring netra ingkang nedahaken gambiraning manah. Namung mBah Tambak ingkang ketingal boten ewah pasuryanipun.

 

“Ya gene ndika ora katon seneng ta mBah Tambak?” dumadakan Ki Prasanta pitaken dhateng mBah Tambak “nyata yen Angger Sarkara iki wis katon nek ya mung dheweke iki sing didhawuhake dening Kanjeng Ratu, sing bisa nglantarake ndika budhal suwita lan puruita marang Kanjeng Sunan Lawu, nanging tak sawang ndika babar pisan ora nuduhne senenging ati ndika krungu wangsulane Angger Sarkara kang kaya mangkono kuwi mau. Ana apa satemene he mBah Tambak?”.

 

“Aja salah tampa Ki Prasanta” wangsulanipun mBah Tambak ayem kemawon “wong seneng kuwi ora kudu dituduh-tuduhne, nanging nek aku oleh blaka, satemene wektu iki rasaning atiku ana sajroning dalan simpang. Ya kuwi, ati sing sisih tengen rumangsa seneng merga krungu kesaguhane Ki Sarkara kaya ngono kuwi mau, nanging ati sing sisih kiwa ketuwuhan rasa kuwatir sing aku dhewe ora ngerti sing tak kuwatirake kuwi apa. Mula, saiki aku mung arep meneng nganti ana putusan sing cetha saka Kanjeng Ratu  sawise ndika sakloron lan Nyai Pandhanwangi atur palapuran marang panjenengane”.

 

“Taksih wonten jejibahan ingkang kedah ndika lampahi mBah Tambak” Nyai Pandhanwangi numpangi rembag “ndika boten kenging namung kendel njagakaken kula menapa dene Ki Jurudah lan Ki Prasanta, awit ing jejibahan menika mangke malah ndika ingkang baken, kasil utawi botenipun ndika ingkang badhe ngraosaken, kula kalihan Ki Jurudah lan Kiprasanta menika namung dhapur nindakaken kuwajibaning kawula awit kaprentah dening ratunipun”.

 

“Inggih Nyai” wangsulanipun mBah Tambak “kula nglenggana ing babagan menika, nanginhg menawi dipun nalar sepisan malih kula lan jengandika sami menika rak inggih sami-sami nembe nglampahi kuwajibaning kawula dhateng Gustinipun, lelantaran nindakaken dhawuh saking Kanjeng Ratu”.

 

“Leres mBah Tambak” Nyai Pandhanwangi suka wangsulan kalihan mesem “inggih awit saking menika, samangke sampun kedangon, mangga tumunten sareng-sareng tumandang. Ing prakawis kelampahan utawi botenipun Kaki Sarkara yasa padhukuhan Kepuhagal menika, ndika Raden Bagus Suwanda kaparenga amangarsani, Panjawat kanan lan Panjawat kering kula pasrahaken dhateng Ki Jurudah miwah Ki Prasanta, dene kula ingkang badhe anamengi Kaki Sarkara mbok menawi wonten bebaya lan badhe suka pitedah mbok menawi ing mangkenipun Kaki Sarkara kapengkok ing pancabaya”.

 

“Inggih Nyai boten langkung ngestokaken dhawuh” wangsulanipun mBah Tambak ingkang lajeng dhawuh dhateng Ki Sarkara “Ki Sarkara, gandheng ndika wis nyaguhi apa sing dadi rerigene wong papat iki, ya kuwi kaya sing wis didhawuhake dening Nyai Pandhanwangi mau, mula dina iki uga ndika tak prentah budhal ngajak anak lan bojo ndika nggoleki Wit Kepuh sing mau didhawuhake Nyai Pandhanwangi lan nek wis ketemu ndika wiwiti anggon ndika mbabat alas yasa padhukuhan sing nek klakon dadi, bakal duwe jeneng Padhukuhan Kepuhagal kuwi.”

 

Dereng ngantos Ki Sarkara atur wangsulan dhateng mBah Tambak, dumadakan wonten mendhung mendhung peteng ingkang nutupi langit. Kawontenan dados peteng dhet-dhet, bledheg ing langit sami sesautan ambal-ambalan, ndadosaken kekesing manah. Boten namung Ki Sarkara kemawon ingkang kekes manahipun nanging kalebet Nyai Sarkara ingkang kala wau nembe bethak lan olah-olah wonten pawon ngraos ajrih. Lajeng petrek-petrek nguwuh-nguwuh nyeluki anakipun jaler inggih pun Pradapa, ingkang kala wau nembe dolanan wonten plataran ngajeng griyanipun mBah Tambak. Anyarengi kepanggihipun Pradapa ingkang dening Biyungipun nunten kaajak nyaket Ki Sarkara, jawah saking langit wiwit dhumawah. Tanpa sranta Ki Sarkara lajeng ngajak semah lan anakipun ngiyub, mlebet dhateng salebeting griya, murih boten kejawahan.

 

Ngantos sawatawis dangun jawah ingkang deresipun prasasat kados pineres saking langit menika boten tumuli terang. Malah sansaya dangu kawontenan ugi sansaya peteng. Sinurung dening nalurining biyung, tanganipun kanan Nyai Sarkara angekeb badanipun Pradapa, lan tanganipun ingkang kering keket nggondheli tanganipun Ki Sarkara. Kawontenan sansaya nggegirisi malih sareng kajawi jawah ugi wonten angin lesus  ingkang kados pinusus, temah sampun damel wit-witan sakiwa-tengening griyanipun mBah Tambak kathah ingkang sami rebah kasulayah. Malah ugi kapireng dening tiyang tiga ingkang kedadosan saking Bapa, Biyunbg lan Anak menika suwanten ingkang nedahaken empyak griyanipun mBah Tambak ugi wonten ingkang kendhang katrajang ing angin lesus.

 

Ki Sarkara ugi sampun boten nggagas ing pundi mapanipun mBah Tambak , Ki Jurudah lan Ki Prasanta miwah Nyai Pandhanwangi ingkang kala wau sami lelenggahan ing lincak ingkang wonten plataran wingking . Inggih awit saking deresing jawah saha bantering angin tuwin suwantening bledheg ingkang boten kendel-kendel anggenipun tetarungan. Langkung-langkung sareng sansaya dangu anginipun sansaya santer, suwanten empyaking griya ingkang kabur katut angin sansaya damel kekesing manah.  Inggih ing kawontenan ingkang kados makaten menika, Ki Sarkara lajeng wicanten dhateng anak lan semahipun murih sami merem, saprelu angrencangi anggenipun badhe nenuwun dhateng Ingkang Maha Kawasa.

 

“mBokmu kandhanana anakmu supaya ngeremne mripate, semono uga kowe remna mripatmu, rewang-rewangana nggonku arep nenuwun marang Sing Maha Agung”

 

“Inggih Pakmu” wangsulanipun Nyai Sarkara kaliyan ngusap praupanipun Pradapa murih merem.

 

Nalika Ki Sarkara ingkang kalihan ngeremaken mripatipun nenuwun dhumateng Gusti Allah murih kaparingan slamet menika, dhumawahing angin sansaya kraos banteripun. Ki Sarkara ngraosaken bilih badanipun badhe kabur katut lampahing angin, boten sranta Ki Sarkara lajeng ngrayuk semah lan anakipun kekalihipun dipun rangkul kenceng, kanthi tekad menawi ta ngantos sami kabur katut ing angin boten sami pepisahan  anggenipun dhumawah. Saestu kados ron-roning wit-witan, Ki Sarkara sa-anak semahipun sami kabur katut angin. Namung eloking kawontenan, badanipun Ki Sarkara sa-anak semahipun boten nanggor wit-witan babar pisan, kamangka menika ing tengahing wana.

 

Sareng sampun sawatawis katut angin, Ki Sarkara ngraosaken menawi dening angin ingkang nggondhol raganipun, dipun dhawahaken ing siti, sareng kalihan anak saha semahipun. Lan nalika Ki Sarkara mbikak mripatipun malih, piyambakipun jebul sampun gumlethak ing siti ingkang benthak, boten ketuwuhan thethukulan menapa-menapa, jembaripun watawis selangkung jangkah mubeng. Radi dangu Ki Sarkara ingkang sampun boten ngraosaken menawi wonten angin menapa dene jawah sarta boten mireng suwantening bledheg ingkang sesautan, tolah-toleh, ningali kanan lan kering. Lajeng wicanten dhateng semahipun malih :

 

“mBokmu, lekna mripatmu, sajake awake dhewe wis lepas saka bebaya”

 

“Inggih Pakmu” wangsulanipun Nyai Sarkara sarwi mbikak mripatipun.

 

“Kok aneh ?” dumadakan Nyai Sarkara ngedalaken panglocitaning manahipun.

 

“Iya pancen aneh mBokmu, lelakone awake dhewe iki wiwit wingi  pancen sarwa aneh” wangsulanipun Ki Sarkara “yen ndelok kahanane wektu, iki nuduhake yen isih esuk ngarepake pletheking srengenge. Kamangka saka rumangsaku, nggonku jagongan karo mBah Tambak, Ki Jurudah, Ki Prasanta lan Nyai Pandhanwangi mau sawise aku bali saka saka sendhang, lan wektune ya isih esuk. Lha iki kok sajake wis esuk maneh”.

 

“Lha sakniki awake piyambak niki dhateng pundi ta Pakmu? Lha mBah Tambak kalihan tamu-tamunipun kala wau sakniki wonten pundi? Kok awake dhewe dumadakan wonten mriki? Kamangka wau awakipun piyambak rak sami ngiyub ing griyanipun mBah Tambak?” Nyai Sarkara pitaken dhateng kakungipun.

 

“Uwis, aja takon kuwi dhisik, aku dhewe lagi bingung” wangsulanipun Ki Sarkara waton semaur, malah lajeng ngandhani anak semahipun murih tangi “saiki ayo awake dhewe padha tangi aja kesuwen ngglethak neng suketan ngene iki”.

 

“Inggih Pakmu” wangsulanipun Nyai Sarkara ingkang lajeng ngandhani yoganipun “ayo Nang, tangi dhisik”.

 

“Iya Biyung aku wis tangi kok” wangsulanipun Pradapa, ingkang lajeng kalihan semu gumun pitake dhateng tiyang sepuhipun jaler “Bapa……? Bapa kuwi nyengkelit apa kok katon mramong kaya mawa ?”.

 

Ki Sarkara kaget manahipun awit dipun takeni makaten menika dening yoganipun, mila boten sranta lajeng noleh lempengipun ingkang dipun tudingi dening Pradapa. Ki Sarkara wiwit wau mila boten kraos menawi estunipun ing lempengipun wonten Dhuwung ingkang dipun sengkelit ing tagenipun. Sareng sumerep menawi piyambakipun nyengkelit dhuwung ingkang ketingal mramong mratandhani bilih menika dhuwung pusaka, Ki Sarkara lajeng nyepeng ukiraning dhuwung ingkang dipun sengkelit, lajeng kaunus saking warangkanipun.

 

Ananging daya-daya Ki Sarkara murungaken anggenipun badhe ningali kados menapa wujudipun dhuwung ingkang dipun sengkelit nanging boten kamangertosan asal-usuling pusaka menika . Ing talinganipun Ki Sarkara wonten suwanten ingkang sakalangkung cetha. Suwantenipun tiyang estri ingkang ngemu wibawa :

 

“Aja kesusu selak weruh kaya apa wujude pusaka sing ana sengkelitan ndika kuwi Kaki. Keris kuwi mung saderma digadhuhne marang ndika. Saiki sing baku ndika kudu eling marang kesaguhan ndika temah  teka ing papan kene iki. Yen ndika isih bingung marang kahanan sing ndika alami, ndika kudu ngerti kene iki papan ngendi luwih dhisik. Sawangen ing mburi ndika kuwi wit apa ? muga-muga kanthi nyawang wit sing agal dhewe tinimbang wit-witan liyane ndika dadi eling apa sing dadi kesaguhan ndika”.

 

Tanpa kraos, Ki Sarkara lajeng noleh dhateng wingking. Sakala sumerep wit kepuh ingkang agengipun kinten-kinten kalih prangkulanipun tiyang kalih. Sakala Ki Sarkara kengetan dhateng menapa ingkang dipun ngendikakaken Nyai Pandhanwangi dhateng piyambakipun bilih piyambakipun kaparingan rerigen murih mbabat wana ing sakiwa tengenipun Wit Kepuh Agal.

 

“Sokur ta Kaki yen ndika wis eling marang eguh pratikel lan rerigen sing wis tak kandhakne marang ndika. Lan sepisan maneh aja gampang gumunan lan aja gampang kagetan, nanging dadia wong sing pinter lan wicaksana. Sedhela maneh bakal teka ing ngarep ndika, wong-wong sing asale saka Padhukuhan Tambaksela. nDika ora tak lilani takon apa-apa marang wong-wong sing ngadhep ndika kuwi, ndika kudu wangsulan sing sipate mbenerake apa sing dadi kandhane wong-wong kuwi mengko. Wis semene dhisik mengko wae disambung maneh…. Saiki diage ndika temoni wong-wong sing suwarane wis keprungu saka kene kae” Suwantenipun Nyai Pandhanwangi dumeling malih ing talinganipun Ki Sarkara, paring prentah murih manggihi tiyang-tiyang ingkang criyosipun saking Padhukuhan Tambaksela.

 

Mila leres, dumadakan Ki Sarkara mireng suwantenipun tiyang kathah ingkang ketingalipun nembe mlampah tumuju dhateng papanipun mriku niku.  Ki Sarkara lajeng ngandhani semah lan anakipun kados anggenipun mituturi Nyai Pandhanwangi dhateng piyambakipun kala wau :

 

“mBokmu, kae ana suwarane wong omong-omongan. Ngertia, wong-wong kae arep padha mrene nemoni awake dhewe. Mengko tak jaluk kowe aja gumunan, aja kagetan, aja takon apa-apa marang wong-wong sing teka kene, cukup aku wae sing guneman kanggo mangsuli omongane wong-wong sing arep mrene kae”.

 

“Inggih Pakmu” wangsulanipun Nyai Sarkara, kalihan ing batos rumaos sansaya gumun kalihan sikepipun Ki Sarkara.

Jebul ingkang dumugi papan mriku cacahipun kathah sanget, saklebatan dipun etang Ki Sarkara cacahipun langkung saking sedasa tiyang. Sedaya sami sikep gegaman. Wonten ingkang mbeta Clurit, Pedhang, Tumbak lan sanes-sanesipun. Sareng sampun dumugi ngajengipun Ki Sarkara watawis sedasa jangkah lajeng sami mandheg. Salah setunggal saking tiyang-tiyang ingkang nembe dugi niku lajeng majeng sajangkah, nganthukaken sirah minangka tandha kurmat, lajeng pitaken dhateng Ki Sarkara :

Nuwun sewu, sinten jengandika niku

Kang angemu teja

Menapa ndika puniki

Ki Sarkara Pangumbara saking Pajang ?

 

Ana candhake