SENDHANG MUSTIKANING WARIH 8. (51)

 

51.

        Bebau Jambon manthuk-manthuk mireng dhawuhipun Ki Lurah ingkang pungkasan kala wau. Mila leres, tumrap kawula lan Pamong ing Pangapitan menika boten kedah nggega sinten-sinten nanging wajib netepi menapa ingkang sampun kasarujukan minangka paugeraning Dhusun. Lan sok sintena ingkang wantun nerjang paugeraning dhusun lan boten purun kaemutaken kedah nampi pidananing dhusun.

        “Lan saiki ndika arep tak wenehi weruh sing ana gegayutane karo sing ndika critakne iki mau, Baune Jambon” Ki Lurah ngendika malih.

        “Inggih, menapa menika Ki Lurah?” Bebau Jambon nyuwun pirsa.

        “Mau ndika crita yen Dungkul apa Batasigar ngandhakake manawa sajroning sedina utawa rong dina bakal ana Pamong ing Pangapitan kang bakal ketiban walat merga ora percaya marang wong loro sing dadi Cantrike Kyai Nagalanang kuwi?”

        “Inggih Ki Lurah, mila leres Ki Dungkul lan Ki Batasigar wicanten makaten” bebau Jambon atur wangsulan.

        “nDika ngerti sapa Pamong Pangapitan sing dikarepake wong loro kuwi mau?”

        “Bares kemawon kula dereng mangertos Ki Lurah” Bebau Jambon atur wangsulan “nanging menawi nitik ingkang dipun ungelaken dening Jagabaya Kawisan ingkang kapireng sanget anggenipun ngigit-igit dhateng Ki Bau ing Pilang lan Ki Bau ing Pethek ingkang dipun anggep sampun wantun nggorohaken Ki Batasigar menapa dene Ki Dungkul, kula kinten inggih Ki Bau kekalih menika. Pramila enjing kala wau kula langaken mampir dhateng Pilang rumiyin, awit kula kepengin sanget nyumerepi kawilujenganipun Ki Pilang, saderengipun kula dumugi ing Kalurahan mriki, jebul malah dening Ki Pilang kula kaajak sareng-sareng kalihan Ki Pethek lan Ki Peleman mriki.”

        “Landhep panggraita ndika Ki Bau Jambon” Ki Lurah paring dhawuh malih “iya awit saka pangayomaning Gusti dina iki ndika isih bisa kapethuk lan lungguh sapajagong karo sedulur ndika, Baune Pethek apa dene Baune Pilang, Jalaran miturut palapuran sing ditampa Baune Peleman mau bengi kuwi ana wong sing nedya nyidra kaslametane Baune Pilang lan Baune Pethek, nanging konangan para Sapukawat, wekasan lekase wong-wong sing duwe sedya ala kuwi bisa digagarake, mung emane para sapukawat ora bisa mikut dadi bandan salah siji saka wong-wong mau.”

        “Eman sanget menawi makaten Ki Lurah” wicantenipun Bebau Jambon sareng mireng pangandikanipun Ki Lurah ingkang makaten kala wau “saupami saged wonten ingkang kapikut kula kinten gampil sanget saged kamangertosan tiyang-tiyang kala wau kengkenanipun sinten.”

        “Bener Ki Bau” dhawuh wangsulanipun Ki Lurah “nanging para Sapukawat wis padha ngerti, ing antarane wong-wong sing arep maeka Ki Bau Pilang lan Ki Bau Pethek mau ana wong loro sing jebul Sapukawat ing Pangapitan kene.”

        “Sapukawat saking Pangapitan Ki Lurah?” Bebau Jambon mlenggong. Praupanipun nedahaken kados tiyang ingkang nembe bingung. Sajakipun Bebau Jambon boten pitados menawi wonten Sapukawat Pangapitan badhe damel kisruh ing dhusunipun piyambak sarana badhe damel cilakanipun Bebau Pethek lan Bebau Pilang.

        Nanging dereng ngantos Bebau Jambon ical ngungunipun, kedadak saking jawi kepireng suwanten gentha ingkang suka tengara menawi wonten tiyang ing pendhapa ingkang kepengin kepanggih kalihan Ki Lurah. Tanpa mawi kaparentah Sukmana lajeng ngadeg menyat saking Pringgitan badhe ningali sinten ingkang ngungelaken gentha. Boten dangu inggih sampun wangsul malih dhateng Pringgitan.

        “Sapa sing teka Sukmana?” Ki Lurah paring pandangu.

        “Kula tingali saking katebihan kadosipun Bebau Sumber Bapa” atur wangsulanipun Sukmana.

        “Timbalana mrene pisan, katone arep aweh kabar njangkepi warta sing wis dicritakne Baune Jambon” Ki Lurah paring dhawuh supados nimbali Bebau Sumber.

        Sukmana lajeng menyat malih tumuju pendhapa, boten dangu mlebet malih sesarengan kalihan Bebau Sumber ingkang lajeng ngrungkebi pangkonipun Ki Lurah, nangis asok kalepatan lan pasrah pejah gesang.

        “nDika iku kena apa Baune Sumber?” pandangunipun Ki Lurah kalihan ngangkat pundhakipun Bebau Sumber murih tangi saking pangkonipun Ki Lurah.

        “Kula sampun ngrumaosi lan ndhadha ing kalepatan kula Ki Lurah” aturipun Bebau Sumber ing sela-selaning tangisipun “kula sampun lepat dhateng Ki Lurah lan dosa dhateng Bumi Pangapitan, saestu kula nyuwun gunging sih pangaksama saking Jengandika Ki Lurah, menawi ta minangka sarana panebusing dosa lan kakepatan kula menika kedah mawi kapidana, jiwa lan raga kula aturaken ing ngarsa jengandika, sanadyan kados menapa wujuding pidana, alitipun sakit agengipun pejah, kula kanthi legawa badhe anampi, sauger dosa lan kalepatan kula kaparingan pangaksami.”

        “Mengko dhisik Baune Sumber” Ki Lurah paring dhawuh malih “ndika kuwi guneman kok ora cetha bongkot pucuke? Teka-teka banjur asok kaluputan pasrah pati urip pisan?. Kuwi ana kendhi sing isih kebak banyune, coba ndika ngombe dhisik banjur ndika lungguh sing kepenak, lagi ndika kandha apa sing ndika karepake?!?”

        Bebau Sumber lajeng nyaketi kendhi ingkang wonten ing tengahing jogan pringgitan, Bebau Sumber lajeng ngombe toya kendhi sakedhik, lajeng mapan linggih ing sisihipun Bebau Peleman.

        “Piye Ki Bau? Saiki coba ndika kandha sing cetha saka wiwitan ya gene ndika rumangsa yen wis duwe dosa marang Pangapitan lan duwe luput marang aku?” Ki Lurah inggih lajeng paring pandangu dhateng Bebau Sumber.

        “Inggih Ki Lurah, sepisan malih kula nyuwun pangapunten saderengipun” Bebau Sumber lajeng matur “estunipun sampun radi sawatawis dangu kula ngambah margi ingkang sasar, liripun  margi ingkang boten leres lan saged mbebayani tumrap kawilujenganipun Dhusun Pangapitan lan kasugengan jengandika, Ki Lurah. Boten namung dumugi samanten kula ugi sampun nasaraken Para Pamong ing Dhukuh Sumber mrembetipun dhateng Ki Bebau ing Jambon, kula boten mangertos Ki Bau Jambon sampun matur dhateng Ki Lurah prakawis menika menapa dereng?”

        “Apa sing ndika karepake kuwi prekara anggon ndika sing wis maguru marang sedulurku Dungkul lan kancane sing jeneng Batasigar kuwi Baune?” Ki Lurah nyela rembag mundhut pirsa nyethakaken aturipun Bebau Sumber “pancen iki mau lagi wae Baune Jambon crita prekara olehe wurung nggone arep ngangsu kaweruh kebatinan marang Dungkul lan Ki Batasigar lan sethithik iya nyenggol jeneng ndika barang.”

        “Leres Ki Lurah” Bebau Sumber atur wangsulan “menawi makaten kaparenga kula nglajengaken cariyos ingkang sampun dipun aturaken Ki Bau Jambon kala wau.”

        “Iya, saiki ndika critakne kanthi cetha murih padha dirungokne dening kabeh sing ana pringgitan kene iki” Ki Lurah paring dhawuh.

        “Mesthinipun Ki Bau Jambon sampun matur manawi kala dalu menika wonten pepanggihan ing joglonipun Ki Kawisan ingkang enggal” Bebau Sumber wicanten malih “lha sasampunipun pepanggihan kala wau dalu menika, Ki Jambon kula ajak mampir Sumber ngrembag wosing pepanggihan kalihan para Pamong ing Dhukuh Sumber, nanging piyambakipun boten purun, kanthi pawadan menawi manahipun taksih kisruh. Kula inggih lajeng ngajak rerembagan para Pamong sa Dhukuh Sumber piyambak.”

        “Mesthine ora kabeh pamong sing saka Dhukuh Sumber ta Baune?” Ki Lurah nyela rembagipun Bebau Sumber “gajege mau bengi kuwi ki Ki Modin Dulah karo Jagatirta Samirun ana pendhapa Kalurahan kene.”

        “Leres Ki Lurah” kebat anggenipun atur wangsulan Bebau Sumber “tiyang kalih menika mila kula prentah tumut ndugeni parepatan Akad Legen ingkang dipun majengaken kala dalu menika. Nanging, sawangsulipun saking pendhapi Kalurahan Ki Modin lan Ki Jagatirta ugi lajeng njujug panggenan kula. Dados kekalihipun inggih tumut rerembagan ingkang kula wontenaken kanthi dadakan menika.”

        “O, ngono? Sabanjure kepiye?”

        “Inggih” Bebau Sumber nyambet aturipun “inggih ing rerembagan menika kula prasajakaken dhateng pamong-pamong raosing manah kula ingkang memper kalihan pangraosipun Ki Bau Jambon. Inggih menika dados suda raos kapitadosan kula dhateng Bapa Dungkul menapa dene Bapa Batasigar.”

        “Lha panampane para Pamong ing Dhukuh Sumber kepiye?” Ki Lurah mundhut pirsa malih.

        “Ketingalipun inggih sami kalihan kula” Bebau Sumber atur wangsulan  “malah jebul Ki Kebayan Kasna langkung mangertos prakawis menika katimbang kula, jalaran rayinipun ipe Kebayan Kasna menika mila griyanipun Kawisan, tunggil pager kalihan Bebau Kawisan. Criyosipun Kebayan Kasna kabar ingkang dipun tampi saking rayinipun ipe, wekdal samangke tiyang-tiyang padhepokan andhahanipun Bapa Dungkul menapa dene Bapa Batasigar sampun kathah ingkang mapan ing Kawisan, inggih menawi sampun satusan tiyang. Kebayan Kasna ugi sampun ngertos ingkang dipun kajengaken Ki Dungkul sinten Pamong ing Pangapitan ingkang badhe kenging walat saking Kyai Nagalanang, jalaran ipenipun Ki Kebayan mireng anggenipun Bebau Kawisan prentah dhateng Sijam kalihan Senthun, rayi saha ipenipun Bebau Kawisan, murih dados cucuk lampahing andhahanipun Ki Batasigar ingkang kajibah nyidra kawilujenganipun Ki Bau Pethek lan Ki Bau Pilang…..”

 

(ana candhake)