JAMUR DAMEN ING PINGGIR GALENG (007)

 

7.

Diman Bandhat kepengin tangi, kepengin olehe guneman bisa luwih gampang, nanging awake jebul durung kuwat. Mula ya sawuse mbudidaya tangi meksa ora bisa, ya banjur bali ngglethak karo ngempet rasa larane awake. Nanging rasa lara kuwi dadi ora pati krasa, merga pikirane ora tumuju marang lara sing njaluk dirasakne kuwi, nanging tumuju marang anake lanang sing lagi wae kandha yen duwe karep arep metu saka anggone sekolah. Pikirane Diman Bandhat ya tekan ngendi, ngendi takon-takon sajroning ati, ngliling wong-wong sakiwa tengene nganggo pangeling-elinge, sing wis didakwa ngobong blarak. Mbebujuki supaya anake kayungyun marang urip sing oleh pengasilan. Mau Sudimin wis nyebut jeneng loro, ya iku jeneng Kasmun sing omahe ana sisih wetan let telung surup karo omahe, siji maneh jeneng Jiman buruh srabutan sing tau dadi kanca rewange Midin Jenu, Maratuwane, nalika durung ana larangan golek iwak neng kali migunakne jenu. Salah siji saka wong loro kuwi pantes disujanani dening Diman Bandhat, dinakwa wis ngiming-imingi anake karo kepenake urip mengko nek wis oleh opah saka anggone dadi pangon.

 

“Lha kowe dikandhani apa karo Pakdhe Jiman karo Lik Kasmun?” Diman Bandhat banjur nakoni anake lanang.

 

“Aku ora dikandhani apa-apa Pak” wangsulane Sudimin “wong aku ya ngepasi liwat ana sandhinge wong loro kuwi sing jagongan neng lincak ngarep warunge mBah Kemis. Aku mung krungu wae apa sing lagi dirembug wong loro kuwi”.

 

Atine Diman Bandhat sing mau arep nesu marang Jiman utawa Kasmun ora sida, wong loro kuwi jebul ora tumindak kaya apa sing dinyana. Lha nek dudu wong loro kuwi, banjur sapa sing wis ngojok-ojoki Sudimin supaya metu saka sekolahe lan ngongon neng nggone wong sing duwe kebo akeh?.

 

“Oh, iya Pak” Sudimin mbaleni kandhane “mau Pakdhe Jiman nakokne Bapak sing jare ora ketok metu, banjur tak warah neng Bapak lagi gregesen ngono”.

 

“Mung kuwi? Ora kandha liyane?” Diman Bandhat takon.

 

“Ora. Lik Kasmun sing genti omong, nanging ora karo aku. Ajak-ajak Pakdhe Jiman ngendhangi Bapak mrene, mbuh suk kapan aku ya ora pati cetha wong aku wis adoh, karo maneh angen-angenku malah nggagas Pak Ngari sing jarene mbutuhne Pangon kuwi” wangsulane Sudimin blaka apa anane.

 

“Ngene lho Min” sawuse unjal ambegan rada dawa Diman Bandhat banjur guneman alon. Sudinem, sisihane, apa dene Sudimin meneng siyaga ngrungokne “pancen nyekolahne anak kuwi ora barang sing gampang lan entheng, merga kajaba kowe kelangan wektu kanggo ngrewangi nyambut gawe aku karo mbokmu, aku ya isih kudu mikir nukokne buku lan praboting sekolahmu sarta mbayari urunan sasen. Beda nek duwe anak banjur dikongkon ngongon, kuwi asile loro, sing siji aku wis ora kudu mikir panganmu, merga kowe wis diingoni bendaramu, perkara salinmu saben riyaya uga mesthi ditukokne kathok karo klambi bendaramu, thik ngonowa mengko nek wis rampung olehmu ngongon, Gudel opahmu kuwi bisa didol kanggo nambeli kabutuhane kulawargane dhewe. Nanging aku, Pakmu, milih nyekolahne kowe, mbesuk ben ngerti aksara ora buta hurup. Merga aku iki wis weruh kanthi panyawang sing luwih awas, wis nglakoni urip sing wis suwe, wong sing uripe sarwa kecingkrangan kaya kulawargane dhewe iki biyen merga aku karo mbokmu kuwi wong bodho, ora bisa nyambut gawe apa-apa kajaba mung dadi kuli, dodolan bau lan tenaga. Beda karo sing ngerti tulis lan etung, kaya Ismun Cethok sing omahe pinggir Ban kae, kae uripe katon kepenak anake ora tau keluwen wong sedina paling ora bisa mangan kaping pindho, Ismun kae nadyan ta ya mung dadi buruh nanging rak buruh dadi Tukang Batu, kae biyen lulusan SKN banjur dibenum dadi tenaga Tukang Batu neng Jawatan Pengairan, dadi uripe kepenak, kajaba oleh blanja ajeg saka negara merga dadi Tukange Pengairan uga bisa nyambi nukang batu neng panggonan liya. Banjur kae, Ganjar Blantik kae, Ganjar kae sekolahe ya lulus saka SR mula ya ngerti lan pinter carane srawung, baud neng bab petungan rega, mula ya olehe mblantik sansaya ndrebala. Lha nek Pakmu karo kuli-kuli sabangsane iki, ngertine ya mung nampa prentah saka wong sing duwe sawah, opahe ya mung nek pas bisa mregawe lan nyambut gawe sedina ya entek sedina, malah sok kurang barang. Mula aku kepengin kowe bisa sekolah, ben ora ngrekasa uripmu kaya aku. Merga kowe kuwi tinitah dadi anak lanang sing mbarep, kowe duwe kuwajiban maleni adhi-adhimu nek Pakmu wis ora eneng utawa wis mati. Nek uripmu mbesuk kaya uripe Pakmu ngene iki, nglengkara kowe bisa dadi wali sing becik……”.

 

“Kula nuwuuuuun……….” Akeh-akeh nggone guneman Diman Bandhat nanging durung rampung wis kapunggel suwarane wong alok kula nuwun.

 

“Mangga………” sing aweh wangsulan Sudinem karo ngadeg, nyedhaki lawang.

 

Wong saomah rada pangling karo sing duwe suwara alok kula nuwun kuwi mau, suwarane empuk tur kepenak nek dirungokne, kaya suwarane priyayi sing kulina ngendikan alus ngana kae.

 

“Mangga, mangga Pak Mantri” jebul tenan, sawise lawang dislarakne, Sudinem dadi rada kaget. Sing teka merdhayoh menyang omahe kuwi jebul Pak Suwaji, Mantri Guru ing sekolahane Sudimin, anake.

 

“Nyuwun pangapunten, sampun damel kejoting penggalih” Pak Suwaji aweh wangsulan karo mlangkah mlebu omah.

 

“Boten dados menapa Pak Mantri, mangga katuran pinarak, nika pake lare-lare nembe gering” Sudinem banjur prentah marang Sudimin “Min dhngklik dawa neng pawon kae jupuken mrene, ben diagem lenggah Pak Mantri!. Mosok Pak Mantri arep mbok aturi lenggah neng klasa?”.

 

Ora semaur Sudimin ngadeg banjur mlaku menyang pawon nindakne prentahe simboke.

 

“Sampun, ora sah Min, Pak Waji nek neng dalem ya kulina lungguh neng klasa kok” Pak Mantri Guru sing asmane Pak Suwaji kuwi menging Sudimin, karo bablas mlaku nyedhaki Diman Bandhat sing arep tangi nanging awake durung kuwat.

 

“Mangga Pak Mantri….” Karo mesem sing dipeksa, Diman Bandhat mbagekne dhayohe “nyuwun pangapunten, dereng saged linggih”.

 

“Sampun Kang, sampun, kagem sarean mawon” Pak Suwaji mapan lenggah karo astane nyalami sing duwe omah. Sudinem sing mau mbukakne lawang, nyedhak karo nggawa ublik siji maneh, disumet banjur diselehne neng ajug-ajug sing manggon ing sisihe sing lanang kareben bisa nambahi padhange papan kuwi. Bubar nyelehne ublike, Sudinem ya banjur nyalami dhayohe. Lan mapan lungguh neng sisihe sikile Diman Bandhat.

 

Sudimin teka karo nggotong dhingklik banjur diseleh neng cedhake klasa.

 

“Mangga Pak Waji katuran lenggah ing dhingklik” kandhane Sudimin kurmat banget marang gurune kuwi.

 

“Uwis, Pak Waji lenggah neng klasa wae” wangsulane Pak Waji karo mesem “kowe ya linggiha, cedhak karo Pak Waji kene”.

 

Sudimin ya manut, banjur mapan sila rada cedhak karo Gurune kuwi.

 

“Kula nyuwun pangapunten ingkang sakathah-kathahipun Pak Mantri” sadurunge dhayohe ngandhakne apa sing dadi sedyane, Diman Bandhat wis ngrumangsani nek rawuhe Pak Mantri Guru iki mesthi ana sambung rapete karo kuwajibane anake lanang asok urunan sasen sing wis akeh banget nunggake “Sudimin boten lepat, nanging mila kula ingkang dereng nyukani yatra kangge urunan sasenipun. Murugaken kajawi mila dereng wonten, kula inggih nembe kaganjar sakit kados makaten, inggih kapeksa kula semados malih, benjing menawi sakit kula sampun mantun, badhe kula padosaken”.

 

“Boten lepat Kang Diman” karo mesem sareh Pak Suwaji paring wangsulan “dugi kula ing dalem sampean niki wau boten prakawis menika. Nanging namung dhapur nuweni sampean ingkang kabaripun nembe gerah lan pranyata Kang Diman nembe gerah saestu. Bab urunanipun Sudimin sampun dipun penggalih rumiyin, Kang”.

 

“Inggih matur nuwun sanget Pak Mantri” Diman Bandhat  semaur alon. Ing atine sansaya kurmat marang Pak Mantri Guru sing sabar lan ora gumedhe dumeh kasinungan drajat sing dhuwur. Pancen wiwit jaman Diman Bandhat isih bocah biyen, kerep krungu nek kulawargane Pak Mantri Guru iki kondhang priyayi sing semanak, sumrambah, pinter srawung ora tau nuduhne sipat adigang adigung adiguna, Bapake Pak Suwaji biyen uga jumeneng dadi Mantri Guru, asmane ndara Mantri Mas Harja Supana, putrane kabeh dadi priyayi luhur sumebar neng ngendi-endi, lan sing waruju ya sing asma Suwaji sing saiki dadi Mantri Guru ing sekolahane Sudimin iki.

 

 

Ana candhake.