SENDHANG MUSTIKANING WARIH IV 91

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH IV

kacariyosaken malih dening : Rust Luh Getih.

 

91.

Rangga lan Marga bareng krungu apa sing dikandhakne dening Demang Kedhungtuwung kuwi, banjur padha inget-ingetan. Jroning ati rumangsa seneng dene jebul Prajurit Sandi Mataram temen-temen nggone padha nindakne wajibe, ketitik kahanan ing panggonan sing nadyan adoh saka Kutha Gedhe bisa knawruhan lan wis dadi atur ing ngarsane Panembahan Senapati. Iki mau Demang Kedhungtuwung ngandhakne yen sesuk Kademangan kono arep katekan Senapati Perang sing ngirid wadya bala sagelar sepapan, jalaran Mataram wis ngerti yen Kedhungtuwung arep direbut dening wong-wong sing nedya mbalela marang pangwasane Ratu. Kabar mangkene iki, mesthi wae ndadekne atine Rangga lan Marga dadi luwih ayem, nanging uga ndadekne ora kepenak ing atine, jalaran Rangga durung kepengin ana wong sing ngerti sapa satemene dheweke. Luwih ora seneng maneh yen nganti dheweke kepethuk wong Mataram, sing jaman semana duwe rasa ora seneng marang dheweke, klebu pamane dhewe yaiku Pangeran Singasari sing saiki dipercaya dadi Senapati Agung ing Mataram.

"Kadospundi Anakmas?" Demang Kedhungtuwung banjur takon, sawuse dienteni sauntara ora ana tanggapan saka Rangga lan Marga.

"Inggih Ki Demang" wangsulane Rangga "punika kabar ingkang ngremenaken, pranyata Mataram boten lirwa ing wajib, liripun taksih setya anggenipun badhe ngayomi kawulanipun, sanadyan papanipun kawula punika tebih saking Kutha Gedhe".

"Inggih Anakmas" Demang Kedhungtuwung nerusne rembuge "mila leres Sampean Dalem Gusti Panembahan Senapati punika Tiyang Agung ingkang tan kendhat anggenipun menggalihaken para kawula dalem nagari Mataram. Ingkang kula pikajengaken niku makaten lho Anakmas........".

"Punapa ingkang dipun kersakaken Ki Demang?" Rangga nyela takon.

"Gandheng seserepan tuwin pasrawungan kula punika sanget ing cupetipun, kula nyuwun dhumateng Anakmas kekalih kersaa anyartani kula salebeting pepanggihan kaliyan Senapati saking Mataram punika, ugi kula suwun pisan mangke anak mas kekalih dadosa talanging basa kula" wangsulane Demang Kedhungtuwung.

Sing lagi wae dikuwatirake Rangga jebul dadi kasunyatan, yen panjaluke Demang Kedhungtuwung iki dituruti ateges dheweke bakal kepethuk karo wong Mataram lan iki sing dadi sirikane Rangga. Nanging yen ora dituruti, kepiye olehe nganggo pawadan murih Demang Kedhungtuwung ora banjur mikir sing neka-neka marang dheweke.

"Nuwun sewu Ki Demang" sadurunge Rangga nemokne pawadan kanggo ngemohi panjaluke Demang Kedhungtuwung, Marga guneman .

"Inggih Anakmas?" Demang Kedhungtuwung gage wangsulan.

"Punapa Ki Demang sampun uninga, Senapati ingkang kapiji rawuh ing Kedhungtuwung mriki benjing punika sinten?" Marga takon.

Demang Kedhungtuwung banjur ngetokne bumbung isi lontar saka waliking klambine.

"Asmanipun Senapati ingkang piniji punika kasebat ing rontal punika Anakmas" bumbung isi lontar kuwi diulungne menyang ngarepe Marga. Gageyan Marga nampani lan ngiling-ilingi tulisan ing lontar kuwi.

"Raden Tumenggung Candrasanata?" Marga maca tulisan ing rontal karo suwara sing alon, nanging ngemu pitakon, bathuke dijenglerutne, ngeling-eling jeneng sapa jeneng sing katulis ing lontar kuwi, jenenge Senapati sing kapiji dadi tindhihing Prajurit Mataram.  Marga banjur ngulungne rontal kuwi marang Rangga karo guneman lirih "durung tak tepungi.......".

Dening Rangga lontar ditampani banjur diwaca isine, kaya Marga Rangga uga katon ngencangne alise, pratandha durung tepung karo senapati sing jenenge kasebut sajroning lontar kuwi.

"Ingkang kapiji minangka Senapatining laga Raden Tumenggung Candrasanata Ki Demang" kandhane Rangga karo ngesrogne lontar ing ngarepe Demang Kedhungtuwung "minangka panjawat kanan lan kering kaserat nami Rangga Susila miwah Rangga Sampurna, dene paramparaning perang kaserat Kyai Nusapurwanta".

"Inggih Anakmas, priyagung ingkang asmanipun kaserat ing rontal punika kula dereng nate tepang babar pisan, malah mireng kemawon inggih nembe punika" kandhane Demang Kedhungtuwung karo njupuk rontal mau lan bali dilebokne bumbunge "punapa Anakmas ugi makaten?".

"Leres Ki Demang" wangsulane Rangga "namung kalih saking asma sekawan punika ingkang radi kula ngertosi, inggih punika Rangga Susila, menawi boten lepat punika rumiyin nate dados Lurah Prajurit ing Kasatriyan Bulakkopenan samangke sampun mindhak pangkat dados Rangga. Lajeng angka kalih Kyai Nusapurwanta, punika taksih Trah Nagasari ingkang lajeng jumeneng Kyai ing Batapawon, panjenenganipun punika mila jadhug ing babagan gelaring laga".

"Inggih Anakmas, dados sampun trep menawi benjing punika Anakmas kekalih ingkang dados talanging basa Kademangan Kedhungtuwung" kandhane Demang Kedhungtuwung sabanjure.

"Manawi makaten ingkang dados kersanipun Ki Demang, kula kekalih mila boten kawratan, namung kula nggadhahi panyuwunan Ki Demang" Rangga mangsuli kandhane Demang Kedhungtuwung kuwi.

"Anakmas kagungan pamundhut punapa?"

"Murih boten nuwuhaken pitakenan warni-warni saking para priyagung Mataram, sadangunipun kempal kaliyan para Prajurit miwah senapati Mataram punika mangke, kula suwun Ki Demang kersa andhaku bilih kula kaliyan Marga punika taksih kapernah pulunanipun Nyi Demang lan Ki Demang ugi kedah boten mawi basa krama dhateng kula kekalih awit boten ilok menawi Ki Demang ngginakaken basa krama dhateng lare ingkang taksih kaprenah pulunanipun piyambak" wangsulane Rangga .

Marga sing krungu panjaluke Rangga marang Ki Demang ngono kuwi, mesem karo manthuk-manthuk tandha yen mathuk lan sarujuk.

Durung nganti Demang Kedhungtuwung aweh wangsulan marang panjaluke Rangga, dumadakan ana prajurit sing mlebu pringgitan nyedhaki papan anggone jejagongan wong telu kuwi.

"Ana apa?" Demang Kedhungtuwung nakoni prajurit sing mara ora kanthi diceluk kuwi, sajake prajurit kuwi durung suwe olehe dadi prajurit kademangan, ketitik saka umure sing karon isih nom lan sandhangan prajurit sing dienggo.

"Atur uninga Ki Demang" wangsulane Prajurit kuwi kanthi kurmat "wonten Tamu cacah tiga ingkang ngersakaken panggih kaliyan Ki Demang".

"Sapa? tamu saka ngendi?" Demang Kedhungtuwung takon maneh.

"Ngakenipun asma Ki Jatikuning saking Banjarsemanggi"

"Ki Jatikuning?" Demang Kedhungtuwung njengkerutne bathuke, banjur prentahe  "Aturana menyang Pringgitan kene wae!".

"Sendika Ki Demang" wangsulane Prajurit kuwi banjur mundur.

Karo praupan sing katon bingar, Demang Kedhungtuwung banjur kandha marang Rangga lan Marga :

"Bapa ing Banjarsemanggi rawuh mriki Anakmas, kula kinten Prajurit Sandi kala wau kajawi tindak mriki ugi tindak dhateng Banjarsemanggi".

"Inggih Ki Demang, kinten-kinten mila makaten" wangsulane Rangga sing uga katon bingar. Rangga lan Marga rumangsa seneng jalaran bakal kepethuk wong sing jenenge tau disebut-sebut dening paraga aneh ing Guwa Klumpit nalika samana uga tau diucapne dening Panembahan Timur nalika  kedadeyan perang tandhing ing tegal Bera.

"Kulanuwun, Ki Demang" ana pawongan wis katon rada tuwa mlebu pringgitan ditutne wong loro sing banjur uluk salam "aku sing teka".

"Mangga, mangga Bapa" Demang Kedhungtuwung mapag sing lagi teka karo mendhak kurmat, banjur tangane loro pisan ditangkepake lan disenggolne menyang dhengkule wong kuwi.

Wong sing lagi teka kuwi gage nyandhak baune Demang Kedhungtuwung diangkat munggah, supaya ngadeg lumrah.

"Mangga Bapa kula turi pinarak" kandhane Demang kuwi sabanjure, banjur genti nyalami wong loro liyane karo kandha "mangga Kakang...".

Wong sing jebul Ki Jatikuning kuwi banjur mlaku nyedhaki papane Rangga lan Marga padha lungguh arep nyalami. Nanging dumadakan  bareng wis cedhak karo Rangga, Ki Jatikuning dadi mlengak katon kaget......

"Gusti kula Raden Rang.........."

"Kula pulunanipun Paman Panjer, Paman Tutug......." Rangga gageyan nugel rembuge Ki Jatikuning sadurunge Ki Jatikuning ngrampungne kandhane.

 

ana candhake.