JAMUR DAMEN ING PINGGIR GALENG (009)

 

9.

Ora gantalan dina, Sudimin sida ndherek ing daleme Pak Suwaji, Kepala Sekolah. Kepala Sekolah kuwi nek neng padesan wektu kuwi, lumrah diarani Mantri Guru. Satemene Pak Suwaji paring kalonggaran marang Sudimin, ya iku yen wengi dikeparengake mulih turu neng omahe wong tuwane, nanging awit rerigen saka Bapakne, Sudimin milih nek wengi ya ndherek turu ana daleme Pak Suwaji, pamrihe supaya ora ana bocah sabarakane Sudimin sing ngajak dolan ing wayah bengi, nonton wayang upamane. Kajaba saka iku sinaune Sudimin iya bisa luwih tumata, jalaran rumangsa tansah dipirsani dening Pak Suwaji.

 

Kaya welinge Bapakne, Sudimin tuwajuh tenan nggone ndherek Pak Suwaji, nek tangi saka turu isih peteng, banjur nyaponi latar lan reresik pekarangan. Bubar kuwi banjur ngangsu golek banyu menyang sumur kanggo ngisi genthong pawon lan ngisi kulah. Yen wis banjur budhal sekolah, mesthi wae dening Bu Suwaji iya didhawuhi sarapan dhisik. Yen wis bali saka sekolah sawise mangan, Sudimin uga ora banjur dolan utawa leren, nanging gole-golek, gaweyan apa sing sajake bisa ditandangi, ora ndadak ngenteni didhawuhi. Wayah sore, meh padha karo nek wayah esuk, wiwit ngasar dhuwur Sudimin wis ngisi kulah, banjur nyapu lan resik-resik omah lan pekarangan. Kabeh gaweyan ditandangi karo ati sing seneng, awit Sudimin wis nganggep yen kuwi mula pancen gaweyane dhewe, ora butuh apa-apa luwih-luwih pangalembana.

 

Merga saka lakune Sudimin sing mangkono kuwi mau, mula ya ora aran aneh nek kulawargane sing didhereki sansaya seneng lan asih marang dheweke. Dhasare neng omah kono kuwi, Pak Suwaji lan Bu Suwaji wis ora ana putrane sing ana omah. Kabeh wis sekolah lan manggon ana kutha, mula Sudimin banjur dianggep kaya putrane dhewe.

 

“Min wiwit mengko sore kowe ndhereka sinau ngaji ana langgare mBah Kyai Wahid” sawijining awan nalika Sudimin lagi rampung olehe mangan, Pak Suwaji paring dhawuh “wingi sore Pak Waji wis matur marang mBah Kyai Wahid nek kowe tak dhawuhi ndherek sinau ngaji ana langgar”.

 

Sudimin ora enggal wangsulan, pikirane banjur kelingan yen satemene wis rada suwe dheweke duwe pepenginan bisa melu ngaji kaya bocah-bocah sabarakane, nanging pepenginan kuwi diwurungake. Kajaba merga durung wani matur taren marang Pak Suwaji, Sudimin uga tau krungu, Pakdhe Dasil sing omahe kacek rong surup saka daleme Pak Suwaji nyrengeni Triana anake merga Triana senengane menyang Langgar, lan kang mangkono kuwi mau dening pakdhe Dasil dianggep wis ngganggu nggone sinau. Uteke Triana ora sedheng diiseni wulangan saka sekolahan sing wis akeh banjur ditambahi maneh wulangan ana langgar, mula salah siji kudu kudu ana sing ditinggal. Lan Pakdhe Dasil milih supaya sing ditinggal Triana anggone sinau ngaji ana Langgar.  Lha saiki, kok malah Pak Suwaji paring dhawuh supaya dheweke mengko sore wiwit ndherek sinau ngaji? Apa ora aran kleru?.

 

“Diajak guneman kok malah meneng kaya wong keweden ngono ta Min?” Pak Suwaji ngendika maneh, nakoni Sudimin sing nglamun.

 

“Aanu, inggih Bapak” wangsulane Sudimin blekak-blekuk.

 

“Inggih piye? Kowe apa ora seneng nek kajaba mbesuke ngerti tulis aksara latin uga bisa maca lan nulis aksara Arab? Aksara sing kanggo nulis Kitab Suci Al-Qur’an kae?” Pak Suwaji bali ndangu marang Sudimin.

 

“Nyuwun pangapunten Bapak” wangsulane Sudimin saiki wis wiwit lancar “estunipun kula inggih kepengin saged ngaji, nanging kula nate mireng saking Pakdhe Dasil ingkang ngandhani Triana, ngaji dhateng Langgar niku saged murugaken anggenipun sinau ing sekolahan kendho, jalaran utekipun kekebaken ngelmi lajeng boten amot”.

 

“Kuwi panemune Pakdhe Dasil, sing tenane ya mung waton ngira-ira wae” Pak Suwaji paring wangsulan karo mesem “nyatane kabeh anak-anakku, ya mas-masmu, Mas Respati karo Mas Prayitna, biyen sekolahe ya ora keganggu kamangka ngajine neng langgar ya ora tau lowok, malah masmu loro kuwi sawise sekolah neng kutha, sekolahe uga ngrangkep neng pondhok lan mas-masmu loro kuwi kabeh ya pinter ora kalah karo sing ora ngaji, malah Masmu Respati saiki wis sekolah dokter neng Yogya”.

 

“Inggih Bapak, mangke sonten kula wiwit ndherek ngaos dhateng Langgar” Sudimin atur wangsulan.

 

“Karo maneh Min” Pak Suwaji ngendika maneh “menungsa kuwi tenane ngono ora ana sing bisa apa-apa kajaba yen ditulung dening Gusti Allah. Lha wis aran lumrah nek menungsa kuwi kudune ya matur nuwun marang Gusti Allah sing paring maewu-ewu pitulungan marang dheweke. Urip dadi manungsa kuwi aja banjur kaya kewan sing bodho sing ora weruh rasa tarima kasih marang Gusti Allah. Lha salah sijine wujud rasa matur nuwun kuwi ya gelema manungsa kuwi ngibadah nut lan piwulanging agama sing dirasuk. Lha awake dhewe iki wong Islam, ya gelema sembahyang lan ngibadah miturut piwulange agama Islam. Lha sasuwene iki, tak waspadakne dening wong tuwamu kowe durung tau dikandhani babagan iki, malah ketoke wong tuwamu kae ya durung padha bisa sembahyang. Mula kowe didhawuhi Pak Waji ndherek sinau ngaji neng Langgar kuwi uga supaya kowe bisa sinau ngaji lan sinau sembahyang”.

 

“Inggih Bapak”

 

Tenan, sorene Sudimin sadurunge Maghrib uga wis budhal menyang Langgar, wiwit sinau sembahyang lan ngaji.  Lan dina-dina terus mlaku, pranyata Sudimin kuwi bocah sing lantip tenan. Kanthi gampang apa sing diwulangake Kyai Wahid bisa diwadhahi dadi ngelmu dening Sudimin. Durung nganti setahun, Sudimin wis kena diarani pinter ngaji lan maca Al-Qur’an kanthi becik. Apalane ya wis akeh, carae ngibadah uga wis akeh sing diweruhi, upamane kepriye carane sesuci, kepriye carane ngadeg sembahyang lan liya-liyane, Sudimin wis bisa nindakne kanthi bener. Mesthi wae merga kelantipane, Sudimin uga banget diasihi lan ditresnani dening mBah Kyai Wahid.

 

Kyai Wahid kuwi, sawijining Kyai Padesan, priyayine prasaja, luwih gedhe olehe ngrumangsani yen mung wong ndesa sing jarene kaweruhe isih jero tapak meri. Olehe adeg Langgar lan mulang ngaji marang bocah-bocah sakiwa tengene kono kuwi, merga neng kono durung ana wong sing pinter lan tlaten mulang muruk babagan agama kanthi lelahanan alias ora ana sing aweh blanja, malah kepara biyen kerep kudu tombok kangge tuku lenga, kuwi sadurunge Pak Mantri Guru kepareng nanggung tukone lenga kanggo damar langgar. Mula karo sapepadhaning wong, isine mung tansah ngajeni. Landhesane Kyai Wahid mung merga nadyan ta mung saklungsu watone bisa melu udhu.

 

Kanggo nyukupi kabutuhaning urip, Kyai Wahid pancen ya duwe sawah sing ora patia jembar, watara ya mung setengah bahu. Lan asile sawah sing mung samono kuwi, kegawa saka narimane Kyai Wahid sakulawargane, bisa nyukupi kanggo sanguine urip. Sanadyan kala-kala uga disambi nindakne gaweyan liya sing ana asile lan ora gawe kapitunane wong liya. Kaya gaweyan wektu kuwi, ya iku nindakne pambudidaya gawe jamur merang, ana pekarangane omah. Asile ora sepiroa, mung cukup digawe lawuh saben dinane lan diweneh-wenehne tangga teparo sing kepengin weruh rasane utawa dicaosne priyayi sing pantes dicaosi minangka tandha pangaji-aji.

 

“Min mengko nek awakmu arep bali, mBah Wahid njaluk tulung, Min” ngendikane Kyai Wahid ngepasi Sudimin rampung wudlu arep sembahyang Ngisak.

 

“Inggih sendika, Kyai badhe paring dhawuh menapa?” atur wangsulane Sudimin sawega ing gati.

 

“Neng dhampar sing mau dienggo ngaji bocah-bocah kae, ana wungkusan godhong jati” Kyai Wahid paring wangsulan “kae isine jamur merang, mengko nek awakmu bali, cangkingen banjur aturna marang Ibumu. Matura nek kuwi sing nyaosi mBah Wahid ngono, kareben Pak Waji ndherek ngrasakne jamur merang gaweyane mBah Wahid”.

 

“Inggih Kyai” wangsulane Sudimin sing banjur mlaku liwat bancik watu, munggah menyang langgar. Kyai Wahid uga banjur wudlu lan nututi munggah menyang Langgar, arep ngimami santri-santrine nindakne sembahyang ngisak.

 

 

Ana candhake.