SENDHANG MUSTIKANING WARIH VI (075)

 

75.

Sawise Lancur tak kandhani yen aku duwe kabisan sing bisa ndadekne ora bisa disawang dening mripat wantah lan bisa ndadekne barang apa wae ilang saka panduluning wong liya, mesthi wae ora tak kandhakne yen kuwi mau merga dayane Keris Kyai Bancik, Lancur seneng banget. Lan kanthi lega lila dheweke manut ing babagan andum gawe iki. Nanging Lancur kandha yen olehe arep mbuwang bangkene Suwela lan Makara sing wis tanpa sirah kuwi ngenteni mengko bengi yen wis wayah sepi uwong. Awan iki dheweke kepengin melu nandangi nyunduki sirahe Makara lan Suwela sarta vmanjer ing dalan prapatan, malah kepara aku mung dibagei supaya nyranani murih tandang gawe iki ora kaweruhan wong liya wae, dene kabeh gaweyan liyane arep ditandangi dening Lancur. Aku uga banjur nyaguhi panjaluke Lancur kuwi mau.

 

“Manawi makaten jengandika kasekecakna rumiyin anggenipun lenggah ing papan mriki, kula badhe pados bongkotan deling saha nugel gulune iblis kalih ingkang sampun dados bangke nika” kandhane Lancur karo ngadeg banjur menyat ninggalne aku.

 

Saungkure Lancur, mripatku bali  nyawang marang papane Ki Tanpa Aran sing mau glethakan ana pasir gisik kali karo dolanan ula bandotan. Aku ngadeg, Ki Tanpa Aran tak cedhaki. Jebul wong sing katone ora genep nalare kuwi lagi turu, malah ngorok sesenggoran, sauntara Ula bandhotan emprit sing wasis ngekrokne gulune kuwi gremetan ing awake. Ula kuwi kaya nurut sarandhuning awake Ki Tanpa Aran, wiwitane mlaku saka sirah banjur mudhun nganti tekan sikil, banjur mbali mlaku munggah maneh, karo ilate melet-melet. Aku banjur ngalih rada ngadoh, ora wani ngganggu wong sing lagi turu kuwi, mung sajroning ati rumangsa eram dene Ula bandhotan emprit sing kondhang galak lan duwe wisa sing bisa gawe patine sapa wae sing kena dicokot, katon lulut marang Ki Tanpa Aran.

 

Dumadakan saka kadohan lamat-lamat aku krungu suwarane wong sing lagi nembang, ngidungake pada Dhandhanggula :

 

Wiwit biyen tumeka saiki

Padha wae tekune manungsa

Yekti tan ana bedane

Kaya sing dadi atur

Dhuk ing kina marang Hyang Widhi

Yen penggawene jalma

Amung gawe kisruh

Dhemen ngutahaken ing rah

Amung awit nuruti pingining ati

Kuwasa lir Hyang Suksma.

 

Mung jalaran pengin nguwasani

Padha-padha titahing Hyang Suksma

Manungsa ilang sipate

Temah lali ing dhawuh

Sesanggeman kang den saguhi

Sadurunge tumitah

Wajib nyebar hayu

Hayuning rat saisinya

Saben ari wajib mbudi mring basuki

Basukining sasama

 

Tembang sing keprungu ora banter nanging cetha kuwi, cetha aweh pasemon marang lelakon sing lagi dumadi. Aku banjur kepengin ngerti sapa sing ngidungake tembang dhandhanggula iki?  Nanging kaya sing uwis-uwis, saben-saben aku krungu suwarane wong nembang ing papan sepi ngono kuwi, ajeg kangelan bisa ngerteni saka ngendi asale suwara. Aku banjur ngalih panggonan, mbok menawa suwara tembang kuwi ana candhake lan sokur-sokur yen aku banjur ngerti sapa sing ngidungake. Nanging sawuse aku ngalih panggonan suwara tembang kuwi wis ora keprungu maneh. Aku banjur golek sindhenan kanggo ngepenakke nggonku lungguh.

 

Karo lungguh sendhen watu gedhe sing ana pinggir kali kuwi, pikiranku nglangut mecaki lelakon sing taksandhang iki. Ya gene teka ana lelakon sing kaya mangkene iki? Ya gene kudu ana kraman sing kajaba gawe bedhahing Majapahit lan kendhange Kanjeng Sinuhun, uga gugure Rama Tumenggung lan tumpese Wa Anggara sakulawargane pisan?. Ya gene nggonku duwe gegayuhan bisa urip tentrem karo Andalu, gegayuhan sing prasaja ora sing neka-neka, jebul ora kasembadan? Malah Andalu kudu mungkasi uripe srana ngliwati dalan sing banget gawe ngeresing ati ?.

 

“Raden, kula pun Andalu ingkang sowan” dumadakan ing ngarepku katon Andalu teka karo mapan lungguh timpuh ngaturaje sembah marang aku.

 

“Andalu…….” Aku kaget, rasa seneng sakala ngebaki dhadhaku.

 

“Inggih Raden” wangsulane Andalu kanthi suwarane sing renyah “kula ngaturaken genging panuwun, dene Raden sampun kepareng nagihaken utangipun Ki Makara ingkang sampun damel sakiting manah kula”.

 

“Iya Nimas, kabeh mau tak lakoni ya awit saka rasa tresnaku marang sliramu sing ora bakal luntur nganti langit runtuh” wangsulanku karo ngesotne lungguhku kepengin ngusap sirahe Andalu.

Nanging Andalu ngendhani, karo mundur gegantilaning atiku kuwi banjur guneman :

 

“Inggih Raden, sanaosa taksih dereng timbang menggah kasangsayanipun Ki Makara manawi katandhing kalihan tumindakipun dhateng kula, nanging saestu kula sampun lega lan kula ngaturaken genging panuwun dhumateng jengandika Raden pangayoman kula ing donya ugi ing delahan, samangke Raden kantuna rahayu, Andalu tansah ngrantos jengandika ing korining tapet loka”

Bubar muni ngono kuwi, Andalu dumadakan ilang saka panduluku.

 

“Andalu….Andalu…….” ora krasa aku nguwuh uwuh nyeluki jenenge Andalu,

 

“Sampun Gus, sampun” dumadakan Lancur wis ngadeg neng ngarepku, banjur aku dirangkul kenceng, karo dikandhani “sampun kesangeten anggen jengandika mrihatosaken Nini Andalu, kula aturi pitados dhateng kula, Sedaya ingkang jengandika tindakaken tamtu kapirsanan dening Nini Andalu saking mrika, kula pitados bilih Nini Andalu sampun nicil ayem lan lega awit jengandika sampun saged males sakit lan lingsemipun Nini Andalu awit pakartinipun Makara ingkang murang tata”.

 

“Iya Ki Lancur” aku aweh wangsulan alon “lagi wae aluse Andalu teka ing papan kene, ngaturake panuwun marang aku awit wis klakon bisa males lara wirange marang  Makara. Nanging, durung tutug nggonku bisa sapajagong karo Andalu, Andaku wis nglungani, Andalu ngenteni tekaku ing korining Tapet Loka. Furung mari kangenku marang Andalu, Ki Lancur…….”.

“Sampun-sampun Gus, taksih wonten prakaryan ingkang kedah jengandika tindakaken murih sansaya leganing penggalihipun Nini Andalu, Gusti Tumenggung, Ki Kebayan Bulak Pandhe” kandhane Lancur ngelingake aku.

 

“Samangke kula nengga dhawuh jengandika Gus Wanda” kandhane lancur sabanjure “sirah kekalih sampun kula pisah saking badanipun, bongkotan deling kangge manjer sirahipun iblis kekalih menika ugi sampun samekta, sawanci-wanci Gus Wanda ngersakaken bidhal, sadaya sampun samapta”.

 

“Yen mangkono luwih becik budhal saiki wae Ki Lancur” kandhaku aweh wangsulan ngiras prentah marang Lancur ngajak budhal manjer sirahe Ki Suwela lan Makara ing dalan prapatan tengahing desa Bulak Pandhe.

 

Ora mbutuhne wektu suwe kanggo manjer sirahe wong loro kuwi, sedhela wis rampung tanpa ana sing meruhi jalaran sanajan ora adoh saka papan kanggo manjer sirah kuwi akeh warung sing rame merga wong sing padha blanja, nanging ora ana siji-sijia sing weruh apa sing ditindakne Lancur sing tak tunggoni. Pangaribawane Keris Kyai Bancik nyata kena diejibake temenan.

 

“Ketingalipun sampun cekap Gus” kandhane Lancur karo nyedhaki aku, sawuse anggone manjer sirahe Suwela lan Makara wis rampung.

 

“Cukup Ki Lancur” wangsulanku “saiki iki awake dhewe lan sirah loro sing ndika panjer kuwi durung ana sing bisa meruhi, mula muri hora konangan wong, ayo sumingkir rada ngadoh dhisik lan bakal tak bukak panyawange wong-wong sing liwat kene murih padha weruh yen ing pinggir dalan kuwi wis tinandur bongkotan pring sing nguwohne sirah”.

 

Sawise aku karo Lancur ngadoh lagi aku matah Kyai bancik supaya sirah loro kuwi bisa disawang nganggo mripat wantah. Lan klakon nalika ana wong sing weruh, sakala njerit kamigilan banjur bengok-bengok ngundang kanca-kancane. Ora suwe papan kono dadi rame, wong-wong padha kiaweden semu gila carup lan rasa giris, merga meruhi sesawangan sing oral umrah kuwi.

 

“Wis Ki, saiki ayo padha lunga saka kene” kandhaku marang Lancur “ndika bakal tak terne bali maneh marang papan pandhelikan ndika, lan sawise kuwi aku ya arep nerusne laku dhewe”.

 

Lancur ora wangsulan, dheweke ngerti nek wektu kuwi dheweke luput saka panyawange manungsa jalaran saka pangaribawaku, mula dheweke ya banjur mlaku nurut dalan sing mau diliwati, arep bali menyang pinggir kali maneh.

 

Ana candhake.