SENDHANG MUSTIKANING WARIH IV 95

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH IV

kacariyosaken malih dening : Rust Luh Getih.

 

95.

Ki Jatikuning ngingeti Rangga lan Marga genti-genten, Pangarsa Paguron Banjarsemanggi kuwi bisa ngrasakne apa sing dirasakne Rangga lan Marga sawuse weruh yen sing katulis jeneng Tumenggung Candrasanata kuwi jebul Pangeran Singasari. Lan yen nganti Pangeran Singasari ngaweruhi lamun Rangga melu cawe-cawe ing babagan kisruhe Kedhungtuwung sing ngarah marang arep gawe kisruhe Mataram, kena dipesthekne nek bakal duka. Jalaran mungguhe Pangeran Singasari, Rangga kuwi bocah nakal sing seneng tumindak sakarepe dhewe sing entek-entekane mung gawe repote wong tuwa.

Ki Jatikuning uga duwe rasa kuwatir, sanadyan wis wola-wali ana kedadeyan tanpa oleh palilah saka Pangeran Singasari, Rangga lan Marga rerewang madhangake pepeteng sing kudune dadi jejibahane Pangeran Singasari, nanging sawuse Pangeran Singasari pirsa ora malah seneng luwih-luwih nedha nrima marang Rangga, malah suwalike tetep ngarani Rangga wis tumindak sing ora bener amarga dianggep wis nindakne dudu gaweyane. Kamangka minangka Putra Mataram, Rangga uga rumangsa duwe kuwajiban melu ngreksa lestarine negara Mataram. Jalaran Marga wus mulad salira lamun wis akeh utang kabecikan marang Mataram, mula banjur hangrasa wani ngadhepi sapa wae sing nedya gawe kisruhing Mataram. Kang mangkono kuwi yen dening Pangeran Singasari Rangga dianggep luput kaya padatane, yen nganti Rangga kentekan kesabaran bisa nuwuhake pasulayan antarane Paman karo ponakan iku.

"Salajengipun Anakmas" sawuse wong-wong ing gandhok kulon kuwi padha meneng kaya kena gendam jalaran jebul Pangeran Singasari dhewe sing nyalirani minangka Senapati Agung kanggo numpes wong-wong Paguron Kluwihan sing arep miwiti nggone mirong kampuh jingga "ingkang murugaken Pangeran Singasari piyambak ingkang kedah jumeneng minangka Senapati Agung, jalaran miturut wartanipun para telik sandi kekiyatanipun Paguron Kluwihan wekdal sakpunika sakalangkung ageng".

"Makaten inggih Kyai?" Marga nyelani rembug.

"Inggih Ngger" wangsulane Ki jatikuning "jalaran Paguron Kluwihan wekdal punika dados papan makempalipun titiyang sekti ingkang kepengin nyepeng panguwaos ing tanah Jawi. Ing Kluwihan samangke wonten Panembahan Sekarjati, Panembahan Sekarjati punika naminipun ingkang leres Raden Gumiwang, taksih Trah Majapahit. Estunipun Raden Gumiwang punika rumiyin nggadhahi sesambetan ingkang raket Kanjeng Sultan Pajang, jalaran Raden Mas Guntur inggih tiyang sepuhipun Raden Gumiwang punika taksih sanak kaliyan Kanjeng Sultan Pajang. Malah Raden Gumiwang punika ugi sampun nyecep ngelmu kanuragan dhateng Kanjeng Sultan Adiwijaya ing Pajang. Dados Raden Gumiwang punika ugi saged kawastanan minangka siswanipun Sultan Pajang. Nalika Raden Gumiwang ngertos menawi Gusti Pangeran Benawa boten kepencut kaliyan Kalenggahan Sultan ingkang dados kawenanganipun, Raden Gumiwang nunten munjuk dhateng Kanjeng Sultan, murih ing benjang menawi Kanjeng Sultan sampun wancinipun lengser keprabon menawi Pangeran Benawa boten kersa jumeneng nata, supados dhamparing kanarendran kaparingaken dhateng piyambakipun, angengeti bilih piyambakipun punika taksih trah lajer saking Sawargi Prabu Prawijaya ingkang jumeneng Sunan Lawu.".

"Lha menawi taksih Trahipun Prabu Brawijaya Kalima kok samangke kok malah badhe madeg kraman Kyai?" Rangga genti sing nyelani takon.

"Inggih Anakmas" Resi Jatikuning wangsulan karo nerusne critane "midhanget unjukipun Raden Gumiwang ingkang makaten punika kala wau, Kanjeng Sultan paring dhawuh bilih kajawi Pangeran Benawa, Kanjeng Sultan ugi kagungan putra kakung sanadyan namung jejer putra angkat, inggih punika Danang Sutawijaya ingkang wekdal punika sampun kaparingan sebatan Senapati Ing Alaga. Inggih wiwit punika Raden Gumiwang nunten minggat, nilaraken Nagari Pajang miturut kabar ingkang kula tampi Raden Gumiwang nunten madeg Pandhita ing Gunung Pegat kanthi sesebatan Panembahan Sekarjati, sasampunipun saged ngasoraken Panembahan Ciptarasa inggih Brahmana ingkang dhedhepok ing Gunung Pegat mriku. Nalika Kanjeng Sultan Pajang Murud ing Kasedan Jati, lan Gusti Pangeran Benawa kepareng murih Mataram nglajengaken sejarahipun Mataram, Panembahan Sekarjati lajeng angujuk-ujuki Panembahan Mas ing Madiun murih nglurugi Mataram lan nglengseraken Panembahan Senapati, kanthi pawadan bilih Panembahan Mas langkung pas menawi jumeneng Nata sarta Madiun ingkang langkung wenang nyambung sejarahipun Kasultanan Pajang. Nanging Panembahan Mas, inggih Gusti Adipati Madiun ingkang langkung kawentar mawi sebatan Adipati Rangga Jumena boten kersa ndhahar aturipun Panembahan Sekarjati makaten punika kala wau. Awit Adipati Rangga Jumena sampun pirsa lelampahanipun Panembahan Sekarjati. Sanaosa makaten, Panembahan Sekarjati taksih saged mbujuk sabageyan santana Kadipaten Madiun murih manunggal kaliyan piyambakipun ing Gunung Pegat".

"Dados Panembahan Sekarjati punika jumenengipun ing Gunung Pegat? kula radi bingung Kyai, kok samangke malah manggen ing Kluwihan lan badhe ndadosaken Kedhungtuwung minangka asrama kangge mangun kraman dhateng Mataram, punika cariyosipun kados pundi?" Rangga takon maneh.

"Punika makaten Anakmas" Ki Jatikuning nutugne critane "gandheng kathah nayaka lan punggawa Kadipaten Madiun ingkang kapilut pambujukipun Panembahan Sekarjati, Panembahan Mas utawi Adipati Rangga Jumena lajeng duka lan marentahaken dhateng Senapatinipun murih mbidhalaken prajurit nglurug dhateng Gunung Pegat lan mikut Panembahan Sekarjati, nanging saderengipun kalurugan jebul Panembahan Sekarjati lan pandherekipun klebet Panembahan Ciptarasa sampun lolos kesah nilaraken Gunung Pegat. Lan kados pundi criyosipun ngertos-ngertos Panembahan Sekarjati sampun nguwaosi Paguron Kluwihan punika".

Rangga lan Marga manthuk-manthuk kekarone dadi ngerti sapa sejatine tuking kakisruhan sing dumadi ing Kedhungtuwung kono kuwi. Banjur Nom-noman loro kuwi uga nggathuk-nggathukne karo crita sing ditampa saka Kartagentho lan Jayaglegek  ing ngarepe Demang Kedhungtuwung wingenane kae.

"Dados makaten Anakmas, ingkang ndadosaken Pangeran Singasari nyalirani piyambak minangka Senapati punika. Jalaran ingkang badhe dipun adhepi punika Panembahan Sekarjati, utawi Raden Gumiwang ingkang taksih siswanipun Kanjeng Sultan Pajang piyambak" kandhane Ki Jatikuning aweh dudutan .

"Inggih Kyai" wangsulane Rangga "kula saged mangertos bab punika. Namung angemuti watak lan wantunipun Pangeran Singasari ingkang sakalangkung tresnanipun dhateng pulunanipun ingkang nakal punika, kula ajrih menawi ngantos wonten selingsurup antawisipun pulunanipun Demang Kedhungtuwung kaliyan Pamanipun Putra Mataram, jalaran saged ugi Pangeran Singasari kagungan panginten  bilih salah satunggal saking pulunanipun Ki Demang Kedhungtuwung punika putranipun Panembahan Senapati ingkang kedah kareksa kasugenganipun lan boten kaparengaken cecaketan kaliyan tiyang ingkang nembe ngadani peperangan".

"Leres Anakmas" wangsulane Ki Jatikuning karo mesem "Lha lajeng kersanipun Anakmas kados pundi?".

"Kula kinten langkung prayogi menawi kula kekalih nglajengaken lampah kemawon Kyai" wangsulane Rangga "magepokan kaliyan kawontenan ing Kedhungtuwung punika, borong anggenipun Kyai badhe angrampungi. Kula pitados bilih Kyai Jatikuning langkung pana ing babagan punika. Samangke kaparenga kula kaliyan adhi kula, bidhal nglajengaken lampah lan nyuwun tulung supados mangke kula kasuwunaken pamit dhateng Ki Demang".

"Mangke rumiyin Anakmas" Ki Jatikuning kaget krungu anggone pamitan Rangga ngono kuwi "sampun kesesa jengkar saking mriki, jalaran taksih wonten prakaryan punika dereng rampung".

"He he he" Rangga gumuyu alon "nanging menawi kula boten enggal kesah sansaya malih menawi ngantos kadenangan Pangeran Singasari, prakwisipun malah saged boten rampung-rampung".

"Sabar Anakmas" Ki Jatikuning wangsulan sareh "kula namung badhe nyuwun, supados Anakmas kekalih boten  negakaken Gusti pangeran Singasari angayoni Panembahan Sekarjati. Boten ateges kula boten pitados dhateng kasekten lan kaprawiranipun Gusti Pangeran Singasari, nanging miturut welingipun Patih Mandaraka dhumateng Tumenggung Tutug Tunggu Negara lumantar Tumenggung Arya Palindhih, boten wonten ingkang saged ngendhakaken kamurkanipun Raden Gumiwang kajawi siswanipun Ki Tanparupa".

 

ana candhake