SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (047)

 

47.

Para Bebau, Jagabaya, Pamong lan Sapukawating Kalurahan sing uga padha kaget merga tekane Puranta ing papan kono, sapandurat padha lali karo olehe wis padha siyaga gegaman dhewe-dhewe. Wong-wong sing padha ora percaya marang Lopara, ora ana sing aba banjur padha surak mawurahan, nelakne rasa senenge merga padha weruh Puranta sing wis bali kanthi kahanan sing ora kurang sawiji apa.

“Gus Puranta…..Gus Puranta……” jenenge Puranta disebut ambal-ambalan dening wong-wong kuwi kanthi suwara sing nuduhne yen atine lagi padha gambira merga tekane Puranta.

Wong-wong sing luwih percaya yen Puranta ora kaya sing dikondhangne dening Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot yen wis nyolong Kyai Pantek kuwi banjur padha ngangseg kepengin nyedhaki papane Puranta. Wong-wong kuwi katone padha nguwatirake keslametane Puranta, yen nganti sawayah-wayah dilimpe dening wong-wonge Lopara supaya cilaka. Mula wong-wong kuwi banjur padha mageri Puranta kanthi gegaman sing wis siyaga lan wis diliga saka warangakane.

Wong-wonge Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot uga ora meneng, banjur padha nyiagakne dhiri sawayah-wayah kaprentah kanggo tumandang ora bakal nguciwani. Jroning atine wong-wong kuwi sansaya cetha anggone mbedakne endi kanca sing dianggep setya lan bakal melu mulya lan endi mungsuh sing kudu dibrastha.

“Pangabekti kula mugi katur ing ngarsa jengandika Ki Lurah?” kaya ora ngreken apa sing dumadi ing sakiwa tengene, Puranta ngaturake bekti marang Ki Lurah karo praupan sing nuduhake gembiraning ati.

“Iya…iya… wis tak tampa“ Ki Lurah rada glagepan mangsuli atur pangabektine Puranta “nanging apa bener sing guneman iki adhiku Puranta sing pamit lunga lan ora niyat bali yen ora bisa nemokne Kyai Pantek sing wingenane ilang saka plangkan kae?”.

“Kula Puranta Ki Lurah, mokal ta menawi jengandika pangling kalihan kula, tiyang dereng dangu anggen kula kesah” wangsulane Puranta karo mesem “mila kula sampun wangsul, jalaran pikantuk berkah saha pangestu jengandika Ki Lurah, Kyai Pantek ingkang dipun dhustha dening salah satunggaling lelembat bangsa Jim lan kasingidaken ing satunggaling guwa ing pinggiring Lepen Sumberlanang, saged dipun pendhet malih dening utusanipun ingkang saleresipun kagungan Dhuwung Kyai Pantek, nuntek kaparingaken kula. Pramila Dhuwung menika tumunten badhe kula aturaken jengandika Ki Lurah mugi kenginga kaagem minangka Sipat Kandel kangge ngayahi jejibahan minangka Lurah ing Tambak menika”.

Wong-wong sing padha krungu tembung sing diucapne Puranta kuwi padha inget-ngetan karo kancane dhewe-dhewe. Lopara, Bebau Kidul lan Jagabaya Bontot katon nek mencereng karo nggathukne alise, wangune lagi nggagas mengku karep apa Puranta bisa kandha kaya mangkono mau? Wong wis cetha yen Keris Kyai Pantek lagi wae dipasrahne dening Lopara marang Ki Lurah lan saiki isih digegem ing astane.

“Piye?” Ki Lurah katon rada kaget krungu ature Puranta ngono kuwi mau, ora krasa Ki Lurah banjur ngulati Keris sing mau dipasrahne dening Lopara marang panjenengane “aku dadi sansaya bingung krungu kandhamu sing ngayawara kuwi Puranta. Kowe kandha yen wis nemokne Kyai Pantek? Kamangka lagi wae Kyai pantek ditemokne dening Kyai Lopara ing senthonging omahmu, banjur diulungne marang aku, iki wujude”.

Ki Lurah banjur nuduhne Keris sing ana astane marang Puranta. Banjur nutugne olehe ngendika :

“Kowe aja waton bisa guneman sing ora ana buktine Puranta!”.

“Nyuwun pangapunten ki Lurah” Puranta wangsulan sajak tatag tanpa ana rasa tidha-tidha, banjur nglolos Keris sing disengkelitne ing lempenge lan nutugne olehe wangsulan “kula wantun matur makaten menika cetha menawi wonten bukti lan nyatanipun. Menika Kyai Pantek ingkang satuhu wonten tangan kula, saha mugi Ki Lurah uninga, bilih Dhuwung ingkang jengandika asta menika dede Kyai Pantek ingkang satuhu, niku Dhuwung Tiron damelanipun Jim Ganjur ingkang nyolong Kyai Pantek ingkang sejati”.

Ki Lurah sansaya katon bingung krungu wangsulane Puranta ngono kuwi. Luwih bingung maneh bareng wong-wong sing ana kono padha alok pating cruwet ngandhakne yen luwih percaya marang apa sing diucapne Puranta.

“Aja gawe kisruh Gus!” dumadakan Lopara nyuwara banter semu nggetak marang Puranta “aja mbok tutug-tutugne nggonmu ngapusi Ki Lurah. nDika ngarani nek Keris sing diasta Ki Lurah kuwi mung tiron? Apa buktine? Apa ndika kandha mangkono kuwi murih Ki Lurah mbuwang Keris sing tak temokne neng senthonge omah ndika kuwi? Banjur ndika ijoli karo keris sing ndika gawa kuwi? Aja adol udhet marang bakul welut Gus Puranta!”.

“Kuwalik Ki Lopara!” dumadakan Bebau Sela sing olehe ngadeg cedhak karo Puranta genti nyuwara sing banter, mangsuli kandhane Lopara “sing ngapusi Ki Lurah lan wong-wong Tambak kuwi ndika, dudu Gus Puranta!”.

“Eh, Bebau Sela” Lopara semaur sengol karo mripat sing murup “ndika kuwi ngerti apa he?. Apa buktine nek aku wis ngapusi Ki Lurah lan wong Tambak kene he?. nDika kuwi Bebau nek guneman aja mung waton bisa mangap wae!”.

“Ha…ha…ha…” Bebau Sela ngguyu banter banjur wangsulan “wong sak mene mbane iki ora ana sing budheg Ki Lopara. Wis pindho aku lan wong sing ana latar iki diapusi melek-melekan. Sepisan sing ngapusi kuwi Ki Bau Kidul banjur ndika baleni maneh kanthi atur ing ngarsane Ki Lurah, jarene Gus Puranta wis mati dibadhog macan sing mBaureksa alas kidul kono lan ora bakal bisa kundur menyang Tambak kene, buktine? Iki Gus Puranta wis rawuh karo ngasta Kyai Pantek sing sejati, dudu Kyai Pantek tiron gaweyane dhedhemit sesembahan ndika kuwi!”.

“Setan kowe Bebau Sela!” Bebau Kidul nrambul rembug karo misuh-misuh “wani degsura ing ngarsane Guruku padha wae karo wis ngilani dhadhane Waruju!”.

“Nek rumangsa dikilani dhadhamu kowe arep apa Bebau Kidul?” dudu Bebau Sela sing aweh wangsulan marang Bebau Kidul, nanging Sabekti sing wiwit mau wis nggeget untu ngempet nesu “nek kowe arep nesu, nesua! tandhingmu aku, eman tenagane Ki Bebau Sela nek mung arep kanggo ngladeni setan rai manungsa kaya dhapurmu kuwi!”.

“Iblis laknat, setan alas kowe Sabekti!” Bebau Kidul nggetak, karo arep mara nyedhaki Sabekti.

“Cukup!!!” dumadakan Ki Lurah mbengok banter, ndadekne wong-wong padha kaget. Bebau Kidul uga banjur mandheg, ora sida marani Sabekti.

“Wis padha gedhe tuwa teka ora ana sing duwe duga” Ki Lurah nutugne olehe guneman karo ulat sing nuduhne gelaning penggalihe “ana Lurahe lagi judheg nalare nggagas kisruhing kahanan, ora urun panemu murih padhange malah padha bedhigasan pamer kasudiran dhewe-dhewe!”.

“Nyuwun pangapunten Ki Lurah” Bebau Sela gage anggone nyuwun pangapura marang Ki Lurah banjur ndhingklukne sirahe tumungkul ngingeti lemah.

“Kula ugi nyuwun pangaksami Ki Lurah” Sabekti nerokne ucap lan sikepe Bebau Sela.

Ki Lurah ora aweh wangsulan malah banjur nakoni Lopara :

“Menika kados pundi Ki Lopara? Ing mriki dumadakan wonten Dhuwung Kyai Pantek cacah kalih, setunggal ing tangan kula menika lan ingkang setunggal malih dipun beta dening Dhimas Puranta. Menika ingkang leres lan tuhu-tuhu Kyai Pantek ingkang pundi?”.

“Keparenga matur Ki Lurah” Lopara guneman sareh marang Ki Lurah “jengandika kala wau sampun mirsani kanthi titi wujuding Dhuwung Kyai Pantek ingkang kula aturaken, lan jengandika sampun uninga bilih ingkang kula aturaken menika tuhu Kyai Pantek saestu, pusaka Piyandel Kalurahan Tambak. Kula kinten jengandika badhe langkung wicaksana, boten badhe kengguh kanthi wontenipun tiyang ingkang ngaken menawi mbeta Dhuwung Kyai Pantek malih”.

Kahanan malih tintrim, Ki Lurah ora enggal nanggapi ature Lopara sing panggah ngukuhi yen Kyai Pantek sing satuhu kuwi iya Kyai Pantek sing dijupuk saka senthong omahe Puranta. Sajake Ki Lurah bisa nampa apa sing dikandhakne Lopara, nanging uga ora gampang anggone arep nampik marang apa sing dikandhakne Puranta. Puranta dhewe katon durung arep guneman apa-apa, sajake isih ngenteni apa sing arep dikandhakne Ki Lurah sawuse nampa ature Lopara. Kahanan sansaya mundhak tintrim.

“Nuwun sewu Ki Lurah” dumadakan Bebau Tengah sing wiwit mau ora obah lan ora guneman apa-apa guneman matur marang Ki Lurah.

“Iya, piye Ki Bau Tengah?” Ki Lurah aweh wangsulan lan nakoni apa karepe Bebau Tengah.

“Lepat nyuwun pangapunten” Bebau tengah wiwit ngaturake panemune “mila ewet kedadosan ing dinten menika, boten kanyana-nyana ing mriki wonten Dhuwung Kyai Pantek cacah kalih. Miturut pamanggih kula, kangge mbentenaken pundi ingkang satuhu lan pundi ingkang tiron menika saged kapirsanan sesarengan, Kyai Pantek satuhu tartamtu langkung ketingal murup pamoripun katimbang ingkang tiron. Menawi boten makaten, kula pitados bilih Dhuwung Pusaka menika nggadhahi watak ingkang boten benten kalihan manungsa, liripun boten badhe rila menawi wonten dhuwung sanes ingkang dipun aken kados dene piyambakipun, menawi dhuwung kalih menika kasandhingaken salah satunggal tartamtu badhe boten narimahaken menawi piyambakipun dipun kembari. Samangke menawi kaparengaken udhu pamanggih, kula mrayogekaken Ki Lurah migunakaken salah satunggal saking atur kula menika. Inggih manawi atur kula kirang mranani penggalih jengandika Ki Lurah, kula nyuwun pangaksami”.

Ki Lurah sajak sarujuk karo panemu sing diaturne Bebau Tengah ngono kuwi mau. Ki Lurah wangune uga duweni panemu yen pamor sing ana Kyai Pantek sing satuhu bakal luwih katon merbawani tinimbang Kyai Pantek sing mung tiron. Nanging kanggo nuduhake yen ora mung nggugu salah sijining panemu, Ki Lurah banjur nakoni wong-wong sing ana kono kabeh :

“Kepriye para sedulurku kabeh? Aku bisa nampa apa sing dadi panemune Ki Bau Tengah iki, nanging mbok menawa ana sedulur liyane sing duwe panemu sing kira-kira luwih becik lan luwih gampang dicakne, tak jaluk aja ana sing duwe rasa ewuh utawa pekewuh luwih-luwih wedi ngandhakake panemune ing kene saiki. Aku ora seneng yen saiki padha meneng, nanging bareng wis rampung lagi padha gumreneng!”.

Ora ana wong sing guneman apa-apa, mratandhani wis padha sarujuk karo apa sing diaturne Bebau Tengah mau.

“Ora ana sing arep udhu panemu maneh?” sepisan maneh Ki Lurah nanting marang wong-wong kuwi kabeh “yen ngono wis padha sarujuk menawa aku bakal ngecakne apa sing dadi eguh lan rerigene Ki Bebau Tengah iki?”

“Inggih……..” wong sak latar matur bareng.

“Nuwun sewu Ki Lurah” dumadakan Bebau Kidul nyela matur.

“Iya ndika duwe panemu liyane Paman Bau?” Ki Lurah takon.

“Boten Ki Lurah” wangsulane Bebau Kidul “namung badhe matur sakedhik, ing salebeting kawontenan ingkang kados makaten menika prayogi menawi Ki Lurah tansah ngreksa kaprayitnaning batin, sampun gampil pitados dhumateng atur manis nanging jebul namung lamis, inggih menika aturipun titiyang ingkang namung badhe murih bebathen kangge dhiri pribadi boten migatosaken kawilujengan saha karaharjaning Kalurahan Tambak”.

Ki Lurah ora enggal aweh wangsulan, bathuke katon dijengkerutne kanggo bisa ngerteni ature Bebau Kidul ngono kuwi.

“Kula sarujuk kalih aturipun Ki Bau Kidul Ki Lurah” sadurunge Ki Lurah aweh wangsulan, Bebau Sela uga nyela rembug “ing kawontenan makaten mila boten mokal kathah Garangan kekemul lebu ing pauwuhan kangge ngapusi ayam ingkang ceceker ing mriku, awit saking menika sampun ngantos ki Lurah gampil pitados dhateng aturipun sok sintena kemawon, kalebet dhateng kula, dhateng Ki Bau Kidul lan para bebau sarta Pamong lan Jagabaya tuwin para Sapukawating Kalurahan sanesipun. Langkung prayogi menawi Ki Lurah langkung pitados dhateng Maha Wicaksananing Gusti ingkang murbeng rat, jumbuh kalihan kapitayan jengandika Ki Lurah”.

Ki Lurah mesem amba,  Bebau Sela sing mbenerake ature Bebau Kidul nanging satemene duwe karep sing beda kuwi bisa ditampa kanthi nalar sing luwih cetha.

 

Ana candhake