SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (78)

78.

            Krungu pangandikane Ki Tanparupa sing kaya mangkono iku, atiku dadi adhem kaya siniram banyu sewindu. Suwarane Ki Tanparupa beda adoh karo suwarane sing mau tak rungokne ya iku nalika grenengan lan nalika rembugan karo Sang Hyang Wilis utawa Sang Hyang Ijo mau. Yen mau suwarane keprungu rada serak, nanging suara ing pangandika sing ditujokne marang aku iki keprungu endah lan kepenak dirungokne kuping.

            “Jengandika babar pisan boten lepat Kyai” wangsulanku sabanjure “malah kula sepisan malih nyuwun pangaksami jebul kula sampun nggodha anggen jengandika nembe manembah dhumateng Gusti,inggih awit saking boten ngertos kula ingkang boten nate sumerep tata caranipun bangsa manungsa manembah dhumateng sesembahanipun”.

            “Satemene tata cara manembah marang Gusti kuwi tumrap bangsa Jim lan Bangsa manungsa kuwi ora pati akeh bedane malah kepara kena diarani padha wae” genti Sang Hyang Wilis sing paring dhawuh marang aku “bedane mung mapan marang agama sing padha dirasuk. Sangertiku nalika aku kober leledhang menyang tlatah negara Ngerum, wis akeh manungsa kang ngrasuk agama sing diwulangake dening Utusaning Allah kang pungkasan yaiku Kanjeng Nabi Muhammad Kang Jumeneng Rasulullah, samono uga tumrape bangsa Jim. Mung sing tak weruhi Narendra Jim sing ngratoni Kraton Setambul kang ora liya ya keng rama ndika, isih kukuh nggondheli kapitayan saka leluhure. Kang mangkono iku jalaran rumangsa yen nduweni drajat sing luwih luhur tinimbang drajate manungsa kang asal-usule saka sari pathining lemah, kamangka asal-usule bangsa Jim cinipta saka saripathining geni. Dadi yen Nini Dewi Kusali panggah ngukuhi panemu yen bangsa Jim luwih luhur drajate tinimbang bangsa manungsa, tak kira luwih prayoga yen ndika tumuli ninggalake Tanah Jawa iki, tinimbang mengkone tan wurunga bakal memungsuhan karo sedulurku Ki Tanparupa lan siswa-siswane”.

            Pangandikane Sang Hyang Ijo sing pungkasan kuwi ndadekne gumeter rasaning dhadhaku. Adoh saka Setambul tekan Tanah Jawa iki jalaran aku kepengin suwita marang Ki Cahyangumbara, sing uga isih siswane Ki Tanparupa. Tekaku mrene iki ora nedya golek mungsuh, iya mungsuh sing wujud bangsa apa wae, nanging malah kepara arep nambah paseduluran, paseduluran karo bangsa apa wae, ora metung kuwi bangsane Jim apa bangsane manungsa. Dene babagan kapitayan kaya sing dikukuhi Kanjeng Rama sing ngugemi kapitayan yen bangsa manungsa luwih asor drajate tinimbang bangsa jim, kuwi tak kira ya ora pati luput jer geni karo lemah kuwi tak kira luwih aji geni. Nanging, bareng kapitayan sing kaya mangkono mau bisa dadi tuking pasulayan antarane manungsa lan jim, aku banjur kepengin mangerteni kepriye mungguh kapitayane wong loro sing sanadyan asale saka bangsa manungsa nanging nyatane kasektene ngungkuli kasektenku sing saka bangsa jim. Yaiku kapitayan endi sing luwih luhur drajate bangsa manungsa apa bangsa jim.

            “Nyuwun pangapunten saderengipun Pukulun” aku wiwit matur “jengandika paring dhawuh makaten menika kala wau cetha menawi geseh kalihan ancas lan sedya kula. Jalaran sagluguting kolang-kaling pinara sewu, anggen kula nilaraken nagari Setambul boten wonten sedya kangge pados mengsah. Nanging jengandika paring dhawuh menawi kula taksih nggegegi kapitayan kados kapitayaning tiyang sepuh kula, boten sande ing tembenipun badhe memengsahan kalihan Rama Ki Tanparupa lan siswa-siswanipun. Menika cethanipun kados pundi? Menapa kula kedah santun kapitayan bilih drajating bangsa jim menika mapan wonten sangandhaping drajatipun manungsa?”.

            Sang Hyang Wilis ora tumuli paring wangsulan, malah karo mesem banjur njawil Ki Tanparupa, wangune aweh sasmita marang kancane kuwi supaya mangsuli sing dadi pitakonku.

            “nDika aja kleru ing panampa Dewi Kusali” tenan, Ki Tanparupa sing banjur ngendika mangsuli pitakonku “aku sakancaku kabeh uga padha, ora niyat arep memungsuhan karo sapa wae, kajaba karo sing sapa ngalang-alangi nggonku manembah marang Allah. Sartane ndika aja kleru ing panyana yen manungsa kaya aku lan Sang Hyang Ijo kuwi nduweni kapitayan lamun drajate manungsa manggon ana ing sadhuwure bangsa jim. Kapitayanku ora rumangsa luwih luhur trinimbang drajate sapa wae, sanadyan asal usule manungsa sing wiwitane saka sari pathining lemah kuwi uga ngemu anasir telu liyane ya iku anasir bumi, anasir geni, anasir banyu lan anasir angin, nanging ora kudu ditegesi yen drajate manungsa kuwi luwih luhur tinimbang liyane. Jalaran asor luhuring drajat kuwi ora manggon ana asal lan usule, ora manggon ing kasekten lan kapinterane, uga ora ana ing endhek lan dhuwuring tataran pangkat ing kaprajan. Nanging dhuwur lan asoring drajat kuwi dumunung ana lakuning titah anggone mlaku manembah marang Allah Dzat Kang Nitahake samubarang kang ana. Endi sing luwih akeh anggone angestu, percaya, manut lan miturut marang wewarahe Gusti ya kuwi sing unggul drajate. Ana kalane bangsa jim sing tekun nggone manembah marang Gusti temah dadi luhur drjate akeh bangsa manungsa kang mapan ing sangisore, nanging ya akeh saka bangsane manungsa sing uga banget angestu lan tansah manut miturut apa sing dadi dhawuhe Gusti temah kaparingan drajat sing kaliwat luhur”.

            “Inggih Kyai” aku sumela atur “menawi kula manah menapa ingkang kadhawuhaken Kyai menika langkung jumbuh kalihan lampahing nalar. Menawi kaparengaken kula badhe nyuwun pirsa malih Kyai”.

            “Sokur bage sekethi jumurung yen ndika bisa nampa apa sing tak kandhakne ngenani luhur asoring drajat iki mau” wangsulane Kyai Tanparupa sing banjur ditututi karo pamundhut pirsa “ndika ngersakne pitakon bab apa maneh?”.

            “Inggih Kyai” wangsulanku banjur nutugne ngaturake pitakonan “ing jagadipun bangsa jim ing Setambul, sedaya ngekahi bilih drajatipun jim menika langkung inggil tinimbang manungsa, samangke kula piyambak boten sreg malih kalihan pamanggih ingkang makaten menika, ingkang kula gumuni, sinten ingkang miwiti mucalaken kapitayan ingkang saestunipun boten jumbuh kalihan nalar menika Kyai? Kenging menapa kapitayan ingkang makaten kala wau ngantos pinten-pinten atus tahun panggah boten santun?”.

            Ki Tanparupa mesem rada amba, banjur paring wangsulan :

            “Jenenge kapitayan ngono mula angel diowahi Nini, awit wis kadhung mbalung-sungsum ing jeroning atine sing ndarbeni kapitayan kang mangkono kuwi mau. Lan maneh, mula wiwit jaman anyar-anyarane Gusti nitahake manungsa, ana sawenehing bangsa jim sing nduweni kapinteran sing onjo tinimbang titah liyane, nduweni kasekten lan kadigdayan sing uga arang sing bisa mapaki, malah anggone manembah marang Gusti uga kaliwat tekune, dadi ya barang ora mokal titah sing saka bangsa Jim kuwi banjur kinasihan ing Pangeran kajen lan kineringan dening sapepadhaning titah. Cekak cukupe, titah saka bangsa jim kuwi temen-temen kagadhuhan drajat sing luhur. Nanging eman, drajat sing luhur kuwi ora lana. Nalika Gusti ndhawuhake marang sakehing titah saka bangsa Malaikat lan liyane supaya atur pakurmatan marang salah sijining titah kang asale saka bangsa manungsa kang aran Adam, sanggyaning Malaikat padha nyendikani lan nindakne dhawuhing Gusti. Mung Iblis titah sing saka bangsa jim sing mbangkang dhawuhe Gusti, ora gelem atur pakurmatan marang Adam. Dene sing dadi pawadan Iblis rumangsa nduweni drajat luwih mulya tinimbang Adam sing bebakale mung saka lemah, kamangka Iblis kang saka bangsa jim kuwi bebakalane saka sari pathining geni. Iblis babar pisan ora gelem ngrumangsani yen drajate titah kuwi padha, lire padha-padha dititahake dening Gusti. Sanadyan panemune Iblis kuwi dening Gusti ora dikeparengake, parandene Iblis mbeguguk makutha waton, mbondhan datanpa ratu, malah Iblis wani nantang marang Gusti ora wedi marang pidana kang bakal ditampa. Ya wiwit kuwi Iblis banjur mulangake marang anak turune uga marang kanca-kancane padha-padha bangsa jim supaya padha wani marang Gusti lan supaya padha nduweni panganggep yen drajating bangsa jim kuwi luwih luhur tinimbang drajate bangsa manungsa kanthi wewaton asal-usul lan bebakalne sakawit. Akeh bangsa jim sing padha nggugu marang piwulange Iblis nanging uga ana sing ora percaya lan milih dadi titahing Gusti sing manut marang piwulange Gusti. Ora mung tekan samono nggone Iblis wani marang Allah, dheweke uga marentahne marang kanca-kancane sing padha manut supaya ngajak-ajak bangsa manungsa supaya padha wani marang Allah lan gelema niru lekase Iblis. Mula ing dina saiki aran ora aneh yen ana padha-padha manungsane nanging rumangsa nduweni drajat sing luwih luhur tinimbang manungsa liyane kanthi wewaton asal-usule banjur ngremehake manungsa liyane. Ana sing rumangsa luwih luhur drajate jalaran trahing kusuma rembesing madu turase wong andana warih. Ana maneh sing saweneh rumangsa luwih mulya tinimbang liyane mung sabab tedhak turune para auliyak utawa para ngulama sing gentur tirakate”.

            Sansaya mundhak padhang rasaning atiku krungu pituture Ki Tanparupa kang mangkono mau. Ing wasana tuwuh rasa kepenginku bisa nglakoni urip kanthi salin kapitayan, ninggal kapitayane wong tuwa lan leluhurku sing ana negara Setambul lan ganti kapitayan kaya kapitayane Ki Tanparupa.

 

 

Ana candhake