SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (006)

 

06.

Wekasanipun Nyai Mirasih kelampahan caos pemut dhateng kakungipun murih mangsulaken tlundhaganing katresnan kanthi saleresipun. Ki Lurah Tambak Kapisan suwaunipun kraos awrat nglampahi menapa ingkang dipun suwun dening garwanipun, nanging gandheng Ki Lurah ugi pirsa menawi sadaya ingkang kaaturaken dening ingkang garwa menika kala wau wujuding katresnan ingkang sejati, wasana Ki Lurah inggih lajeng wangsul kados padatan. Anggenipun manembah dhateng Gusti inggih lajeng dipun saeni malih. Pakaryan lan kuwajiban minangka Lurah, ugi nunten dipun tindakaken kanthi samesthinipun.

Jebul leres menapa ingkang dipun aturaken Emban Sidhem dhateng bendaranipun kala samanten. Bebau ingkang nate kaparingan panguwaos murih makili Ki Lurah kala samanten, dupi Ki Lurah sampun kepareng ngasta malih kuwajibanipun, Bebau kasebat rumaos cuwa. Jalaran sampun boten saged malih tumindak ingkang sasekecaning manahipun piyambak kanthi kekudhung dhawuh saking Ki Lurah. Ki Lurah ugi sampun ngawuningani prakawis menika, nanging Ki Lurah api-api boten pirsa. Bakenipun miturut Ki Lurah, kawula ing Tambak sampun boten kadamel cuwa manahipun malih. Prakawis cuwanipun Bebau kasebat, mangke kalih mlampah saged dipun tata murih leres lan saenipun.

Sanaosa makaten, jebul ingkang nami cobining Gusti dhumateng kawulanipun menika mila saestu kathah. Anuju satunggaling wanci, anyarengi sampun anyaketi wancinipun Nyai Lurah mbabaraken putranipun ingkang dipun kandhut, Ki Lurah Tambak Kapisan nembe ngayahi jejibahan nentremaken kawula Dhusun Tambak ing iring ler ingkang nembe dipun repotaken awit wontenipun grombolan kethek ingkang ganggu damel dhateng para kawula ing Tambak kanthi ngrisak tanemanipun ing sabin saha ing pategilan. Malah ugi ngganggu katentremaning padhusunan. Sampun maneka cara dipun cakaken dening para kadang tani lan para kawula ing Tambak iring ler, murih kethek-kethek menika kesah, suprandene sadaya pambudidaya cabar, gagar wigar boten wonten asilipun. Malah kepara kethek-kethek menika sansaya ndadra anggenipun ngresahi para kadang tani lan kawula ing padhusunan mriku.

“Ketingalipun kethek-kethek ingkang ngrisak taneman menika dede kethek sabaenipun Ki Lurah” aturipun Ki Widhig , Bebau ingkang mangreh laladan Tambak sisih ler, nalika Ki Lurah Tambak Kapisan tedhak dhateng mriku.

“Ora sabaene kepriye Ki Bau?” Ki Lurah mundhut pirsa.

“Kula kinten kethek-kethek menika dede kethek limrah, nanging kethek siluman ingkang kedadosan saking bangsanipun Jim Setan Peri Prayangan” atur wangsulanipun Bebau Widhig “atur kula menika awit saking nitik kawontenanipun kethek-kethek menika ingkang benten kalihan limrahipun kethek ingkang saba ing wana-wana ngaten menika”.

“Bedane manggon ing ngendi Ki Bau?”

“Kethek-kethek ingkang ganggu damel dhateng kanca tani menika, ngetingalipun namung ing wanci dalu sasampunipun wanci sirep lare, saben dugi kethek-kethek kasebat kairing suwanten ingkang nggegirisi. Ingkang ndadosaken kekesing manahipun sedaya warga ing Tambak iring ler menika. Cacahipun boten kantenan kathahe, kathah ingkang agengipun meh sajaran teji, anggenipun mlampah kados caranipun mlampah manungsa. mBok bilih kemawon, kethek-kethek menika kados wadya balanipun Prabu Rama ing cariyos pawayangan ngaten menika Ki Lurah, inggih wadya bala wanara ingkang yasa tambak kangge nyabrang dhateng nagari Ngalengka” Bebau Widhig ngaturaken bentenipun kethek ingkang ganggu damel menika kalihan kethek limrah “menawi ing wanci siang ngaten menika, dhateng pundi purugipun kethek-kethek kala wau, boten wonten ingkang sumerep. Para kadang ing Padhusunan sampun kula ajak mlebet wana ngantos tengah mrika ing wanci siang kanthi gegaman ingkang jangkep, nanging babar pisan boten kepanggih kalihan kethek-kethek ingkang dalunipun dugi ngrisak taneman saha ngganggu katentremaning dhusun menika”.

Sawatawis menika, tiyang-tiyang Tambak ing iring ler ingkang ugi sami wonten ing mriku, kanthi saur manuk nyuwanten ngleresaken menapa ingkang dipun aturaken dening Bebau Widhig.

“Yen pancen mangkono” Ki Lurah nunten paring dhawuh “cara kanggo ngadhepi lan nundhung kethek-kethek sing sing murang tata kuwi, ora kena nganggo cara sing wantah. Nanging kudu nganggo carane satriya trah wiku dibya”.

“Caranipun Satriya Trah Wiku Dibya? menika kados pundi Ki Lurah?” Bebau Widhig nyuwun pirsa.

“Aku njaluk tulung marang ndika” tanpa mangsuli pitakenanipun Ki Widhig, Ki Lurah malah lajeng paring prentah “esuk iki aku yasakna gubug cilik saka alang-alang kang diwelit, papakna ing pinggiring desa sisih kulon, sing dadi dalane para kethek kuwi nekani papan kene. Mengko bengi bakal tak gunakne kanggo methuki kethek-kethek sing jaremu dudu kethek lumrah kuwi, kaya apa wujud sejatine, aku kepengin ngerti”.

Boten mawi wangsulan kathah-kathah, Ki Widhig lan para warga padhusunan ing Tambak iring ler lajeng nindakaken dhawuhipun Ki Lurah. Boten ngantos dangu, gubug ingkang dipun kersakaken Ki Lurah ugi sampun dados. Nalika wancinupun sampun bakda serap surya, Ki Lurah ingkang boten kundur dhateng Dalem Kalurahan, nanging kendel ing griyanipun salah satunggaling warga, nunten nimbali Ki Widhig lan sapukawatipun padhukuhan.

“Ki Bau lan para sedulurku kabeh” dhawuhipun Ki Lurah sasampunipun ingkang katimbalan sampun sami ngadhep “wengi iki yen ora kleru sinebut wengi Anggara Kasih, utawa malem Selasa Kliwon, wengi kang mirunggan tumrape bangsa alus kalebu bangsane Jim, Setan, Peri, Perayangan lan sapanunggalane. Luwih-luwih wengi iki ambarengi wancine wulan purnama sidi. Aku ngersakne wengi iki bisa kepethuk karo sing angon kethek-kethek sing padha ndika arani kethek-kethek siluman kuwi. Yen ana siji utawa loro saka sedulur kabeh ana sing wani, tak keparengake melu aku. Nanging yen ora ana sing wani tak jaluk padha neksenana saka kadohan, ulatana gubug sing ndika  gawe mau, yen kongsi ana tandha-tandha sing sajak mbebayani lan ora becik kang tumama marang aku, ndika kabeh padha sumingkira golek slamet dhewe-dhewe. Nanging yen jebul ora ana apa-apa, tak jaluk ndika padha ngenteni aku metu saka gubug kuwi lan nemoni ndika kabeh”.

“Ketingalipun boten wonten ingkang sami wantun Ki Lurah” Ki Widhig matur caos wangsulan dhateng Ki Lurah “kula piyambak sanadyan sampun Gerang gaplok kados makaten, suprandene ugi boten wantun menawi kadhawuhan ndherek Ki Lurah manggihi pamongipun para kethek siluman menika. Inggih boten langkung kula namung saged mituhoni dhawuhipun Ki Lurah ingkang angka kalih, inggih menika ngulat-ulati kawontenanipun Ki Lurah ing salebeting gubug saking katebihan, kanthi memuji dhateng Gusti mugi Ki Lurah tansah kinayoman dening Gusti, temah rahayu ingkang pinanggih”.

“Iya aku bisa nampa apa sing ndika aturake kuwi Ki Bau” dhawuh wangsulanipun Ki Lurah kalihan mesem “saiki mumpung durung kadhung lan wektune isih sore, ayo padha budhal menyang kuloning desa, aku sing arep mlebu gubug ijen tanpa rowang lan sepisan maneh padha awat-awatana aku saka kadohan lan kaya welingku mau, yen ana apa-apa sing sajak mbebayani, ndika kabeh padha enggal sumingkira golek slamet dhewe-dhewe aja maelu marang kaslametanku”.

Saestu, Ki Lurah Tambak Kapisan boten kinanthen rowang babar pisan lajeng manjing salebeting gubug. Dene Ki Widhig lan para warga sami ngulati saking watawis satus jangkah tebihipun saking papanipun Gubug. Nalika wanci sirep lare, ingkang criyosipun Ki Widhig wancinipu kethek-kethek siluman menika dugi, Ki Widhig lan para warga ingkang sami ngulati gubug papanipun Ki Lurah sami mcemeng suwanten ingkang damel kekesing manah. Sanaosa makaten, nuhoni dhawuhipun Ki Lurah, Ki Widhig lan para andhahanipun boten wonten ingkang lumajar, awit boten kados padatan sasampunipun wonten suwanten ingkang nggegirisi tumunten kasusul medalipun kethek-kethek ingkang ageng lan ngajrih-ajrihi, dalu menika benten sasampunipun kapcemeng suwanten ingkang nggegirisi boten ketingal menapa-menapa.

“Adate nek bar ana suwara kaya mau, banjur kethek-kethek sing aneh kae padha teka. Nanging iki kok sepi wae ya?” salah satunggal saking warga wicanten kanthi suwanten alon, bisik-bisik dhateng kancanipun.

“Iya ya?” wangsulanipun tuyang ingkang dipun bisiki “sepi ora ana kethek sing teka kaya padatane”.

“St……” Ki Widhig wicanten sarwi nempelaken drijinipun dhateng ngajeng lathi “aja padha omong dhewe-dhewe, pancen bener ora ana kethek sing teka, nanging coba waspadakna apa sing katon ing Gubug sing saiki dienggoni Ki Lurah kae!”.

Sedaya tiyang ingkang wonten mriku sami ningali lan maspadakaken prenahing gubug. Tiyang-tiyang kala wau dumadakan sami rumaos ajrih, awit sami sumerep maewu-ewu rerupan ingkang memper lintang, kanthi warni maneka warna, wonten ingkang warninipun abrit, wonten ingkang cemeng nanging sumorot, wonten ingkang warninipun jene lan wonten ingkang warni pethak. Sedaya rerupen kados makaten kala wau sami kumrutug saking langit dhawah lan mlebet dhateng salebeting gubug ingkang dipun lenggahi dening Ki Lurah. Ngantos meh dumugi wanci tengah dalu, kumrutugipun rerupan pindha lintang ingkang warninipun abrit cemeng jene lan pethak menika nembe sirep. Lan sasampunipun sirep watawis sapanginang dangunipun, rerupan ingkang kados lintang menika kala wau ketingal sami medal saking gubug ingkang dipun lenggahi dening Ki Lurah, mumbul manginggil, ical ing tengahing langit ingkang kasorot sunaring purnama. Makaten kala wau ngantos meh wancinipun gagat rahina, inggih menika kanthi miyosipun cahya abrit ing sujene langit sisih wetan.

Sasampunipun rerupen kados lintang kala wau boten ketingal malih, boten dangu tumunten katingal Ki Lurah miyos saking Gubug lan tindak mrepegi Ki Widhig sakancanipun. Ki Bebau lan para warga boten sranta tumuli jumangkah mapag rawuhipun Ki Lurah Tambak Kapisan kanthi raos “blong” ing manah. Inggih awit sampun sami sumerep bilih Ki Lurah boten ing salebeting bebaya saha boten kirang setunggal menapa.

“Kados pundi Ki Lurah?” Bebau Widhig nungsung wartos, dupi sampun caket kalihan papanipun Ki Lurah.

“Wis meh rampung Ki Bau” dhawuh wangsulanipun Ki Lurah kalihan mesem kalegan “saiki ayo bali dhisik ing omah ndika, aku bakal aweh prentah marang ndika lan para warga kabeh supaya nyepakne pirantining upacara murih para wanara sing sasuwene iki padha sanja mrene ora bali mrene maneh”.

Ki Lurah lajeng nglajengaken tindakipun tumuju bgriyanipun Ki Widhig, dipun tutaken tiyang-tiyang ingkang kala wau sami ngulati saking katebihan.