SENDHANG ,MUSTIKANING WARIH VI (027)

 

27.

Nganti sauntara aku ora bisa nata ukara kanggo mangsuli pangrigene Lancur apa dene Tayu, sing kekarone padha ora nyarujuki Waraka adeg papan kanggo ngombe arak lan lelangen beksan sarta papan kanggo palanyahan sing ditutupi nganggo pawadan papan kanggo pijet kuwi. Aku dhewe satemene mbenerake apa sing dadi pawadane wong loro kuwi, nanging upama panjaluk utawa rerigene wong loro kuwi tak turuti, tan wurunga Waraka bakal dadi gela lan cuwa. Nek sing gela kuwi mung Waraka tak anggep ora sepiroa, nanging yen nganti sing gela lan banjur salin tampa karo aku genti Makara munggahe marang Ki Suwela, aku durung bisa nggambarake kepiye mengko dadine. Wong loro sing sadurunge iki kober kegadhuhan rasa sengit marang aku jalaran kawicaksanane Rama Tumenggung sing dianggep ora adil, kuwi mesthi bali dadi gething maneh marang aku, lan olehku mbudidaya ndandani srawungku karo wong loro sasuwene iki bakal muspra tanpa guna, malah kepara ndadekne sansaya gethinge Ki Suwela lan Makara marang aku.

 

Kanggo sauntara, kandhane Ki Suwela sadurunge Tayu lan Lancur teka sing ngrembug rancangan anggone mbudidaya Andalu supaya bisa dadi selirku, ilang saka angen-angenku. Pikiranku nunjem marang apa sing dikandhakne Tayu lan Lancur iki. Kekarone duwe panemu dhewe-dhewe lan duwe wewaton sing padha dene kuwate.

 

"Kula ngertos Gus" bareng wis suwe aku mung meneng dumadakan Tayu guneman alon.

 

"Ngerti bab apa Ki Tayu?" pitakonku.

 

"Gus Wanda radi kewetan anggenipun paring putusan, pamanggih kula menapa pamanggihipun Adhi Lancur ingkang badhe kaunjukaken ing ngarsanipun Gusti Tumenggung Jatikusuma" Tayu ngandhakne apa sing ana pikirane.

 

"Pancen bener Ki" wangsulanku "sabab, pancen panemu ndika apa dene panemune Ki Lancur kuwi kabeh ana benere, nanging bares wae, sadurunge awake dhewe nindakne panitipruksa ing papan kanggo nggaotane Waraka, aku uga wis tau rembugan sing akeh karo karo Kakang Makara apa dene Ki Suwela lan kekarone duwe panemu sing adoh bedane karo panemune ndika sakloron sing uga durung padha iki".

 

"Menawi tiyang kalih menika kula sampun apal sanget Gus" Lancur sing genti guneman lirih nanging cetha, olehe guneman karo mesem sajak ngece.

 

"Apal sing kepite Ki Lancur?" aku takon, jroning batin rada ora pati seneng weruh eseme Lancur sing sajak ngece ngono kuwi.

 

"Apal kalih teku tuwin wewatekanipun ingkang namung mikir betahipun piyambak, waton piyambakipun angsal bebathen mesthi dipun sengkuyung, saha malih kekalihipun mila nggadhahi pakareman ing jagading kasukan mendem menapa dene kasukan ingkang estunipun nganggep bilih para wanita menika namung papan kangge nyuntak hardaning birahi kemawon " wangsulane Lancur tatag "malah kula ngertos saking para titiyang ingkang griyanipun sacaketing griya kula, Ki Makara menika asring sanget ngunjuk lan wuru ing wandenipun Waraka saha meh saben wanita palanyahan ingkang dipun cawisaken ing mriku sampun nate dipun ajak sukan-sukan lan ngancani anggenipun sare, sedaya menika miturut criyos ingkang kula tampi, inggih lelahanan utawi Ki Makara boten dipun kengingi redana babar pisan, awit panjenenganipun minangka punggawaning dalem katumenggungan mriki".

 

Aku ora enggal aweh wangsulan marang kandhane Lancur iki, merga nek nitik critane Makara dhewe marang aku, pancen dheweke kerep sanja ing papane Waraka nggaota.

 

"Menawi kula benten malih Gus" Tayu genti sing guneman "sanadyan menapa ingkang dipun aturaken Adhi Lancur menika kula pitados kathah leresipun, nanging kula malah gadhah panyawang ingkang seje malih".

 

"Seje sing kepriye Ki Tayu?" aku genti nakoni Tayu.

 

"Jengandika mesthinipun sampun pirsa" Tayu guneman lirih "kados pundi tangkebipun priyantun kalih niku dhateng jengandika Gus Wanda, wiwit nalika Gus Wanda miwiti nyuwita ing dalem Katumenggungan mriki. Langkung-langkung sasasampunipun Gus Wanda sinengkakaken dening Gusti Tumenggung minangka pangarsaning para Punggawa katumenggungan tuwin kapupu dados putra angkatipun Gusti Tumenggung Jatikusuma".

 

"Iya aku ngerti bab kuwi Ki Tayu" aku aweh wangsulan "pancen nalika aku diterne dening wong tuwaku nyuwita marang Rama Tumenggung biyen, akeh punggawa sing ora seneng marang aku sing dianggep bocah ndesa iki, kalebu Ki Suwela lan Kakang Makara. Luwih-luwih sawuse aku kaparingan kanugrahan lan kaparcayan dening Rama Tumenggung kaya sing tak lungguhi dina iki, wong loro kuwi sansaya banget nggone gething marang aku. Nanging, kabeh mau ora saka lupute Ki Suwela lan Kakang Makara dhewe, nanging aku uga melu luput lan pancen duwe cacad sing dening Ki Suwela lan Kakang Waraka digedhek-gedhekne, ya kuwi cacadku sing ora pati bisa srawung karo sadhengah uwong. Nyatane bareng cacadku kuwi wiwit tak suda, aku banjur bisa lan gelem srawung kaya lumrahe wong urip, rasa gethinge Ki Suwela lan Kakang Makara marang aku wiwit suda, malah saiki katone wis ilang babar pisan. Wong loro kuwi kerep wae aweh tutur lan pamrayoga marang aku, murih aku bisa luwih tumemen nggonku nindakne wajib sing tak tampa saka Ram,a Tumenggung. Mesthine ndika ya bisa nyawang kaya apa tangkeb lan sikepe Ki Suwela lan kakang Makara wektu saiki iki".

 

"Nuwun sewu nggig Gus" Tayu guneman maneh karo mesem "mila leres, ingkang kula sawang wekdal samangke, Ki Suwela miwah Ki Makara menika menawi dhateng jengandika sakalangkung anggenipun ketingal angaosi. Nanging kula ugi sampun apal watak ingkang dipun gadhuh dening priyantun kalih menika. Malah samangke kaparenga kula blaka dhateng jengandika Gis Wanda, bilih nalika kula nglampahi jejibahan cundhuk kemit ing satunggaling dalu ing dalem Katumenggungan, kula nate nampi jejibahan winadi saking Gusti Tumenggung Jatikusuma gegayutan kalihan jengandika menapa dene piyantun kalih kala wau".

 

"Ki Tayu kaparingan jejibahan dening Rama Tumenggung sing ana sambung rapete karo aku lan Ki Suwela apa dene kakang Makara? ing babagan apa kuwi Ki Tayu?" aku takon karo semu rada kaget, merga aku ora ngerti babar pisan yen Rama Tumenggung wis dhawuh marang Tayu sing ana sambunge karo aku.

 

"Estunipun jejibahan menika namung wujud sampiran kok Gus" Tayu nggenahne apa sing dadi jejibahane "kula namung dipun dhawuhi murih ndherek ngawat-awati Gus Wanda ingkang wiwit mbudidaya njembaraken pasrawungan saha wiwit kersa ngunjuk unjukan ingkang saged ndadosaken wuru. Gusti Tumenggung paring dhawuh, bilih anggenipun Gus Wanda wiwit karem ngunjuk arak utawi ciyu lan sapanunggalanipun menika wiwit Gus Wanda dipun caosi jimat dening Ki Suwela ingkang wujudipun kados makaten menika".

 

Tayu meneng sedhela banjur ngogoh kanthongan klambine, njupuk barang sing wujude persis karo jimat sing tak tampa saka Ki Suwela, jimat kanggo nambarake dayaning arak murih nek diombe dadi ora mendem. Jimat kuwi banjur tak candhak lan tak iling-ilingi, nyata bener yen jimat kuwi padha karo jimat duwekku saka Ki Suwela.

 

"Makaten inggih Gus" Tayu nutugne nggone guneman "boten ateges kula ngremehaken dayanipun jimat menika, nanging estunipun jimat menika tunrap tiyang ingkang dereng mangertosi daya lan sipatipun, sakalangkung ageng kapitunan ingkang badhe dipun tampi tinimbang kasaenanipun tumrap ingkang ngrawati jimat menika".

 

"Lire kepiye Ki Tayu?" aku takon maneh "jalaran jimat olehe maringi Ki Suwela duwekku kae, gajege uga tau tak aturne ing ngarsane Rama Tumenggung lan Rama Tumenggung ora paring dhawuh kaya sing ndika kandhakne iki mau".

 

"Sangertos kula nggih Gus" Tayu wangsulan "menawi tiyang ingkang ngrawati jimat kados makaten menika saben-saben taksih tuwuh raos kepengin nedahaken dhateng tiyang sanes bilih piyambakipun nggadhahi kekiyatan boten wuru menawi ngunjuk arak ingkang kadsos menapa kemawon wujudipun, mangka jimat menika saged andayani dhateng ingkang ngrawati saben-saben inggih ngelak kepengin ngunjuk arak lan ingkang langkung baken malih, wonten ing wanci-wanci ingkang boten kamangertosan dening ngrawati jimat menika, jimat menika babar pisan boten nggadhahi daya menapa-menapa malah kepara kosok wangsulipun. Liripun ing wanci-wanci tinamtu, jengandika sanadyan sampun ngasta jimat menika, nanging jengandika dumadakan saged wuru ingkang wurunipun nglangkungi wurunipun tiyang limrah".

 

Aku manthuk-manthuk krungu katrangan sing dikandhakne Tayu mangkono iku, mula kira-kira ya ana benere, ketitik aku sing isih nduweni rasa kepengin dikira nduweni kekuawatan dening wong liya yen aku ora bakal bisa mendem nadyan ngombe arak sing kaya apa wae iki, saben dina tansah kepengin ngombe arak. Saben dina utawa saben wengi, urip iki krasa durung jangkep yen durung ngombe arak sing nganti klemun-klemun neng sirah.

 

ana candhake.