SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (026)

 

26.

       Mireng wicantenipun saha sumerep sikepipun Sapukawating Kalurahan ingkang kados makaten kala wau, estunipun salebeting manahipun Puranta sanget ing boten remenipun. Wiwit alit ngantos diwasa, dereng nate wonten tiyang ingkang wicara keras dhumateng piyambakipun. Namung ing enjing menika tanpa wonten jawah tanpa wonten angin, dumadakan dipun getak mawi suwanten sangar dening laren nem-neman ingkang  namung sadarajating Sapukawat Kalurahan. Boten kraos kabekta saking runtiking manahipun, Puranta sampun ngepelaken tanganipun. Lan badhe gentos anggetak dhateng Sapukawating Kalurahan ingkang sampun tumindak degsura dhateng piyambakipun menika.

       Nanging dumadakan Puranta kengetan kalih piwucaling Biyungipun, inggih Nyai Lurah Sidhem ingkang nate paring piwucal menawi ngadhepi menapa kemawon kedah mawi nalar ingkang resik, sepen saking raos nesu. Awit menawi manah sampun kacondhokan raos kanepson, mangka adhakanipun ndadosaken nalar boten saged memikir kanthi leres. Awit saking menika, tangan ingkang sampun ngepel kala wau nunten dipun kendhoni malih lan kanthi suwanten ingkang alus Puranta pitaken dhateng Sapukawating Kalurahan kala wau :

       “Mengko dhisik Kisanak, ndika kadhawuhan supaya nglarapake aku ing parepataning Ki Lurah lan Para Bebau lan Sapukawating Kalurahan iki apa sing dadi jalarane?”

       “Sampun kekathahen rembag Ki Puranta” Sapukawating Kalurahan menika wangsulan mawi suwanten ingkang sengol “prakawis menapa ingkang dados jalaranipun ndika kalarapaken ing Parepataning Ki Lurah lan Para Bebau miwah Para Sapukawating Kalurahan menika dede prakawis kula. Ingkang baken kula kedah saged nglarapaken ndika mrika, sokur menawi ndika nurut kemawon dene menawi boten nurut, kula kekalih sampun kaparingan purba wasesa murih saged mbekta ndika dhateng Pendhapa Kalurahan enjing menika ugi”.

       “Yen pancen mangkono aku ora kabotan ndika irit menyang Pendhapa Kalurahan” Puranta wangsulan kanthi suwanten ingkang cetha “nanging aku tak pamit dhisik marang bojoku supaya ora rumangsa kelangan banjur nggoleki aku menyang ngendi-endi”.

       “Mangga Ki Puranta, nanging sampun dangu-dangu lan sampun nyobi badhe nglimpe lajeng nglungani kula” Sapukawating Kalurahan menika wicanten malih.

       “Senadyan dudu watake Puranta wedi ing kewuh lan tinggal glanggang colong playu, nanging yen ndika ora ngandel karo kandhaku ndika bisa ngetutne aku mlebu omah nemoni sisihanku!” wangsulanipun Puranta ingkang lajeng mlebet griya badhe madosi semahipun.

       Sapukawating Kalurahan wau boten semaur, nanging lajeng ngetutaken Puranta mlebet ing griya kanthi siyaga dedamelipun.

       “Sirep, esuk iki aku ora ngerti ana apa, dumadakan kaya pasakitan aku ditimbali supaya ngadhep ing parepataning Ki Lurah karo Para Bebau lan Para Sapukawat ing Pendhapa Kalurahan” Puranta wicanten dhateng semahipun.

       “Gek ya ana apa ta Kakang? Jarene ndika wingenane lagi wae sowan marang Ki Lurah lan ditampa kanthi becik? Kok dumadakan Kakang guneman kaya mangkono?” Sirep rumaos boten sekeca manahipun mireng wicantenipun ingkang jaler makaten kala wau. Mila Sirep menika dening Puranta kawulang murih boten ngginakaken basa krama manawi wicanten kalihan piyambakipun, criyosipun murih boten wonten raos manawi drajatipun Sirep mapan ing sangandhapipun Puranta.

       “Mengko wae nek aku wis tekan Pendhapa Kalurahan rak ya ngerti sing dadi sebabe” wangsulanipun Puranta “ora liwat aku meling kowe neng omah sing ngati-ati, lan manawa nganti wayah bedhug aku durung bali kowe tak lilani ngungak aku menyang Kalurahan”.

       “Iya Kakang, muga-muga ora ana apa-apa” Sirep wangsulan kanthi suwanten ingkang nyingidaken raos kuwatos ing manahipun.

       Puranta lajeng asung sasmita dhateng Sapukawating Kalurahan ingkang ngetutaken lampahipun wau, dipun ajak bidhal dhateng kalurahan jumbuh kalihan jejibahan ingkang dipun emban dening Sapukawating Kalurahan kekalih menika.

       Sadumuginipun Puranta ing Pendhapa Kalurahan, ingkang dipun sumerepi Puranta boten wonten ingkang nggadhahi ulat padhang dhateng piyambakipun. Malah polatanipun Ki Tanbak Kapindho, inggih Ki Lurah Tambak, ketingal mbrabak abrit sajak ngampet ing dukanipun. Makaten ugi para Bebau lan para Pamong miwah para Sapukawating Kalurahan. Namung Ki Bebau Tengah ingkang ketingal surem, soroting mripatipun nedahaken raos welas ingkang tanpa alis, kabekta raos ajrih menawi Welas temahan lalis, dhateng Puranta.

       “Puranta kowe ngerti yen aku wis ngerti kabeh tumindakmu sing licik kanthi tutup sikepmu sing alus kuwi?” dumadakan dereng ngantos linggihipun katata kanthi sakeca Puranta sampun dipun dangu dening Ki Lurah mawi suwanten ingkang nedahaken menawi Ki Lurah nembe duka.

       “Nyuwun pangapunten Ki Lurah” kanthi suwanten ingkang alon nanging cetha Puranta nyuwun pirsa dhateng Ki Lurah ingkang taksih kadangipun sepuh menika “bares kemawon kula boten mangertos kalihan dhawuh jengandika ingkang makaten menika. Menawi keparengaken mbok inggiha Ki Lurah paring dhawuh ingkang cetha!”.

       “Lemes ilatmu, manis lambemu, nanging aku wis ora kena mbok apusi maneh yen kowe nyingidake kekarepan sing nistha ing atimu” Ki Lurah ngendika malih suwantenipun cetha nedahaken bilih manahipun nembe benter “ora ana wong sing nyana yen Putrane Ki Tambak Kapisan ya putrane Raden Riyasa jebul dhemen ngliwati dalan sing ora pantes dilakoni dening manungsa sing duwe watak satriya, kanggo mujudne kekarepane. Minangka sedulurmu tuwa, aku wis mbudidaya aweh pamomong lan pangayoman marang kowe kanthi sabecik-becike, nanging tinemune kowe malah arep nlikung aku saka pungkuran, arep nyuduk gegerku saka mburi”.

       Puranta ingkang dereng mangertos bongkot pucuking ukara ingkang dipun dhawuhaken Ki Lurah, namung kendel. Awit Puranta ngertos menawi Ki Lurah nembe duka lan salah pandakwa dhumateng piyambakipun. Menawi ngantos kawangsulan tan wurunga inggih badhe mewahi kanepsonipun Ki Lurah Jaswana. Awit saking menika, Puranta lajeng milih kendel kanthi tumungkul. Mangke kemawon manawi sampun  kaparingan wekdal kangge wicanten badhe matur lan kanthi alon lan ngleresaken pandakwanipun Ki Lurah ingkang lepat menika.

       “Saiki ngene wae” Ki Lurah nglajengaken anggenipun ngendika “mumpung aku durung kebacut nesu lan isih gelem ngelingi nek kowe kuwi satemene isih sedulurku, sanadyan aku dilahirake dening Biyung sing isih trahing priyayi saka Pajang lan Biyungmu jebul mung sadrajating batur. Luwih becik yen kowe gelem ngaku, Dhuwung Kyai Pantek saiki mbok singidake menyang ngendi he?”.

       Kraos kaget manahipun Puranta, jebul piyambakipun kadakwa sampun nyingidaken Piyandel Kalurahan Tambak inggih Keris Kyai Pantek. Babar pisan Puranta boten ngreken panginanipun Ki Lurah dhateng Biyungipun kala wau.

       “Nyuwun pangapunten Ki Lurah” kanthi suwanten ingkang kepireng kedher Puranta atur wangsulan “sampun malih kok nyingidaken Kyai Pantek, saemut kula nyenggol ukiranipun kemawon kula boten badhe wantun, jer menika sipat kandeking Kalurahan Tambak wiwit jaman rumiyin. Dados kula inggih boten mangertos ing pundi papanipun Dhuwung Kyai Pantek menika”.

       “Dadi kowe isih arep selak yen Keris Kyai Pantek wis mbok colong saka plangkane he?” Ki Lurah sansaya muntab mireng aturipun Puranta ingkang makaten menika “aku wis ngerti yen tekamu ing Kalurahan wingenane wengi sing jaremu mung merga kowe wis kapang bisa jejagongan kanthi mirunggan karo sedulurmu tuwa kae, jebul mung sikep kang lelamisan, kowe mung butuh arep madik ing ngendi dununge Kyai Pantek sing banjur mbok colong mau bengi kuwi. Ngertiya Puranta, sadurunge kowe diparani Sapukawating Kalurahan ing omahmu mau, ing parepatan esuk iki aku wis ngabarake marang Para Bebau, Para Pamong lan Para Sapukawating Kalurahan kabeh yen Kyai Pantek ilang saka papan plangkane.  Maune aku ora nggagas babar pisan kanggo ndakwa kowe, nanging jebul Paman Bontot lan Bebau Kidul luwih dening waskitha lan waspada. Paman Bebau Kidul apa dene Paman Jagabaya Bontot luwih dhisik wis ngerti saka sasmita sing ditampa saka pusakane dhewe-dhewe, yen Kalurahan Tambak iki kancam dening bebaya gedhe, jalaran ana sing nyidra Kyai Pantek kanggo ngrebut panguwasa saka tanganku. Lan luwih cetha maneh sawise paman Bebau Kidul lan Paman Jagabaya Bontot kaparingan ngerti dening pusaka piyandel peparinge Ki Butulan jaman semana, yen sing nyidra Keris Kyai Pantek kuwi ora ana liya kajaba sedulurku dhewe. Kowe ngerti sapa sedulure Ki Tambak Kapindho ya Jaswana iki nek dudu kowe, Puranta. He ?”.

       “Nyuwun pangapunten Ki Lurah” sareng sampun boten kiyat ngempet anggenipun kepengin wicanten, Puranta lajeng nyela atur “dados anggen jengandika ndakwa dhumateng kula nyidra Kyai Pantek menika namung wewaton criyosipun Ki Bebau Kidul miwah Ki Jagabaya Bontot ingkang ngaken sampun nampi wangsit saking pusakanipun ingkang pusaka kasebat boten saged micara menapa-menapa menika?. Menapa wewaton ingkang makaten menika jumbuh kalihan nalar ingkang wening Ki Lurah? Cobi Ki Lurah kendel sakedhap kaparenga menggalih kanthi weninging pikir ingkang linandhesan sucining manah”.           

       “Piye?” Ki Lurah nggetak Puranta kanthi suwanten ingkang sakalangkung sora “kowe wis wani nggorohake ature Paman Bebau Kidul lan Paman Jagabaya Bontot sing olehe matur ora ngawur, nanging nampa pituduh sing mijil saka pusaka kuna tinggalane Ki Butulan sing biyen melu babad alas yasa Kalurahan Tambak iki?”.

       “Nuwun sewu lan nyuwun pangapunten Ki Lurah” kanthi suwanten ingkang sareh, Puranta suka wangsulan “menawi Ki Lurah pitados dhateng Ki Bebau Kidul lan Ki Jagabaya Bontot, menika mila boten kenging kapaiben utawi dipun lepataken, nanging menawi Ki Lurah boten pitados dhateng aturipun lare ingkang sanadyan linahiraken dening Kere ingkang Minggah Bale, nanging lare menika taksih turasipun Ki Tambak Kapisan, taksih anakipun Raden Riyasa lan Ki Lurah pilih nggega wicantenipun tiyang ingkang namung anakipun Tiyang ingkang pejahipun awit nglalu ing pakunjaran sarana ngendhat mawi iket ing usuking pakunjaran, jalaran boten wantun ndhadhagi wirang jalaran sampun tumindak kados dene tumindaking kewan, inggih menika badhe mrosa asmara anak kuwalonipun piyambak. Menika ingkang kapireng aneh lan boten pinanggih ing nalar……..”.

       “Setan alas, maling ora genah, wani-wani gawe pitnah marang wong sing wis ora ana, iki jalukanmu!” dereng ngantos rampung anggenipun wicanten Puranta, karumiyinan pambengoke Ki Waruju inggih Ki Bebau Kidul ingkang wicanten ngaten menika sarwi sinarengan mencolot lajeng andugang sirahipun Puranta.

       Boten nginten duginipun bilahi, kenging duganganipun Ki Bebau Kidul ingkang sakayangipun, Puranta rebah dhawah glangsaran ing joganing pendhapa Kalurahan. Nanging gandheng Puranta rumiyin nate katuntun ing reh kanuragan dening tiyang sepuhipun, boten dangu anggenipun dhawah ugi lajeng saged tangi, ngadeg sarwi pasang kuda-kuda, siyaga ngadhepi Ki Waruju ingkang sampun ngliga kerisipun. Lan boten tebih ing wingkingipun Ki Waruju, jebul Ki Jagabaya Bontot ugi sampun siyaga kanthi nggegem gaganging pedhangipun ingkang sampun dipun liga.

 

Ana candhake.