SENDHANG MUSTIKANING WARIH IV 100

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH IV

kacariyosaken malih dening : Rust Luh Getih.

 

100.

Ngerti kancane telu wis padha rubuh koncatan nyawa Panembahan Sekarjati sansaya muntab kanepsone, kepengin genti males marang wong-wong sing wis gawe patine kanca-kancane kuwi. Nanging Rangga ora bisa ditinggalne, malah Pangareping Paguron Kluwihan kuwi sansaya digawe pegel atine, kabeh ngilmu sing dicakne ing perang tandhing iki prasasat muspra ditamakne marang Rangga, jalaran ajeg Rangga bisa nimbangi kabeh pangabarane.  Luwih panas atine Panembahan Sekarjati nalika kober nglirik ing kalangan sisihe, Panembahan Ciptarasa uga durung bisa ngrampungne gaweyane, mung mungsuh nom-noman sing durung duwe jeneng ing jagading kanuragan wae jebul Panembahan Ciptarasa ora beda karo kahanane sing uga durung bisa ngalahne Rangga.

 

Pancen wektu kuwi, Panembahan Ciptarasa wis ngecakne tataran ngilmu kanuragan lan aji jaya kawijayan sing dhuwur dhewe, nanging jebul Rangga sing ngaku mung pangon sapine Demang Kedhungtuwung kuwi babar pisan durung katon bisa kadheseg mundur malah suwara pecute sing wiwit ora nyuwara kuwi jebul luwih mbebayani tinimbang yen nyuwara gumleger kaya bledheg sing nyamber. Saben-saben Marga nyeblakne pecute sing mung nyuwara kaya bocah cilik nyabet wedhuse ngana kae, jantunge Panembahan Ciptarasa kaya arep rontog-rontoga. Sansaya kerep Marga nyeblakne pecute, sansaya adoh Panembahan Ciptarasa kadheseg mundur .

 

Dumadakan tanpa kawruhan sangkane, ing papan kono wis jumedhul macan gembong cacah papat sing nggero-nggero arep nubruk Marga. Gageyan Marga tumandang, salah sijine macan gembong sing cedhak dhewe karo panggonane disabet nganggo pecute. Macan Gembong kuwi mlumba ngendhani, panyabete Marga luput. mBarengi kuwi Panembahan Ciptarasa nyamberne tesbehe ngarah sirah. Tujune Marga isih bisa ngendhani, temah sirahe ora sida pecah kesamber tesbeh sing obahe disurung dening aji jaya kawijayan linuwih saka hawa murnine Panembahan Ciptarasa. Najan mangkonowa, Marga kapeksa kontal memburi lan tiba kajengkang neng lemah nalika dheweke ngendhani samberan tesbeh, sikil tengene Panembahan Ciptarasa kober nyadhuk pas ngenani lambunge. Mung tujune wektu kuwi Marga wis ngecakne aji Tamengwaja, dadi nadyan awake kontal memburi nanging panyadhuke Panembahan Ciptarasa ora bisa mlebu tekan jeroning lambunge, mung kandheg ana jaba.

 

"Ana Bajul ngambang neng Kali Tuwung, Marga!" dumadakan saka kalangan sisihe Rangga mbengok banter "gage gusahen nganggo klaras kobong!".

 

Marga mesem krungu pambengoke Rangga ngono kuwi, Marga kelingan nalika ing Kali Tuwung diajak guyon dening Ki Darim klawan wewayangan semu sing wujud baya kumambang ing banyu. Marga dadi ngerti nek macan-macan sing ngepung dheweke kuwi mung wewujudan semu  sing direka dening Panembahan Ciptarasa. Karo tangi lan pasang kuda-kuda kanggo ngadhepi serangane mungsuhe Marga babar pisan ora kengguh karo panggerone macan gembong papat sing ngepung dheweke.

"Setan alas" Panembahan Ciptarasa misuh, bareng weruh Marga wis ora kengguh dening ngelmu wewayangan semune .

"Ana apa Panembahan? Macan-macanmu jebul ora duwe untu lan kuku ta? tiwas aku mau wedi nek kena cakarane" kandhane Marga nanggapi pisuhane Panembahan Ciptarasa.

"Aja kesusu bungah kowe Marga" wangsulane Panembahan Ciptarasa karo nggetak. Panembahan Ciptarasa mletik mendhuwur jungkir walik ing awang-awang  . Nalika sikile bali ngidak lemah, ing kono wis ana Panembahan Ciptarasa sing cacah lima, iya Panembahan Ciptarasa dadi kembar lima. Kabeh nyekeli tesbeh lan padha pencolotan obah dhewe-dhewe ngepung Marga.

 

"Aji Kiblat Papat"  Marga guneman lirih . Pancen bener apa sing diucapne Marga, wujud Panembahan Ciptarasa sing kembar lima kuwi dudu wewayangan semu, nanging nyata, dayane aji Kiblat Papat sing dicakne dening mungsuhe. Mung wae, sanajan cacahe Panembahan Ciptarasa ana lima, nanging punjere ya mung siji, sing papat sajroning kendhaline Panembahan Ciptarasa sing aseli. Marga tumuli matak aji peparinge Ki Tanparupa sing jeneng Aji Sasra Panggaraita. Kanggo ngaweruhi endi Panembahan Ciptarasa sing aseli lan endi dumadi saka aji Kiblat Papat, Marga ora bisa nggunakne panduluning mripate, nanging klawan aji Sasrapanggraita, Marga dadi ngerti ing ngendi mapane Panembahan Ciptarasa sing aseli.

 

Sauntara kuwi, Panembahan Sekarjati sing sansaya kethetheran ngadhepi Rangga banjur duwe pikiran sing licik. Dumadakan Pangarsane Paguron Kluwihan kuwi ngrogoh kanthong gedhe sing ditalekne ing lempenge, bareng didudut metu, saka tangane banjur akeh peso-peso cilik sing mencelat ngarah pernahe Ki Jatikuning, Arya Palindhih lan Kunthing. Rangga kaget kaworan gumun ngerti cara sing ditempuh Panembahan Sekarjati kanggo mecah kawigatene kuwi. Pancen Panembahan Sekarjati duwe karep mateni Ki Jatikuning, Arya Palindhih lan Kunthing sarana disawat nganggo peso-peso cilik sing dadi piyandele, mumpung wong telu kuwi lena merga katungkul nyawang anggone perang tandhing dheweke mungsuh Rangga lan Marga mungsuh Panembahan Ciptarasa. Petunge Panembahan Sekarjati, yen wong telu kuwi dumadakan mati, Rangga lan Marga mesthi kaget lan bisa dilena. Nanging, jebul petunge Panembahan Sekarjati kleru, wong telu murid-muride Patih Mandaraka kuwi jebul tansah samekta ing sawayah-wayah. Mula nalika ana kumlebating peso sing disawatne dening Panembahan Sekarjati, wong telu kuwi kanthi gampang bisa ngendhani.

 

Ngerti yen panyawate luput, Panembahan Sekarjati sansaya muntab kanepsone, banjur ngecakne aji jaya kawijayan sing dhuwur dhewe, yaiku aji panglemunan. Dumadakan Panembahan Sekarjati ilang saka panyawange Rangga lan wong liyane. Ngerti-ngerti Rangga tiba kajengkang neng lemah, merga kena sadhukan sikile Panembahan Sekarjati saka Alam Panglemunan.  Tujune, padha karo Marga Rangga uga wis mageri awake nganggo aji Tamengwaja, dadi sadhukane Panembahan Sekarjati ora mbebayani marang kaslametaning jiwane.  Nanging Rangga dadi nesu ngerti tandange Panembahan sing rusuh ngono kuwi, banjur ngecakne aji Sasrapanggraita kanggo meruhi papane mungsuhe binarengan karo matak aji Lebur Sakethi sing ditampa saka Korine Pangeran Surawiyata. Panembahan Sekarjati sing ora ngerti yen pandhelikane ing Alam Panglemunan wis dingerteni mungsuhe kuwi, dipupuh sirahe dening Rangga sing wis ngecakne aji Lebur Sakethi. Tanpa bisa sambat, Panembahan Sekarjati rubuh neng lemah kanthi sirah sing wis pecah, mati padha sakala.

 

Bareng karo rubuhe Panembahan Sekarjati, Marga sing uga wis ngaweruhi wujude Panembahan Ciptarasa sing sejati, nibakne pecute linandhesan aji Panglebursatru. Upat-upat pecute Marga nggubed gulune Panembahan Ciptarasa, banjur disendhal kaya panyendhale wong  mancing. Panembahan Ciptarasa tiba neng lemah kanthi gulu sing kejiret banjur keseret dening sendhalane Marga, Panembahan Ciptarasa ora bisa sambat, mati sanalika.

 

Weruh para penggedhene wis padha mati, cantrik-cantrik Kluwihan padha meneng ora wani obah. Malah akeh sing banjur ndheprok neng lemah nyelehne gegamane. Ki Jatikuning banjur mara nyedhaki cantrik-cantrik sing wis kentekan ati kuwi karo kandha :

"Para sedulur, ndika kabeh ora prelu wedi. Ndika ora bakal dikatutne dosane Panembahan Sekarjati lan wong-wong sing wis padha ngundhuh pakartine kae. Nanging ana sarate, yaiku : ndika kabeh kudu blaka, omong apa anane sawayah-wayah ana pitakonan saka Senapati Mataram sing bakal teka ana kene. Kepriye ndika padha saguh apa ora?".

 

"Inggih Kyai, kula ndherek" cantrik-cantrik kuwi padha wangsulan saur manuk.

 

"Sabanjure kepriye Paman Tutug?" dumadakan Rangga karo Marga wis ngadeg ana sandhinge Ki Jatikuning.

 

"Ketingalipun pedhut ingkang nutupi  Kademangan Kedhungtuwung sampun sumilak, anyarengi sirnanipun Raden Gumiwang, Raden" wangsulane Ki Jatikuning .

 

"Yen mangkono, mangsa borong nDika karo Kakang palindhih lan Kakang Kunthing nggone bakal ngrampungne perkara iki sawayah-wayah Paman Pangeran Singasari lan wadya bala Mataram sarta Prajurit Kademangan Kedhungtuwung teka ing kene. Aku karo sedulurku arep nerusne laku, nindakne dhawuhe Kanjeng Eyang Patih Mandaraka, nglari Sendhang Mustikaning Warih sing manggon ana perenging Gunung Lawu. Ora liwat aku njaluk tulung, pamitna marang Demang Kedhungtuwung lan Para Bebau lan Jagabayane. Lan yen kapeksa ndika ngandhakne marang Paman Pangeran Singasari yen aku kober mampir ing kene, aturna pangabektiku marang panjenengane lan suwuna pangapura kanggo aku lan sedulurku Marga".

 

Ora nunggu wangsulan Rangga banjur njawil Marga. Mung saklebatan nom-noman loro kuwi banjur mencolot, mlayu kanthi aji sepi angin ninggalne Ki Jatikuning sakancane.

 

sigeg.

telas rinakit ing sanggar maladi hening, Kamis Legi selikur Mulud 1955 Alip. 28 Oktober 2021.