54.

Aku banjur mapan lungguh kaya lumrahe macan sing lungguh, sedheku neng ngarsane Kyai Bantarjati lan nilingake kuping kanggo ngrungokne apa sing arep didhawuhne dening panjenengane. Aku pancen durung ngerti temenan yen aku wis nindakne laku dosa sing ngendikane Kyai Bantarjati dosa sing luwih dening gedhe. Kamangka sangertiku wiwit aku budhal nggoleki Kyai Bantarjati nganti kepethuk banjur bali methuki Resi Wresaya aku durung tau gawe kapitunane liyan, nanging aku luwih percaya karo sing dingendikakne Kyai Bantarangin, mula aku ya kepengin ngrungokne dhawuhe kanthi tumemen.

 

"Ki Sima Abang" Kyai Bantarjati wiwit ngendika "miturut warta sing tak rungu, jarene ing kapitayan ndika Sang Hyang Taya nate paring tuntunan yen titah kuwi kudu nyingkiri : Colong jupuk darbeke liyan, kapindho laku ngabotohan, kaping telu nerak pager ayu, kaping pat wicara goroh dene sing kaping lima mateni sapepadhaning titah mligine jalma manungsa sing tanpa jalaran kang satraju. Apa kuwi bener?"

 

"Leres Kyai" wangsulanku.

 

"Saka limang perkara mau sing paling gedhe dosane yen kongsi linakon kang manggon kang pungkasan, yaiku mateni sapepadhaning titah mligine titah sing wujud manungsa, apa ndika lali dene ndika kumawani nedya gawe patining manungsa kamangka yen ndika gelem, ndika bisa nyingkiri nedya gawe pepati kuwi?" Kya Bantarjati nakoni aku maneh. Aku banjur eling yen wingenane aku nedya mateni Kyai Bantarjati, nanging mau aku wis nelakake luputku lan sagug bakal mertobat, ya gene Kyai Bantarjati nakokne bab iki maneh?.

 

"Kula akeni Kyai, kala wingenane kula pancen sumedya merjaya ndika Kyai" wangsulanku tak tatag-tatagne "amargi kula nggega pitutur saking Resi Wresaya ingkang suka pambalithuk dhtaeng kula bilih ndika Kyai menika tiyang ingkang sampun kathah dosa lan kalepatanipun dhateng tiyang jawi lan sampun saktrepipun manawi ndika Kyai kaperjaya, gandheng kula boten mangertos menawi kula sampun dipun blithuk dening Resi Wresaya pramila kula inggih sagah nindakaken pakenipun kala wau ngiras pantes damel usada panandhang kula. Saha malih, kula ugi sampun nyuwun idi palilah ndika Kyai saderengipun kula merjaya ndika Kyai sarta kala wau sampun kula aturaken bilih kula sampun nglampahi dosa menika tuwin nDika Kyai sampun paring dhawuh murih kula nyuwun pangapura dhateng Allah lan sampun kula sagahi lan estu badhe kula estokaken".

 

"Dudu bab kuwi sing karepake Ki Sima Abang" Kyai Bantarangin ngendika karo mesem "nanging, kaya sing ndika kandhakne mau, sawuse ndika nggadho limpaku lan nyatane ndika ora bali pulih dadi manungsa apa sing ndika tindakne marang Resi Wresaya sing ngapusi ndika kuwi?".

 

Kyai Bantarjati kendel sedhela olehe ngendika, socane manther nyawang praupanku, aku mung bisa ndhingkluk. Pancen bener merga kegawa saka nesuku jalaran kajaba aku wis diblithuk dening Resi Wresaya, aku ya wis dilarani atiku, diuremehne digusah kaya kewan sing ngebyong tanduran, aku nedya ngemah-ngemah bebalunge Resi Wresaya sarta kepengin nglethak sirahe dimen mati. Apa tumindakku kuwi luput, jalaran aku dudu sing miwiti ?. Ngono pitakonaning atiku.

 

"nDika nesu, banjur nedya males ukum marang Resi Wresaya kanthi nglethak sirahe murih mati, merga wis ngapusi ndika malah kena diarani wis njlomprongne ndika sarta ndika serik merga disewiyah dening Resi kuwi? iya apa iya Ki Sima Abang?".

 

"Leres Kyai, mila kula kepengin suka paukuman dhateng Resi gadhungan menika? Menapa menika lepat lan kalebet dosa Kyai?" aku wangsulan karo takon.

 

"Pitakon sing ndika wenehne aku kuwi nuduhne yen ndika arep nyelaki dosa sing ndika lakoni Ki Sima Abang" Kyai Bantarjati paring wangsulan "lan kang mangkono mau malah nambahi dosa ndika, jalaran ndika ora mung dora marang Allah wae,  sing dhasare ora bisa diapusi nanging ndika uga wis njlomprongake ati ndika dhewe murih sansaya adoh ninggal garising piwulang sing bener".

 

"Kok saged makaten cethanipun kados pundi Kyai?" aku nekad takon, jalaran arepa kaya apa aku ya emoh nek diluputne.

 

"Sepisan" Kyai Bantarjati paring wangsulan "jeneng ora timbang yen wong apus-apus kudu nampa pidana pati, kaping pindho dudu wewenange saben wong nibakne pidana marang wong kang nandhang dosa, kang darbe wewenang nibakne pidana marang wong kang dosa kuwi mung panguwasa, kamangka ndika dudu panguwasa dadi ndika ora wenang nibakne pidana marang Resi sing ndika sebut Resi Gadhungan kuwi. Kaping telu, saupama ndika bener-bener nibakne pidana kuwi kudu nganggo lelandhesan kukum sing adil, lan anggon ndika wis nglethak sirahe Resi Wresaya wingi kuwi mung sabab ndika nuruti hardhaning kanepson, sing sapa wonge nggone tumindak mung nuruti hardaning kanepson yegti wong mau kena diarani wis mangeran marang kanepson lan nyingkur marang sesembahane. Cukup samene dhisik kandhaku marang ndika Ki Sima Abang, aku ora arep meksa marang ndika supaya nggugoni apa sing dadi kandhaku kuwi mau. Nangin kabeh gumantung marang ati suci ndika pribadi".

 

Bubar paring dhawuh ngono kuwi, Kyai Bantarjati ya Kyai Bantarangin banjur jumeneng, aku ditinggal ngalih mlebu wewangunan sing dadi pondhoke. Aku njegerg ora bisa kumecap apa-apa, pikiranku mlaku mecaki lan nitik kabeh sing dingendikakne Kyai Bantarjati kuwi mau. Suwe olehku ngangen-angen lan suwe olehku nimbang lan nglimbang dhawuh pangandikane Kyai Bantarjati kuwi karo nalarku sing resik sarta karo piwulang sing tau tak tampa saka guruku biyen sing jarene sing diwulangake kae mung piwulang saka Sang Hyang Taya. Wasana aku banjur oleh dudutan yen kabeh kang didhawuhake Kyai Bantarjati kuwi pancen bener. Aku banjur weruh tumpukan dosa sing ora karu-kauwan akehe, dosa marang Gusti Kang Nitahake Jagad saisine lan uga dosa marang awakku dhewe. Aku uga banjur ngerti yen dosa-dosa kuwi tak umbar, mangka bakal ngalang-alangi laku nggonku ngarah kasampurnananing ngelmuku, kajaba saka kuwi uga mbesuke bakal ndadekne aku ora bisa bali manunggal marang Dzat Kang tan Kena Kinaya Apa kang wusanane ndadekne sasaring patiku kumpul karo para brekasakan.

 

Kanthi dudutan sing tak tampa kuwi, aku banjur mutusake kudu nindakne lelaku tobat nyuwun palimirmaning Gusti muga aku bisa antuk pangapuraNe. Aku wiwit nata ati lan pikiranku, nindakne laku semedi ing papan kono kuwi. Ora ana sing tak sedya kajaba ngadhang-adhang sih wilasaning Gusti, muga Gusti keparing nurunake pangapura marang aku lan ngresiki kabeh dosa lan kaluputanku, jroning atiku aku uga sumpah yen ora arep mbaleni tumindak dosa maneh. Tekadku, aku ora arep leren nggonku semedi sadurunge tampa sasmita yen dosaku wis oleh pangapura. Aku wis ora nggagas apa sing dumadi ing sakiwa tengenku, embuh wis pirang dina suwene, aku ora kober ngetung nggonku nindakne laku tobat asarana semedi ngono kuwi. Jalaran sing ana  sajroning atiku mung panyuwun marang Gusti muga-muga aku enggal kaparingan pangapura.

 

Nganti ing sawjing sore, Kyai Bantarjati mrepegi papanku lan aku digugah saka nggonku semedi. Ngelingi yen Kyai Bantarjati kuwi sing dadi lantaran aku bisa weruh marang dosa lan kaluputanku, mula Kyai Bantarjati wis tak anggep dadi guruku. Merga sing nggugah kuwi guruku, mula aku banjur nggugurake nggonku semedi.

 

"Sumenekna dhisik sauntara nggon ndika nindakne semedi Ki Sima Abang" Kyai Bantarjati ngendika alon sawuse pirsa aku wis nggugurake nggonku semedi "ndika kudu eling yen Gusti ora ngeparengake titah nganiaya marang ragane. Jalaran Raga kuwi ragangan, kurunganing suksma, titipaning Gusti sing kudu direksa lan dijaga murih lestarine, yen ndika ora migatekne kabutuhaning raga, mangka ndika padha wae karo nyikara marang titipaning Gusti lan iku uga kena diarani dosa".

 

"Inggih Kyai" wangsulanku karo suwara sing lirih, aku wis kentekan daya lan tenaga temah bebasan arep obah wae kaya ora bisa "menapa ingkang kedah kula tindakaken murih saged nggayuh pangapuraning Gusti?".

 

"Wis sauntara dina ndika ora mangan lan ora ngombe" wangsulane Kyai Bantarjati "yen mangkono kuwi ndika tututugne tan wurunga, raga ndika bakal rusak garing dadi ragangan, sukma ndika bakal oncat nglambrang dadi prayangan. Kamangka ndika tinitahake kuwi raga lan sukma nyawiji ora kena pinisah-pisah, dadi ndika duwe kuwajiban njaga murih sukma tansah krasan manggon ana raga, sranane raga ndika kudu ndika cukupi kabutuhane. Iki mau ndika tak gawakne panganan rupa jenang katul karo ayam kang wis dipanggang, dhawet juruh gula klapa minangka kanggo ngombene. Saiki enggal rahabana luwih dhisik".

 

Bubar ngendika ngono kuwi Kyai Bantarjati banjur nyingkap serban putih sing mau digelar ana ngarsane, jebul ing ngisore serban kuwi wis cumawis panganan lan omben kaya sing dingendikane Kyai Bantarjati mau. Lon-lonan aku banjur nyedhaki pepancen sing wis cumawis kuwi arep tak rahabi kaya sing didhawuhne Kyai Bantarjati.

 

 

ana candhake.