JAMUR DAMEN ING PINGGIR GALENG (026)

 

26.

“Kaya sing dadi pangirane Pak Dalal” Pak Suwaji nutugne anggone nirokne critane Pak Dalal “Bapakmu, ya Kang Diman Bandhat, bareng oleh wadulane simbokmu, ya Yu Sudinem, sakala muntab. Anggone yu Sudinem wadul marang bojone kuwi merga Kang Diman Bandhat takon, ya gene kowe sing adate nek bubar magrib kuwi wis turu angler, nanging sore kuwi janji mripatmu merem let sedhela banjur girab-girab kaya bocah sing lagi kaget, awakmu panas pisan”.

 

“Woo, Paeran Dengkek karo Dalal” Kang Diman Bandhat ngudarasa dhewe sawuse krungu wadulane simbokmu, olehe grenengan ngono kuwi keprungu dening Pak Dalal, Bu Dalal apa dene Paeran Dengkek sing wis tekan emper omahe bapakmu nanging durung kober kula nuwun “Mandhak sugihe Dalal kae ya mung bandha warisan saka maratuwane wae, lha kok dienggo tumindak degsiya marang wong ora duwe. Luwih-luwih, si Paeran kae mandhak lagi dipercaya wong sugih ngono wae, wis lali karo tanggane sing mlarat, karepe arep sawiyah-wiyah marang anakku sing durung weruh dosa. Wong loro kae, nek durung tak gedhig nganggo bendho sirahe, wangune durung melek mripate, nek Diman Bandhat iki dudu wong sing jirih getih”

Bubar muni ngono kuwi, Kang Diman Bandhat banjur mlaku menyang pawon arep nggoleki bendhone, karo ngomong marang Yu Sudinem :

 

“Wis mbokmu, aja kandha sapa-sapa, bengi iki Paeran karo Dalal tak golekane, tak jlidhetne matane, ben ngerti nek kowe bojone Diman Bandhat, nadyan uripe kesrakat nanging isih weruh endi sing bener endi sing luput, sirik tumindak colong jupuk duweke liyan”.

 

“mBok sing sabar ta Pakmu” Yu Sudinem menggak kekarepane bojone “sing baku anakmu, si Sudimin iki ora sida tiba neng ndhut-ndhutan lan ora apa-apa. Nek sampean mengko arep nglabrak Pakdhe Paeran lan Pak Dalal, rak malah dadi rame tekan ngendi-endi, tur maneh, ya ora ana gunane. Awake dhewe iki luwih becik ngrumangsani, urip mlarat kesrakat kuwi wis sengsara aja ditambahi tumindak sing neka-neka. Percaya karo Sing Kuwasa wae, mengko rak ketok dhewe, nek aku pancen dudu tukang maling pari neng sawahe tanggane”.

 

“Karepmu kuwi piye?” Kang Diman Bandhat sing wis nyekeli bendhone neng tangane kuwi takon karo mencereng “anakku nganti awake panas, tambah saiki girab-girab, sing ketoke ya kaget sangkete kuwi, aku mbok kon meneng wae? Bojoku sing didakwa nyolong parine Dalal aku ya kon meneng wae? Aku iki elek-elek ya Bapak, nadyan asor drajatku, nanging aku iki ya wong lanang. Kowe ngerti? Babon pitik sing lagi netes kae wae njawa nek anake diganggu liyan bakal ngamuk, ngabruk-ngabruk marang sing ngganggu. Kowe weruh? Pitik jago kae, mesthi nladhung sapa sing wani ngganggu babon sing dadi bojone. Lha aku iki wong lho Nem? Arep mbok kon kalah karo pitik babon lan pitik jago?. Uwis, kowe gak sah melu-melu, nek ana apa-apane tak sanggane dhewe, nek mung merga nggedhig nganggo bendho cengele wong loro kae aku kudu dikrangkeng neng buen, mengko ya tak lakonane dhewe. Ya aku mengko tak mampir nggone mBah Tilah Dhukun Bayi kae, Dimin ben dipijeti lan dibenekne  otote sing owah”.

 

Wong telu sing lagi teka neng empere Kang Diman Bandhat kuwi, cetha banget olehe krungu apa sing lagi wae dirembug Yu Sudinem karo Kang Diman Bandhat. Paeran Dengkek apa dene Pak Dalal padha olehe ngewel saking wedine. Meh wae, wong loro kuwi arep mlayu ninggalne papan kuwi. Nanging kanthi basa sasmita, Bu Dalal ngongkon supaya wong loro kuwi padha meneng, lan rada ngadoh saka lawang, Bu Dalal sing arep madhangne perkarane.

 

“Assalamu’alaikum” karo nyedhaki lawang slarakan omahe Kang Diman Bandhat, Bu Dalal alok uluk salam, suwarane dibanterake.

 

“Waalaikumsalam” Yu Sudinem karo Kang Diman Bandhat bareng wangsulan.

 

“Mangga….!” Diman Bandhat nylarak lawange supaya mbukak, banjur ngiling-ilingi sapa sing lagi teka. Sajake Kang Diman rada kaget bareng ngerti yen sing uluk salam kuwi mau Bu Dalal.

 

“Kula ingkang sowan Kang Diman” Bu Dalal ndhisiki guneman karo ndhodhok neng ngarepe Kang Diman. Mesthi wae kang Diman dadi kaget, wong sugih putrane Pak Kaji Dul Rokim sing meh kabeh wong padha kurmat kuwi ndhodhok neng ngarepe. Luwih-luwih bareng Kang Diman Bandhat ya weruh nek Bu Dalal uga lagi nggendhong bayine, sing Diman Bandhat ngerti umure isih luwih nom tinimbang bayine Sudinem.

 

“Sampun Bu, mangga jumeneng mawon lan lenggah dhateng klasa mrika” kandhane Diman Bandhat ngarih-arih supaya Bu Dalal kersa ngadeg, karo muni ngono Diman Bandhat banjur nggelar klasa neng jogan “mangga pinarak mriki Bu, wonten kersa menapa ampun nangis ngoten niku, kula malah bingung mangke”.

 

Sudinem, sing lagi ngeloni anake uga banjur tangi, nyedhaki Bu Dalal. Astane Bu Dalal dicandhak diajak lenggah neng klasa sing lagi wae digelar Diman Bandhat.

“Mangga Bu pinarak teng gelaran mrika, mangga” kandhane Sudinem karo nggeret astane Bu Dalal “mesakaken ingkang putra menika lho”.

 

Isih karo muwun, Bu Dalal banjur manut Yu Sudinem mapan lenggah ing klasa, pasuryane ndhingkluk, tangise isih mingseg-mingseg. Bayi sing digendhong, sajak ora ngerti apa-apa, mung meneng.

 

“Badhe wonten kersa menapa ta Bu? Rawuh mriki panjenengan kalihan muwun?” Yu Sudinem nyuwun pirsa “kula wau mila ngasag dhateng sabin panjenengan, nanging inggih namung ngasag, boten mendhet lan ndhelikne pantun ageman kados ingkang dipun kinten Pakdhe Paeran wau, malah wau kula wangsul saking sabin inggih boten mbeta menapa-menapa, asagan lan senik kula taksih Kantun dhateng sabin……..”.

 

“Uwis Yu, uwis” Bu Dalal wekasan ngendika kanggo nigas rembuge Yu Sudinem “aku ngerti lan percaya banget, awakmu ora njupuk pari ageman. Pake Ninuk mau wis ngandhani aku, nek awakmu bener-bener ora njupuk kaya sing didakwakne Pakdhe Paeran, malah Pake Ninuk getun banget kesusu nggugu wadulan sing durung cetha benere, nganti meh wae gawe cilakane anakmu. Tenan Yu, pake Ninuk wiwit bar maghrib mau mung sambat rumangsa getun lan kepengin njaluk pangapura marang kowe”.

 

“Lha nek Pak Dalal ngrumaosi luput, kok malah sing mriki panjenengan neh Bu?”  Diman Bandhat sing nyauti ngendikane Bu Dalal “gek sampean mriki kalih nangis-nangis kados ngoten, kajenge sampean niku pripun?”.

 

“Ngeten nggih Kang Diman” Bu Dalal wangsulan “Pake Ninuk nyeluk Pakdhe Paeran, lajeng dipun uman-uman boten kantenan, mergi pakdhe Paeran dianggep empun ajeng damel cilakane Pake Ninuk, wau Pake ngajak kula kalih Pakdhe Paeran mriki, saprelu badhe ngertakaken kados pundi kawontenanipun si Thole putrane panjenengan, Pake Ninuk kuwatos sanget menawi wonten menapa-menapa kalih si Thole ingkang meh kemawon dhawah dhateng kedhokan. Kajawi menika ugi badhe nyuwun ngapura dhateng Yu Sudinem……”.

 

“Lha pundi tiyange? kok sing mriki namung sampean?” Diman Bandhat semu ora percaya nek Pak Dalal gelem ngakoni lan ngrumangsani lupute.

 

“Wau, Pakdhe Paeran radi ajrih, mila nggih angsale mlampah mandheg mangu, Pake Ninuk nggih ngentosi pakdhe Paeran, lha kula ingkang kirang sabar lajeng ngrumiyini lampah” wangsulane Bu Dalal “sakedhap malih rak dugi mriki. Inggih saderengipun, kula minangka semahe Pake Ninuk ingkang langkung rumiyin nyuwunaken pangaksami Kang Diman, awit badhea kados menapa Yu Sudinem menika rak semah sampean. Saestu kula suwun Yu Sudinem lan Kang Diman puruna ngapura sepinten lepatipun Pake Ninuk. Lan piye Yu kahanane anakmu? Awake owah apa ora? Nek owah ya kudu ndang dipijetne nggone mBah Tilah apa piye?”

 

“Boten napa-napa kok Bu” sing wangsulan genti Sudinem “Si Dimin mila owah, ketingale kaget sangkete, niku larene kalih tilem taksih sok njingkat-njingkat kados kaget, wau jane Pake Dimin nggih ajeng murugi mBah Tilah, kedadak panjenengan rawuh niki wau”.

 

Krungu wangsulane Yu Sudinem ngono kuwi, Bu Dalal banjur nyaketi papan turone Sudimin. Putrane sing ana gendhongan dumadakan diudhunke saka gendhongan, diselehne njejeri Sudimin sing isih merem.

 

“Mesakne temen ta Le” Bu Dalal ngendika marang Sudimin, bayi sing durung ngerti apa-apa kuwi “muga-muga enggal waras ya Cah Bagus?”.

 

Yu Sudinem sing wis mbalik neng cedhake Sudimin lan weruh nek Ninuk putrane Bu Dalal diselehne ing sandhinge Sudimin, mung plenggang-plenggong gumun. Diman bandhat dhewe, ketoke wis mari olehe nesu, bendho sing mau digoceki kenceng banjur dibalekne menyang pawon maneh, banjur bali nyang jogan arep njagongi dhayohe.

 

“Kula nuwuuuun” dumadakan ana suwarane wong uluk salam, pak Dalal.

 

“Mangga” Diman Bandhat sing wangsulan karo ngulati lawange sing isih menga amba.

 

Katon nek gita-gita, Pak Dalal mlebu omah, banjur nyedhaki Kang Diman Bandhat. Sawise beras sing dibuntel glempo diselehne, Pak Dalal nubruk Kang Diman Bandhat, dirangkul kenceng, karo nyuwun pangapura. Paeran Dengkek sing mau ngetutne juragane melu nyedhak, pari patang agem sing dipikul nganggo pikulan cocolan kuwi diselehne, banjur melu lungguh jengkeng neng cedhake Kang Diman Bandhat sing isih ditangisi Pak Dalal.

 

Ana candhake.