SENDHANG MISRIKANING WARIH 7 (113)

 

113.

        Ingkang ketingal kaget kaworan gumun gentos Ki Danara, kinten-kinten tuwuh pitakenan ing manahipun, awit Rama Kyai Daka benten kalihan padatan sikepipun dhateng kula, malah samangke migunakaken basa krama kalihan kula. Kula api-api boten nggagas dhateng Ki Danara ingkang nyawang kula kanthi praupan kebak tandha pitakenan. Malah lajeng kalihan mesem kula lajeng atur wangsulan dhateng Kyai Daka :

        “Mila estunipun kula namung nyobi kemawon kok Rama”

        “Nyobi menapa Raden?” Kyai Daka medhot rembag kula, ketingal menawi boten sabar ngentosi kula nutugaken ginem. Kula lirik Ki Danara sansaya sanget anggenipun mlengakaken praupan, ketang ngungunipun, awit Kyai Daka kajawi ngangge basa krama ingkang alus inggih nyebat kula mawi sebatan Raden.

        “Nalika Kakangmas badhe kundur taksih kober paring Aji Swaramaruta dhateng kula ingkang  pirantinipun awujud kalpika pameling, dhawuhipun Kakangmas sawanci-wanci kula kepengin wicanten kalihan panjenenganipun, kula saged wicanten dhateng kalpika kala wau, mangke suwanten kula badhe kapireng dening Kakangmas nadyan Kakangmas boten kantenan papanipun” kula wangsulan kanthi dora malih “nalika kula bidhal mriki lan ing margi kula mireng menawi Rama Kyai saha Ki Lurah Danara sampun kagungan kersa badhe mbalela dhateng Ki Pawana lan Kepuh Agal, kula lajeng wadul dhateng Kakangmas kanthi wicanten dhateng kalpika peparingipun kala wau. Dados inggih boten mokal saha boten aneh menawi Kakangmas nunten duka dhateng Ki Lurah Danara”.

        Ki Danara lan Kyai Daka ketingal lajeng legeg, dheleg-dheleg. Kula boten mangertos menapa ingkang dipun gagas. Namung panginten kula, dheleg-dhelegipun tiyang kalih menika jalaran nggetuni anggenipun kelajeng badhe mbalela. Namung bentenipun Ki Danara ingkang boten mireng anggen kula sampun cariyos dhateng Kyai Daka, ketingal dereng mudheng kalihan ewah-ewahaning sikepipun Kyai Daka dhateng kula, saha boten mudheng sinten ingkang kula kajengaken kalihan sebutan Kakangmas kala wau.

        “Nuwun sewu Bapa Guru” dumadakan Ki Danara nyobi matur dhateng Kyai Daka “yektosipun niki wau wonten kedadosan menapa ta? Dugi rumaos kula sedaya kok lajeng ewah kados makaten menika? Lajeng kados pundi kalihan dukanipun Raden Gunendra kala wau?”

        “Danara?” Rama Kyai Daka wangsulan kalihan suwanten alon nanging sereng “upama kowe dipidana dening Raden Gunendra kaya sing wis mbok kandhakne mau, aku sarujuk banget. Merga kowe wis ngajak aku ngglandhang carang saka pucuk, merga saka anggonmu keminter lan kemeruh, kowe arep gawe cilakaku lan cilakane wong sak Kepuh Agal kene. Katujune iki mau Raden Pradapa kepareng tedhak ing pendhapa kene, ya muga-muga wae pangkasamane Raden Pradapa marang aku luwih gedhe tinimbang dosa sing tak tindakne sing merga saka pambujukmu sing bodho nanging keminter kuwi mau”.

        “Nyuwun pangapunten Bapa Guru” Ki Danara nyobi matur malih “kula babar pisan boten ngglandhang carang saking pucuk kados pandakwa jengandika menika, nanging kula menika namung ngaturaken kedadosan ingkang sanyatanipun, Gus Pradapa lan para bebau sarta Ki Lurah Kepuh Agal, sampun kenging guna dhesthi saking Pawana temah sami nyengkuyung yoganipun Si Pawit tiyang goroh menika dados suhing para Bebau……..”.

        “Danara ?!?” Kyai Daka nggetak dhateng Ki Danara, kalihan netra ingkang murup.

        Ki Lurah Danara sansaya ketingal gumun nampi panggetak saking Kyai Daka ingkang kados makaten menika, sanaosa boten semaur nanging mripatipun Ki Danara nedahaken raos gumuning manahipun dene sampun digetak kados lare alit dening Gurunipun makaten menika. Lan purun boten purun Ki Danara inggih ajrih dhateng Kyai Daka.

        “Saiki aku luwih percaya marang pituture wong kuna biyen, rowang kang bodho kuwi luwih mbebayani tinimbang mungsuh sing julig. Lan minterne wong bodho kuwi luwih angel nalika wong bodho kuwi sugih gunem sing yekti ora ana gunane kaya kowe kuwi, mula nek kowe isih kepengin dawa umurmu, becik kowe sinau mikir luwih dhisik sadurunge guneman” Kyai Daka nutugaken anggenipun srengen dhateng Ki Danara, Ki Danara inggih lajeng ndhingkluk, boten wantun kumecap malih.

        Kawontenan lajeng sidhem nanging ketawis angker. Awit dereng wonten ingkang wicanten malih. Kula piyambak ugi sengaja boten guneman menapa-menapa, awit kula ngertos menawi Kyai Daka sampun pitados kalihan wicanten kula ingkang dora. Miturut petanganing manah kula, anggen kula dora menika boten badhe kawiyak menawi boten kamangertosan dening Raden Gunendra, lan kula sampun pitados bilih Raden Gunendra boten badhe wantun malih dugi dhateng Kepuh Agal mriki sasampunipun nandhang wirang awit dipun welehaken dening Bapa.

        “Nuwun sewu Raden” sareng sampun sawatawis kawontenan kraos tintrim, Kyai Daka lajeng wicanten malih “sareng kula mireng sedaya dhawuh jengandika Raden, kula nembe kraos jebul ngibarat tiyang kekesahan kula sampun kesasar ing margi inggih awit bodhonipun tiyang ingkang kula pitados dados cucuking lampah. Lan kula ugi ngertos, awit kesasaring lampah menika saged nganjogaken lampah kula ing talining gantungan pidana pejah. Nanging bares kemawon Raden, sanadyan sampun sepuh, kula mila dereng kepengin pejah langkung-langkung pejah nistha minangka nara pidana. Samangke kaparenga Raden Pradapa paring pitulungan dhateng kula, menapa ingkang kedah kula lampahi murih kula saged wangsul medal saking margi ingkang sasar menika”.

        Kula dados langkung saged mangertosi wewatakanipun Rama Kyai Daka kanthi tembungipun dhateng kula ingkang makaren menika. Kyai Daka estu dhemen maiben dhateng tiyang salintuning piyambakipun, sedaya bodho kalebet Lurah Danara ingkang sampun dipun dakwa nuntun Kyai Daka ngambah margi ingkang jebulipun margi ingkang nasaraken. Babar pisan Kyai Daka boten ngrumaosi bilih piyambakipun ugi kenging kawastanan bodho dene gampil anggega aturipun Lurah Danara. Nanging salebeting manah kula ugi mesem, jalaran menawi Kyai Daka lan Ki Danara menika boten bodho, tartamtu anggen kula sampun micara dora menika gampil kadenangan.

        “Sedaya sampun cetha Rama” wekasan kula atur wangsulan “lan sedaya wangsul dhateng Rama Kyai badhe nglajengaken lampah menapa badhe mundur lajeng wangsul dhateng margi ingkang sakawit. Nanging mugi kauningan Rama, nglajengaken lampah utawi wangsul nurut margi ingkang sekawit menika boten lelahanan, liripun lekas kekalihipun wonten pidananipun saking ingkang jengandika dhereki. Awit badhea kados menapa, jengandika Rama Kyai miwah Ki Lurah Danara nyata sampun kenging kawastanan lepat”.

        “Inggih Raden” Kyai Daka ketingal susah sanget manahipun “kula saged mangertos kalihan menapa ingkang jengandika dhawuhaken menika, lan kula nyuwun tulung dhateng Raden Pradapa mugi katuntuna kula lan para siswa lan calon siswa ing paguron kula menika wangsul malih ing margi ingkang saleresipun, prakawis pidana ingkang kedah kula tampi, badhe kula tampi kanthi rilaning manah jalaran nyata menawi kula sampun tumindak dosa”.

        “Sokur menawi makaten Rama” kula lajeng wangsulan kalihan damel racikan dora ingkang enggal malih “mila ujaring para kina nyebataken, sauger taksih wujud manungsa mangka boten badhe sepen kalihan kalih prakawis ingkang wujudipun lali lan luput. Namung kemawon para kina ugi paring piwucal sabeja-bejane wong lali yen gelem bali eling lan sabeja-bejane wong luput yen gelem bali marang dalan kang bener. Lan kula sumerep sarta nembe kemawon mireng piyambak bilih Rama Kyai taksih kalebet tiyang ingkang beja kala wau”.

        “Inggih, ngaturaken genging panuwun Raden” Rama Kyai Daka wicanten kalihan astanipun kanan kering katampukaken ing ngajeng dhadha asikep sembah kalbu dhateng kula.

        “Sepisan malih kula matur Rama” kula nglajengaken anggen kula wicanten ngayawara dhateng Kyai Daka “nyata jengandika Rama sakulawangsa dinten menika nampi kanugrahan ingkang agung”.

        “Kanugrahan Raden? Kanugrahan menapa?” Rama Kyai Daka wicanten kalihan pasuryan ingkang sakalangkung bingar.

        “Nembe kemawon lumantar sasmita Aji Swaramaruta, kula nampi dhawuh saking Kakangmas bilih kula sampun nampi dhawuh saking Raden Sentani murih angaturi Kanjeng Rama dhumateng panjenenganipun, kaping kalih kula kaparingan purba wasesa sacekapipun kangge ngrampungaken prakawis ing Kepuh Agal menika kanthi lampah kawicaksanan. Menawi wonten ingkang boten pitados kalihan dhawuh ingkang lumantar sasmitaning aji swaramaruta menika, kula kaparengaken nedahaken namung kemawon menawi wonten walatipun tumrap ingkang kepengin sumerep, menika dede tanggel jawab kula” kula wangsulan kalihan ukara ingang nyata-nyata ngayawara “inggih kanthi wontenipun dhawuh murih kula ngrampungaken prakawis ing Kepuh Agal menika, kula saged nganggep prakawis menika rampung tanpa mawi wonten ingkang kedah dipun lepataken, jalaran sedaya menika inggih awit saking kleru tampi kemawon lan Ki Lurah Danara ing benjingipun panggah saged kapasrahan jejibahan ingkang langkung wigatos tinimbang namung dados pangarsaning para Bebau. Nanging kula ugi wenang damel cara ingkang sanes kangge ngrampungaken prakawis ingkang nembe kemawon tuwuh ing Kepuh Agal menika”.

        “Inggih Raden, kula pitados dhateng sedaya ingkang jengandika dhawuhaken lan babar pisan boten gadhah niyat badhe mbuktekaken dhawuh jengandika kala wau” Rama Kyai Daka suka wangsulan “panyuwun kula dhateng Raden Pradapa, mugi prakawis ingkang tuwuh ing Kepuh Agal inggih awit saking kirang lantipipun Danara menika, sageda kaanggep rampung tanpa wonten ingkang sanget-sanget anggenipun nglepataken. Dene menapa ingkang dados sarat masrutipun, kula sagah mujudaken”.

        “Inggih Rama” wangsulan kula kalihan mesem “manawi makaten, benjing menapa mangke dalu prayogi menawi Rama tumunten ambiwarakaken dhateng sanggya para siswa lan calon siswa bilih dhawuh ingkang kala wingi sampun kasuwak kagantos dhawuh enggal ingkang wujudipun wangsul anyengkuyung sedaya kawicaksananing Dhusun Kepuh Agal ingkang nuju dhateng kamulyaning sanggya para warga lan kawula Kepuh Agal”.

        “Inggih Raden, sedaya dhawuh jengandika badhe tumunten kula lampahi kanthi sasae-saenipun, lan kula ngaturaken genging panuwun awit kawicaksananipun Raden ingkang taksih asih dhateng kula temah kula boten kapatrapam pidana menapa-menapa, prasetyaning manah kula dhumateng jengandika Raden, ngantos kukuding jagad kula, kula boten badhe amangsuli lampah cidra dhateng jengandika Raden miwah ingkang Rama ing Patalan” Rama Kyai Daka ngucapaken sumpahipun dhateng kula ”Prakawis Ki Pawana ingkang ambok bilih sampun mireng lekas kula ingkang lepat kala wau, sarta mbok bilih ugi sampun tata-tata kangge paring pidana dhateng kula lan Danara, sadaya kula pasrahaken dhateng Raden Pradapa murih saenipun”.

 

Ana candhake.