SENDHANG MUSTIKANING WARIH III (27)

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH III

kacariyosaken malih dening : Rust Luh Getih

27

Ki Guru Sukirna radi kaget manahipun mireng menawi Bebau Dasa meh kemawon suduk-sudukan kaliyan Ki Sukirdi, Demang Wakil, ingkang ugi rayinipun Ki Guru piyambak. Kamangka adat ing sampun Ki Sukirdi punika boten gampil panas baran, langkung-langkung ngantos kerengan kaliyan tiyang sanes, awit Ki Sukirdi punika ngugemi sipating sodagar ingkang ngaosi sesamining tiyang jalaran nggadhahi petang bilih duka mangke wancinipun mesthi badhe ngajak petang kaliyan piyambakipun sarta badhe nyukani bebathen, menawi ngantos pethal anggenipun kekadangan ateges sami kaliyan ngirangi rejekinipun piyambak. Nanging Ki Guru Sukirna ugi boten kesesa mastani bilih mbokmenawi anggenipun wicanten Ki Bebau ing Ngantang punika sampun kesangeten, pramila lajeng pitaken :

"Mangke rumiyin Ki  Bau, Sukirdi punika adhi kula piyambak, dados kula sampun apal kaliyan teku lan sipatipun, dados kula inggih radi gumun semu kirang pitados menawi ngantos antawisipun andika kaliyan Sukirdi meh kemawon adu siyungipun Bethara Kala. Punika larah-larahipun kados pundi?".

"Inggih Ki Guru" wangsulanipun Ki Bebau Dasa "mbok menawi wekdal niku, kula sampun kesangeten anggen kula matur temah ndadosaken Ki Demang Wakil duka yayah sinipi, nanging menawi kula piyambak ingkang matur mbok menawi kirang trep, kula mesthi ngrencangi awak kula piyambak, cobi Ki Guru ndangu dhateng Ki Suyudi ingkang ugi pirsa kawitan ngantos pungkasan anggen kula badhe kerengan kaliyan Ki Demang Wakil punika".

Ki Guru Sukirna mesem, nyata yen Ki Bebau punika inggih radi julik, tata gelar boten purun mastani menawi ingkang lepat punika Ki Sukirdi, lajeng badhe ngginakaken pamanggihipun tiyang sanes, nanging tiyang sanes punika harak sampun cetha bilih sapamanggih kaliyan piyambakipun?. Ewa samanten, Ki Guru Sukirna inggih nglegani panedhanipun Bebau ing Ngantang kasebat.

"Kados pundi ta Ki Suyudi, larah-larahipun? kok ngantos meh kedadosan ingkang makaten kala wau?" Ki Guru Sukirna nunten pitaken dhateng Ki Suyudi.

Ki Suyudi nggleges, ngertos pikajengipun Ki Bebau ing Ngantang, ugi sumerep menawi Ki Guru Sukirna namung badhe nglegani manahipun Ki Dasa.

"Estunipun rak makaten ta Ki Guru" Ki Suyudi wicanten sareh "kados ingkang kula lan Ki Bebau lampahi dinten punika sowan lan nyuwun Kalidamar dhateng Ki Guru, nalika samanten kula kaliyan Ki Bebau sowan Ki Demang Wakil, nyariyosaken prekawis ingkang nembe kemawon kula lan Ki Bau aturaken dhateng Ki Guru. Waunipun Ki Demang Wakil ugi nanggapi kanthi sae lan ngendika bilih panjenenganipun ugi ndherek prihatos kaliyan gagaripun anggen kula kaliyan Ki Bebau bebesanan, nanging sareng Ki Bebau nyuwun pengadilan, liripun nyuwun supados Ki Demang Wakil nimbali Raden Sentani sarta kapurih ndhawuhi Raden Sentani ngendheg anggenipun ngremeni para nem-neman jaler ing Jatipethuk, Ki Demang Wakil boten kersa minangkani panyuwunipun Ki Bebau kala wau".

"Salajengipun?" Ki Guru Sukirna pitaken malih, awit Ki Suyudi kendel anggenipun wicanten.

"Lha pawadanipun Ki Demang Wakil, prakawis anggenipun Raden Sentani suka ngremeni para nem-neman jaler, punika prakawis ingkang boten wonten sambung rapetipun kaliyan lumampahing paprentahan ing Kademanangan Jatipethuk. Ugi boten damel kapitunanipun ingkang sami nglampahi, jalaran kanyatanipun para nem-neman jaler ingkang sampun dipun remeni dening Raden Sentani ugi katingal remen manahipun malah kepara langkung kopen. Punapa malih miturut kabar ingkang dipun tampi dening Ki Demang Wakil, para nem-neman jaler ingkang manggen ing griyanipun Raden Sentani punika, boten namung kinarya rencang tilem ing salebeting senthong, nanging ugi sampun sinengkakaken dados siswanipun Raden Sentani ing reh Kanuragan lan kebatosan, supados ing tembe saged kinarya bebentenging Kademanngan" Ki Suyudi kendel malih anggenipun wicanten.

"Punika criyosipun Sukirdi, anggenipun mbelani Kadang puponipun?" Ki Guru Sukirna pitaken malih.

"Inggih Ki Guru" wangsulanipun Ki Suyudi ingkang lajeng kalajengaken "lajeng Ki Bebau matur semu tutur dhateng Ki Demang Wakil, Ki Demang Wakil sampun gampil kabalithuk tembung manis saking Raden Sentani, awit sampun nyata bilih awit tumindakipun Raden Sentani punika damel tunanipun Ki Bebau sarta kulawarga kula. Lajeng Ki Bebau ugi mewahi bukti malih, bilih kanthi rawuhipun Raden Sentani ing Jatipethuk lajeng katambahan duginipun rencang-rencangipun Raden Sentani ingkang ngaken Prajurit Trah Majapahit punika sampun ngewahi cara gesangipun titiyang ing Jatipethuk dados bibrah, kathah ingkang sami katularan tiyang-tiyang boten cetha ingkang mbekta nami Prajurit Trah Majapahit, ingkang remen kasukan ngabotohan tuwin ndem-ndeman ciu, arak lan tuak ugi ing Jatipethuk sampun wonten wande kangge madat lan nyeret nedha apyun ingkang kabesmi. Sadaya punika manawi dipun umbar tartamtu badhe boten sae kedadosanipun tumrap dinten ngajengipun Jatipethuk".

"Mila leres ingkang dipun kuwatiraken Ki Bebau punika......." Ki Guru Sukirna sumela rembag.

"Nanging mugi kauningan Ki Guru" Ki Suyudi wicanten malih "Ki Demang Wakil anggenipun paring wangsulan dhumateng aturipun Ki Bebau punika , malah ngabritaken kuping".

"Liripun?"

"Kaliyan gumujeng, Ki Demang Wakil mastani bilih Ki Bebau punika boten saged ngreksa lan mituturi yoganipun piyambak, nanging malah nglepataken tiyang sanes ingkang nggadhahi cara gesang ingkang benten kaliyan Ki Bebau. Ciu, arak, tuak, candu lan sanes-sanesipun punika dangu saderengipun Ki Demang Wakil lahir, punika sampun wonten. Titiyang ingkang suka ngabotohan dolanan Dhadhu, ngaben ayam, menda utawi maesa, punika ugi sampun kaprah katindakaken dening manungsa wiwit jaman kina makina. Dados Ki bebau boten sisah kagetan utawi gumunan. Titiyang suka ngabotohan, mendem lan nyeret, punika boten badhe damel kapitunanipun tiyang sanes ingkang boten remen lan boten purun nglampahi . Menawi ta wonten ingkang nggadhahi pamanggih bilih ngabotohan punika murugaken mlarat, rak inggih mlarat-mlaratipun piyambak? pancen namine seneng punika awis reginipun, kalebet seneng main, lan boten namung seneng main lan ngabotohan kemawon ingkang murugaken tiyang dados mlarat. Menawi ndem-ndeman sarta madat punika murugaken risaking raga, punika rak inggih raga-raganipun piyambak ? Kenging punapa Ki Bebau ngajak Ki Demang Wakil dahwen pati open, nyampuri ingkang dede prekawisipun?"

"Hm.........." boten kraos Ki Guru Sukirna ngedalaken suwanten nggereng. Ki Suyudi nunten nglajengaken anggenipun wicanten :

"Ki Bebau lajeng matur malih, nguwatosaken menawi ewah-ewahan ing Jatipethuk punika kapireng dening Punggawa Mataram, minggahipun kapireng dening Kanjeng Panembahan Senapati Ing Ngalaga utawi Patih Mandaraka, ingkang boten remen menawi kawulanipun dados bibrah awit kayungyun dhateng ngabotohan lan ndem-ndeman, nunten ndhawahaken putusan njabel kalenggahan Demang Wakil sarta netepaken kangge nata murih pagesanganing kawula ing Jatipethuk kangge sauntara paprentahan ing Jatipethuk kaasta Lurahing Prajurit ingkang pinilih dening Patih Mandaraka".

"Inggih punika ugi saged kaleksanan saestu Ki Suyudi" Ki Guru Sukirna numpangi rembag "yen ngantos kedadosan makaten, para kawula rinten dalu tansah dipun awasi dening Prajurit Mataram kados ing laladan paprangan. Mendah susahipun?".

"Lha Ki Demang Wakil lajeng kaliyan semu duka, ndhawahaken pandakwa bilih Ki Bebau badhe ngunjukaken palapuran menggah kawontenan Jatipethuk punika dhateng Mataram. Mesthi kemawon angsal pandakwa ingkang makaten Ki Bebau lajeng duka, Ki Demang Wakil boten kepareng njabel pandakwanipun. Lajeng tiyang kekalih sami tantang-tantangan, ngaben tosing balung wuleting kulit ing plataran Kademangan. Lajeng kula madeg minangka sespuhing Mancakaki, kekalihipun nunten kula pisah. Sanaosa makaten, dugi sapriki prakawis antawisipun Ki Bebau, Kula lan Ki Demang Wakil dereng rampung, malah saya ndadra, ngambra-ambra".

"Kok saged makaten Ki Suyudi?".

 

ana candhake.