SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (101)

101.

        Menapa ingkang dipun dhawuhaken Bapa tumunten kula lampahi. Kaleresan boten inggil ing pangipun wit Sembaga wonten erinipun ingkang radi panjang-pamjang watawis tigang nyarinan. Kula lajeng nyeklek eri menika cacah tiga. Lan ing sangandhaping wit Sembaga, kados ingkang dipun dhawuhaken Bapa waluhipun nedheng-nedhenging nguwoh, kula etang watawis wonten sedasa langkung. Wonten ingkang tasih plonco nanging ugi wonten ingkang sampun ketingal sepuh. Kula pethik setunggal ingkang ketingal sampun sepuh, lajeng kula beta wangsul dhateng pendhapa kula aturaken dhateng Bapa.

        “Saiki jupukna Dhampar sing ana pojok pendhapa sisih kidul kae, gawanen mrene” Bapa lajeng paring dhawuh malih “lan waluh kuwi tumpangna ing ndhuwure, semono uga karo eri sembaga kuwi mengko selehna ana sandhinge”.

        “Inggih Bapa” kula namung atur wangsulan kanthi cekak kemawon, lajeng mendhet dhampar ingkang dipun kersakaken Bapa. Sasampunipun Waluh lan Eri Sembaga kula tumpangaken ing sanginggiling dhampar, Bapa lajeng ngendika dhateng Raden Gunendra :

        “Sampun Raden, samangke saged dipun wiwiti anggen jengandika badhe nedahaken katiyasanipun Aji Paluwaja tuwin Aji Mahesasakecu dhateng kula”.

        Ketingal Raden Gunendra mbrabak abrit pasuryanipun, lajeng wangsulan kanthi suwanten ingkang radi sereng :

        “Menapa kersanipun Ki Lurah mapanaken Wohing Waluh lan Eri Sembaga ing sanginggiling dhampar menika? Menapa Ki Lurah mila ngremehaken dhateng kekiyataning Aji kekalih ingkang dados gadhuhan kula menika?”.

        “Sampun klentu ing panampi Raden” Bapa wangsulan kalihan mesem, suwantenipun kapireng sareh “tiyang ingkang sampun sepuh kados kula menika, namung kepengin sumerep sepinten katiyasan jengandika ngecakaken aji ingkang kaloking rat tanpa wonten tandhingipun menika. Kula pitados menawi sela item ing sanggaripun Kyai Daka kemawon saged sumyur dados sawalang-walang katiban pupuhan asta jengandika, menawi woh waluh ingkang sampun sepuh menika badhe kados menapa wujudipun sasampunipun jengandika pupuh mawi asta ingkang linambaran Aji Paluwaja. Samanten ugi, menawi tumbak pusaka kagunganipun Kyai Daka kemawon saged putung nalika katamakaken ing jaja jengandika, lajeng badhe kados pundi wewujudanipun Eri Sembaga menika mangke manawi kacocokaken ing epek-epeking asta jengandika?”.

        Mireng wangsulanipun Bapa ingkang makaten kala wau, Raden Gunendra ketingal sansaya duka. Kula piyambak lajeng kuwatir menawi ngantos dukanipun Raden Gunendra boten saged kapeper, saged ugi lajeng ndhawahaken pidana dhateng Bapa. Kula ajrih menawi ngantos bapa kadhawahan pupuhanipun Raden Gunendra ingkang linambaran Aji Paluwaja, mendah badhe dados menapa mustakanipun Bapa mangke?.

        “Inggih Ki Lurah” Raden Gunendra lajeng ngendika malih kalihan nggeget wajanipun “nanging nyuwun pangapunten manawi mangke, boten namung Wohipun waluh menika ingkang badhe ajur dados  jenang awit ketiban tangan kula, sanadyan dhamparipun kula pesthekaken badhe ajur dados sawalang-walang”.

        “Dereng kantenan Raden” Bapa malah wangsulan kalihan suwanten kados ngece “kajeng dhampar menika bebakalanipun saking kajeng Gulun ingkang pejah ngurag, dados kajawi atos ugi wulet Raden, nanging menawi kedah ajur awit kedhawahan asta jengandika inggih boten menapa-menapa, kula rila kecalan dhampar setunggal menika”.

        Boten ngendika malih, Raden Gunendra lajeng nyaketi Wohing Waluh ingkang tumumpang ing dhampar. Kados nalika ing sanggaripun Rama Kyai Daka kala emben, Raden Gunendra lajeng musus epek-epekipun kekalih. Ketingal wonten pega pethak ingkang medal saking epek-epekipun Raden Gunendra, lan epek-epekipun ugi salin warni, ketingal mengangah abrit kados urubing mawa.

        “Waluh menika mangke badhe dados jenang Ki Lurah” Raden Gunendra ngendika kalihan mesem dhateng Bapa “lan dhampar ingkang kaukir sae menika ugi badhe ajur dados tumpukan tatal. Ki Lurah tamtu boten pitados, mila murih mantebipun manah kados pundi menawi dipun udhoni mawi totohan, Ki Lurah?”.

        “Kersanipun Raden?” Bapa mundhut pirsa.

        “Menawi atur kula mangke kabukten, Ki Lurah kedah kersa manunggal kalihan Trah Majapahit ingkang masanggrah ing Patalan sarta Pradapa panggah kula kanthi sowan ing ngarsanipun Kanjeng Rama ing Patalan” Raden Gunendra atur wangsulan “kosok wangsulipun, menawi tembung kula menika jebul ngayawara, kula sagah meguru dados siswanipun Ki Kepuh Agal”.

        “Kula ndherek ingkang jengandika dhawuhaken Raden” Bapa suka wangsulan suwantenipun kepireng radi atos “nanging kula boten badhe wantun nampi jengandika dados siswa kula awit kula boten gadhah ngelmi kanuragan menapa-menapa. Sampun samangke mangga katamakna Aji Paluwaja jengandika dhateng Waluh ingkang tumumpang dhampar ing ngarsa jengandika menika”.

        Saestu kula gumun boten kantenan saha ajrih lan kuwatos ingkang kalangkung-langkung kalihan lekasipun Bapa ingkang makaten menika. Kalihan wangsulan dhateng Raden Gunendra ingkang makaten menika ketawis menawi Bapa babar pisan boten pitados kalihan atur kula ingkang nyariyosaken katiyasanipun Aji Paluwaja miwah Aji Mahesasakecu ingkang satuhu ngedab-edabi saha nggegirisi. Kados anggenipun Bapa boten pitados nalika kula matur manawi badhe katurunan Aji Bledheg Saleksa dening Rama Kyai Daka kala emben. Nanging badhe matur murih Bapa njabel pangandikanipun, kula ugi boten wantun.

        Sawatawis menika, Raden Gunendra sampun siyaga badhe mupuhaken astanipun ingkang mramong kados mawa dhateng Waluh ingkang kula tumpangaken ing dhampar kala wau.

        “Dhog!” kebat kados kilat Raden Gunendra mupuh Waluh mawi astanipun ingkang sampun rinangkepan aji Paluwaja, temah nuwuhaken suwanten kados suwantenipun kajeng ingkang dipun thuthuk mawi palu dening Undhagi.

        Nanging kula dados mlengak, ngungun kaworan kaget, kedadosan ingkang kula sumerepi babar pisan boten kepanggih ing nalar. Wohing Waluh ingkang limrah menawi kapupuh mawi tangan lamba kemawon tartamtu badhe sumyur, nanging Waluh ingkang dipun pupuh dening Raden Gunendra mawi lambaran Aji Paluwaja menika, benthet kemawon boten. Malah Waluh menika ugi boten ngalih saking papanipun sakawit, makaten ugi dhampar ingkang kaselehan, kala wau Raden Gunendra ngendika bilih dhampar ingkang bebakalanipun saking kajeng Gulun menika badhe ajur dados tumpukan tatal, nanging kanyatanipun dhampar panggah kados boten kenging menapa-menapa. Raden Gunendra sakalangkung anggenipun duka, anggenipun mupuh Waluh dipun wongsal-wangsuli ngantos makaping-kaping, nanging waluh panggah taksih wetah. Makaten ugi kalihan dhampar ingkang dipun selehi.

        “Kados pundi Raden?” sareng Raden Gunendra ngendeli anggenipun mupuh Waluh ingkang boten menapa-menapa menikam Bapa lajeng ngendika semunipun radi melehaken dhateng Raden Gunendra “leres pamanggih kula ta? Dhampar menika mila kadamel saking kajeng Gulun ingkang sampun sepuh, dados kajawi atos inggih wulet”.

        “Jengandika mimpang Ki Lurah” wangsulanipun Raden Gunendra mawi suwanten ingkang atos “nanging kula dereng ngrumaosi menawi sampun kawon, mangga kalajengaken nyobi Aji Mahesasakecu kula. Jengandika saged ngunus curiga ingkang jengandika agem, kangge nyuduk pundi peranganing badan kula ingkang jengandika kersakaken,menawi wonten buciking kulit kula, kula kanthi jiwaning satriya badhe ngakeni bilih kula saestu sampun kasoran kalihan jengandika Ki Kepuh Agal”.

        “Jengandika klentu Raden Gunendra” Bapa mawi tembung ingkang sareh suka wangsulan “boten wonten ingkang kawon lan ugi boten wonten ingkang mimpang, jalaran menika dede tetandhingan. Dene jengandika boten saged mbuktekaken katiyasnipun Aji Paluwaja ing ngajeng kula menika, ugi dede pikajeng kula. Ananging mila Gusti dereng ngeparengaken kula nyumerepi katiyasnipun ageman jengandika ingkang nami Aji Paluwaja menika”.

        “Sampun Ki Lurah, jengandika sampun ngarem-aremi manah kula kados nglelipur lare alit ingkang dhawah, lajeng dipun criyosi menawi “kodhoke wis mlayu”, samangke mangga Pusaka Dhuwung ingkang jengandika agem katamakna dhateng kula, boten-boten menawi badhe kula endhani” wangsulanipun Raden Gunendra mawi suwanten ingkang sereng.

        “Menawi jengandika ngersakaken makaten, inggih kula aturi siyaga supados Pradapa ingkang tumandang, awit tenaganipun tiyang sepuh menika sampun kathah sudanipun Raden” wangsulanipun Bapa.

        “Kantun sumangga kersa Ki Lurah” Raden Gunendra suka wangsulan “ayo Pradapa goleka lan miliha gegaman apa sing arep mbok tibakne marang aku, ora bakal aku arep endha”.

        “Pradapa” Bapa lajeng paring dhawuh dhateng kula “jupuken salah sijni erine wit sambaga sing mbok selehne dhampar cedhak waluh kae, banjur coba tamakna ing astane Raden Gunendra, aku ya kepengin ngerti eri sambaga kuwi saiki isih landhep kaya wingi apa wis dadi kethul”.

        Kula lajeng mendhet eri sambaga setunggal lan siyaga badhe nindakaken dhawuhipun Bapa. Raden Gunendra lajeng kula caketi, nanging kula panggah boten tilar kasusilan, kula inggih lajeng atur sembah dhateng Raden Gunendra.

        “Sampun tumpang suh anggen jengandika ngrapal mantramipun Mahesasakecu Raden” Bapa lajeng ngendika dhateng Raden Gunendra “Pradapa badhe namakaken Erinipun Kajeng Sambaga ing asta utawi epek-epek jengandika”.

        Raden Gunendra boten suka wangsulan, namung astanipun dipun athungaken dhateng kula, epek-epekipun dipun bikak asung sasmita murih kula enggal namakaken Eri Sambaga ingkang kula cepengi mawi tangan kanan.

        “Nuwun sewu saha nyadhong pangapunten Raden” kula matur alon, lajeng nyodhosaken Erinipun Kajeng Sambaga dhateng epek-epekipun Raden Gunendra.

        Babar pisan kula boten nginten, dupi kacocok pucuking eri sambaga, Raden Gunendra njerit nanging inggih lajeng dipun ampet, saliranipun kontal dhateng wingking ngantos pitung jangkah. Saking astanipun ingkang kula codhos eri sambaga, ketingal ngedalaken rah seger mancur kados sumber tangis ingkang medal saking gampenging lepen sasampunipun bena. Saking tutukipun Raden Gunendra kepireng suwanten ngeses kados ngampet raos sakit.

        Kula dados ndlongop kamitenggengen ketang gumuning manah kula. Inggih awit, saking anggen kula sampun kamitenggengen menika, ndadosaken kula boten waspada. Boten nyipta dugining bebaya, dumadakan Raden Gunendra mencolot nyaketi kula kalihan badhe namakaken pupuhanipun ngarah sirah kula. Rumaos sampun boten saged endha malih, wekasan kula merem kalihan pasrah, nyipta menawi sampun titiwancinipun dumugi pejah, kadhawahan astanipun Raden Gunendra ingkang linambaran Aji Paluwaja.

 

Ana candhake