SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (107)

107.

        Bapa ketingal rena penggalihipun midhanget atur wangsulan saking Ki Bebau Jangglengan ingkang makaten menika. Awit atur wangsulan kasebat nedahaken bilih Ki Pawana boten kalebet tiyang ingkang namung dhemen anggugu karsa priyangga. Sami kalihan wewatakaning Bapa sadangunipun dados Lurah ing Kepuh Agal, boten nate boten mundhut tetimbangan saking para Bebau, Sapukawat tuwin para sesepuh saderengipun mutusaken satunggaling prakawis ingkang magepokan kalihan kabetahanipun tiyang kathah.

        “Yen pancen mangkono” Bapa lajeng ngendika kanthi suwanten ingkang cetha lan ngemu perbawa “Dina iki aku, Sarkara Lurah ing Kepuh Agal, ambiwarakake marang kabeh para Sedulur Bebau, Sapukawat lan para sesepuh kabeh, supaya digethok tularake marang kabeh kawula ing Kepuh Agal, Ki Pawana tak piji supaya nindakane kabeh jejibahane Lurah Kepuh Agal sasuwene tak tinggal lunga nindakne kuwajiban sing winadi. Lan samangsa-mangsa aku wis bali ing tengahing ndika kabeh, ora ateges jejibahan sing tak pasrahake Ki Pawana iki wis rampung, nanging panggah isih kanggo, mung bedane kabeh anggone ngecakne jejibahan iki kudu kanthi ana palilah saka aku luwih dhisik”.

        “Dados ngantos benjang salajengipun Ki Pawana panggah dados pangarsaning Para Bebau, Ki Lurah?” Ki Lurah Danara nyuwun pirsa dhateng Bapa.

        “Tak kira wis cetha apa sing tak kandhakne iki mau Ki Bau Sidamulya” dhawuh wangsulanipun Bapa “ora prelu katrangan maneh”.

        “Lajeng kalenggahanipun Gus Pradapa kados pundi Ki Lurah?” Ki Lurah Danara nyuwun pirsa malih.

        “Satemene kalungguhane Pradapa kuwi durung ana owah-owahan, isih kaya padatan sing wis lumaku sasuwene iki Ki Bau Sidamulya” Bapa paring wangsulan kanthi sareh “murih luwih cethane, kareben Pradapa dhewe sing nyethakne marang ndika lan kabeh kang ana kene Ki Danara”.

        Bapa lajeng paring sasmita dhateng kula murih kula suka wangsulan dhateng Ki Lurah Danara magepokan kalihan kalenggahan kula.

        “Inggih Bapa” kula lajeng wiwit wicanten kalihan nginger linggih kula, menawi wau madhep dhateng Bapa samangke gentos kula madhep dhateng sadaya ingkang sami wonten ing pendhapa “Nuwun sewu para sesepuh, para sapukawat saha para Bebau ing Kepuh Agal sedaya, estunipun paugeraning Dhusun Kepuh Agal sampun nyebataken bilih tiyang diwasa ingkang boten kapiji dados, bebau, Sapukawat utawi Sesepuhipun Dhusun Kepuh Agal, inggih winastan warga utawi kawula. Lha kula sadangunipun menika, dereng nate kapiji dados ingkang kula aturaken ing ngajeng, dados jejer kula ing Kepuh Agal menika inggih sami kalihan kawula-kawula sanesipun, kedah nurut sedaya dhawuhipun Dhusun ingkang kaparentahaken dening para pamonging Dhusun, lan wenang atur pemut menawi wonten paraganing dhusun ingkang sakintenipun nerak paugeraning dhusun……….”

        “Nuwun  sewu, kajeng kula menika makaten lho Gus”  Ki Danara nyelani rembag “sambetipun jejibahan lan kawenangan ingkang sumampir ing Ki Pawana kalihan Gus Dapa minangka putra kakung saking Ki Lurah inggih bebakalaning Lurah ing tembenipun menawi Ki Lurah sampun lengser saking palenggahanipun”.

        “Sampun cetha ta Ki Lurah Danara” kula lajeng suka wangsulan “wewenang saha kuwajiban kula wekdal menika sami kalihan kawula sanesipun, Ki Pawana tartamtu nggadhuh wewenang amurba lan amasesa kula kanthi wewaton paugeraning Dhusun Kepuh Agal, wenang paring ganjaran menawi kula gadhah lelabetan ingkang saged damel kaluhuranipun Kepuh Agal lan wenang paring pidana menawi kula nerak pepacuhing Dhusun. Dene menawi ndika paring dhawuh kula menika bebakalaning Lurah, menika mila boten lepat, nanging naminipun bebakalan menika saged dados nanging ugi saged kemawon wurung utawi boten dados, awit lampah kula murih dados Lurah menika taksih tebih saha dangu. Liripun, menawi kula kepengin dados Lurah, sarat kapisan kula kedah katilar seda dening Bapa langkung rumiyin, kamangka kula ingkang nembe katilar seda Biyung kemawon sedhihipun kados makaten, mendah sansaya sedhihipun manah kula menika, menawi ugi tinilar seda Bapa. Mila kula kepengin Bapa sageda panjang yuswa boten badhe seda saderengipun kula sepuh. Sarat ingkang kaping kalih, paugeran Dhusun nyebataken menawi Lurah Kepuh Agal seda, putra kakungipun ingkang sepuh piyambak saged anggentosi kalenggahanipun kanthi sarat wonten panyengkuyung saking para Bebau, Sapukawat, Sesepuh tuwin kawula sa Kepuh Agal sedaya. Salajengipun umuripun titah menika sampun kaserat ing Jitabsaraning titah ingkang namung saged dipun pirsani dening Gusti, inggih menawi gesang kula pinesthi panjang temah saged nyumerepi sedanipun Bapa, menawi kula pejah langkung rumiyin harak cetha menawi kula boten badhe saged dados Lurah kangge salami-laminipun ta ?”.

        Sedaya tiyang ingkang wonten ing pendhapa boten wonten ingkang kumecap suka wangsulan dhateng wicanten kula. Malah Ki Lurah Danara ugi lajeng mendel boten wangsulan malih. Kula piyambak boten mangertos, dumadakan kemawon kula saged angsal ukara ingkang kados kula ucapaken kala wau, ingkang cetha sasampunipun ngucapaken tembung-tembung menika manah kula kraos entheng kados tiyang nyunggi barang awrat lajeng dipun selehaken dhateng siti.

        Sareng sadaya sampun boten wonten ingkang wicanten malih, kula lajeng nginger anggen kula linggih, wangsul madhep dhateng Bapa. Sakeplasan kula sumerep, Bapa ketingal kekembeng waspa. Kula boten mangertos ingkang dados sabab dene Bapa ngantos kekembeng waspa ingkang nedahaken trenyuhing penggalihipun.

        “Makaten Bapa, ingkang saged kula aturaken, samangke kula suwun kaparenga Bapa tumuli paring dhawuh dhateng Ki Cariking Dhusun Kepuh Agal murih ngasta Serat Kekancingan magepokan kalihan wewahan jejibahan dhateng Ki Pawana inggih Ki Bebau ing Jangglengan” wekasan kanthi alon nanging cetha kula matur dhateng Bapa.

        “Iya Pradapa” Bapa ngendika dhateng kula “meh wae luhku tumetes jalaran rumongsa bombong rasaning atiku, dene jebul wewatakaning Biyungmu wis manjilma marang kowe, wewatakan dhemen marang sesama, tresna marang desane, ora mung mikirake marang senenging ati kang tinuntun dening hawa napsu kepengin kuwasa lan nguwasani sapepadhaning titah. Ya muga-muga wae nganti tekan kukuding uripmu mbesuk, wewatakan kang mangkono iku ora luntur. Jalaran ya mung wewatakakan kang mangkono iku sing bisa kacondhokan rasa mulya, iya ing donya kang katon iki iya ing besuk lamun wis tekan ing delahan”.

        “Pangestu tuwin pandonga saking Bapa kemawon ingkang tansah kula suwun, mugi kula saged lestari nglampapahi menapa ingkang Bapa dhawuhaken menika” wangsulan kula kanthi raos remen salebeting manah.

        “Ki Carik Surata” Bapa lajeng nimbali Ki Carik ingkang wiwit wau lenggah amarikelu sinambi anyerat lampahing pepanggihan siang menika, Ki Carik Surata menika mila wiwit Bapa jumeneng Lurah sampun kapasrahan jejibahan minangka Cariking Dhusun Kepuh Agal, anggenipun dumugi ing Kepuh Agal inggih wiwit sepisanan babad, piyambakipun menika rayinipun Ki Pawit ingkang wuragil.

        “Inggih wonten dhawuh Ki Lurah?” wangsulanipun Ki Carik kalihan ndengengekaken sirahipun.

        “Dina iki uga yasakna layang kekancingan kanggo Ki Pawana magepokan karo wuwuhan jejibahan kaya kang dadi putusan ing rembugan awan iki, yen wis tumuli tak tapak astanane”.

        “Nuwun inggih sendika, ngestokaken dhawuh”.

        Pepanggihan tumuli dipun pungkasi. Kathah ingkang rumaos marem lan remen, ketingal sareng kalihan anggenipun bibaran praupanipun sami ketingal bingar, Boten sakedhik saderengipun nilaraken pendhapa ingkang sami nyaketi Ki Pawana, sami nelakaken raos panyengkuyungipun. Nanging ugi wonten ingkang ketingal kagol manahipun, tanpa ngucap menapa-menapa sami wangsul makaten kemawon. Inggih menika Ki Lurah Danara lan para sapukawat ingkang dados siswanipun Rama Kyai Daka.

        Sasampunipun sedaya sami wangsul, Ki Pawana taksih manggihi kula saprelu wicanten sakedhik magepokan kalihan anggenipun badhe ngayahi tambahan jejibahanipun.

        “Kula ngaturaken panuwun dhumateng ndika Gus Pradapa” tembungipun Ki Pawana dhateng kula “awit kapitadosan ndika dhumateng kula temah kula pinitados dening Ki Lurah angesuhi para kadang Bebau ing Kepuh Agal menika. Nanging Gus Pradapa kula suwun inggih kersa tanggel jawab kalihan kapitadosan ingkang kaparingaken kula menika, liripun sampun ngantos ndika negakaken kula. nDika kedah tansah angulat-ulati anggen kula ngayahi wewahan jejibahan menika, sampun ngantos wonten kedadosan nembe pupuran sasampunipun benjud. Sampun ngantos kula kebacut tumindak lepat nembe ndika paring dhawuh nglepataken, nanging kula suwun wonten rilaning penggalihipun Gus Dapa, menawi sawanci-wanci kula sowan mriki nyuwun tetimbangan tuwin pitutur murih kula boten kesasar margi salebeting ngayahi jejibahan”.

        “Jumbuh kalihan kuwajiban kula minangka kawula ing Kepuh Agal menika, sawanci-wanci kabetahaken dening Dhusun kula kanthi rila lan legawa ngaturaken tenaga lan nalar kula ing ngarsa ndika Kakang Pawana” wangsulan kula kalih mesem, ndadosaken Ki Bebau Jangglengan ketingal lega manahipun.  Ki Pawana ugi lajeng pamitan badhe wangsul dhateng griyanipun, nanging saderengipun wangsul langkung rumiyin ngabekti dhateng Bapa nyuwun tambahing pangestu saha pandonga, mugi ing tembenipun anggenipun ngayahi jejibahan saged lumampah kathi sae lan boten damel lingsem saha cuwaning penggalihipun Bapa.

        Sasampunipun ing pendhapa boten wonten tiyang malih kajawi kula kalihan Bapa, Bapa lajeng paring dhawuh dhumateng kula.

        “Sadurunge aku budhal nindakake kuwajiban sing mung bisa tak lakoni dhewe lan ora dingerteni sapa wae iki, kowe kudu ngerti, aku banget mongkog lan bombong merga duwe anak kowe Pradapa” ngendikanipun Bapa kalihan mirsani kula, sunaring netranipun Bapa nedahaken kebak raos welas asih dhumateng kula, welas asihing sudarma dhateng suta “kanthi wangsulanmu marang Danara mau, aku duwe kapitayan mbesuk kowe bakal kaparingan drajat kang luhur dening Gusti Kang Maha Agung, sanadyan ujaring sasmita sing ditampa sawargi Biyungmu sadurunge sowan marang ngayunaning Pangeran ngabarake kowe mbesuk embuh bisa embuh ora nggenteni kalungguhanku dadi Lurah ing Kepuh Agal kene, Nanging aku luwih percaya bakal lungguh dadi apa wae, yen watak kaya kang kagambar ing sajroning ukaramu aweh wangsulan marang Danara mau panggah mbok ugemi, mangka kowe bakal antuk drajat sing luhur”.

 

Ana candhake