SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (60)

 

60.

mBah Tambak ketingal radi anyel, nanging inggih namung kendel malah lajeng tumut mesem, awit ngertos menawi nembe dipun godha dening Kyai Prasanta ingkang mila remen nggodha lan ngajak gegujengan  mBah Tambak. Ki Sarkara ingkang rumaos taksih enem piyambak, inggih enem kaweruhipun inggih enem umuripun, namung tumungkul kemawon, ngentosi dhawuh saking para sepuh.

“Nanging Kakang Jurudah kepengin sanakan ndika melu ngrungokne apa sing arep dikandhakne marang ndika mBah Tambak” wekasan Kyai Prasanta lajeng ngendika “kuwatire Kakang Jurudah nek sanakan ndika ora melu ngrungokne, banjur nutuh yen aku karo Kakang Jurudah wis ngongkon ndika lunga supaya pisah karo sanakan ndika kuwi, harak kojur ta yen ngono?”.

“O alaaah…..” mbah Tambak lajeng suka wangsulan “jan-jane ngono sing mambu ati marang Nyai Pandhanwangi kuwi aku apa ndika ta Ki Prasanta? Lha wiwit biyen ndika kuwi kok seneng banget nggandheng-nggandhengne apa-apa kok karo Nyai Pandhanwangi wae kuwi?. Tatagelar sing ndika kandhakne sing seneng karo Nyai Pandhanwangi kuwi aku, nanging aku ngerti nek satemene sing ora bisa nglalekne Nyai Pandhanwangi kuwi ya ndika dhewe. Iya apa iya?”.

Sareng dipun wangsulaken makaten menika, Kyai Prasanta inggih lajeng gumujeng malih.

“Lha nek karo aku Nyai Pandhanwangi genah nek emohe ta mBah?” ngendikanipun Ki Prasanta ing sela-selaning gumujengipun “nek aku ngono genah nek seneng, nanging kana nek digandhengne karo aku ya genah nek senep, mosok prawan ayune kaya widadari lha kok digandhengne karo dhudha tuwek sing wis anguk-anguk luwangane kuburan? he he he….”.

“Lha wong karo sing wis cetha cekel gawe maton wae senep kok, apa maneh nek digandhengne karo Panji Klanthung sing ora cetha uripe kaya aku ngene iki?” mBah Tambak mangsuli kalihan gumujeng.

“Uwis… uwis, sing dirasani sajake krungu kae lho!?” Ki Jurudah tumut ngendika sarwi nempelaken driji panuding wonten ing lathinipun.

Dumadakan kawontenan dados sirep, wonten angin sumilir ingkang mbekta ganda arumipun sekar pudhak. Boten dangu kasusul wonten cahya ijem maya-maya ingkang mlebet ing griyanipun mBah Tambak nyaketi ingkang nembe sami jejagongan. Sansaya dangu cahya ijem maya-maya menika sansaya cetha, wasana ing pojoking gelaran ketingal wonten priyantun estri ingkang busananipun sarwi wilis, anutupi saranduning salira, wiwit nginggil dumugi ngandhap. Namung pasuryan lan epek-epeking asta kemawon ingkang boten katutupan busana, ketingal mencorong kados mas sinangling cahyanipun.

“Nyuwun pangapunten menawi anggen kula dugi radi randhat mBah Tambak, Kyai Jurudah miwah andika Kyai Prasanta” Pawestri kala wau ngendika kanthi suwantenipun ingkang renyah kapireng endah sekeca sanget ing salebeting talingan, anggenipun ngendika kairing esem ingkang pait madu, wajanipun katingal anglar bremani ingkang saged damel kumesaring manahipun ingkang sami sumerep.

“Boten dados menapa Nyai” ingkang suka wangsulan mBah Tambak “namung Ki Prasanta ingkang wiwit wau ngraosi jengandika, kok Nyai Pandhanwangi dereng rawuh menapa ing dalem taksih wonten pakaryan ingkang sakalangkung wigatos? Makaten anggenipun ngraosi”.

“Estunipun, kula inggih sampun kala wau nilar griya, namung ing margi dumadakan sumerep sesawangan ingkang narik kawigatosan kula, wekasan damel randhat anggen kula dugi papan menika, Ki Prasanta” wangsulanipun Nyai Pandhanwangi sarwi mesem mirsani dhateng Kyai Prasanta.

Ki Sarkara mundur alon-alon, nilaraken ingkang sami jejagongan. Boten dangu sampun dugi malih dipun tutaken dening Nyai Sarkara ingkang nyangga baki  isi unjukan wedang jahe benter ing cangkir bathok klapa gadhing.

“Ngaturaken kasugengan sarawuhipun Nyai, bekti kula mugi katur saha kaaturan ngunjuk namung toya jahe benter  mawi lalap gendhis aren” Ki Sarkara ingkang ngladosaken unjukan ingkang dipun beta semahipun dhateng Nyai Pandhanwangi.

“Banget panarimaku Kaki” wangsulanipun Nyai Pandhanwangi ingkang lajeng pitaken dhateng mBah Tambak “menika ta mBah Tambak ingkang ndika dhawuhaken priyantun Pajang ingkang asma Ki Sarkara lan Nyai Satiti ?”.

“Leres Nyai” wangsulanipun mBah Tambak cekak.

“Bekti kula katur Nyai” gentos Nyi Sarkara ingkang ngaturaken bekti.

“Iya Nini wis tak tampa, pangestuku wae gage tampanana” wangsulanipun Nyai Pandhanwangi.

“Ngaturaken genging panuwun Nyai” atur wangsulanipun Nyai Sarkara, ingkang lajeng pamitan badhe ngancani anakipun ingkang nembe tilem.

“Sampun Ki Jurudah lan Ki Prasanta” ngendikanipun Nyai Pandhanwangi sasampunipun Nyai Sarkara boten wonten mriku “samangke tumuli kadhawuhna menapa ingkang kedah kula ayahi magepokan kalihan dhawuhipun Kanjeng Ratu dhateng kula?”.

“Estunipun rak makaten ta Nyai” Ki Jurudah ingkang amangsuli ngendikanipun Nyai Pandhanwangi “kula lan Adhi Prasanta tuwin ndika menika rak dereng saged tumandang menapa-menapa kajawi menawi sampun pitados bilih sarana mangertosi leresipun menapa ingkang dipun cariyosaken dening mBah Tambak. Sanaosa Kanjeng Ratu nate paring dhawuh dhateng jengandika menapa dene dhateng kula kekalih, nanging ingkang kadhawuhaken Kanjeng Ratu menika rak inggih namung dhapur ancer-ancer, awit saking menika langkung prayogi menawi ndika lan kula kekalih nocogaken cariyos saking mBah Tambak kalihan ancer-ancer dhawuhipun Kanjeng Ratu menika”.

“Manawi makaten samangke kula nyuwun tulung dhateng Kyai Jurudah miwah Kyai Prasanta tuwin mBah Tambak, dalu menika badhe kula ajak lumawat dhateng pinggiring lepen Gebyog saprelu nindakaken dhawuh ndika ingkang pungkasan menika” Nyai Pandhanwangi nunten ngendika dhateng mBah Tambak, Ki Jurudah lan Ki Prasanta, lajeng kasambet ngendika dhateng Ki Sarkara “Kaki Sarkara, wengi iki nganti sesuk gagat rahina ndika kapeksa kudu melekan dhewe ing omahe mBah Tambak iki, jalaran mBah Tambak apadene Ki Jurudah lan Ki Prasanta arep tak ajak metu saka omah kene baline sesuk esuk, apa ndika ora kabotan?”.

“Inggih Nyai” wangsulanipun Ki Sarkara ingkang boten mangertos menapa ingkang badhe dipun tindakaken priyantun sekawan menika ingkang criyosipun mapan ing pinggiring lepen Gebyog “kula boten badhe kawratan, jalaran inggih boten nindakaken menapa-menapa saha ing semah lan yoga kula harak inggih wonten griya menika?”.

“Sing tak karepne ngene Ki Sarkara” Nyai Pandhanwangi ngendika malih “wengi iki ndika tak sraya tunggu omah perkara sisihan ndika apa dene anak ndika wengi iki ora bisa ndika ganggu, jalaran kekarone wis turu kepati lan ora bakal bisa tangi sandyan upamane ana bledheg sewu muni bareng ya ora arep tangi sadurunge sesuk ngarepake pletheking surya. Mung wae, wengi iki katone bakal ana wong sing liwat kene, yen nganti wong mau mampir ing omah kene, aku njaluk tulung tampanen wong mampir kuwi kaya dene tamu lumrah, aja ndika sia-sia”.

“Manawi makaten ingkang dados dhawuhipun Nyai” Ki Sarkara atur wangsulan cekak “kula namung saged ngestokaken dhawuh, sadya weling saking jengandika badhe kula tindakaken saksae-saenipun”.

Midhanget kasagahanipun Ki Sarkara ingkang makaten menika, Nyai Pandhanwangi ketingal rena ing penggalih. Lajeng jumeneng ngajak mBah Tambak menapa dene Ki Jurudah lan Ki Prasanta bidhal dhateng tepinipun Lepen Gebyog, ingkang Ki Sarkara boten mangertos para priyagunng menika badhe nindakaken menapa.

Sajengkaripun tiang sekawan kala wau, Ki Sarkara lajeng mrepegi papanipun lerem Nyai Sarkara ingkang nembe tilem ngancani yoganipun. Nenggih pun Pradapa. Menapa ingkang kadhawuhaken dening Nyai Pandhanwangi pranyata leres, Biyung kalihan anakipun menika ketingal pules anggenipun sami tilem. Ki Sarkara nyobi mbuktekaken saestu menapa boten menawi semahipun boten badhe saged tangi saking anggenipun tilem saderengipun nyelaki wanci pletheking surya kados ingkang dipun dhawuhaken Nyai Pandhanwangi kala wau. Ki Sarkara lajeng nggrayang Nyai Sarkara kaprenah jempoling sukunipun. Ki Sarkara lajeng njabut wulu cumbu ingkang wonten ing driji jempolaning suku menika, ngantos ambal kaping tiga. Dipun jabel wulu cumbu ing jempolipun ngantos kaping tiga, nanging Nyai Sarkara babar pisan boten kraos, anggenipun tilem panggah ketingal angler lan pules. Ki Sarkara lajeng ngalih dhateng papanipun sekawit inggih menika ing jogan ingkang ginelaran klasa ingkang kala wau kadamel lelenggahan mBah Tambak kalihan para tamunipun. Ing salebeting manah Ki Sarkara rumaos lingsem dene sampun kumawantun mbatos sanggarugi dhateng dhawuhipun Nyai Pandhanwangi. Ki Sarkara lajeng kendel sarwi ndedonga dhumateng Gusti Ingkang Maha Welas, nyuwun pangapura awit sampun cubriya dhateng Nyai Pandhanwangi, salebeting manah Ki Sarkara janji benjing enjing badhe nyuwun pangapura dhateng Nyai Pandhanwangi awit ngrumaosi lepat sampun kirang pitados dhateng dhawuhipun Nyai Pandhanwangi.

“Kulanuwuuuun…….” Dumadakan Ki Sarkara dipun damel kaget, awit wonten suwantenipun tiyang alok kulanuwun. Sakala Ki Sarkara noleh dhateng asaling suwanten. Jebul saestu wonten tamu ingkang ngadeg ing tengah korinipun mBah Tambak ingkang boten tutupan.

“Mangga…..!” wangsulanipun Ki Sarkara ingkang lajeng ngadeg lan nyaketi papanipun ingkang alok kula nuwun kala wau.

Radi sawatawis Ki Sarkara boten saged kumecap menapa-menapa dupi ningali tiyang ingkang alok kula nuwun menika saking caketan. Tamu ingkang nembe dugi menika satunggaling pawestri ingkang yuswanipun udakara kalih dasanan tahun. Pasuryanipun ketingal sulistya, rambutipun ingkang panjang dipun ore dhateng wingking ngantos dumugi cingklok,  mripatipun lindri-lindri amantesi, grana ngrungih lir kancana tinatar, lathinipun dhamis, abrit lir manggis karengat, waja miji timun anglar bremani warnanipun, mesem ngujiwat kados nggogrokaken marasipun Ki Sarkara.

“Nyuwun pangapunten Kisanak” tamu menika lajeng wicanten kanthi suwanten ingkang kepireng sekeca katampi ing talingan “dene kula sampun kumawantun mretamu ing wanci dalu temah ngganggu anggen jengandika nembe angleremaken salira”.

“Boten dados menapa Nyai” wangsulanipun Ki Sarkara ingkang lajeng ngacarani tamu menika murih mlebet ing griya “mangga ta mlebet lan pinarak rumiyin”.

“Matur nuwun Kisanak” wangsulanipun tamu menika ingkang lajeng jumangkah mlebet ngetutaken Ki Sarkara ingkang lajeng lenggah timpuh ing klasa ingkang kala wau damel jagongan mBah Tambak kalihan tamu-tamunipun.

“Nuwun sewu Nyai” Ki Sarkara wiwit anangkleti tamunipun  sasampunipun tamu kala wau lenggah “menawi kula kaparengaken ngertos, ndika menika sedherek saking pundi? Ngagem asma sinten?”

“Inggih Kisanak, ndherek tepang gladhi wanuh” kalihan mesem ingkang ketingal sepet madu pawestri menika suka wangsulan “nami kula pun Sapaetun dene griya kula ing Dhusun Kepuhagal boten tebih saking papan menika. Saestu lho, kula boten nyana menawi ing tengah wana makaten jebul wonten dalem ingkang sae kados makaten menika, meh kemawon kula wau badhe tilem ing sangandhaping kajeng ageng, nanging dumadakan saking katebihan kula sumerep sunaring diyan, lajeng kula purugi jebul ing mriki wonten griya ingkang sakalangkung endah menika. Nuwun sewu lan nyuwun pangapunten lho Kisanak, ndika asmanipun sinten? Menapa sampun dangu anggen jengandika yasa dalem ing papan mriki menika? Kok kula nembe menika sumerep kamangka kula sampun wongsal-wangsul liwat margi sacaketing Sendhang Tambak menika”.

“Inggih Nyai dipun tepangaken kemawon, nami kula Sarkara” Ki Sarkara suka wangsulan, salebeting manah lajeng kemutan bilih griya ingkang dipun papani menika namung asipat maya, dumados saking ciptanipun mBah Tambak, mila inggih boten nggumunaken menawi pawestri ingkang nami Sapaetun menika nembe sepisan menika sumerep, awit estunipun papan menika wujudipun ingkang nyata kasat mripat saben dintenipun namung wit-witan ingkang ageng, mila kangge nyingidaken kanyatan saestunipun kapeksa Ki Sarkara lajeng wicanten dora sembada “menapa saestu menawi ndika asring liwat margi mriki? Kula kok inggih nembe menika sumerep ndika? Griya niki sampun dangu sanget wontenipun ing papan mriki menika”.

“Makaten inggih Ki Sarkara?” Pawestri ingkang ngaken gadhah nami Sapaetun menika setengah tambuh “Inggih mbok menawi kula kemawon ingkang kirang premana menawi ing mriki jebul wonten griya, lan mbok bilih nalika kula nuju liwat margi mriki anyarengi jengandika boten wonten dalem”.

Mungel makaten menika Nyai Sapaetun kalihan ngebataken rambutipun dhateng wingking temah nuwuhaken ganda arum ingkang kuwawa nggugah manah jaleripun Ki Sarkara.

 

Ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (059)

59.

Anggenipun sami rerembagan kendel sakedhap awit sami ngrahabi menapa ingkang dipun segahaken dening Nyai Sarkara, inggih wedang jahe panas dipun lalapi gendhis aren. Camilanipun kenthang cemeng ingkang dipun godhog kulitan, kapilih ingkang agengipun racak sakemiri-kemiri. Ing wanci dalu kados makaten menika mila kraos eca lan sekeca jejagongan sinambi nedha tetedhan prasaja kados makaten menika.

“Dene nggonku sowan ing ngarsane Kanjeng Ratu Setyawati mau” ing sela-selanipun dhahar kenthang cemeng mBah Tambak nglajengaken anggenipun wicanten dhateng Ki Sarkara “mung saprelu nyuwun pituduh apa sing kudu tak tindakne sawuse ndika teka ing papanku kene iki. Lan kaya sing dikandhakne Kyai Prasanta mau, aku pancen kober mampir menyang papane Nyai Pandhanwangi ya Nyai Pandhansari, awit Nyai Pandhanwangi tau kandha marang aku nek aku arep ketekan dhayoh sing bisa nulungi aku, mbukakne dalan kanggo tak liwati tumuju menyang Gunung Lawu. mBok menawa wae, dhayoh sing dikandhakne Nyai Pandhanwangi kuwi ndika, Ki Sarkara”.

“Ngaturaken genging panuwun ingkang tanpa upami, mBah Tambak” atur wangsulanipun Ki Sarkara “ dene ndika kadamel repot awit kula ingkang kaleresan ngungsi menika, namung kemawon kula kinten ingkang dipun kersakaken dening Nyai Pandhanwangi magepokan kalihan anggen jengandika badhe jengkar saking mriki tumuju Redi Lawu suwita dhateng Kanjeng Sunan Lawu menika dede kula, awit kula menika namung tiyang limrah ingkang boten gadhah kalangkungan menapa-menapa, saged kula kemawon namung bebakulan alit-alitan lan sakedhik-sakedhik ugi saged nenandur kados patrapipun kadang tani. Boten nates inau ulah kebatosan menapa dene ulah kanuragan”.

Mbah Tambak mesem wiyar mireng wangsulanipun Ki Sarkara ingkang blaka lan prasaja ngaten menika. Ki Jurudah lan Ki Prasanta ketingal manggut-manggut, kados-kados mangetos menapa ingkang saged dipun lampahi Ki Sarkara ing saben dintenipun.

“Saiki aku tak genti sing takon Kisanak Sarkara” Ki Jurudah gentos ingkang ngendika dhateng Ki Sarkara “aku mau krungu ature mBah Tambak marang Kanjeng Ratu, sing nyritakne yen ndika kuwi sawijining Molang utawa Blantik Rajakaya……”.

“Namung tilas Molang Kyai” Ki Sarkara nigas wuwusipun Ki Jurudah “padamelan Molang menika sampun kawuntat, samangke kula namung dados tiyang ingkang nembe pados tiyang klambrangan pados padamelan kangge nglajengaken gesang kalihan kulawarga”.

“Iya, iya Ngger” Ki Jurudah paring wangsulan kalihan mesem dhateng Ki Sarkara “Cekake ing wektu iki, kena diarani ndika kuwi lagi arep miwiti urip anyar maneh, sawise ndika ninggalake Kutha Pajang. Apa ya pancen bener mangkono?”.

“Leres Kyai” atur wangsulanipun Ki Sarkara “lan anggen kula miwiti gesang enggal menika badhe nyambut damel menapa inggih dereng mangertos.  Awit saking menika ambok bilih Kyai kepareng badhe paring pitedah padamelan menapa ingkang sae tumrap gesang kula lan kulawarga kula, saestu kula sakalangkung ngaturaken genging panuwun”.

“Ngene ya Ngger” Sarwi mesem wiyar Ki Jurudah lajeng ngendika malih “nek mung butuh bisa urip, kuwi satemene ora angel. Awit awake dhewe urip iki ana sing ngersakne urip, ya kuwi Gusti Sing Gawe Urip. Nek Gusti isih ngersakne awake dhewe urip, embuh carane apa Gusti mesthi nyukupi apa sing awake dhewe butuhne murih bisa urip. Gampangane saupama ndika saiki yasa gubug kanggo dipanggoni banjur saben dinane ndika luru wohing thethukulan sing ana alas kene iki, ya sing wujud pala pendhem utawa pala gemandhul lan pala kasimpar lan ing sambikalane longgar ndika mbebedhag buron alas sing kena ndika alap daginge, kuwi ya wis cukup. Sing arep tak takokne marang ndika kuwi, apa sawise ndika kaparingan urip iki cukup tekan semene apa ndika isih duwe gegayuhan sing luwih dhuwur kaya lumrahe wong-wong sing tau ndika weruhi jaman ndika isih manggon neng Kutha Pajang biyen?”.

“Blaka suta kemawon Kyai” sasampunipun radi dangu anggenipun nata ukara, Ki Sarkara lajeng atur wangsulan dhateng Ki Jurudah “mila saestu jaman kula taksih gesang kacekapan ing Nagari Pajang, kula sakalangkung wekel ing damel jalaran kula kepengin saged dados tiyang ingkang sugih. Ingkang nalika samanten kula kinten namung dados tiyang sugih ingkang saged ndadosaken sekecaning gesang kula benjing menawi kula sampun sepuh, boten rekaos menawi pados sandhang miwah pangan. Nanging sareng kula nandhang kacingkrangan dados tiyang klambrangan kados makaten menika, lajeng kula mireng cariyos lan pitutur saking mBah Tambak, pepenginan kula sampun benten malih Kyai”.

“Banjur bedane ana ngendi Ngger?” Ki Jurudah mundhut pirsa dhateng Ki Sarkara.

“Menawi ta saged kasembadan, kula kepengin sanget saged kados tiyang-tiyang jaman rumiyin ingkang dipun cariyosaken dening mBah Tambak, inggih menika dados titahipun Gusti ingkang gesangipun migunani tumrap titah sanesipun, saged dados titahipun Gusti ingkang mangertos kuwajibaning titah dhateng Gustinipun miwah dhateng sesamining titah” atur wangsulanipun Ki Sarkara.

Kyai Jurudah lan Kyai Prasanta ketingal sami mesem remen, kekalihipun sami mirsani dhateng mBah Tambak.

“Ketoke sing ndika enteni wis teka tenan mBah Tambak” wicantenipun Ki Prasanta kalihan ngesemi mBah Tambak “ya muga-muga wae, panggraita sing teka ing atiku iki ora luput”.

“Kuwi panuwunku Ki Prasanta” wangsulanipun mBah Tambak alon nanging cetha.

“Lha Angger Sarkara apa wis ngerti yen kanggo mujudne apa sing ndika pengini kuwi, wiwit sadurunge kasembadan nganti sawise kasembadan bisa gawe rekasaning raga, malah kurang-kurang bejane bisa nuwuhake kapitunan tumrap raga ndika sakulawarga?” Ki Jurudah mundhut pirsa malih dhateng Ki Sarkara.

“Nyuwun pangapunten Kyai” wangsulanipun Ki Sarkara “miturut pamanggih kula sasampunipun mirengaken dhawuh-dhawuh saking mBah Tambak, kasangsaraning raga menika boten sepintena sakitipun menawi titah sampun ngrumaosi bilih piyambakipun menika titahing Gusti. Jalaran titah ingkang sampun estu anggenipun manembah dhateng Allah, saestu badhe boten saged kapisahaken kalihan watak Lila, Trima lan Legawa. Tiyang ingkang sampun kacondhokan watak lila saestu boten badhe rumaos kecalan menapa kemawon ing salami-laminipun, awit sadaya ingkang wonten menika muhung kagunganing Gusti, titah namung sadremi katitipan, kuwajibanipun titah namung angreksa sakuwaosipun boten saged angukuhi menawi Gusti kepareng mundhut ingkang dipun titipaken. Kaping kalih titah ingkang sampun kagadhuhan watak trima, boten badhe dhemen rumaos serik dhateng sinten kewala, boten nglokro yenta kapaido, boten kedanan pangalembana saking sesamining titah, sadaya kawangsulaken dhateng Maha Mulyaning Gusti Ingkang Maha Mulya. Salajengipun, titah ingkang namung mangeran dhateng Allah, badhe pasrah lan namung badhe ndherek menapa ingkang jumbuh kalihan piwucaling Allah, boten ngangsa-angsa nuruti pikajenging karsa, nuting sedya namung badhe pasrah dhateng Purbaning Kawasa. Tumindak sae menika kuwajiban dene ta undhuh-undhuhanipun namung ngupadi sihing Gusti tanpa metang panganggeping titah saha boten badhe ngajeng-ajeng pituwas saking titah”.

Ki Jurudah ketingal menawi rena penggalihipun mirengaken wangsulan ingkang dipun aturaken dening Ki Sarkara ingkang makaten menika. Samanten ugi Ki Prasanta, ingkang lajeng ngunandika nanging kawiyos suwantenipun :

“mBah Tambak kuwi nyata wicaksana, ingatase durung suwe anggone duwe murid Angger Sarkara, nanging apa sing diwulangake mBah Tambak wis nunjem teka dhasaring atine Angger Sarkara ………”.

“Gek ndika kuwi guneman apa ta Ki Prasanta?” mBah Tambak dumadakan nyendhu Ki Prasanta “Ki Sarkara kuwi dudu muridku, apa sing dikandhakne Ki Sarkara kuwi ya dudu piwulangku, nanging piwulanging Gusti sing dicakne dening wong-wong jaman biyen sing tau tak critakne marang Ki Sarkara”.

“Nyuwun pangapunten Kyai” Ki Sarkara lajeng nyela atur “gandheng kula menika ngrumaosi kasumerepan kula kenging winastan namung jero tapakipun meri, mila kula lajeng nggadhahi pamanggih sadaya tiyang inggih ingkang sepuh menapa dene tiyang anem, boten mbenten-mbentenaken inggil andhaping drajat sadaya kula dadosaken guru kula. Namung kemawon awit angemuti bilih sedaya guru kula kala wau inggih namung drajating titah ingkang boten tebih saking lepat lan leres, beja lan apes, emut saha supe, pramila sadaya inggih kedah saged kula timbang lan limbang, dene menawi ngantos lepat anggen kula nimbang lan nglimbang, kula pitados bilih Gusti badhe paring pangaksami tuwin boten badhe angumbar kula lumampah ing margi ingkang sasar, lumatar titahipun ingkang mbok menawi dereng kula tepangi sawanci-wanci tartamtu badhe wonten ingkang badhe paring pitedah dhateng kula murih leresing lampah. Inggih awit saking menika, mumpung kula nembe kaparingan nugraha dening Gusti temah saged linggih sapejagong kalihan mBah Tambak, Kyai Jurudah miwah Kyai Prasanta ing kalodhangan ingkang sae menika mugi jengandika sami kersaa paring pitedah menawi pamanggih ingkang kula aturaken ing ngajeng pranyata nalisir saking garis piwucaling Gusti saha kaparenga nedahaken pundi margi ingkang langkung prayogi kula pecaki”.

“Kabeh titah sing sipate lumrah, lire dudu utusaning Gusti kang kang kagadhuhan Wahyu, kuwi padha wae Ngger” Ki Jurudah ingkang ngendika ananggapi aturipun Ki Sarkara “dadi ndika, aku, Ki Prasanta apa dene mBah Tambak kuwi tenane ngono padha. Padha olehe golek marga kanggo nggayuh sihing Gusti, padha dene olehe asipat titah wantah, padha dene olehe ora adoh saka lali lan luput, mula tumrap wong sing angestu marang Allah duwe kuwajiban tansah mad sinamadan gelema ngelingake sing lagi lali, mbenerake sing tumindak luput. Gegayutan karo sing lagi wae ndika kandhakne iki mau, katone panemu ndika wis jumbuh karo panemuku, apa dene karo panemune mBah Tambak lan Ki Prasanta. Ya muga-muga wae apa sing dadi panemune awake dhewe iki wis bener mungguhe Sing Kagungan Bener”.

“Inggih Kyai, ngaturaken genging panuwun” wangsulanipun Ki Sarkara kalihan tumungkul.

“Samengko banjur piye Ki Jurudah lan Ki Prasanta?” dumadakan mBah Tambak nyuwun pirsa dhateng Sapukawat Kraton Ngiyom kekalih menika.

Ki Jurudah mirsani dhateng Ki Prasanta, makaten ugi Ki Prasanta ugi mirsani dhateng Ki Jurudah, kekalihipun sami anggenipun mirsani sesamining rowang.

“Ngene yam Bah Tambak” wekasan Ki Prasanta ingkang langkung rumiyin ngendika dhateng mBah Tambak “satemene Kakang Jurudah ya bisa wae, ngandhakne lan mangsuli apa sing dadi pitakon ndika kuwi, saiki uga, nanging …….”.

“Nanging ana apa Ki Prasanta?” mBah Tambak nigas rembagipun Ki Prasanta mawi pitakenan “apa aku isih kakehan cacad lan prelu nambahi laku patobatan maneh ?. Yen kuwi sing kudu tak tampa, aku ya ora kabotan babar pisan, bares wae bareng aku krungu apa sing dikandhakne Ki Sarkara mau aku dadi sansaya ngrumangsani yen dosa lan kaluputan sing tak tindakne isih luwih akeh katimbang karo laku becik sing isih kerep kacampuran rasa melik kanggo nuruti hardaning karep kuwi………..”.

“Aja kaduk ati bela panampa kaya mangkono kuwi mBah Tambak” Ki Jurudah ingkang suka wangsulan kalihan mesem “aku krungu dhewe apa sing didhawuhne dening Kanjeng Ratu, sanadyan isih ana kurange nanging miturut Kanjeng Ratu sing wis ndika tindakne sasuwene iki wis akeh sing jumbuh karo kersane Kanjeng Ratu sing tansah nocogake tindak ndika karo layang paugeran sing ana Kraton Ngiyom”.

“Lha banjur apa sing di-nanging-ake dening Ki Prasanta mau ?” mBah Tambak pitaken malih.

“O kuwi ta mBah Tambak?” Ki Prasanta suka wangsulan kalihan gumujeng “mula ta mula, nek eneng wong guneman kuwi aja seneng nyela-nyela, wekasan dadine ya ngono kuwi”.

“Iya, saiki tumuli ndika kandhakne, nanging kepiye?” mBah Tambak ketingal menawi kirang sabar.

Kyai Prasanta mesem lajeng gumujeng meh kemawon kemekel anggenipun gumujeng. Ki Jurudah namung klecam-klecem anggenipun ngampet murih boten katularan gumujeng kados Ki Prasanta.

Ana candhake

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (058)

 

58.

Ki Sarkara lajeng nata anggenipun linggih, ngrantos pamundhut pirsa saking mBah Tambak. Manawi nalika nembe dugi kala wau raos sayah sakalangkung keraos, nanging sareng sampun kendel sinambi mirengaken cariyosipun mBah Tambak ingkang ngemu pitutur kathah, raos sayahing salira sampun ical babar pisan.

“nDika mau kandha nek oleh ndika kedlarang-dlarang nganti tekan kene merga ngungsi, ngedohi Kutha Pajang, supaya ora diganggu maneh dening para durjana sing wis ngrampog bandha donya ndika?” mBah Tambak wiwit ngendika badhe nyumerepi menapa ingkang dados isen-isening manahipun Ki Sarkara.

“Leres mBah” wangsulanipun Ki Sarkara cekak.

“Lha nganti mbesuk kapan nggon ndika ngajak anak bojo ndika mlaku sing ndika arani ngungsi iki?” mBah Tambak pitaken malih.

“Kula dereng ngertos mBah” Ki Sarkara suka wangsulan “angkah kula menawi lampah kula kepanggih padhukuhan lan mbok menawi wonten tiyang ingkang purun nampi bau kula, kula badhe kendel. Kula badhe nyambut damel sawontenipun sauger saged kula ginakaken kangge nyambung gesang kula lan ngopeni anak lan semah kula”.

“Saiki aku arep takon maneh” mBah Tambak wicanten malih “sadurunge aku crita akeh-akeh sejarahe uripku marang ndika mau, aku guneman apa marang ndika?”.

“Kala wau mbah Tambak dhawuh bilih badhe mundhut pitulungan dhateng kula, lha samangke mBah Tambak badhe paring dhawuh menapa? Saestu kula badhe rila legawa nindakaken dhawuhipun mBah Tambak. Mangga samangke tumuli kadhawuhna kemawon” wangsulanipun Ki Sarkara ingkang nelakaken kasiyaganipun nuruti dhawuh saking mBah Tambak. Kapireng pancen inggih radi lucu, jeneh Ki Sarkara lan kulawarganipun kemawon wekdal menika mbetahaken pitulungan, nanging piyambakipun nyagahi menawi badhe suka pitulungan menawi wonten ingkang mbetahaken pitulungan saking piyambakipun.

“Banjur nek wis ndika nindakne apa sing dadi panjalukku, ndika njaluk opah apa?” mBah Tambak mundhut pirsa malih “apa ndika kepengin urip dadi wong sugih kaya jaman sadurunge ndika lunga saka Pajang? Apa kepengin apa?”.

“Nyuwun pangapunten mBah” Ki Sarkara ingkang sampun kathah mirengaken cariyosipun mBah Tambak kala wau samangke sampun radi pinter, pramila nalika dipun dangu badhe nyuwun opah menapa lajeng matur “kala wau nalika mBah Tambak paring pitulungan dhateng kula sakulawarga, babar pisan mBah Tambak boten ngersakaken menapa-menapa saking kula. Pramila menawi mangke kula sampun saged nindakaken dhawuhipun mBah Tambak, kula inggih boten badhe nyuwun menapa-menapa, pepenginan kula namung satunggal mugi-mugi kula saged nindakaken dhawuhipun mBah Tambak kanthi sak sae-saenipun boten damel kapitunaning titah sanes lan saged lebda ing karya”.

“Apa sing ndika kandhakne kuwi jumbuh karo suwara sing ana ati ndika Ki Sarkara?” sajak radi tidha-tidha mbah Tambak mundhut pirsa malih.

“Kabedhaha dhadha kula mBah Tambak, mangke ndika badhe pirsa kados menapa isining manah kula” wangsulanipun Ki Sarkara.

“Yen pancen mangkono” mBah Tambak ketingal sansaya bingar pasuryanipun “tak jaluk ndika lan anak bojo ndika, leren sawatara dina dhisik ana papan panggonanku kene. Mengko nek wis wayahe aku bakal kandha ndika arep tak jaluki tulung apa. Apa ndika ora kabotan Ki Sarkara?”.

“Kula malah sakalangkung ngaturaken genging panuwun manawi kula kaparengaken kendel ing papan mriki mBah Tambak” wangsulanipun Ki Sarkara daya-daya “sampun malih namung kadhawuhan kendel kangge sawatawis dinten, sanadyan kadhawuhan ngantos kukuding gesang kula, kula inggih sakalangkung remen, awit bares kemawon kula sampun rumaos kraos mapan ing papan menika”.

mBah Tambak Gumujeng mireng atur wangsulanipun Ki Sarkara makaten menika .

“Aja kleru tampa Sarkara” ngendikanipun mBah Tambak malih “kene iki dudu papan sing becik dienggoni dening titah sing wujud manungsa. Olehku ngongkon ndika sabrayat manggon neng kene kuwi mung kanggo sawatara dina wae, saiki tumuli padha lerena luwih dhisik supaya kesel-kesel ndika padha ilang”.

mBah Tambak lajeng nedahaken senthong kangge kendel Ki Sarkara lan anak saha semahipun. Nedahaken pawon kangge ocal-ocal tetedhan, papan padaringan kangge nyimpen uwos, bothekan kangge nyinggahaken bumbon lan empon-empon,  jamban kangge sesuci lan sanes-sanesipun. Sasampunipun Ki lan Nyai Sarkara sumerep sedaya, mBah Tambak lajeng pamitan badhe nilaraken griyanipun sakedhap lan dhawuh dhateng Nyai Sarkara murih mangke ocal-ocal kangge nedha ing wanci dalu.

Nalika samanten wancinipun sampun nyaketi sonten, Pramila Nyai Sarkara inggih lajeng dhateng pawon saprelu bethak sekul saha ocal-ocal kangge lelawuhanipun ingkang sadaya sampun cumawis ing bothekaning pawon. Salebeting manahipun Nyai Sarkara sakalangkung ngungun nyumerepi kawontenaning pawonipun mBah Tambak menika. Sadaya kabetahaning pawon sampun cumawis, kamangka mBah Tambak menika piyantun kakung ingkang sampun sepuh, gesangipun inggih namung ijen, nanging kawontenaning pawon boten benten kalihan pawonipun tiyang ingkang nggadhahi kulawarga jangkep. Nanging raos gumunipun Nyai Sarkara inggih namung dipun ampet kemawon.

Sawatawis menika, Pradapa inggih sampun tangi saking anggenipun tilem. Dening bapakipun inggih lajeng dipun dus ing sendhang ingkang mapan ing pekaranganipun mBah Tambak menika. Lare ingkang nembe wanci demolan menika sakalangkung bingah manahipun dipun ajak adus wonten ing sendhang, menapa malih wetengipun inggih sampun wareg, boten kados dinten-dinten padatanipun, ingkang namung dipun ajak mlampah kanthi weteng ingkang kathah kothongipun. Ing sendhang mriku Pradapa lajeng dolanan, sesukan langen lan slulupan sakategipun. Nembe nalika kawontenan sampun ketingal remeng-remeng peteng awit dumuginipun wanci dalu, Ki Sarkara lajeng ngajak Pradapa mentas lan wangsul dhateng griyanipun mBah Tambak malih.

Jebul mBah Tambak sampun dumugi griya malih saking anggenipun pamit medal kala wau. Diyan-diyan ugi sampun sami dipun urupaken. mBah Tambak ketingal nembe njagongi tamunipun, ketingalipun dumugining tamu sareng kalihan wangsulipun mBah Tambak. Tamunipun mBah Tambak ugi sampun sami sepuh kinten-kinten sayuswa kalihan mBah Tambak, wonten kalih cacahipun. Sareng sampun rampung anggenipun nyalini Pradapa, Ki Sarkara lajeng madosi semahipun badhe kapasrahan anakipun jaler. Awit Ki Sarkara badhe ndherek manggihi tamunipun mBah Tambak ingkang nembe lenggah jejagongan ing klasa ingkang dipun gelar ing tengahing jogan.

“Pradapa ayo melu Biyung dhisik, Bapa arep melu nemoni tamune mBah Tambak dhisik” Ki Sarkara wicanten dhateng anakipun jaler, sareng sampun kepanggih Nyai Sarkara ing pawon.

“Oh, sampun wangsul saking sendhang ta Pakmu?” ingkang wangsulan malah Nyai Sarkara “kala wau dening mBah Tambak ndika kadhawuhan ngajak Thole manggihi Ki Jurudah lan Ki Prasanta tamunipun mBah Tambak. Murih Thole kaparingan berkah”.

“Elho? Jebul awakmu mau wis ngerti ta nek mBah Tambak lagi nampa tamu? Sapa tamune kae? Kyai Jurudah karo Kyai Prasanta?” Ki Sarkara nyethakaken menapa ingkang dipun ungelaken semahipun.

“Sampun Pakmu” wangsulanipun Nyai Sarkara “lha niki kula nembe ngentosi umubing toya, badhe damel wedang jahe kagem tamunipun mBah Tambak. Inggih, wau mBah Tambak paring dhawuh menawi ingkang nembe rawuh sareng kalihan panjenenganipun menika Kyai Jurudah lan Kyai Prasanta, ingkang dalemipun ing Ngiyom. Ngiyom niku pundi kula nggih dereng ngertos”.

Ki Sarkara mesem, piyambakipun kemutan menawi nalika mBah Tambak nyariyosaken lelampahaning gesangipun wau, Nyai Sarkara boten mirengaken awit nembe ngancani tilem anakipun jaler. Mila inggih boten mangertos lan boten tepang kalihan asma-asma kados dene Ki Jurudah lan Ki Prasanta, priyagung kina ingkang samangke dados andel-andel sapukawating nagari ing Kraton Pangayoman. Benten kalihan Ki Sarkara, sanaosa inggih dereng nate wanuh kalihan priyagung kekalih ingkang samangke dados tamunipun mBah Tambak menika, nanging Ki Sarkara sampun nate mireng kaluhuraning asmanipun kados ingkang sampun dipun cariyosaken dening mBah Tambak dhateng piyambakipun.

“O, dadi tamune kae Ki Jurudah karo Ki Prasanta? Ya wis yen pancen mangkono, Thole Pradapa tak ajake mrana murih kaparingan sawab dening Senapatine Kraton Ngiyom kae” Ki Sarkara lajeng nggandheng Pradapa dipun ajak medal saking Pawon, badhe manggihi Kyai Jurudah lan Kyai Prasanta. Nyai Sarkara, inggih lajeng nutugaken anggenipun ngobori toya ing kendhil, mawi latu blarak ingkang kacarub kalihan kajeng caranging deling ori.

Dumugi jogan panggenanipun mBah Tambak jejagongan, Ki Sarkara tumunten ngajak anakipun jaler sungkem dhateng Ki Jurudah saha Ki Prasanta.

“Sarawuhipun Kyai Jurudah lan Kyai Prasanta, kula pun Sarkara saha anak kula pun Pradapa ngaturaken kasugengan” aturipun Ki Sarkara sarwi nyungkemi Ki Jurudah lan Ki Prasanta “mugi Kyai Kekalih kepareng nampi pangabekti kula lan pangabektinipun anak kula”.

“Iya, iya Angger Sarkara, aku Jurudah banget nedha nrima dene ndika wis aweh pambage marang aku” wangsulanipun Ki Jurudah “lan kanthi senenging atiku, pangabekti saka ndika apa dene anak ndika wis tak tampa, ora liwat ya pandongaku wae kunjuk mring Hyang Maha Agung muga-muga ndika sakulawarga tansah kaparingan rahayu, begja mulya”.

“Semono uga aku Angger Sarkara” Ki Prasanta numpangi rembag “pangabekti ndika lan anak ndika wis tak tampa, ya pangestuku wae tumuli ndika tampani”.

“Ngaturaken genging panuwun Kyai” wangsulanipun Ki Sarkara, ingkang lajeng mapan lenggah timpuh kanthi sirah tumungkul sasat konjem dhateng siti. Pradapa inggih tiru-tiru kados ingkang dipunlampahi tiyang sepuhipun.

“Ki Sarkara” gentos mBah Tambak ingkang lajeng ngendika “Saiki ndika wis weruh dhewe, wujude Kyai Jurudah lan Kyai Prasanta sekabat ngiras agul-agule Kanjeng Ratu Setyawati ing Kraton Ngiyom kaya sing wis tau tak critakne marang ndika kae”.

“Inggih mBah Tambak, ngaturaken genging panuwun dene kula lan anak kula Pradapa kaparengaken ndherek jejagongan kalihan mBah Tambak saha Kyai Jurudah miwah Kyai Prasanta” .

“Tenane wae iki mau rak ngene ta Ki Sarkara” mBah Tambak ngendika malih “olehku pamitan arep metu sedhela mau, rak aku banjur menyang Kraton Ngiyom sowan Kanjeng Ratu Setyawati. Lan bareng aku pamitan bali, wong tuwa loro kuwi banjur ngetutne lakuku, mula tekane ing omah kene mau ya bareng”.

“Inggih, mBah Tambak”  Ki Sarkara namung wangsulan kanthi cekak kemawon.

“Pancen bener Ngger” Ki Prasanta numpangi rembagipun mBah Tambak “anane aku karo Kakangku Kyai Jurudah ngetutne lakune mBah Tambak iki mau merga aku rak duwe rasa kuwatir ta Ngger?”.

“Kyai kekalih nguwatosaken kasugenganipun mBah Tambak ing margi?” Ki Sarkara nyuwun pirsa dhateng Ki Prasanta.

“Ora kuwi Ngger” wangsulanipun Ki Prasanta kalihan gumujeng alit “nek perkara keslametan wae, ora ana sing tak kuwatirake lha wong mbah Tambak kuwi kasektene mapan adoh ing sadhuwure kabisanku apa dene kasektene Kakang Jurudah”.

“Lajeng Kyai kekalih nguwatosaken menapa?” Ki Sarkara ketingal dereng mudheng kalihan ingkang dipun ngendikakaken Ki Prasanta.

“mBah Tambak kuwi, ambak-ambak wis tuwa, nanging isih sok seneng menggok Ngger” Ki Prasanta suka wangsulan kalihan mesem “pamite ngono yen arep bali, nanging ya kuwi, neng dalan ya ndadak ngelangne mampir barang. Kaya iki mau, kamangka mBah Tambak ya wis ngerti nek aku karo Kakang Jurudah ngetutne neng mburine, nanging ya panggah wae, wong jenenge mBah Tambak?. Ya mampir dhisik ngendhangi sanakane, mung kaceke ya mung mampir lumrah. Coba saupama aku karo Kakang Jurudah ora melu, tak kira ya banjur nginep, ora tumuli bali……..”.

“nDika kuwi jan ora mesakne marang Ki Sarkara kok Ki” mBah Tambak nyendhu ngendikanipun Kyai Prasanta “cetha nek Ki Sarkara iki tenanan olehe ngrungokne lan nyemak sing ndika kandhakne, lha kok jebule ndika kuwi mung arep moyoki aku wae lho?” .

“Lha aku wedi ndika dhisiki lho mBah Tambak….” Ki Prasanta wangsulan lajeng gumujeng piyambak. Ki Jurudah ugi tumut mesem.

Ki Prasanta nembe kendel anggenipun gumujeng, sareng pirsa Nyai Sarkara murugi papan anggenipun sami jejagongan, kalih nyangga dhulang kangge wadhah Teko sarta cangkir bathok ingkang ketingalipun isi benteran panas, ketingal peganipun taksih kumebul…….

 

Ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (057)

57.

Puranta ngguyu bareng krungu olehku aweh wangsulan ngono kuwi. Lagi ngerti yen wong tuwa-tuwa ngene iki ya sok isih seneng guyon barang.  Bareng wis rada sauntara Puranta nuli nutugne olehe crita :

“Jebul boten ngantos sapanginang Jrangkong kala wau dipun adhepi dening Nyai Pandhanwangi sampun ical, kula boten sumerep dhateng pundi purugipun. Namung menawi saking criyosipun Nyai Pandhanwangi, Jrangkong Lopara sampun dipun bucal dhateng papanipun sakawit lan boten badhe saged malih ganggu damel dhateng titah sanesipun”.

“Lha banjur Keris Kyai Pantek?” Aku genti sing takon.

“Dhuwung Kyai Pantek dening Nyai Pandhanwangi inggih lajeng kaparingaken dhateng kula” wangsulane Puranta “nanging sinartan pitutur bilih estunipun Dhuwung Kyai Pantek menika namung saged cocog kalihan Bapa Tambak Kapisan. Boten kalih tiyang sanes kalebet kalihan kula. Pramila Nyai Pandhanwangi lajeng mrayogekaken murih Kyai Pantek menika katitipna kemawon dhateng Kyai Jurudah lan Kyai Prasanta murih kaaturaken dhateng ingkang kagungan, nenggih Kanjeng Ratu Setyawati ing Kraton Pangayoman”.

“Lha ndika apa ora matur marang Nyai Pandhanwangi yen Kyai Pantek kuwi piyandel Kalurahan Tambak?” Ki Prasanta genti sing takon.

“Sadaya ingkang magepokan kalihan Kalurahan Tambak saha Dhuwung Kyai Pantek kula aturaken Kyai” wangsulane Puranta “Nyai Pandhanwangi malah lajeng paring dhawuh bilih lekas kula masrahaken Kalurahan Tambak dhateng Bebau Sela, menika sampun kaanggep leres. Nyai Pandhanwangi ugi paring kabar malih bilih, sampun pinesthi dening Hyang Widhi menawi mBakyu Tayem menika dados jodhonipun Ki Bebau Sela ingkang setahun malih badhe katetepaken dados Lurah, lan Kalurahan Tambak badhe kasantunan nami dados Kalurahan Tambaksela. Dene kula dening Nyai Pandhanwangi kaprayogekaken murih nusul Bapa Raden Riyasa, ingkang samangke sampun ngagem asma Ki Gedhe Batapawon. Samangke dhumateng Kyai Jurudah tuwin Kyai Prasanta mugi keparenga nampi Kyai Pantek ingkang pranyata kagunganipun Kanjeng Ratu ing Ngiyom menika”.

Puranta banjur nglolos Keris sing mau disengkelit ana lempenge, banjur diulungne marang Ki Jurudah. Ki Jurudah tumuli nampani Keris mau banjur dilebokne menyang waliking klambine.

“Saiki aku tak genti takon marang Nyai Puranta!” kandhane Ki Jurudah sawise nyimpen Kyai Pantek sing mau dipasrahne dening Puranta.

“Inggih Kyai, sumangga kadhawuhna, kula badhe atur wangsulan jumbuh kalihan ingkang kula lampahi tuwin kula ngertosi” wangsulane Sirep.

“Angger Puranta mau nyritakne yen lebar kepethuk karo Nyai Pandhanwangi  kamangka watara luwih sepasar kepungkur Angger Sirep uga katekan Nyai Pandhanwangi, apa sapatemon antarane Nyai Pandhanwangi karo Nyai Puranta iki wis ndika critakne marang kakung ndika, ya Angger Puranta?” Ki Jurudah ngandhakne sing dadi pitakone.

“Nyuwun pangapunten Kyai” wangsulane Sirep alon nanging cetha “suwaunipun sampun wonten kajeng ing manah kula, badhe nyariyosaken sedaya piwucal ingkang kula tampi dhateng Kakang Puranta, nanging kapeksa kula sumenekaken rumiyin, awit nalika kula nyuwun pirsa menapa ingkang sampun kedadosan ing Kalurahan Tambak, Kakang Puranta criyos menawi kula kapurih sabar awit mangkenipun saged tumut mirengaken, bilih sedaya ingkang dumados ing Tambak badhe kacariyosaken ing ngarsanipun mBah Tambak saha ing ngarsanipun Kyai kekalih”.

“Bener mangkono ta Ngger?” Ki Jurudah genti nakoni Puranta.

“Mila leres makaten Kyai” wangsulane Puranta “saestu babar pisan kula boten mangertos menawi Sirep pranyata ugi sampun tepang kalihan Nyai Pandhanwangi”.

“Nanging Angger Sirep rak wis duwe niyat arep nyritakne marang ndika ta Ngger, nek wis tetepungan lan wis nampa wulangan saka Nyai Pandhanwangi” Ki Prasanta gage nyauti apa sing dikandhakne Puranta “nanging ya ana sing olehe tetepungan wis suwe, wong jarene malah wis dadi sanakane, nanging api-api ora tepung lho Ngger……”

“Hayaaah……” aku nugel rembuge Ki Prasanta “olehe guyon mengko wae, iki isih rembugan wigati tak kandhani!” muni ngono aku karo ethok-ethok mecucu marang Ki Prasanta.

Ki Prasanta mung mesem.

Sirep banjur nyritakne marang Puranta yen wis ketekan Nyai Pandhanwangi sarta kaparingan piwulang-piwulang kanggo nggayuh kamulyaning urip wiwit donya nganti delahan.

“Dadi nek nitik sing dicritakne Angger Puranta lan sing wis dicritakne Nyai Sirep  magepokan karo Nyai Pandhanwangi aran wis klop” kandhane Ki Jurudah sabanjure “sesuk utawa kapan dina sing prayoga, ndika sakloron bakal entheng anggon ndika njangkahake sikil tumuju menyang Pratapan Batapawon. Mung siji maneh sing arep tak takokne marang Angger Puranta”.

“Menapa menika Kyai?” Puranta gage wae olehe nyuwun pirsa.

“Yen ora kleru wis kaping pindho iki, ndika nampik kajumengake dadi Lurah” kandhane Ki Jurudah sabanjure “apa mbesuk-mbesuk ndika ora bakal getun utawa keduwung Ngger?. Awit yen nganti keduwung ing wuri, kuwi bakal gedhe rekasaning ati lan murih ora keduwunging wuri, ndika bisa wae saiki bali menyang Tambak karo nggawa Keris Kyai Pantek sing lagi wae ndika pasrahne aku iki mau. Mangka kanthi mangkono ndika ora bakal keduwung ing tembe mburine. Kepiye mungguh panemu ndika Ngger?”.

“Nyuwun pangapunten Kyai” atur wangsulane Puranta “kula menika wiwit alit kawulang dening Biyung saha Bapa, bilih ajining dhiri menika dumunung wonten ing lathi, menawi lathi ingkang kangge muna lan muni boten cundhuk kalihan tumindak, mangka badhe ical ajining dhiri menika. Saasor-asoring drajat menggahing tiyang gesang menika, inggih tiyang ingkang boten netepi menapa ingkang kawiyos dening lathinipun. Kados ingkang sampun kalampahan, sanaosa kula kapaeka dening Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot, kula panggah boten nggetuni anggen kula milih masrahaken kalenggahan Lurah dhateng Kangmas Jaswana. Samangke kula sampun masrahaken kalenggahan Lurah dhateng Ki Bau Sela, mangka kula inggih boten badhe nggetuni menapa ingkang sampun kula tetepaken menika. Lan sansaya lila lan legawa manah kula nilar Kalurahan Tambak ingkang sakedhap malih badhe santun dados Tambaksela menika jalaran kula sampun pitados dhateng kasagahanipun Nyai Pandhanwangi dhumateng kula”.

“Nyai Pandhanwangi duwe kesaguhan apa marang ndika Ngger?” Ki Jurudah sumela takon.

“Sanaosa sasampunipun Sipat Kandel Kalurahan Tambak, Kyai Pantek kula aturaken dhateng jengandika Kyai” Puranta aweh wangsulan “nanging kula boten badhe nguwatosaken kawilujenganipun Kalurahan Tambaksela, jalaran Nyai Pandhanwangi paring dhawuh bilih boten badhe negakaken Kalurahan Tambaksela, Nyai Pandhanwangi badhe ndherek rumeksa kawilujenganipun Kalurahan Tambaksela saking sadaya bebaya ingkang ngancam”.

“Yen pancen tekad ndika wis gilig kaya mangkono kuwi mau, aku mung bisa melu nyenyuwun marang pangwasane Gusti muga-muga ndika sakloron tansaha manggya bagyamulya” Ki Jurudah mungkasi kandhane.

“Ngaturaken genging panuwun Kyai” wangsulane Puranta “samangke dhumateng mbah Tambak saha Kyai kekalih kaparenga kula kalih semah kula nyuwun pamit saha nyuwun pangestu, benjing enjing saderengipun pletheking surya kula kekalih badhe bidhal lumawat dhateng Batapawon, nindakaken dhawuhipun Nyai Pandhanwangi. Sadaya pitulungan ingkang sampun sami jengandika paringaken dhateng kula kekalih, namung Gusti Ingkang Maha Adil ingkang saged paring leliru ingkang satraju, saged kula kalihan semah kula namung ngaturaken genging panuwun ingkang tanpa pepindhan”.

“Iya Ki Puranta” aku sing luwih dhisik aweh wangsulan “satemene apa sing wis tak tindakne lan ditindakne dening Ki Jurudah lan Ki Prasanta marang Ki Puranta apa dene Nyai Sirep, kuwi kabeh ora ana lekas jroning atiku lan atine Ki Jurudah lan Ki Prasanta niyat nandur kabecikan, nanging ya mung awit nindakne dhawuh lan darmaning urip sing kudu dilakoni sadhengah titah sing ngrumangsani dititahake dening Gusti Allah. Ora liwat antarane aku lan ndika prayogane padha andum puji, donga dinonga muga-muga Gusti tansah paring kekuwatan marang jiwa ragane awake dhewe kabeh, temah bisa nindakne apa kang didhawuhake sinambi ngenteni tumibane mangsa kala katimbalan bali mara king ngayunaNe, aywa kongsi menggok dalan ninggal dalan kang wis ginarisake”.

Dina esuke, Puranta lan Sirep sida budhal ninggalne papan panggonanku iki. Ki Jurudah lan Ki Prasanta uga banjur pamitan bali menyang Kraton Ngiyom maneh. Aku bali ijen tanpa kanca, rasane banget sepine. Nanging aku ya banjur kelingan nek kuwi wis dadi lakoning uripku sing wajibe iya tak lakoni kanthi sabar lan narima kanthi legawa apa sing wis ginarisake dening Hyang Suksma. Saben dina aku tansah ngulat-ulati kahanan sakiwa tengene papan iki, mbok manawa ana titah sing mbutuhake pitulungan. Wis pirang-pirang titah sing wujud manungsa sing liwat kene banjur mampir menyang omah iki sing entek-entekane sambat njaluk tulung marang aku. Ana sing olehe njaluk tulung merga kesrakat uripe banjur njaluk tulung supaya bisa sugih. Ana sing merga ngawula marang ratu lan njaluk tulung supaya tumuli bisa diasihi dening dhuwurane temah cepet munnggah pangkate. Ana maneh sing olehe njaluk tulung merga wis siwe nggone omah-omah nanging ora tumuli kaparingan momongan lan liya-liyane.

Lan bares wae, marang wong sing njaluk tulung marang aku mau kabeh tak warah yen saremene aku ora bisa aweh pitulung kajaba mung bisa nyenyuwun marang Sing Maha Agung lan tak jaluk supaya wong-wong kuwi uga padha nyenyuwun marang Kang Maha Agung. Nanging eman, meh kabeh padha ora ana sing nggugu karo sing tak kandhakne. Malah akeh sing nganggep yen aku iki bangsa lelembut sing duwe panguwasa bisa gawe abang ijone titah liyane. Lan nalika padha tak kandhani yen panganggep kaya mau ora bener, ora ana sing percaya dikira yen pituturku mau mung kanggo nyoba marang wong-wong mau. Mula aku akeh rumangsa cuwa, nanging gandheng wis dadi lakuku kudu aweh pitulungan marang sok sapa wae sing mbutuhake, aku ya ora arep selak marang kuwajiban iki.

Lan sing ndadekne atiku rada kalipur, durung suwe iki aku ditekani dening Ki Jurudah lan Ki Prasanta maneh. Kekarone nggawa kabar yen anggonku nindakne laku patobatan wis ana thronthong-thronthong padhang yen bakal katon uwohe. Kajaba saka kuwi, Ki Jurudah lan Ki Prasanta uga masrahake Keris Kyai Pantek sing tau dadi Sipat Kandel Kalurahan Tambak sing mbok menawa saiki wis dadi Kalurahan Tambaksela. Ya gene Keris kuwi dipasrahake marang aku? Aku durung diwenangake crita marang sapa wae, kalebu marang ndika Ki Sarkara.

Kajaba oleh dhayoh Ki Jurudah lan Ki Prasanta sing ninggali Keris Kyai Pantek marang aku. Omah kene uga katekan dhayoh sing sasuwene iki mung tak tepungi jenenge, ya iku Nyai Pandhanwangi . Mesthi wae tekane Nyai Pandhanwangi mengku karep winadi marang aku. Mula aku ya durung wani mblakakne karep winadi kuwi marang sapa-sapa, klebu marang ndika Ki Sarkara lan Nyai Sarkara.

Tak kira wis cukup nggonku nyritakne kabeh lelakon sing tau tak alami wiwit ngabdi marang Rama Tumenggung ing Majapahit, wiwit tanah Jawa kaprentah dening Sinuhun Brawijaya nganti sing ngratoni Tanah Jawa wis bola-bali ganti, lan saiki diratoni Kanjeng Sultan Adiwijaya lan malah miturut kabare mbok bakul sinambiwara wis ana tandha-tandha yen Kraton Pajang sing saiki arep ngalih menyang telenging Alas Mentaok. Saiki genti aku sing arep takon marang ndika, apa ndika gelem blaka marang aku lan aweh wangsulan kang jumbuh karo sing ana jero ati ndika Ki Sarkara?”

mBah Tambak mungkasi anggenipun cariyos lajeng katutup mawi pitakenan dhateng Ki Sarkara inggih tiyang sepuh kula. Ki Sarkara ingkang wiwit mBah Tambak miwiti cariyos, boten sumela atur babar pisan menika, rumaos kaget sareng mBah Tambak dhawuh makaten kala wau.

“Ngaturaken gunging panuwun mBah Tambak” Ki Sarkara lajeng atur wangsulan “manawi jengandika mBah Tambak ngersakaken ndangu lan mundhut pirsa isen-isening manah kula, saestu kanthi suka remening manah badhe kula aturaken sedaya kanthi blaka boten badhe wonten ingkang kula singidaken isen-isening manah kula”.

Mireng wangsulanipun Ki Sarkara ingkang makaten menika, mBah Tambak ketingal bingar polatanipun.

 

Ana candhake

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (056)

 

56.

Rada sauntara anggone Puranta nata ukara. Aku apa dene Ki Jurudah lan Ki Prasanta uga ora guneman apa-apa, ngenteni anggone Puranta guneman aweh wangsulan marang pitakone Ki Jurudah mau. Nanging Puranta ora enggal-enggal guneman, nganti Ki Prasanta olehe nyruput wedange ambal kaping pindho, meksa Puranta ora tumuli wangsulan. Malah Sirep banjur ngadeg, pamitan arep memburi sedhela. Ora let suwe iya banjur bali maneh karo nggawa rege isine gembili sing mentas dientas saka dandang.

“Mangga Kyai menika gembili nembe kemawon anggen kula ngentas saking dandang” kandhane Sirep karo ngladekne gembili sing ana rege.

“Wah, mathuk banget iki ngger, dhasare mau olehku madhang ora pati tak waregi, lha wong aku ngerti nek ndika mau ngumbahi gembili klangenanku iki” wangsulane Kyai Jurudah sing banjur njupuk gembili sing isih kumebul pegane.

“Inggih Kyai, samangke kaparenga kula nutugaken atur”  Puranta genti sing guneman.

“Iya, iya Ngger tutugna nggon ndika crita, tak rungokne karo mangan gembili sing methur iki” wangsulane Ki Jurudah, aku karo Ki Prasanta ya banjur padha melu-melu njupuk gembili sing ana rege suguhane Sirep kuwi.

“Waunipun kula ewuh oya anggen kula badhe atur wangsulan dhateng mBakyu Tayem, jalaran sanadyan yuswanipun inggih langkung sepuh kula tinimbang mBakyu Tayem, nanging piyambakipun sampun kula dhaku kados dene mBakyu kula piyambak” Puranta nutugne critane “kajawi saking menika, kula ugi sampun prasetya salebeting manah, bilih boten badhe mayuh semah kula pun Sirep. Kula sansaya ngungun lan boten saged nggagas, pranyata para Bebau sami sarujuk kalihan panyuwunipun mBakyu tayem menika”.

“Lha banjur wekasane kepiye Ngger?” Ki Prasanta nyela rembuge Puranta. Selak ora sabar pengin ngerti piye pungkasane crita.

“Wekasan kula manggih pawadan ingkang kula anggep maton” wangsulane Puranta.

“Pawadan kanggo nampik panjaluke Tayem ?” Ki Prasanta takon.

“Inggih Kyai” wangsulane Puranta “kula dereng sagah kakepyakaken nggentosi kalenggahanipun Kangmas Jaswana dados Lurah ing Tambak lan dereng saged nggagas menapa ingkang dados panyuwunipun mBakyu Tayem. Jalaran wekdal menika, kula taksih rumaos dosa dhateng Kalurahan Tambak magepokan kalihan icalipun Kyai Pantek ingkang kula tamakaken dhateng dhadhanipun Kyai Lopara lajeng kabekta mlajar ingkang boten kula sumerepi purugipun”.

“Tak kira kuwi pawadan sing kurang maton Ki Puranta” aku genti sing nyelani crita “jalaran sawayah-wayah Kyai Pantek bisa ketemu, ndika rak ya kudu netepi apa sing dadi panyuwune Para Bebau supaya gelem dadi Lurah ing Tambak lan netepi prasetyane Ki Lurah Jaswana marang Tayem. Lan saupama Kyai Pantek sing ilang katut ing dhadhane Lopara kuwi sida ora ketemu, apa ya klakon Tambak ora ana sing nglurahi?”.

“Inggih mBah Tambak” Puranta wangsulan karo nutugne olehe crita “miturut pamanggihing nalar kula miwah nalaripun para Bebau saha Para Jagabaya tuwin Para Sapukawating Kalurahan, mesthinipun Kyai Lopara sampun dumugining pejah jalaran kajawi sampun ketaman Kyai Pantek, saderengipun ugi sampun nandhang tatu awrat kababit Golok dening Ki Lurah. Dados mesthinipun Kyai Lopara boten badhe kiyat mlajar tebih saha pejah ing sakanan keringipun pekaranganing griya kula. Pramila Para Bebau, Para Jagabaya lan Para sapukawating Kalurahan lajeng sami ngubres papan ing sakanan keringipun pekarangan griya kula, kabiyantu dening warga lan kawula ing Tambak. Saprelu madosi layonipun Kyai Lopara, ingkang katengaran bilih Kyai Pantek taksih angrem ing jajanipun Kyai Lopara”.

“Banjur layone Kyai Lopara bisa ditemokne apa ora Ngger?” Ki Prasanta nyela takon, merga Puranta leren olehe crita, nyruput wedange kanggo nelesi gorokane sing wiwit garing.

“Boten Kyai” wangsulane Puranta banjur disambung karo nutugne crita “sareng sampun tigang dinten ngubres Kalurahan Tambak nanging Kyai Pantek panggah boten saged kapanggihaken. Kula lajeng criyos dhateng para Bebau saha Para Jagabaya tuwin Para Sapukawating Kalurahan, bilih badhe kesah madosi Kyai Pantek mawi cara kados nalika kula madosi Kyai Pantek jaman ical saking Plangkan rumiyin. Dene kuwajiban minangka sulihing Ki Lurah, prayogi katetepna salah satunggal saking Para Bebau dados sulihipun Ki Lurah, jalaran Pangarsaning Para Bebau ingkang nate kapiji dening Ki Lurah Tambak Kapindho, inggih Ki Bau Kidul ugi sampun pejah sampyuh kalihan Ki Puludan saha kadenangan sampun tumindak nistha ambalela dhateng Paugeraning Kalurahan Tambak. Suwaunipun Para Bebau sampun sarujuk amiji Paman Jaladri inggih Bebau Tengah angesuhi Para Bebau lan mangreh Para Jagabaya sarta Sapukawating Kalurahan sedaya, jumbuh kalihan piwucaling angger-angger paugeran Kalurahan Tambak. Nanging gandheng Paman Jaladri ngrumaosi sampun lungse ing yuswa, Ki Bebau Tengah lajeng amiji Ki Bau Sela dados suhing para Bebau, dene Ki Bau Tengah badhe jejer minangka Parampara. Para Bebau sadaya inggih sampun sami anyarujuki. Dados samangke Punjering Parentah ing Tambak Kaasta dening Ki Bebau Sela”.

“Banjur Nyai Lurah utawa Nyai Tayem banjur kepiye?” Ki Prasanta takon.

“Ya ora piye-piye ta Ki Prasanta” aku nyaut karo rada ngguyu “kajaba nek ndika isih kepengin duwe kanca omong-omongan nalikane arep mapan sare, mengko ben Ki Puranta nembungne pepenginan ndika marang Nyai Tayem, mbok menawa wae Nyai Tayem gelem diboyong menyang Ngiyom”.

Krungu omonganku ngono kuwi, wong sak pajagongan padha ngguyu kabeh, kajaba mung Ki Prasanta dhewe sing banjur kresah-kresuh.

“Sak jane ndika kuwi omong saomong nek ora nyerikne atiku apa ora bisa ta mBah Tambak? Omongan tenanan kok dicampur karo guyonan!” kresah-kresuhe Ki Prasanta diunekne karo menthelengi aku.

“Lho aku iki mau mung mangsuli pitakon ndika lho Ki?” aku mesem amba “wong aku ya mung mernahne, mbok menawa nek ndika ngersakne omah-omah karo Nyai Tayem? Nek ora ya uwis, aja nesu, njur ngarani kancane nyerikne atine barang”.

“Kanthi dereng wontenipun Lurah ingkang enggal” Puranta guneman ngiras misah nggonku udur karo Ki Prasanta “mBakyu Tayem inggih panggah dados Nyai Lurah, Kyai. Langkung-langkung wekdal menika Ki Bebau Sela ugi nembe piyambakan, Nyai Bau Sela sampun nem wulan anggenipun seda. Saupami Ki Bau Sela taksih gadhah semah, inggih semahipun mawi sebatan Nyai Bebau dede Nyai Lurah. Lan sanaosa sebatanipun mBakyu Tayem menika Nyai Lurah, nanging inggih boten gadhah panguwaos menapa-menapa jalaran Paugeraning Kalurahan Tambak boten maringi kuwaos menapa-menapa dhateng semahipun Lurah lan semahipun para Pamong sanesipun”.

“Lha saupama anggon ndika nggoleki ilange Kyai Pantek kuwi ora ana asile banjur kepriye pranatan ing Kalurahan Tambak, Ngger?” Ki Jurudah banjur takon.

“Kula ugi sampun gadhah pamanggih ingkang ugi sampun dipun sarujuki dening Para Bebau lan Para Jagabaya tuwin Para Sapukawating Kalurahan” wangsulane Puranta.

“Panemu sing kepiye kuwi Ki Puranta?” aku genti sing takon.

“Manawi ngantos kalih welas purnama kula dereng wangsul mbeta Kyai Pantek dhateng  Kalurahan Tambak, mangka Ki Bebau Sela saged katetepaken minangka Lurah enggal. Lan menawi mBakyu Tayem taksih angekahi prasetyanipun sawargi Kangmas Jaswana, murih piyambakipun panggah dados Nyai Lurah inggih kedah dados semahipun Ki Bebau Sela” wangsulane Puranta.

“Nanging yen tak gagas tenanan” Ki Jurudah guneman maneh “wektu iki Angger Puranta isih duwe sesanggeman sing durung rampung, ya kuwi nemokne Kyai Pantek iya ta? Banjur bakal menyang ngendi maneh anggon ndika bakal nggoleki Kyai Pantek sing ilang katut ing dhadhane Kyai Lopara kuwi. Kamangka cetha nek Lopara ora nganti tekan kene nggone mlayu sawuse nandhang tatu merga kena goloke Ki Lurah banjur ndika tambahi karo nyudukne Kyai Pantek ing dhadhane kuwi?”.

“Atur uninga malih Kyai” Puranta katon padhang praupane “estunipun nalika kula bidhal mriki kala wingi menika, ing margi kula kanthi boten kanyana-nyana kepanggih kalihan Kyai Pantek”.

“Elho? Dadi ndika wis nemokne Kyai Pantek?” Ki Jurudah katon nek kaget, aku lan Ki Prasanta uga melu kaget krungu sing dikandhakne Puranta iki mau.

“Wonten cariyosipun Kyai” Puranta wangsulan maneh “anggen kula bidhal saking Kalurahan Tambak kala wingi menika wancinipun sampun radi sonten, nyaketi wanci seraping surya. Lha sareng kula medal saking padhusunan, dumadakan saking salah satunggaling gegrumbulan kula mireng suwanten sambat ngrerintih. Awit rumaos mesakaken lan boten tega manah kula, suwanten menika lajeng kula caketi. Jebul ing sangandhaping Kajeng ageng inggih Wit Kepuh, kula sumerep, nuwun sewu, wewujudan jrangkong ingkang semendhe dhateng wit Kepuh kala wau kalih nangis ngrerintih sambat nyuwun dipun sampurnakaken pejahipun. Adrenging manah, kula kepengin sanget saged ngruwat wewujudan Jrangkong ingkang kantun balung kemawon menika, nanging kula boten mangertos caranipun. Kula lajeng njegreg sarwi ngulati Jrangkong kala wau. Dumadakan Jrangkong kasebat wicanten, ngaken bilih piyambakipun menika estunipun Kyai Lopara, dados Jrangkong kados makaten awit kobong dening Dhuwung Kyai Pantek ingkang kula tamakaken ing dhadhanipun. Lajeng Kyai Lopara ingkang sampun dados Jrangkong menika nedhi tulung dhateng kula murih mendhet Kyai Pantek saking raganipun, samangke Kyai Pantek mapan ing sawingkinging balung iga. Kyai Lopara lajeng kula caketi, kula tingali, mila saestu Kyai Pantek wonten ing sawingkinging balung iga. Kula lajeng mikir pados cara murih kula saged mendhet Kyai Pantek menika tanpa ngrisak bebalung ingkang anutupi.  Dumadakan boten kula sumerepi kawitanipun, Jrangkong ingkang kala wau semendhe Wit Kepuh, saged mlampah majeng nyaketi kula, tanganipun ingkang namung wujud balung kumrembyah badhe nyakar praupan kula. Kula kaget lajeng mencolot mundur. Kula ugi lajeng kemutan, nalika kula kadhawahan aji Paser Angin dening Kyai Lopara nalika kula rampung asung pitulungan dhateng Kyai Lopara kala samanten. Awit saking menika kula nunten gadhah tekad badhe lumawan Jrangkong kasebat ngiras pantes mendhet Kyai Pantek ingkang mapan ing wingkinging balung iganipun jrangkong menika”.

“Banjur ndika perang tandhing mungsuh Jrangkonge Lopara kuwi mau, Ki Puranta?” nalika Puranta mandheg olehe crita merga nyruput wedange kanggo nelesi gurung, aku sumela takon.

“Boten mBah Tambak” wangsulane Puranta sabanjure “awit dumadakan ing ngajeng kula ngertos-ngertos sampun wonten satunggaling pawestri ingkang ngadeg ngadhang kula, tiyang estri menika sakalangkung ing sulistyanipun abusana sarwa ijem, wiwit suku ngantos mustaka katutupan sutra ijem, temah ingkang katingal namung winates ing pasuryanipun kemawon. Pawestri menika ngaken menawi sanakanipun mBah Tambak, inggih Raden Bagus Suwanda, ugi paring pirsa dhateng kula menawi Jrangkong menika wujud sejatosipun Kyai Lopara, awit estunipun Kyai Lopara menika bangsa lelembat ingkang dhemen ganggu damel dhateng manungsa, suwaunipun taksih saged memba manungsa nanging samangke sampun boten saged jalaran ketaman Kyai Pantek. Kula lajeng kadhawuhan mundur, awit piyambakipun ingkang badhe ngrampungi Jrangkong Lopara menika”.

“Lha Wong wadon sing ayu kuwi mau ngaku nek sanakane mBah Tambak, banjur jenenge sapa Ngger?” dumadakan Ki Prsanta nyela rembug.

“Inggih Kyai, asmanipun Nyai Pandhanwangi” wangsulane Puranta.

Dumadakan Ki Prasanta ngguyu banter, ndadekne aku kaget, Puranta lan Sirep uga banjur katon yen gumun, ngerti Ki Prasanta sing dumadakan ngguyu kepingkel-pingkel ngono kuwi.

“Saiki wis cetha…….” kandhane Ki Prasanta ing sela-sela guyune.

“Cetha kados pundi Kyai?” Puranta takon “anggen kula criyos dereng rampung”.

“Iya mengko enggal ndika rampungne Ngger” Ki Prasanta aweh wangsulan “sing tak kandhakne cetha kuwi jebul ing Sendhang kene ana iwak urang sing ora duwe buntut, ana gaplek dikum neng kolah”.

“Menapa menika werdinipun Kyai?” Puranta katon yen bingung.

“Ora sah ndika rungokne kandhane Ki Prasanta kuwi Ki Puranta” aku sing nyaut rembug karo mesem “kuwi mau Ki Prasanta rak arep mbales marang aku?, nanging aku ora serik kok!. Iwak urang ora duwe buntut kuwi karepe Wong wis Gerang ora duwe sebut, gaplek dikum neng kolah kuwi karepe wong wis tuwek isih kakehan polah……….”.

 

Ana candhake