SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (037)

 

37.

            Aku mau ya ora ngira yen Ki Jurudah apa dene Ki Prasanta sing tau tukaran karo aku jaman semana isih gelem sanja ing panggonanku iki. Lan bares wae, aku ya wis rada pangling karo senapati Kraton Katentreman loro kuwi, merga sandhang panganggone beda banget karo jaman ketemu aku biyen. Sing dienggo ora beda karo sandhang panganggone wong padesan sing kerep tak weruhi. Ora krasa, aku ya banjur nyawang kahananku dhewe sing saiki ya wis beda adoh karo jaman aku kepethuk Kang mBok Setyawati biyen. Jaman aku isih nganggo jeneng Raden Bagus Suwanda. Nadyanta mangkono, aku wis ngerti nek wong loro kuwi dudu manungsa lumrah, jalaran mokal banget nek manungsa lumrah bisa nemoni aku ing alamku sing saiki iki, tanpa ana palilah saka aku luwih dhisik.

            “Mosok ndika pangling karo aku Gus Wanda?” pitakone Ki Jurudah nalika sepisanan teka neng ngarep omahku.

            “nDika iki sapa? Ing kene wis ora ana Raden Bagus Suwanda!” wangsulanku karo namatne praupane wong loro kuwi gentenan.

            “Iya aku wis ngerti nek Raden Bagus Suwanda wis ora ana sing ana rak mBah Tambak ta?” Ki Prasanta genti sing guneman. Ya suwarane Ki Prasanta kuwi sing ndadekne aku kelingan nek wong loro kuwi Ki Jurudah karo Ki Prasanta.

            “Ki Jurudah lan Ki Prasanta…….?” Alon-alon lambeku menga nyebut jenenge senapati Kraton Katentreman kuwi.

            “Sokur, gene ndika wis bali kelingan marang aku wong loro iki” wangsulane Ki Jurudah karo ngguyu.

            Wong loro kuwi banjur tak jak mlebu omah, tak jagongi kaya lumrahe tamu. Bareng wis rada sauntara kabar kinabaran bab kaslametan, Ki Jurudah banjur ngandhakne apa sing dadi sedyane teka ing papanku iki :

            “Ana kabar sing wigati sing klebu kabar kang nyenengake kanggo ndika mBah Tambak” kandhane Ki Jurudah alon “Kanjeng Ratu utusan aku karo Adhi Prasanta mrene iki, saprelu ngabarake yen ora suwe maneh ndika bakal mundhak drajat”.

            “Mundhak drajat Ki?” aku durung nyandhak karo karepe Ki Jurudah kuwi.

            “Bener” sing wangsulan genti Ki Prasanta “laku patobatan ndika wis kari sethithik maneh, nek wis rampung, ndika bakal diterne dening Gustiku Setyawati marak marang Kanjeng Sinuhun Brawijaya sing saiki jumeneng ing Gunung Lawu kanthi sebutan Kanjeng Sunan Lawu, ndika bakal dadi siswa lan pandhereke Kanjeng Sunan Lawu kanggo nyampurnakne laku ndika, murih ing mbesuke bisa bali ing jaman kelanggengan kanthi tentrem ora kesasar awor brekasakan”.

            “Matur nuwun banget Ki Jurudah lan ndika Ki Prasanta awit kabar saka ndika sakloron iki” wangsulanku ayem wae “lan aku banget nedha nrima marang Kanjeng Ratu Setyawati sing jebul isih kagungan rasa welas lan mesakne marang aku titah sing kakehan dosa iki. Yen pancen bener apa sing ndika kandhakne mau, nyata-nyata kuwi sawijining kanugrahan sing tanpa upama marang wong sing wis dosane akeh kaya aku iki”.

            “Aja nemen-nemen nggon ndika nelangsa, mBah Tambak” Ki Jurudah mesem amba “satemene meh kabeh titah sing tau dadi manungsa, kuwi tau tumindak luput lan nate tumindak dosa. Nanging yen titah kang kaya mangkono kuwi, klebu ndika lan aku apa dene Adhi Prasanta iki, isih duwe kapitayan yen sepira gedhening kaluputan sing tau dilakoni bakal dingapura dening Gusti yen ta gelem nyuwun pangapura kanthi nindakne laku patobatan kang bener, kaya sing ndika tindakne saiki iki. Awit sepira gedhening dosane kawula tuhu isih Agung Maha Pangapuraning Gusti”.

            “Iya Ki Jurudah” wangsulanku “senadyan temene aku ora wani ngarep-arep kanugrahan kajaba pangapura saka Hyang Kang Maha Agung marang kabeh dosa lan kaluputanku, apa aku luput yen aku kepengin weruh mbesuk kapan kanugrahan sing ndika critakne saka Kanjeng Ratu ing Kraton Pangayoman bisa tak tampa?”.

            “Miturut dhawuh sing tak tampa saka Kanjeng Ratu, ora suwe maneh” wangsulane Ki Jurudah “ya kuwi sawise anggon ndika aweh pitulungan marang titah kang kaaniaya, anyukupi kanggo sangu laku ndika budhal menyang papan dununge Kanjeng Sunan Lawu. Lan salah siji saka sing tak kandhakne sing keri dhewe iki, sajroning wektu sing ora suwe ing papan kene bakal ana wong sing mbutuhake pitulungan jalaran kaaniaya kamangka tanpa dosa. nDika aja takon maneh, kapan wong sing susah lan mbutuhake pitulungan kuwi teka. Mengko wae yen wis ndika tulungi nganti pulih tenagane wong sing nampa pangaiaya mau, pitulungan sabanjure bakal ndika lakoni bebarengan karo aku lan Adhi Prasanta. Kuwi dhawuh saka Kanjeng Ratu ing Kraton Katentreman. Wis ngono wae, kabar sing tak aturne marang ndika, saiki aku arep bali dhisik menyang Kraton Pangayoman. Awake dhewe bareng-bareng ngenteni tekane wong sing mbutuhake pitulungan kuwi, ndika ngenteni neng kene dene aku ngenteni ana Kraton Pangayoman kana”.

            Bubar muni ngono kuwi, Ki Jurudah lan Ki Prasanta banjur mesat lunga ninggalne aku.

            Pirang-pirang dina apa sing dikandhakne Ki Jurudah karo Ki Prasanta kuwi tansah ngranuhi pamikirku. Ora merga aku selak kepengin nampa kanugrahan kaya sing dikandhakne Senapati Kraton Pangayoman  loro mau, nanging aku kuwatir yen nganti ana wong sing liwat utawa teka ing papanku kene, sing mbutuhake pitulungan kuwi, aku ora ngerti. Nanging jebul awit saka Maha Asihing Gusti, wasana sing tak enteni wis teka, ya sing wujude Puranta karo sisihane sing jeneng Sirep kuwi mau.

***

            “Inggih, mBah Tambak” sasampunipun radi dangu mBah Tambak kendel nyariyosaken lelampahanipun Puranta, Ki Sarkara lajeng sumela atur “mila saestu mesakaken lelampahanipun Puranta ingkang ndika cariyosaken kala wau “lajeng kados pundi candhaking cariyos sasampunipun mBah Tambak paring usada dhateng pun Puranta?”.

            “He he he …..” mBah Tambak gumujeng “ketoke ndika ya melu ngrasakne susah lan sedhihe wong sing jeneng Puranta sing tak critakne marang ndika iki mau, Ki Sarkara?”

            “Leres mBah” wangsulanipun Ki Sarkara “Puranta ingkang estunipun taksih trahing Kusuma rembesing madu, ingkang nggadhahi budi tuwin pakerti ingkang sae, parandene ngundhuh lelampahan ingkang sakalangkung mrihatosaken kados makaten…….”.

            “nDika kliru Ki Sarkara” mBah Tambak munggel rembag “Puranta durung ngundhuh nanging lagi nandur, malah nganti dina iki uga olehe nandur durung rampung dadi ya durung panen.Awit satemene ing jagad padhang iki mula papan kanggo nenandur, lan woh sing bisa diundhuh saka anggone nandur kuwi, lagi bisa diraksakne sawuse manjing alam kang langgeng. Yen ta ana siji loro sing katone undhuh-undhuhan, kuwi satemene dudu undhuh-undhuhan kang sejati. Kaping pindhone ndika aja duwe panyangka dumeh trahing Kusuma banjur ora nemu ing urip iki kasangsayan kaya sing dialami Puranta ngono kuwi. Jalaran jenenge trah kuwi beda karo sing nurunake, dadi kusuma utawa dadi wingka kuwi dumunung ana lakuning manungsa dhewe-dhewe, ora gumantung marang sapa sing nurunake. Malah ana kalane watu sing maune katon arep dadi inten merga kleruning laku bisa dadi watu gombong lan kosok baline. Kaya lelakone Puranta sing durung rampung nggonku nyritakne iki mau”.

            “Inggih mBah” Ki Sarkara ngrumaosi lepating ucapipun “matur nuwun awit piwucalipun mBah Tambak dhateng kula bab kencana lan wingka saha inten lan sela gombong menika. Menawi ta kaparengaken, kula malah lajeng kepengin sumerep kados pundi sambeting cariyos lelampahanipun Puranta, ambok bilih kanthi makaten kula saged sinau niru laku ingkang sae saha mbudidaya nyingkiri lampah ingkang kirang prayogi”.

            “Iya Ki Sarkara” mBah Tambak ketingal remen mireng aturipun Ki Sarkara “satemene wis akeh sing bisa ndika dadekne pituduh kanggo sangune laku ndika nglakoni urip kanthi ngrungokne crita lelakoning uripku, wiwit dadi anak Panewu nganti dadi putra angkate Gusti Menggung sing wasana dadi wong prayangan kaya saiki iki. Nanging nek ndika isih kepengin nambah kawruh sarana ngrungokne critane Puranta, iya bakal tumuli tak tutugne caritane”.

            “Inggih matur nuwun mBah Tambak”.

            mBah Tambak kendel sakedhap, lajeng nutugaken anggenipun cariyos : Sawise tatu-tatune waras, awake bali pulih Puranta lan Sirep banjur kandha marang aku yen arep nutugne laku.

            “Lemah teles, Gusti Allah ingkang males, mBah Tambak” kandhane Puranta sing dijejeri Sirep marang aku “awit pambudidaya sarta pitulungan saking jengandika, kula sampun waras, sampun pulih kados wingi uni, malah kepara menika sarandhuning badan keraos langkung sakeca. Inggih awit saking menika, keparenga kula kalih semah kula nyuwun pamit badhe nutugaken lampah”.

            “Lha ndika arep menyang ngendi?” pitakonku “apa arep nutugne nggon ndika nggoleki Keris Kyai Pantek piyandele Kalurahan Tambak kuwi?”.

            “Kula dereng mangertos badhe dhateng pundi, babagan Dhuwung Kyai Pantek, kula inggih boten badhe madosi jer kula boten ngertos ing pundi mapanipun” wangsulane Puranta “angkah kula, kula badhe terus mlampah ngantos sakiyating badan kula. Sokur bage menawi salebeting mlampah menika mangke kula saged asung pitulung dhateng sok sintena ingkang kaleresan mbetahaken pitulungan kula”.

            “Oo, cethane ndika arep andon laku kanggo ndarmakne kabisan sing ndika duweni ngono apa piye?”

            “Kenging kawastanan makaten mBah” wangsulane Puranta .

            Aku meneng ora enggal wangsulan jalaran, ana sasmita sing mlebu ana kupingku yen arep ana tamu sing teka. Temenan kairing sumribiting angin esuk sing nggawa ganda arum, Ki Jurudah lan Ki Prasanta teka ing omahku maneh. Merga tekane tamu loro kuwi, wangsulan kanggo Puranta lan Sirep kasigeg.

            “Kaya sing tak kandhakne dhek emben kae mBah Tambak” durung nganti tak bagekne lan tak takoni kabar keslametane, Ki Jurudah wis mbukani rembug ngandhakne apa sing dadi sedyane “ya kuwi ana prakaryan sing kudu ndika tindakne bebarengan karo aku lan Adhi Prasanta, mesthine ndika uga wis weruh apa wujude gaweyan mau”.

            “Iya Ki Jurudah lan Ki Prasanta” wangsulanku alon “nanging ditepungake dhisik, mbok menawa ndika durung tau wanuh karo priyayi kakung putri sing lungguh ana ngarepku iki”.

            “Matur nuwun lan aku njaluk ngapura mBah Tambak” wangsulane Ki Jurudah karo ngguyu “ketang saka selak kepengin ngandhakne sedyaku, nganti aku lali tetepungan karo Angger Puranta lan Angger Sirep sing lungguh ing ngarep ndika iki”.

            Nek aku genah nek ora gumun yen Ki Jurudah lan Ki Prasanta wis ngerti jenenge Puranta lan Sirep. Nanging nek Puranta apa dene Sirep ya cetha olehe ngungun, merga selawase urip lagi pethuk iki, nanging kanyatane Ki Jurudah wis weruh sapa jenenge. Tanpa kedhep wong loro kuwi anggone namatne praupane Ki Jurudah lan Ki Prasanta, nelakake rasa gumune.

            “Aku iki kena diarani sanakane mBah Tambak iki Ngger Puranta lan Angger Sirep” Ki Jurudah guneman maneh sing genti katujokne marang Puranta lan Sirep “jenengku Jurudah lan sing neng sandhingku iki sedulurku lanang utawa adhiku, jenenge Prasanta. Bener ta, ndika iki sing aran Puranta, putrane Ki Lurah Tambak Kapisan lan sisihan ndika kuwi Sirep anake Ki Undhagi Sinung saka Kalurahan Tambak ?”.

 

Ana candhake