SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (111)

111.

        Suwanten wangsulanipun Ki Bebau Jangglengan kepireng tatag lan nedahaken kuwantunanipun menika mila boten aneh, jalaran sedaya ugi sampun sumerep menawi sambet srawung antawisipun kulawarganipun Ki Pawit lan Rama Kyai Daka menika ketingal sae menika namung ing tata gelar kemawon. Ing salebeting manahing kekalihipun sami-sami ngendhem raos boten remen malah kepara gething amburu sengit. Namung kemawon sadangunipun menika, mila kulawarganipun Ki Pawit boten ngetingalaken raos boten remenipun dhateng Kyai Daka sapaguronipun, kanthi ngeblak. Malah kepara asring menawi mireng tiyang ingkang reraosan bab awonipun Kyai Daka menapa dene Ki Lurah Danara, kados Ki Pawana menika langkung remen ngalih boten remen tumut mirengaken. Benten kalihan Ki Lurah Danara lan Rama Kyai Daka ingkang asring ngraosi Ki Pawit mawi pasemon ingkang ngremehaken lan damel gegujengan, kados upaminipun mastani Ki Pawit ingkang ugi nampi siswa ingkang kepengin sinau ing ulah kebatosan, mawi sebatan Paguron Kebatosan Pangawuran.

        Estunipun Ki Pawit ugi nate matur dhateng Bapa bilih Rama Kyai Daka lan Ki Lurah Danara menika kasetyanipun dhateng Kepuh Agal pantes dipun sujanani, awit asring kepireng wadulan saking para sinoman ingkang ugi tumut gladhen ulah kanuragan ing sanggaripun Kyai Daka, bilih Kyai Daka lan Ki Danara menika asring reraosan bilih jumenengipun Kanjeng Panembahan Senapati ing Mataram menika murang tata, nyebal saking pepakeming Tanah Jawi. Nanging dening Bapa kapurih ngenengaken kemawon sauger anggenipun reraosan makaten kala wau boten ing ngarsanipun Bapa utawi para Bebau lan sesepuhing Kepuh Agal. Mireng wangsulanipun Bapa ingkang makaten menika Ki Pawit inggih lajeng mendel. Awit Ki Pawit ketingalipun saged nampi pawadan ingkang dipun dhawuhaken Bapa bilih njagi karukunan antawisipun warga Kepuh Agal menika sakalangkung wigatos, bab anggenipun Kyai Daka dereng purun ngakeni bilih Mataram menika samangke ingkang kapiji mranata reh parentahing Tanah Jawi, mangke saged dipun dandosi alon-alon.

        “Kados pundi Adhi rantaman kula manawi cariyos ingkang dipun bekta Ki Grojoganngubal kala wau leres?” sareng sampun sawatawis kula boten wicanten menapa-menapa, Ki Pawana lajeng pitaken dhateng kula “miturut pamawasipun Gus Dapa sampun leres menapa kedah wonten ingkang dipun ewahi?”.

        “Nyuwun pangapunten Kakang” ngatos-atos kula suka wangsulan “kula namung nguwatosaken katentremanipun Kepuh Agal, menawi ngantos wonten pasulayan antawisipun Kakang Pawana kalihan Ki Danara, menapa malih ngantos dumados kerengan adu kaprawiran, boten sande kawula lan warga ingkang badhe dados kurban. Menapa sakintenipun boten wonten cara sanes ingkang langkung prayogi Kakang?”.

        “Lha menika ingkang kula ajeng-ajeng Gus” Bebau Jangglengan suka wangsulan kalihan mesem “sepisan malih kula kedah ngrumaosi bilih nalar kula sok kasep anggenipun mlampah, lajeng kalancangan dening raos, temah boten mikir kados ingkang jengandika dhawuhaken menika kala wau. Waunipun kula nggagas, manawi kabar ingkang dibeta Ki Grojoganngubal menika nyata leres, kula badhe manggihi Kyai Daka, badhe kula cethakaken bilih lekasipun ingkang makaten kala wau sami kalihan wani dhateng Ki Kepuh Agal lan nantang dhateng sanggya warga Dhusun ingkang sampun pitados dhateng Ki Kepuh Agal wiwit jaman Kyai Daka dereng dumugi ing papan menika. Nanging kula kemutan watak kula lan watakipun Kyai Daka menika meh sami, tan wurunga manawi kula sampun aben ajeng kalihan Kyai Daka lan ngrembag prakawos menika mesthi lajeng tuwuh sulayaning rembag lan dados kerengan. Lajeng kula nggagas rantaman angka kalih, ingkang sampun kula aturaken dhateng Adhi Pradapa kala wau. Nanging jebul inggih dereng pas, samangke kula nyuwun tulung saenipun kula kedah kados pundi Adhi?”.

        “Makaten Kakang Pawana inggih?” kula mesem mireng pitakenipun Ki Bebau Jangglengan makaten menika, lajeng nyobi suka wangsulan “sedaya menika rak dereng cetha ta? Liripun makaten, Ki Pawana dereng ndangu Paman Pahing lan Paman Tanggon bab pawartos menika. Kula kinten langkung prayogi menawi Kakang Bebau ndangu Paman Tanggon lan Paman Pahing lakung rumiyin, kajawi saking menika kaparenga Ki Pawana paring palilah dhateng kula, kula badhe sowan dhateng Rama Kyai Daka, ambok bilih kanthi makaten saged damel pajaring kawontenan”.

        “Inggih, inggih Gus, mangke wangsul saking mriki, kula padosane Ki Tanggon kalihan Ki Pahing” Ki Pawana wangsulan kalihan polatan ingkang bingar, lajeng kasambet pitaken dhateng Ki Bebau Grojoganngubal “Ki Pahing menawi wayah samenten rak nggih teng griya ta Ki Pahang?”.

        “Anu Ki, Pahing kalihan Tanggon enjing wau bidhal kurung dhateng wana ler bengawan, yasa gaplek gadhung” wangsulanipun Ki Bebau Grojoganngubal “mengke kula tak kongkonan nusul, kajenge wangsul lan manggihi ndika”.

        “Kula kinten langkung prayogi menawi anggenipun Paman Tanggon lan Paman Pahing sowan Ki Jangglengan, ndika terne pisan Ki Bau” kula udhu pamanggih.

        “Inggih Gus” Ki Pahang wangsulan cekak.

        “Ngeten mawon” Ki Pawana wicanten malih “benjing dalu kemawon, Ki Tanggon kalihan Ki Pahing saha Ki Grojoganngubal kula kanthinipun sowan Adhi Pradapa ing dalem Kalurahan mriki, supados Ki Tanggon cariyos kedadosan ingkang dipun sumerepi. Kados pundi manawi makaten Adhi?”.

        “Kula kinten menika inggih prayogi Kakang” wangsulan kula “nanging mirunggan kemawon, sampun ngantos damel titiyang ingkang sumerep lajeng nggadhahi panginten ingkang boten-boten”.

        Sareng sampun cekap, Ki Pawana lan Ki Pahang lajeng pamitan wangsul. Murih boten nuwuhaken pitakenanipun tiyang-tiyang ingkang sumerep, Ki Pawana kalihan Ki Pahang anggenipun mandhap saking pendhapa boten sareng lan wangsulipun medal margi ingkang benten.

        Kula lajeng dhateng gothakan malih, badhe mangsuli anggen kula njingglengi serat-serat kina ingkang dereng rampung anggen kula maos. Nanging jebul pikiran kula boten saged munjer dhateng ingkang kula jingglengi. Pawartos ingkang dipun bekta Bebau Grojoganngubal ingkang nyariyosaken dukanipun Rama Kyai Daka lan anggenipun badhe mbalela kanthi ngajak sedaya siswa lan calon siswanipun menika tansah ngranuhi manah kula. Rontal-rontal ingkang kula wedalaken lajeng kula lebetaken malih, kula kepengin ngleremaken nalar langkung rumiyin. Pranyata boten saged lerem, malah sansaya ngambra-ambra dumugi pundi-pundi. Nguwatosaken menawi ngantos Kepuh Agal dados geger. Awit sanaosa kala wau kula sampun mbudidaya murih Bebau Jangglengan saged meper runtiking manahipun kangge njagi katentremaning Kepuh Agal lan Ki Pawana ugi sampun nglenggana lan nurut pamrayogi kula, nanging kula nguwatosaken  menawi Ki Danara ingkang dhemen pamer kadigdayan lan rumaos tiyang Sa-Kepuh Agal boten wonten ingkang saged nandhingi, lajeng damel dhadhakan perkawis kanthi ndugeni Ki Pawana. Lan menawi menika kalampahan, pasulayan antawisipun Ki Danara lan Ki Pawana tamtu boten saged dipun selaki malih. Salebeting manah, kula ngajeng-ajeng enggala dumugi wanci enjing, kula badhe dhateng Sanggar manggihi Kyai Daka. Murih ingkang kula kuwatosaken boten siyos kalampahan.

        Saestu enjingipun, nalika sunaring srengenge mangsa ketiga sampun gematel nalika ngengingi kulit, kula tumuli njangkahaken suku tumuju sanggar. Kalihan mlampah, angen-angen kula nata ukara ingkang mangke badhe kula aturaken ing ngajengipun Rama Kyai Daka, sampun ngantos ukara ingkang badhe kula aturaken mangke malah mewahi dukanipun Kyai Daka.

        “Anakmas Pradapa ta iki?” nalika kula dumugi regol pakaranganipun Kyai Daka, jebul Kyau Daka nembe wonten mriku ingkang lajeng sapa aruh dhateng kula kados padatan menawi kula mriku “ayo bablas menyang Pendhapa wae, dina iki gladhen kanuragan leren, awit Danara ana pakaryan dhukuh sing kudu dirampungake dhisik”.

        Mantun ngendikan makaten menika Kyai Daka ugi lajeng tindak tumuju pendhapa dalemipun. Boten kantun kula inggih lajeng ndherek tut wuri ing wingkingipun.

        “Aku ndherek bela sungkawa awit sedane Nyai Lurah, Anakmas” sasampunipun kula mapan linggih Rama Kyai Daka langkung rumiyin ngendika, nelakaken raos bela sangkawanipun dhateng kula “ya sing gedhe pangapurane anak mas Pradapa, awit aku ora bisa teka lan ndherekne tindake Nyai Lurah menyang papan paleremane kang pungkasan. Awit wingi kuwi mbarengi karo kahanan kasarasanku rada ora becik. Awakku krasa nggreges, merga ana rasa rada ora kepenak, Raden Gunendra sawuse tedhak marang dalem Kalurahan kundure ora mampir kene, kamangka maune dhawuh nek arep mampir. Embuh ana sebab apa aku ora ngerti, kok jebule ora sida mampir”.

        “Inggih Rama” kula atur wangsulan kanthi alus, ajrih menawi ndadosaken cuwaning penggalihipun Rama Kyai Daka, mila kula lajeng matur dora sembada “mugi-mugi Rama Kyai tumunten waluya kados wingi uni, mila sasampunipun wawan pangandikan kalihan Bapa ing pendhapa, ingkang kraos gumyak awit Bapa kalihan Raden Gunendra jebul sami-sami saking Pajang, lajeng Raden Gunendra ngersakaken kundur. Lan anggenipun kundur inggih daya-daya awit nembe kemutan bilih panjenenganipun kedah ngrampungaken jejibahan saking ingkang ramanipun ing Patalan”.

        “Oo dadi olehe ora mampir mrene kuwi merga Raden Gunendra mburu wektu, arep ngrampungake jejibahan saka Ramane kuwi” Rama Kyai Daka ngendikan alon kados katujukaken dhateng saliranipun piyambak.

        “mBok bilih mila makaten Rama”

        “Banjur sawise klakon wawan pangandikan karo Ki Kepuh Agal magepokan karo anggone Raden Gunendra arep paring kanugrahan marang Anakmas Pradapa, kepriye tanggapane Ki Kepuh Agal ?” Rama Kyai Daka lajeng mundhut pirsa.

        “Bapa sakalangkung karenan penggalihipun Rama” wangsulan kula dora malih “lajeng matur dhateng Raden Gunendra, nyuwun inah kangge nata jiwa kula langkung rimiyin murih sawanci-wanci kaparingan Aji Jaya Kawijayan boten kaget, mangke sasampunipun pitung dasa dinten kapetang kalihan dinten anggenipun Bapa matur menika, kula badhe kasowanaken ing dalem kasatriyanipun Raden Gunendra ing Patalan. Nanging Raden Gunendra malah paring dhawuh, rumaos kirang susila menawi Raden Gunendra pirsa menawi Bapa keraya-raya nyowanaken kula, mila Raden Gunendra ngendika bilih ing wanci ingkang sampun kasarujukan, panjenenganipun badhe rawuh malih dhateng Kepuh Agal saprelu mapag kula lan  kakanthi dhateng Patalan”.

 

Ana candhake