SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7. (127)

127.

        Kajawi menika kula ugi nggagas samanten menggah awoning tekunipun Kyai Daka lan Ki Danara. Cetha bilih tiyang-tiyang kala wau sampun nyiyagakaken cara kangge ngrebut panguwaos ing Dhusun Kepuh Agal menika. Ketingalipun sedya awon menika mila sampun wonten wiwit jaman Bapa taksih wonten. Namung kemawon dereng manggih kalodhangan ingkang trep kangge nindakaken anggenipun badhe ngrebat panguwaos kasebat. Kula lirik, Ki Pawit, Ki Pawana lan Ki Bebau Grojoganngubal, tetiganipun ketingal menawi sami seser nalaripun, ketitik saking njengkeruting bathuk saha menceringing netranipun.

        “Meh kemawon kesupen Gus” Dumadakan Kesit ingkang kala wau kendel awit anggenipun cariyos dipun gentosi Pikat, wicanten.

        “Apa kuwi Paman?” pitaken makaten menika kados medal tanpa kula sengaja.

        “Ki Danara sakalangkung ngigit-igit dhateng Kakang Tanggon, Kakang Pahing, Adhi Pangkas saha Kakang Tolu. Malah kanthi sesidheman Ki Lurah Danara sampun marentahaken dhateng siswa-siswa ingkang dados andhahanipun menika murih nglimpe lan damel cilakanipun Kakang Tanggon lan kanca-kancanipun kasebat. Namung sampun ngantos wonten bukti bilih ingkang damel cilakanipun Kakang Tanggon sakanca menika piyambakipun” wicantenipun Kesit mangsuli pitaken kula.

        “Mesthine ana sabab sing ndadekne Ki Lurah Danara ngigit-igit marang Paman Tanggon lan kanca-kancane kuwi, banjur apa sing dadi jalarane Paman Kesit?” kula pitaken malih.

        “Menika jalaran Lurah Danara mireng pawartos, duka saking sinten kula boten ngertos” Kesit wangsulan malih “bilih ingkang ngujuk-ujuki para siswa lan para calon siswa sami kendel anggenipun tumut gladhen ulah kanuragan ing Sanggaripun Kyai Daka menika Kakang Tanggon malah kabar bilih Ki Panulad badhe mbikak Paguron Kanuragan menika ugi sampun kapireng dening Kyai Daka lan Lurah Danara, criyosipun ingkang sami ajak-ajak siswa lan calon siswanipun Kyai Daka ngalih tumut Paguronipun Ki Panulad menika Kakang Pahing, Kakang Tolu miwah Adhi Pangkas. Miturut kojahipun para bramacorah andhahanipun Lurah Danara ingkang nampi prentah menika, Kakang Tanggon kaanggep murid murtad ingkang kedah dipun pejahi, jalaran saged damel bebayanipun paguron”.

        Kula rumaos kaget mireng critanipun Kesit ingkang pungkasan menika. Lekasipun Ki Lurah Danara ingkang makaten menika cetha menawi mbebayani sanget. Kula tingali Kakang Pawana, Ki Pawit lan Ki Pahang ugi kaget manahipun, malah kepara kajawi kaget ugi sami panas manahipun, ketitik Ki Pawana lan Ki Pahang lajeng mbrabak abrit praupanipun, untunipun dipun gegetaken. Ingkang makaten menika mila limrah, jalaran tiyang-tiyang ingkang badhe dipun damel cilaka dening Lurah Danara menika sedaya taksih wonten sambeting sedherek kalihan Ki Pawana lan Ki Pahang. Malah Paman Pahing menika rayinipun Ki Bebau ing Grojoganngubal.

        “Licik, keparat lan murang tata si Bebau Danara” kalihan nggeget untu Ki Pawana wicanten kados namung katujokaken dhateng awakipun piyambak “mumpung durung kebacut, sesuk sadurunge srengenge njedhul saka sisih wetan, Danara kudu wis bisa tak rangket lan diadili ing Pendhapa Kalurahan, aku minangka sesulihe Sawargi Ki Lurah, bakal tak tuduhne kuwanenku, dudu mung Danara dhewe wong lanang ing Kepuh Agal iki………..”.

        “Aja ijen Ki Jangglengan, nek budhal menyang Sidamulya”  kalihan sikep ingkang sami Ki Bebau Grojoganngubal nyaut wicantenipun Ki Pawana “aku melu, nek prelu ora sah ndadak ngenteni sesuk, saiki wae awake dhewe budhal nggoleki menungsa murang tata kuwi. Aku ya ora wedi nek mung tandhing karo Danara wae, malah nek prelu sak Kyai Daka pisan aku ya wani”.

        “Sabar dhisik Kakang Pawana, sareh Ki Pahang” nyumerepi glagat ingkang kados makaten menika kula lajeng wicanten ngedhem ingkang nembe benter manahipun.

        “Sabar pripun malih ta Gus?” ingkang semaur rumiyin malah Ki Bebau Grojoganngubal, suwantenipun nedahaken menawi manahipun nembe benter saestu “niki sambetipun kalih nyawa, nyawane adhi kula menapa, ajenga rupane kados napa mawon, Pahing niku adhi kula, dulur lanang kula, saderenge ramak kalih simbok pejah siyen, keslametane Pahing dipun titipaken dhateng kula minangka sedherekipun sepuh. Sampun malih ngantos wonten ingkang badhe mejahi Pahing, senadyan namung badhe ngganggu sapucuking rambutipun Pahing mawon, kula boten ajeng lila”.

        “Samanten ugi kula Gus” boten kawon serengipun, Ki Pawana numpangi rembagipun Ki Pahang “Tanggon kalihan Tolu menika warga Jangglengan ingkang dados tanggel jawab kula, malah si Pangkas menika taksih kaprenah ponakanipun semah kula. Saupami lekasipun Tanggon, Tolu menapa dene Pangkas menika kaanggep lepat, mesthinipun Danara saged manggihi kula. Dipun rembag kanthi sekeca pripun murih saenipun, menawi ta lare tiga menika panggah kaanggep lepat lan kedah nampi pidana, dede Danara ingkang wenang ndhawahaken pidana dhateng warga Jangglengan, nanging kula ingkang sedaya tiyang sampun sami sumerep menawi kula menika sampun pinitados minangka Pamongipun Warga Jangglengan sedaya. Nanging ingkang dipun lampahi Danara menika cetha menawi sampun nrajang pranatan, nerak paugeraning Dhusun Kepuh Agal, menika kedah dipun adhepi kanthi cara satriya. Kedah dipun rangket lan dipun adili, jumbuh kalihan pranatan lan paugeraning Dhusun Kepuh Agal”.

        “Aku tak genti melu guneman” boten dangu kalihan anggenipun wicanten Ki Pawana, Ki Pawit lajeng tumut wicanten “aku ora maido, kaya apa panasing atine Baune Pawana lan Bebau Grojoganngubal krungu critane Kesit lan Pikat iki mau. Nanging, mbok aja kaya bocah cilik, eling sing mbok ajak guneman kuwi sapa? Nek sing mbok sauri karo tembung sing padha diucapne mau kuwi aku utawa liyane ngono wae isih keneng diarani lumrah, Lha bareng sing mbok ajak guneman kuwi putrane Sawargi Ki Lurah Kepuh Agal ? Gek kamangka mau Gus Pradapa durung ngendika apa-apa kajaba mung ngongkon supaya padha sabar lan sareh dhisik. Lha kok wis padha muni-muni ora karuwan, ngumukne kaprawiran, gek olehe padha mapanake deduga kuwi ana ngendi he?. mBok padha nduweni tata krama, ora kaya wong alasan ngono kuwi, banjur bedane ana ngendi antarane Bebau ing Kepuh Agal andhahane Sawargi Ki Lurah sing wicaksana, karo Brandhal alasan sing ora tau sinau tata krama?. Sepira ta angele ngrungokne apa sing arep didhawuhake Gus Pradapa? Kok malah padha semaur sing mung nuruti ati buteng kaya wong sing cekak nalare wae”.

        Dipun srengeni dening Ki Pawit makaten menika, kawewahan rumaos kasoran lan prabawanipun Ki Pawit, Bebau Jangglengan lan Bebau Grojoganngubal lajeng sami ndhingkluk, tumungkul ketingal ajrih. nDadosaken manah kula radi kirang sekeca.

        “Nyuwun pangapunten Gus” Ki Bebau Grojoganngubal lajeng wicanten alon lan alus dhateng kula “kabekta saking bentering manah temah ndadosaken kula supe, kula nyuwun pangapunten”.

        “Makaten ugi kula Gus Pradapa” dereng ngantos kula wangsulan dhateng Ki Pahang, karumiyinan Ki Pawana ingkang ugi wicanten kalihan suwanten ingkang boten kawon alusipun “saking cubluking manah kula, cupeting nalar lan pangertosan kula, ngantos kula wantun degsura ing ngarsanipun Gus Dapa, inggih labet mireng kabar ingkang boten ngremenaken ing manah kula. Mugi Gus Pradapa keparenga paring pangaksami dhateng kula lan kersaa nglajengaken anggenipun badhe paring dhawuh dhateng kula”.

        “Ko Bebau Grojoganngubal lan Kakang Pawana” kula wangsulan mawi suwanten ingkang sareh “aja padha kaduk ati anggon ndika nampa dhawuhe Wa Pawit mau. Awit tenane ngono, aku mung arep aweh pamrayoga marang Ki Kepuh Agal Kapindho, sing luwih nduweni wewenang tinimbang aku. Mesthi wae pamrayogaku iki ya mung murih luwih becike miturut panemuku, nek miturut panemune Kakang Pawana pantes dienggo ya mangga dienggo bebakalaning tetimbangan, dene yen ora pantes dienggo, ora dienggo aku ya ora apa-apa”.

        “Inggih Gus, pamrayogi saking Gus Dapa saestu sanget kula betahaken” Ki Pawana wicanten munggel rembag kula “awit saking menika, mugi tumulia kadhawuhaken, kula badhe mirengaken kanthi saestu”.

        “Iya Kakang” wangsulan kula ingkang lajeng kula tutugaken kalihan wicanten “ya gene aku mrayogakne marang ndika supaya sabar dhisik lan sareh dhisik?. Sing sepisan, katone kabar sing digawa Paman Kesit lan Paman Pikat ora mung sing wis dikandhakne mau kabeh, nanging mbok menawa isih ana kabar liyane sing uga ora kalah wigatine. Dadi aja nganti kabar sing durung dikandhakne mau katutup merga anggon ndika sing wis kebacut nggagas kabar bab Paman Tanggon sakancane mau”.

        “Mila leres makaten Gus” Kesit ingkang wiwit wau namung kendel nyumerepi Ki Pahang lan Ki Pawana sami muring, nyelani anggen kula wicanten “taksih wonten kabar ingkang dereng kula aturaken”.

        “Iya Paman Kesit” wangsulan kula kalihan mesem “nanging mengko wae yen aku wis rampung rembugan karo Ki Pawana, lagi ndika kandhakne maneh”.

        “Inggih Gus, nyuwun pangapunten”.

        “Sabanjure kang kaping pindho Kakang Pawana” anggen kula wicanten kula lajengaken “ngudhari reruwet kuwi sarate kudu sabar, kudu nggunakne nalar sing resik, pikiran kang wening. Ora kena grusa-grusu kaburu swaraning napsu. Luwih-luwih kok karo nesu, kuwi banget mbebayani. Kurang-kurang bejane bisa kaya wong ngglandhang carang saka pucuk, carange ora bisa kegeret malah bisa gawe horege barongan sing ndadekne ora becike kahanan. Coba saupama ndika sakloron klakon kepethuk karo Lurah Danara, banjur Danara arep ndika rangket kanthi pandakwa arep gawe cilakane Paman Tanggon sakancane, apa ndika ngira banjur dadi adu atosing balung wuleting kulit antarane Lurah Danara mungsuh Kakang Pawana utawa Ki Pahang ?. Ora Kakang!. Lurah Danara kae muride Kyai Daka sing julig. Pandakwa ndika bisa wae diselaki, Lurah Danara api-api mbodhoni, awit pandakwa ndika tanpa bukti, ndika bisa diarani ngawu gawar mung arep golek perkara. Apa ndika ora arep kawirangan ? nDika arep kandha yen sing nggawa kabar kuwi Paman Kesit utawa Paman Pikat? Sansaya ora cetha maneh kuwi Kakang, ndika kirim telik sandi banjur diblakakne marang wong sing ndika sujanani…….”

 

 

Ana candhake.