SENDHANG MUSTIKANING WARIH IV 73

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH IV

kacariyosaken malih dening : Rust Luh Getih.

 

73.

Watara sapanginang suwene Demang Kedhungtuwung karo Rangga lan Marga rembugan ana Pringgitan banjur metu menyang Pendhapa maneh. Mapan lungguh ing papane sekawit, Rangga lan Marga uga banjur lungguh ing mburine Demang Kedhungtuwung. Wong-wong sing mau pas ditinggal Demang Kedhungtuwung mlebu padha pating klesik rerasanan padha kanca bali meneng maneh. Kabeh ngenteni apa sing arep dikandhakne Demange. Kartagentho karo Jayaglegek uga isih lungguh karo ndhingkluk, ngenteni tibane putusan paukuman apa sing bakal ditibakne marang awake wong sakloron kuwi.

"Kartagentho apa dene ndika Jayaglegek" kandhane Demang Kedhungtuwung sawuse lungguh kanthi kepenak "luwih dhisik tak kandhakne marang ndika sakloron yen asiling nggonku rerembugan karo Anakmas Rangga lan Anakmas Marga, magepokan karo panjaluk ndika ana sing bisa diwujudi nanging uga ana sing ora dikabulake".

"Inggih Ki Demang" Jayaglegek ndengengek karo semaur "mugi Ki Demang kepareng paring katrangan panyuwunan punapa ingkang saged dipun wujudi, lan punapa ingkang dipun tampik?".

"Panjaluk ndika sing dikabulne yaiku, bab kulawarga ndika. Kulawarga ndika mengko bakal dipapag dening utusan saka Kademangan lan bakal diboyong mrene, kapapanake ing papan kang aman yaiku ing wewangunan suwung sing ana mburi omahku, kanggo sauntara pangane kulawargamu dadi tanggungane Kademangan Kedhungtuwung" Demang Kedhungtuwung aweh katrangan.

"Sewu ngaturaken gunging panuwun Ki Demang" Jayaglegek wangsulan disusul sujud ing ngarepe Demang Kedhungtuwung sing uga banjur diteokne dening Kartagentho "sampun nicil ayem salebeting manah kula, kula pitados kanthi makaten semah lan anak kula badhe kinayoman saking bebaya".

"Samangke kula boten wonten malih ingkang kula kuwatosaken, mugi-mugi lampah kula kekalih mangke sasampunipun nglampahi pidana pejah boten kesasar-sasar dados sukma klambrangan" genti Kartagentho sing guneman karo tetep sujud .

"Kandhaku durung rampung Jayaglegek lan Kartagentho" Demang Kedhungtuwung kandha maneh.

"Inggih Ki Demang, kula kekalih nyuwun pangapunten" wangsulane Kartagentho karo Jayaglegek bebarengan.

"Dene panjaluk ndika yaiku milih nampa pidana digantung neng ara-ara tinimbang pidana picis ing pamenthangan, aku ora bisa nuruti pamilihmu" kandhane Demang Kedhungtuwung sing banjur meneng ngenteni tumanggape bandan loro sing lagi diadili kuwi.

Kartagentho lan Jayaglegek sakal mingkem, ora bisa omong, praupane ketok pucet, saranduning awake krasa lemes tanpa daya. Gawang-gawang katon cetha ing angen-angene, mendah rekasaning ragane mengko yen klakon dipilara kanthi dipenthang ing kayu palang, banjur bebalunge diremuk, saben wong liwat diprentah supaya ngiris daging lan kulite banjur disiram caruban banyu uyah lan asem, nganti saenteking nafase. Ora krasa wong loro kuwi nggeget untu karo ngeremne mripate.

"Nanging ndika ya ora bakal nampa pidana kaya sing tak kandhakne ing ngarep mau, ndika ora bakal kapatrapan pidana picis" Demang Kedhungtuwung nyambungi kandhane.

Krungu tembunge Demang Kedhungtuwung sing keri dhewe iki, Kartagentho karo Jayaglegek banjur melek, rasa lemese sakala ilang, kaya wong nandhang kasatan sing nemu banyu bening disiramne ing awake. Sakala kekuwatane bali pulih.

"Ngaturaken sewu genging panuwun Ki Demang" alon-alon wong loro kuwi padha ngucap "lajeng pidana punapa ingkang badhe kapatrapaken dhateng kula kekalih?".

"Kanggo sauntara ndika sakloron ora dipatrapi pidana apa-apa" wangsulane Demang Kedhungtuwung.

Ora mung Kartagentho karo Jayaglegek wae sing kaget krungu wangsulane Demang Kedhungtuwung sing mangkono kuwi. Para Bebau lan para Jagabaya uga padha kaget kabeh, kalebu para prajurit Kademangan sing lagi tinanggenah njaga lakuning pangadilan ing pendhapa kuwi. Manawa Jayaglegek lan Kartagentho kaget amarga wis ngrumangsani sepira gedhening lupute sing kudune kena pidana pati, nanging dening Ki Demang kok malah jare ora dipatrapi pidana apa-apa. Beda maneh karo sing ana pikirane para Bebau lan para Jagabaya sing duwe pangira yen Demange wis mutusake prakara kanthi sembrana, jalaran durjana loro kuwi cetha yen mbebayani tumrap katentremane wong-wong ing Kademangan Kedhungtuwung, yen nganti diumbar kluyuran ing Kademangan kono mesthi nambahi ruweting kahanan. Banjur apa sambunge karo dhawuh sing nyebutake yen kulawargane durjana loro kuwi sing jare arep diboyongi menyang Kedhungtuwung lan dipapanake ing wewangunan sing ana mburi omahe Demang?.

Kahanan sajroning pendhapa dadi kosek, siji loro Bebau lan Jagabaya padha pating klesik nelakake panemu sing ora sarujuk karo putusane Demang sing dianggep sembrana kuwi marang kanca ing cedhake. Demang Kedhungtuwung, Rangga lan Marga sing uga ngerti koseking kahanan sajak padha ora nggagas, wong telu kuwi padha olehe lungguh anteng ora guneman apa-apa.

"Nanging ndika sakloron aja kesusu bungah dhisik" bareng dienteni sauntara karo meneng, para Bebau lan para Jagabaya ora ana sing ngangkat tangane banjur nelakake panemune klawan tembung sing cetha, Demang Kedhungtuwung banjur guneman maneh "tembungku sing ngandhakne yen ndika sakloron kanggo sauntara ora nampa pidana apa-apa kuwi ora ateges ndadekne ndika sakloron banjur merdika diumbar kluyuran saseneng ndika".

"Inggih Ki Demang, gandheng kula sampun nglenggana ing kalepatan kula, kula kekalih namung badhe ndherek ingkang dados kersanipun Ki Demang kanthi lila legawa" Jayaglegek wangsulan karo suwara sing alon nanging keprungu cetha.

"Jalaran isih akeh bab-bab sing kudu ndika wangsuli lan ndika cethakne sawayah-wayah aku mbutuhake. Ndika mengko bakal tak papanake awor karo kulawarga ndika ing wewangunan mburi omahku. Nanging ndika ora tak idini metu saka omah kuwi kajaba yen tak butuhne metu. Ngerti?".

"Inggih Ki Demang, kula kekalih namung saged ngaturaken genging panuwun" wangsulane Kartagentho lan Jayaglegek.

Bareng Demang Kedhungtuwung wis guneman mangkono iku, para Bebau lan para Jagabaya wiwit bisa nyandhak apa sing dikarepake dening Demange. Wong-wong kuwi banjur padha manthuk-manthuk karo mesem dhewe-dhewe.

"Saiki" Demang Kedhungtuwung nerusne anggone guneman marang Kartagentho lan Jayaglegek "ndika sakloron bisa rembugan karo Prajurit Kademangan sing bakal kapatah mapag kulawarga ndika, ing papan ndika leren mau".

Muni ngono Demang Kedhungtuwung karo aweh sasmita marang Bebau Krajan supaya nganthi prajurit nggawa Kartagentho lan Jayaglegek menyang papane sekawit lan ngrembug anggone arep marani anak bojone wong loro kuwi digawa menyang Kademangan.

Demang Kedhungtuwung uga banjur aweh prentah marang Jagabaya Sekayu supaya mbiwarakne marang sing ana pendhapa kono yen rembugan wis rampung lan kabeh kena ninggalne papan kono kanggo nandangi kuwajibane dhewe-dhewe. Bubar kuwi Demang Kedhungtuwung banjur ngajak Rangga lan Marga ngalih menyang Pringgitan arep diajak rembugan kanggo ngadhepi lelakon sing bakal teka.

Kartagentho lan Jayaglegek sing arep diterne Bebau Krajan lan prajurit Kademangan bali menyang gothakane uga banjur ngadeg lan kanthi sikep sing kurmat banjur mlaku lon-lonan menyang gothakene. Senajan Prajurit Kademangan sing kajibah njaga katentremaning pendhapa wis padha ngalih mbalik ing papane dhewe-dhewe, nanging para Bebau lan Para Jagabaya isih padha durung ninggalne pendhapa. Malah banjur padha lungguh ngedhuweng, jagongan ngrembug kawicaksanane Demange anggone nyikepi Kartagentho lan Jayaglegek mentas wae iki mau. Kajaba ngrembug kuwi uga ngrembug bab liyane sing uga ora kalah wigati, yaiku perkara Kunthara sing nganti tekan saiki durung disenggol dening Demang Kedhungtuwung, kamangka wis kaping pindho ana crita sing kena dipercaya kang nuduhake yen Kunthara kuwi paraga kang mbebayani tumrap Kademangan Kedhungtuwung. Yaiku sing sepisan critane Gima sakancane kaping pindho critane Kartagentho lan Jayaglegek sing lagi wae dicritakne.

 

ana candhake.