SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (040)

40.

            Puranta nyawang Ki Jurudah lan Ki Prasanta karo mripat sing nuduhake yen mbutuhake pitutur saka wong loro sing tau tetulung marang dheweke kuwi. Sanadyan ora kumecap tembunge Puranta, nanging wis ndadekne Ki Jurudah lan Ki Prasanta weruh lan ngerti apa sing dikarepake dening putrane Ki Tambak Kapisan kuwi. Ki Jurudah tumuli aweh sasmita marang Ki Prasanta supaya guneman luwih dhisik.

            “Angger Puranta” kandhane Ki Prasanta kanthi suwara sing sareh nanging keprungu manteb “kaya sing dikandhakne dening mBah Tambak mau, nek sing ora klebu nalar sadurunge jebul bisa kawujudan. Kaya upamane nek miturut petunge nalar, nglengkara ndika bisa nemokne Kyai Pantek sing ilange ora ndika kaweruhi sadurunge, sing njupuk sapa lan diselehne ing ngendi ndika ora ngerti. Nanging merga ndika kepethuk aku lan Kakang Jurudah ing omahe mBah Tambak iki, ndika bakal weruh ing ngendi dununge Kyai Pantek lan ndika bisa wae njupuk kanthi gampang Keris Piyandel Kalurahan Tambak kuwi”.

            “Menapa Ki Prasanta saha Ki Jurudah uninga ing pundi dunungipun Dhuwung Kyai Pantek?” Puranta nyela rembug mawa pitakonan.

            “Ora mung trima weruh Ngger” wangsulane Ki Prasanta “nanging Kyai Pantek wis dak slametake saka tangane wong duraka sing nedya njongkeng kawibawan ing Kalurahan Tambak”.

            “Sinten menika Ki Prasanta?” Puranta takon semu kaget.

            “Lho gajege ndika kuwi dikongkon nggoleki Keris Kyai Pantek ta? Ya gene teka takon sapa sing nyolong Kyai Pantek? Sing ndika butuhne kuwi Kyai Pantek apa sing njupuk Kyai Pantek?” Ki Prasanta takon karo suwara sing sareh, malah eseme uga ngrenggani lambene.

            Puranta tumungkul, ndhingklukne sirahe, ngrumangsani kaluputane sing seneng nyela rembuge wong tuwa sing lagi crita.

            “Nyuwun pangapunten Kyai, sumangga kalajengna anggenipun paring dhawuh” alon Puranta nyuwara njaluk pangapura.

            “Ora dadi apa Ngger” wangsulane Ki Prasanta karo ngguyu “tenane ngono aku apa dene Kakang Jurudah ya ora weruh sapa sing nyolong Keris piyandel Kalurahan Tambak kuwi. Aku karo Kakang Jurudah mung diparingi weruh dening Gustiku, Kanjeng Ratu Setyawati yen sisihane Nyai Burani ya iku pusaka rerenggan Kraton Ngiyom sing biyen tau diampil dening Kanjeng Sultan ing Pajang, dumadakan ngaton ana guwa sing manggon ing pinggiring Kali Lanang utawa kali Sumberlanang. Dening Kanjeng Ratu aku lan Kakang Jurudah kadhawuhan mulung Pusaka kuwi lan nggawa bali menyang Kraton Pangayoman, jalaran ing guwa kono kuwi mau Keris pusaka kuwi lagi dikunjara dening Jim sing dadi sesembahane manungsa”.

            “Gek kuwi Jim sapa no Ki Prasanta?” genti aku sing nyelani takon karo setengah ngguyu.

            “nDika kuwi senengane kok ya nyela-nyela ta mBah Tambak?” Ki Prasanta rada sengol olehe mangsuli pitakonku “mesthi wae aku ya ora ngerti wong Kanjeng Ratu ora paring weruh Jim kuwi sapa jenenge!”.

            “Lha sabanjure kepriye?” aku takon maneh.

            “Ndika rungokne ta, aku tak crita dhisik mengko nek wis rampung ndika utawa Angger Puranta kena takon, critaku sing endi sing kurang cetha!”

            “Iya nanging ya karo disambi ta suguhan sing mung sa-anane kuwi” wangsulanku.

            “Sing disambi apa?” Ki Prasanta takon karo mesem kecut “jeneh sing ana mung kendhi, sing embuh kothong embuh ana isine kuwi, kok kongkon nyambi?”.

            Sing ana kono kabeh padha ngguyu bareng, dadi kahanan malih ora kaya mau sing ketok angker. Sirep bojone Puranta, wangune wis krasa karo sasmitaku. Wong wadon kuwi banjur mundur arep menyang pawon, yasa suguhan kanggo dhayoh-dhayohku.

            “Cekaking crita” Ki Prasanta banjur nutugne critane maneh “kanthi gampang Keris kuwi bisa tak jupuk lan tak gawa bali menyang Kraton Pangayoman tak aturake marang Gusti Ratu Setyawati”.

            “Lha bareng Keris kuwi wis tak aturne ing ngarsane Kanjeng Ratu” genti Ki Jurudah sing nutugne critane Ki Prasanta “Kanjeng Ratu banjur paring dhawuh yen Keris sisihane Nyai Burani kuwi jenenge Kyai Pantek. Biyen tau diampil dening Kanjeng Sultan Adiwijaya kanggo sipat kandel putra lembu petenge sing arep kajumengake Lurah ing Tambak. Kanjeng Ratu ngeparengake Kyai Pantek diampil dening Sultan Adiwijaya nanging ora kanggo selawase, Kanjeng Sultan kaparingan wektu suwene satus tahun, yen wis satus tahun Kyai Pantek bakal kapundhut bali dening Kanjeng Ratu Setyawati”.

            “Nuwun sewu kapeksa aku nyelani Ki Jurudah” aku nyela rembug “anggon ndika kadhawuhan njupuk Kyai Pantek kuwi wektune kapan? Merga tak gandhengne karo rawuh ndika ing papan kene iki kira-kira wis ana sesasinan, gek Keris Kyai Pantek Sipat kandel kalurahan tambak kuwi olehe ilang saka plangkan durung suwe, watara sesasi durung ana”.

            “Iya mBah Tambak” Ki Jurudah wangsulan karo mesem amba “Pancen anggonku mboyong Kyai Pantek saka Guwa ing Pinggir Kali Sumberlanang kuwi watara setahun kepungkur, dadi satemene ilange Kyai Pantek saka Plangkan Kalurahan Tambak ya luwih saka setahun kepungkur, cethane isih ing jaman sing jumeneng Lurah isih Raden Riyasa. Nanging ora ana sing padha ngerti jalaran Jim sing njupuk Kyai Pantek kuwi nyata julig. Klawan kekuwataning ciptane bisa yasa keris sing wujude padha karo Kyai Pantek sing dicolong kuwi banjur dipapanake ing plangkane Kyai Pantek sing ana Kalurahan Tambak. Dadi sing kanggo misuda Ki Jaswana dadi Lurah kae tenane ngono dudu Kyai Pantek sing sejati, nanging tiron Kyai Pantek yasane Jim sing ngunjara Kyai Pantek ing Guwa sing mapan sapinggire Kali Sumberlanang kuwi”.

            “Lha sing ilang lan didakwa dicolong Ki Puranta kuwi Keris sing endi?” aku takon maneh.

            “Ya wis genah ta mBah?” Ki Prasanta sing nyaut gunem “sing ilang jaman sing dadi Lurah Tambak kuwi Ki Jaswana, ya Tiron Kyai Pantek gaweyane Jim kuwi, dudu Kyai Pantek sing satemene kagungane Kanjeng Ratu Setyawati sing banjur diampil dening Kanjeng Sultan Pajang. Ngono kok ndadak ditakokne ta mBah?”.

            “He he he…aku kuwi murih cethane ngono lho Ki Prasanta” wangsulanku karo ngguyu “aja gampang nesu mundhak gelis tuwa……”.

            Ki Jurudah melu ngguyu, Puranta mung mesem amba. Nalika semana mbarengi metune Sirep saka pawon arep ngladekne wedang jahe kanggo wong sing padha jagongan neng jogan iki. Bubar ngetokne wedang, Sirep mlebu maneh metune wis nggawa Thiwul lembut sing dikrawu klapa lan dilalapi gula aren, dadi kena kanggo sarapan.

            “Lha nek ngene iki cetha nek kenek disambi” Ki Jurudah nyandhak cangkir jahene banjur disruput.

            “Lha nek sing njupuk Kyai Pantek sing tiron kuwi, aku ngerti lan saiki manggon neng ngendi aku ya wis ngerti, ya kuwi sing dikandhakne Adhi Prasanta sing nyolong kuwi wong sing kepengin njongkeng kawibawan ing Kalurahan Tambak” kandhane Ki Jurudah sawuse nyruput jahene banjur genti nyandhak pincuk sing isi thiwul lembut sing isih anget manget-manget kuwi.

            Durung ana sing nyauti kandhane Ki Jurudah sing keri dhewe iki, awit kabeh lagi padha repot nyandhak cangkir lan thiwule dhewe-dhewe. Kahanan dadi sansaya krasa gumyak.

            “Lha Kyai Pantek sing tiron kuwi apa ya wis ndika rawati Ki Jurudah?” karo arep nyruput wedang Ki Jurudah tak takoni.

            “Dening Kanjeng Ratu aku sakloron ora dikeparengake nguthik-uthik gaman tiron kuwi” wangsulane Ki Jurudah “nanging aku karo Adhi Prasanta kaparingan kuwajiban tansah ngulat-ulati satindak-tanduke wong-wong sing arep gawe kisruh ing Kalurahan Tambak kuwi kabeh lan yen wis tekan titiwancine aku kadhawuhan bareng-bareng tumandang kanthi ngajak mBah Tambak kanggo nylametake kawula cilik sing manggon neng Kalurahan Tambak”.

            “Critane wis tekan kene, mbarengi wetengku ya wis wareg pisan” Ki Prasanta genti sing guneman “saiki sing kurang cetha takokna, arep tak wangsuli kanthi senenging ati”.

            “Aku tak takon keri-keri wae” wangsulanku karo mesem “kareben Ki Puranta sing takon luwih dhisik”.

            “Matur nuwun mBah Tambak” Puranta nyauti rembugku banjur kandha marang Ki Jurudah lan Ki Prasanta “Nuwun sewu Kyai, menawi kaparengaken kula kepengin mangertos, sepisan sinten ingkang sampun nyidra Kyai Pantek ingkang sayegtosipun namung Pusaka Tiron menika? Kaping kalihipun Pusaka Tiron menika samangke kasingidaken dhateng pundi?”.

            “Sing njupuk pusaka sing ora asli kuwi Kyai Lopara, gurune Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot, maune Keris kuwi disimpen ana padhepokane Kyai Lopara, nanging sawise Angger Puranta lunga ninggalake Kalurahan Tambak, saiki Keris kuwi disingidake ing senthong tengahe omah ndika Angger Puranta” wangsulane Ki Prasanta.

            “nDika ngerti Ngger ya gene Keris kuwi diselehne ing senthonging dalem ndika?” Ki Jurudah genti nakoni Puranta.

            “Kula boten mangertos Kyai” wangsulane Puranta.

            “Miturut asiling pangrunguku saka anggone rembugan antarane Bebau Kidul, Jagabaya Bontot lan Kyai Lopara, kuwi arep kanggo ngapusi Ki Lurah lan kabeh kawula ing Tambak. Sepisan ngapusi yen sing nyolong keris kuwi nyata-nyata yen Angger Puranta, ketitik ketemune keris ana senthonge dalem ndika. Kapindho, ngapusi yen Ki Lopara kuwi duwe aji netra bathara temah ngerti panggonan kanggo nyingidake keris kuwi, kamangka satemene sing nyelehne kono ya Ki Lopara dhewe. Kaping telune arep ngapusi Ki Lurah lan para kawula sing padha ora ngerti lakon satemene, yen Bebau Tengah lan Bebau Sela sing ndombani Angger Puranta sing maune wis legawa ora melik dadi Lurah, banjur kethukulan rasa kepengin lan nglalekne prasetyane” Ki Jurudah banjur nggenahne wangsulan saka pitakone mau.

            “Dugi samanten kawengisaning manahipun Kyai Lopara miwah murid-muridipun Kyai?” Puranta katon yen banget nelangsa sajroning atine “manawi namung betahipun nyingkiraken kula saking Kalurahan Tambak, estunipun kula sampun trimah boten badhe wangsul dhateng Kalurahan Tambak malih. Nanging sareng Paman Bebau Tengah miwah Bebau sanesipun ingkang boten nocogi trekahipun Bebau Kidul ugi badhe dipun singkiraken malah kepara mbok menawi badhe kapidana awrat, menika ingkang nami boten adil”.

            “Pancen ora adil Ngger, jenenge wong murka sing dhemen tumindak culika mesthi adoh saka laku kang adil” Ki Prasanta genti sing guneman “nanging kuwi mau kabeh ana sing njalari, ya iku saka laku ndika kaya sing dikandhakne mBah Tambak ing ngarep, ndika kesusu nggugu marang nalar ndika sing madhakne lakuning nalare wong liya padha karo lakune nalar ndika dhewe”.

            “Inggih Kyai, saestu kula ngrumaosi lepat” wangsulane Puranta “samangke kaparenga Kyai Prasanta lan Kyai Jurudah miwah mBah Tambak paring kalidamar dhateng kula, pundi marginipun murih kula saged ndadosi ingkang risak jalaran saking lepating nalar kula”.

            Tak sawang Ki Jurudah apa dene Ki Prasanta padha manggut-manggut krungu panjaluke Puranta sing kaya mangkono kuwi. Panjaluk sing metu saka ati kang suci kanggo ndandani kahanan sing bubrah awit saka kleruning laku jalaran rumangsa bener nanging jebulane durung kapener.

 

Ana candhake.