SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (036)

 36.

            Puranta lan Sirep ingkang ugi mangertos lan mireng pambekering kapal-kapal kala wau, rumaos ngungun. Adat ingkang sampun, kapal nggadhahi polah ingkang makaten, jalaran sumerep sato galak ingkang piyambakipun boten wantun ngadhepi utawi wonten tiyang musthi dedamel ingkang badhe misakit piyambakipun. Kamangka wiwit kala wau, Puranta mangertos boten wonten tandha-tandha bilih ing papan mriku wonten panunggalaning kewan galak kados dene Sima gembong utawi Sima Tutul ingkang luru mangsan. Nanging Puranta inggih namung kendel kemawon, kajawi ajrih yen ngantos kadenangan tiyang-tiyangipun Bebau Kidul ingkang nembe dugi, ugi tenaganipun mila sampun telas kadya kakuras. Dados saupami wonten macan ingkang luru mangsa ingkang nubruk piyambakipun, Puranta inggih boten badhe saged ngendhani menapa malih nganto lumawan.

            “He kanca-kanca obormu padha uripna!” tiyang ingkang kala wau reraosan kalih kancanipun mbengok ngaba andhahnipun murih nyumet oboripun “sajake neng ngarepe dhewe ana wong ndhelik lan arep ndingkik, mbok menawa wae tunggale Sabekti sing mau wis kasil ngglembuk Puludan sakancane”.

            Boten mawi wangsulan, tiyang-tiyang lajeng sami nyumet oboripun piyambak-piyambak. Boten dangu ing wana mriku sampun padhang awit kacolokan obor ageng-ageng ingkang cacahipun wonten pitu. Sepinten kagetipun Puranta, Sirep lan tiyang-tiyang ingkang sami nunggang kapal kala wau, dupi kawontenan sampun ketingal padhang. Ing ngajengipun Puranta lan Sirep sami linggih, wonten Sima Pethak ingkang agengipun meh sagajah-gajah cacah kalih, ingkang sami ngisis siyung lan mripatipun mencorong abrit, siyaga badhe nubruk lan ngrangsang dhateng para tiyang ingkang sami kekapalan wau. Ketingalipun sima kalih ingkang warninipun pethak menika rumaos boten remen awit tiyang-tiyang sami nyumet obor. Ketitik Sima kekalih lajeng sami nggereng sareng, suwantenipun kuwawa damel horeg siti ing sakanan keringipun.

            Tiyang-tiyang srayanipun Bebau Kidul menika sami miris sumerep Sima ingkang agengipun kelangkung-langkung menika, langkung malih sasampunipun mireng panggerenging sima kekalih. Boten sranta, pangajenge tiyang ingkang sedaya cacah sedasa menika lajeng prentah, kanca rowangipun dipun ajak mlajar sesarengan. Kapal-kapal ingkang waunipun sampun beker-beker ajrih, dupi lisipun sinendhal dening ingkang nunggang kaajak mlajar wangsul, inggih lajeng nggemprang mlajar kados kasawataken plajengipun. Obor-obor ingkang wau dipun cepengi dening tiyang-tiyang ingkang sampun sami mlajar wau, dipun buccal makaten kemawon, ndadosaken papan mriku panggah padhang. Temah Puranta kanthi cetha saged ningali Sima Kalih ingkang agengipun boten kantenan menika mlampah kados badhe nguber tiyang-tiyang ingkang nembe mlajar.

            “Aneh, kok dumadakan ana macan semono – mono gedhene, kuwi bangsane macan apa Kakang?” pitakenipun Sirep sareng sima kekalih sampun boten ketingal ing ngajengipun.

            “Aku ora ngerti Sirep” wangsulanipun Puranta “Sasuwene aku urip, ngerti yen macan sing rupane putih kuwi ora mung ing dedongengan ya lagi iki mau, luwih-luwih gedhene macan-macan mau tak kira kliwat saka tikel kaping telune macan gembong sing gedhe dhewe. Lan maneh tekane saka ngendi, aku babar pisan ora ngerti”.

            “Lha banjur macan-macan mau menyang ngendi Kakang?” Sirep pitaken malih.

            “Katone arep mburu wong-wonge Bebau Kidul sing mlayu mau, embuh arep dikapakne aku ora ngerti. Ya mesakne yen nganti ana sing dadi pakane macan loro kae mau” wangsulanipun Puranta.

            “Nanging wong-wong mau padha mlayokne jarane Kakang, dadi ya mbok menawa ora bakal katututan” Sirep lajeng wicanten “atake macan kae mau banjur mbalik mrene maneh, nek kahanane awake dhewe kaya ngene banjur piye carane mlayu golek slamet Kakang?” .

            Puranta unjal ambegan landhung, lajeng wangsulan :

            “Ora sah ngebot-eboti pikir kanggo mangsuli pitakonan sing cetha nek ora ana wangsulane. Luwih becik awake dhewe nata ati, ing sajroning kahanan kaya mangkene iki, mung marang Gusti awake dhewe bisa masrahake pati lan urip, awit pati lan uripe titah kuwi gumantung kersane sing Kagungan Patil an Urip, ya iku Gusti Sing Maha Agung. Yen Gusti ngersakne awake dhewe isih kudu nglakoni urip ing lumahing bumi kaya saiki iki, mangka Gusti ora bakal kangelan paring sarana murih awake dhewe panggah urip. Kosok baline, yen Gusti ngersakne awake dhewe ngalih saka alam kang saiki dipanggoni menyang alam liya sing jarene luwih langgeng kuwi, awake dhewe ya ora bakal bisa suwala. Mung wae, sabegja-begjane titah kuwi ora ana sing ngungkuli begja lan mulyane titah kang bisa raket marang Gustine. Mula tinimbang awake dhewe mung nggagas marang lelakon sing arep teka sing awake dhewe ora bisa nggambarake kaya apa wujude, luwih becik yen awake dhewe nindakne laku samadhi, muji lan dikir marang Gusti Kang Maha Wicaksana”.

            “Iya Kakang, yen pancen ngono butuhku mung arep manut lan miturut apa sing dadi kersa ndika wae” wangsulanipun Sirep.

            Kekalihipun tumuli kendel, nata ilining napas nyawijekaken cipta kangge masrahaken jiwa lan raga dhateng Gusti Ingkang Maha Wicaksana. Sasampunipun saged nata lampahing angen-angen lan manah, nyawijekaken antawisipun nalar lan pangraos lan sedaya kapasrahaken dhateng Purbaning Gusti Ingkang Maha tan kena Kinaya Apa. Ing ngriku Puranta lan Sirep ketingal ayem lan tentrem kawontenanipun. Sadaya panandhanging gesang sampun boten kraos malih, ingkang wonten namung raos ayem lan tentrem bebasan sampun manunggal kalihan kersaning Gusti.

            Dumadakan wonten angin sumilir ingkang mbekta ganda arum, dede gandaning sesekaran ingkang tuwuh ing wana mriku, nanging gandanipun kayu cendhana wangi. Wongsal-wangsul angin menika ngelus-elus praupanipun Puranta lan Sirep, temah kekalihipun lajeng amungkasi anggenipun sami lampah samadhi. Radi kaget lan semu nratab sasampunipun Sirep lan Puranta ambikak mripatipun. Jebul Sima Pethak ingkang kala wau kesah kakinten mbujung plajaring tiyang-tiyangipun Bau Kidul, sak mangke sampun njerum boten tebih ing ngajengipun Puranta lan Sirep. Saderengipun Puranta lan Sirep ical kagetipun, kados tiyang nedahaken mawi janggutipun, salah satunggal saking Sima kekalih menika suka sasmita dhateng Puranta lan Sirep. Lan nalika Puranta ningali dhateng papan ingkang katuduhaken Sima kala wau, ing mriku jebul sampun wonten Pisang Raja Satangkep ingkang ageng-ageng lan nedhengipun mateng. Sareng Puranta sampun ningali pisang ingkang katedahaken kala wau, Sima kekalih lajeng kados kucing ingkang lulut, manthukaken sirahipun lan saderengipun Puranta lan Sirep ngucap menapa-menapa, Sima kekalih lajeng ngadeg, mecolot dhateng gegrumbulan ical boten wonten tilasipun malih.

            “Jebul Gusti isih kepareng ngersakne awake dhewe nutugne urip ing alam donya iki, Sirep” Puranta ngajak gineman semahipun “aku ora bisa ngarani macan putih loro mau bangsane malaikat kang memba rupa, utawa dewa sing salin warna, sing cetha lumantar Macan Putih loro mau Gusti wis kepareng nylametake awake dhewe saka wong-wonge Bebau Kidul sing mbujung laku, kaping pindho gandheng awake dhewe isih kadhawuhan nutugne urip, mula awake dhewe ya kudu nindakne laku sing dibutuhake raga kanggo urip ya iku panunggalane mangan ngombe lan sapiturute, Macan Putih loro mau wis aweh sasmita marang awake dhewe supaya mangan gedhang raja satangkep sing neng ngarepe dhewe iki, merga Gusti Kang Maha Wikan pirsa yen wiwit esuk mau awake dhewe durung klebon panganan apa-apa”.

            “Iya Kakang” Sirep wangsulan lajeng mendhet pisang setangkep anggenipun milari Sima Pethak kala wau, dipun pothel satunggal lan dipun ulungaken dhateng Puranta.

            “Kowe kudu tansah eling Sirep” kalih nampani pisang ingkang dipun ulungaken sisihanipun Puranta wicanten malih “Gusti kuwi maringi pangan marang manungsa murih manungsa gelem padha mangan kanggo njaga ragane supaya bisa awet, dadi aja nganti manungsa duwe pangira  kang ora pas, kang ngira manawa kuwajiban mangan kuwi mung kanggo nuruti karepe hawa napsu, yen kongsi kleru nggone ngecakne kuwajiban mangan iki bakal nuwuhake kapitunan marang raga sing kudune dijaga murih awete, nanging malah disikara sarana nuruti malah anguja hawa nepsune”.

            “Iya Kakang” wangsulanipun Sirep kalihan mothel pisang setunggal malih kangge awakipun piyambak “pitutur lan piwulange Kakang bakal tansah tak eling-eling lan mbesuk samangsa-mangsa Gusti kepareng paring anak marang awake dhewe, kabeh piwulang saka Kakang bakal genti tak wulangake”.

            “Sokur yen pancen mangkono Sirep” Puranta nglajengaken anggenipun wicanten “ujaring para winasis nyebutake biyung ngono guru kang kapisan tumraping manungsa. Dadi apa sing diwulangake Biyung marang anake bakal dadi dhasar lakuning uripe titah. Akeh bocah sing satemene isih resik lan suci, merga saka klerune laku sing ditempuh wong tuwane malah ndadekne bocah sing suci kuwi mau dadi bubrah ora karuwan, mung merga klerune wong tuwane”.

            “Iya Kakang, pancene dadi wong tuwa kuwi kudu ngati-ati, aja nganti anak sing ora ngerti kenthang kimpule dadi bubrah uripe merga wong tuwane” wangsulanipun Sirep.

            “Lan kang ora kalah wigatine, minangka wong tuwa kang duwe kuwajiban aweh pangane anak sing durung bisa golek pangan dhewe, aja nganti aweh pangan marang anak kuwi pangan sing asale saka tumindak sing ora bener, pangan saka asil colong jupuk, ngapusi utawa ngrebut pangane wong liya” Puranta suka tutur malih.

            “Iya kakang”.

            Ngantos dangu tiyang kalih niku anggenipun sami rembagan, tanpa kraos kekalihipun sami anggenipun ketileman piyambak. Nglilir-nglilir nalika mireng suwantening ayam wana ingkang sami kluruk, ing wanci gagat rahina. Gandheng kekalihipun sami boten sumerep sumber toya utawi lepen ingkang caket kalih papan mriku, kekalihipun angggenipun nindakaken sembahyang gagat rahina inggih sesucinipun mawi lebu kados kala wingi sonten.

            Rampung anggenipun sami sembahyang, Puranta ngajak semahipun nglajengaken lampah murih sansaya tebih kalihan Kalurahan Tambak. Salebeting manahipun tiyang kalih menika wonten raos kuwatir menawi taksih caket kalihan Kalurahan Tambak badhe kepanggih titiyangipun Bebau Kidul menapa dene Jagabaya Bontot. Boten sande menawi ngantos kepanggih, tartamtu badhe tuwuh pasulayan malih. Kanthi rekaos Puranta tuwin Sirep nglajengaken lampah.

            Dumadakan ing manahipun Puranta tuwuh gagasan enggal, menika linandhesan pocapipun Puludan kala wingi saderengipun Sabekti sakancanipun dugi. Inggih menika ingkang dipun arah pejahipun menika estunipun namung Puranta dede Sirep. Pramila Puranta kepengin nglampahi kasangsaran awit katundhung Saking Kalurahan Tambak  menika piyambakan kemawon. Sirep badhe kaparentah murih wangsul kemawon. Puranta sampun rila lan legawa menawi Sirep badhe emah-emah malih kalihan priya sanes, sauger Sirep boten katut rekaos awit tumut piyambakipun. Nanging Sirep langkung setya dhateng Puranta.

            “Ing wasana kula lajeng kepanggih jengandika menika, mBah Tambak” Puranta mungkasi nggone crita marang aku.

            “Iya, iya dadi satemene nggon ndika wong loro lunga saka Kalurahan Tambak kuwi durung suwe ya? Lagi rong dina saka kepethuke ndika karo nggon ndika budhal ninggalake Kalurahan Tambak?” aku genti takon maneh marang Puranta lan Sirep.

            “Leres mBah” wangsulane Puranta “menawi dipun etang ngantos sapriki inggih watawis sampun sepeken langkung, tiyang anggenipun mBah Tambakj ngupakara kula ngantos dados waras kados makaten menika saemut kula sepeken inggih langkung”.

Merga saka critane Puranta sing mangkono kuwi, aku dadi kelingan yen durung suwe sadurunge aku kepethuk Puranta lan Sirep, ing papanku kene ketekan dhayoh saka Kraton Pangayoman sapukawate Kang Mbok Ratu Setyawati sing aran Ki Jurudah lan Ki Prasanta.

 

Ana candhake