SENDHANG MUSTIKANING WARIH VI (030)

 

30.

Ki Suwela ora enggal nampani kanthong sing tak selehne neng ngarepe kuwi, nanging malah banjur kandha karo suwara sing ora pati banter :

 

“Prakawis ingkang menika gampil Anakmas. Kula tak enggal bidhal rumiyin manggihi Andalu, ndumugekaken kersanipun Anakmas Suwanda. Mangke manawi sampun cetha bilih anggen kula lumampah menika angsal damel, nembe ngrembag pinten kathahing redana ingkang kula betahaken kangge nyekapi kabetahan menika”.

 

Ora ngenteni wangsulanku, Ki Suwela banjur ngadeg lan pamitan marang aku nek arep metu dhisik saka papan panggonanku nyambut gawe kuwi, wektune mula pancen wis sore. Wis wayahe para punggawa dalem Katumenggungan bali menyang omahe dhewe-dhewe. Aku uga banjur tata-tata arep bali mlebu menyang papan paleremanku. Wewayangane Andalu isih kumanthil-kanthil ing pandoning mripat. Dumadakan aku kelingan yen aku isih duwe kuwajiban sing kudu enggal tak rampungake, ya iku matur ing ngarsane Rama Tumenggung magepokan karo Layang Palilah Anggaota sing disiunjukne dening Waraka. Mula aku tumuli metu menyang ngarep, arep ngandhani Lancur apa dene Tayu yen mengko bengi arep taka jak ngadhep ing ngarsane Rama Tumenggung, mbok menawa wae wong loro kuwi durung ninggalake papane nyambut gawe.

 

“Inggih Gus, mangke bakda serap kula kalih adhi Lancur tak mriki malih” wangsulane Tayu nalika tak kandhani bab kuwi.

 

“Estunipun menapa boten cekap Gus Wanda piyambak kemawon ingkang marak ing ngarsanipun Gusti Tumenggung ?” Lancur malah takon.

 

“Lha Ki Lancur apa mengko ana prelu liyane?” aku mbalik genti takon “nek pancen ndika ora bisa ngancani aku matur ing ngarsane Rama Tumenggung, ya ora apa-apa ben mengjo sing ngancani aku Ki Tayu wae”.

 

“Boten makaten Gus” Lancur wangsulan “menawi Gus Wanda ngersakaken kula kalihan Kakang Tayu ndherek ngadhep ing ngarsanipun Gusti Tumenggung kula inggih babar pisan boten kawratan mila kula inggih boten wonten prelu menapa-menapa. Namung wau kula kinten prakawis asiling paniti priksa ing papan panggaotanipun Ki Makara ingkang dereng rampung menika, cekap dipun salirani Gus Wanda piyambak”.

 

“Ora mengkono Ki Lancur” aku genti aweh wangsulan “yen sing matur marang Rama Tumenggung kuwi wong telu, rak saupama ana sing kliwatan sing siji bisa nggenepi, ya mengko diaturne pisan nek anggone awake dhewe nganakne paniti priksa kuwi isih durung rampung, sing dadi atur mengko ya sing wis cetha kawuwuhan nyuwun pituduh bab sing durung rampung anggone niti priksa iki”.

 

“Manawi makaten kula kantun ndherek Gus lan sendika ngestokaken dhawuh jengandika” Lancur wangsulan karo mesem.

 

Wengine nalika aku lagi lungguh neng pendhapa ngrantu tekane Lancur lan Tayu, dumadakan Makara teka. Nalika tak takoni apa karepe, wangsulane mung kepengin jagongan karo aku, or arep ngrembug barang sing wigati. Maune tekane Makara iku ora pati tak gagas, nanging bareng Lancur lan Tayu teka, aku dadi rada kacipuhan. Jalaran rasane atiku ora kepenak yen ninggal Makara ijen ana pendhapa, sauntara aku, tayu lan Lancur ngadhep Rama Tumenggung ing panirat mburi. Pancen mau nalika aku matur Rama Tumenggung yen aku wong telu arep ngaturake asil paniti priksa kahanan papan panggaotane Waraka, Rama Tumengung dhawuh yen olehe arep nampa palapuranku kuwi manggon neng panirat mburi supaya ora ana wong liya krungu sing dadi rembugane. Nanging, saiki malah ana Makara sing ora ngalih-ngalih saka palungguhane. Kamangka Makara ya ngerti nek tekane Lancur lan Tayu iki ora mung dolan lumrah, nanging arep ana prelu sing cukup wigati.

 

Gandheng Makara ora enggal pamitan, wekasan kanggo abang-abang lambe banjur tak tawani pisan :

 

“Kakang Makara, iki aku arep ngancani Ki Tayu lan Ki Lancur , sowan Rama Tumenggung ngaturake asil anggone wis nindakne paniti priksa kahanan papan kanggo nggaotane Ki Waraka, apa ndika ngersakne melu ngadhep Rama Tumenggung ing panirat mburi?”.

 

“Manawi Jengandika marengaken kula inggih matur nuwun sanget Gus” aku rada kaget jebul pancen sajake Makara kepengin ngerteni asiling paniti priksa sing wis talk tindakne mau awan “nanging, kula mangke inggih boten badhe matur menapa-menapa ing ngarsanipun Gusti Tumenggung, jalaran kajawi kula boten ndherek niti priksa kula ugi boten ngertos menapa-menapa gegayutan kalih anggenipun Waraka anggaota”.

“Nuwun sewu Gus” dumadakan Lancur saulu, sadurunge aku kober aweh wangsulan marang Makara.

 

“Iya piye Ki Lancur?” aku takon .

 

“Kula kinten kirang prayogi menawi Ki Makara ndherek marak ing ngarsanipun Gusti Tumenggung” Lancur nggenahne sing dadi karepe “jalaran, ingkang badhe katur ing ngarsanipun Gusti Tumenggung menika mangke kenging kawastanan taksih dados wewadi, awit nembe atur palapuran dereng dados putusan, manawi wonten tiyang sanes ingkang ngertos, menika saged nuwuhaken pamanggih ingkang kirang prayogi”.

 

“Mengko dhisik Ki Lancur” Makara sing krungu tembunge lancur marang aku ngono kuwi mau, nyaut rembug luwih dhisik “sing ndika aturne marang Gus Wanda kuwi mula bener, nanging apa aku iki ndika anggep wong liya? Apa ndika lali yen ing reh tataning gaweyan, ndika iku manggon ing sangisoring prentahku? Bener, yen sing didhawuhi ndherekne Gus Wanda nindakne paniti priksa kahanane papan panggaotane Waraka kuwi ndika karo Ki Tayu, nanging ndika kudu ngerti sanadyan Gus Wanda kuwi sesulihe Gusti Tumenggung Jatikusuma, nanging sadurunge paring dhawuh marang ndika lan Ki Tayu, Raden Bagus Suwanda luwih dhisik paring weruh marang aku yen arep ndhawuhi ndika wong loro. Dadi atur ndika marang Gus Wanda ngono kuwi mau padha karo ngarani aku iki wong liya, apa pancen ndika sasuwene iki duwe rasa ora ngakoni yen dadi andhahanku ing reh nyambut gawe ing dalem Katumenggungan kene?”.

 

Lancur mbrabak abang praupane nampa rembug saka Makara sing semune aweh srengen ngono kuwi mau, nanging sadurunge Lancur aweh wangsulan luwih dhisik Tayu sing guneman marang Makara kanthi tembung sing alus :

 

“Nyuwun pangapunten Ki Makara, sampun kesesa ndukani kadang kula pun adhi Lancur, jalaran Adhi Lancur babar pisan boten gadhah niyat kados ingkang jengandika dhawuhaken niku. Nanging aturipun Adhi Lancur dhateng Gus Wanda wau naming awit sinurung raos tanggel jawab saha kemedah-kedahipun Adhi Lancur saged nuhoni menapa ingkang sampun jengandika dhawuhaken dhateng para andhahan jengandika kalebet dhateng Adhi Lancur lan kula”.

 

“nDika aja mung waton ngucap Ki Tayu” Makara wiwit mencereng “sing ndika karo Ki Lancur ajak rembugan iki ora mung aku lho? Nanging neng kene ana Gus Wanda wewakile Gusti Tumenggung, ndika aja gawe crita sing tundhone arep gawe alane jenengku ing ngarsane  Gus Wanda. Awit sasuwene iki aku ora tau aweh prentah marang andhahanku supaya nganggep pangarepe kuwi wong liya kaya sing lagi wae diaturake Ki Lancur marang Gus Wanda mau lho?”.

 

“Kosok wangsulipun Ki Makara” Lancur sing wiwit mau wis kepengin guneman, gage wae nyaut rembug “sampun dumeh jengandika niku pangajeng kula lan kula andhahan ndika, lajeng ndika nganggep kula lan Kakang Tayu menika anggenipun nyambut damel jalaran ngawula dhateng jengandika, leres kula menika mila andhahan jengandika, nanging anggen kula ngabdi menika boten dhateng Ki Makara, nanging dhateng Gusti Tumenggung Jatikusuma minangka wewakiling Gusti Prabu ing Majapahit. Ingkang dipun aturaken Kakang Tayu kala wau, menawi jengandika boten nyelaki batin jengandika piyambak, jengandika asring sanget niru dhawuhipun Gusti Tumenggung ugi dhawuhipun Raden Bagus Suwanda, inggih menika ndhawuhi muroh sedaya punggawa lan abdi dalem Katumenggungan anggenipun nyambut damel kedah linandhesan raos setya dhateng angger-angger lan paugeraning nagari Majapahit, inggih awit kula lan Kakang Tayu boten badhe nyulayani oaugeran saha angger-anggering nigari kala wau, ingkang dados wewaton kula matur kados ingkang kula aturaken dhateng Gus Wanda kala wau”.

 

Krungu rembuge Lancur sing wiwit nganggo suwara sora ngono kuwi, Makara katon sansaya nesu, praupane mbrabak abang nganti tekan kupinge, lambene ketok kedher, untune nggeget sajak ngampet kanepsone. Mripate Makara sing murup dening kanepson kuwi nyawang praupane Lancur, kayakaya lancur arep diuntal-untala.