SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7 (129)

 

129.

        Ki Pawit lan Bebau kalih ketingal menawi radi kaget mireng aturipun Kesit ingkang nyebataken bilih wartos ingkang badhe dipun aturaken mangke langkung wigatos tinimbang wartos saderengipun ingkang ngancam gesangipun Tanggon sakanca. Tiyang tiga menika lajeng boten kedhep anggenipun ningali praupanipun Kesit lan Pikat. Kadosipun selak kepengin mirengaken cariyos ingkang wigatos kala wau. Kula piyambak inggih makaten, jalaran miturut pamanggih kula boten wonten bebaya ingkang agengipun nglangkungi bebaya ingkang ngancam gesangipun tiyang, lan manut wartos ingkang sampun kaaturaken Kesit lan Pikat wau, ingkang kaancam gesangipun boten namung tiyang setunggal, nanging tiyang sekawan. Lajeng warta menapa malih ingkang badhe dipun aturaken Kesit lan Pikat ingkang bebayanipun nglangkungi bebaya saderengipun menika?.

        “Ing ngajeng kula rak sampun matur ta Gus?” Kesit miwiti criyos malih “bilih estunipun ingkang dipun ajrihi dening Lurah Danara lan Kyai Daka menika namung jengandika Gus Pradapa, ingkang sawanci-wanci saged ngrawuhaken keng Raka Raden Gunendra miwah keng Rama Raden Sentani”.

        “Aku ora duwe Kakang sing jenenge Raden Gunendra lan Raden Sentani kuwi dudu apa-apaku Paman” kula nyela rembag, nigas cariyosupun Kesit.

        Ki Pawit, Ki Pawana lan Ki Pahang gentos ningali kula kalihan praupan ingkang kebak tandha pitakenan. Ketingalipun tiyang-tiyang menika taksih pitados dhateng cariyos ngayawara ingkang dipun tampi Ki Pawana saking Ki Lurah Danara kala samanten.

        “Kula boten mangertos babagan menika Gus” wangsulanipun Kesit “ingkang kula aturaken namung ingkang kula sumerepi lan kula mireng saking Sanggaripun Kyai Daka sakupengipun”.

        “Iya, iya Paman, saiki tutugna crita ndika kuwi!”.

        “Inggih Gus” Kesit wangsulan lan nglajengaken anggenipun cariyos “Lha duginipun Ki Jenggi, Ki Lembong lan Ki Dodor menika mbekta kabar saking Pasanggrahan Patalan, ingkang nyariyosaken bilih wekdal menika Raden Sentani lan Raden Gunendra nembe kesah dhateng Kutha Gedhe Mataram, nindakaken dhawuh saking Paduka Ingkang Sinembah ing Patalan lumantar Senapati Agung ingkang nami Kyai Nagaraga utawi Begawan Nagaraga, nyidra sipat kandelipun Panembahan Senapati ingkang nami Dhuwung Kyai Jakapiturun……..”.

        “Naah…. Menika cocog kalihan cariyos ingkang kula tampi saking Danara Gus” Ki Pawana dumadakan nigas cariyosipun Kesit kalihan tembung ingkang makaten menika sarwi ngulati dhateng kula “lan miturut Danara, tiyang kekalih Raden Sentani menapa dene Raden Gunendra menika kesahipun dhateng Mataram bebasan namung setor nyawa. Awit badhe aben-ajeng kalihan ingkang ngreksa Kyai Jakapiturun, inggih menika Jim Dandang Tembaga, Dhanyang Redi Merapi, ingkang kasektenipun bebasan saged anjara langit…..”.

        “Menika cariyos saking Ki Jenggi dhateng Lurah Danara Ki Bau” Pikat tumut wicanten mangsuli tembungipun Ki Pawana dhateng kula “nanging menawi miturut cariyosipun Ki Dodor benten malih, petanganipun Ki Dodor sadumuginipun Raden Sentani lan Raden Gunendra ing Mataram mangke, badhe wonten perang ageng ingkang saged nuwuhaken banjir marus asarah bathang, jalaran Raden Sentani lan Raden Gunendra boten piyambakan, nanging dipun iring wadya bala bangsanipun bajo barat lan lelembat saking Kedhung Gasrong ingkang dipun tindhihi ratuning sawer lelembat ingkang nami Kyai Nagaburik inggih marasepuhipun Raden Sentani piyambak”.

        “Mila ingkang dipun dhawuhaken Ki Jangglengan menapa dene ingkang dipun aturaken Pikat menika leres Gus” dereng ngantos kula tumut wicanten Kesit sampun wicanten malih “nanging menggah kula kirang baken, awit wonten ingkang langkung baken lan wigatos malih”.

        “Iya Paman Kesit” wangsulan kula “sing dikandhakne Kakang Pawana lan Paman Pikat bisa dirembug mengko, saiki tumuli tutugna nggon ndika crita”.

        “Inggih” wangsulanipun Kesit, sedaya lajeng sami ningali Kesit malih ingkang lajeng nutugaken anggenipun criyos “ingkang langkung baken, inggih awit kesahipun Raden Gunendra lan Raden Sentani menika miturut Kyai Daka kekiyatanipun Gus Dapa sampun telas, sampun boten wonten ingkang dipun andelaken. Pramila sampun wancinipun Kyai Daka lan Lurah Danara nguwaosi Dhusun Kepuh Agal ingkang dipun wastani tilaranipun sawargi Ki Lurah Kepuh Agal menika. Lha kuncinipun murih saged nguwaosi Kepuh Agal kanthi sekeca, Kyai Daka mbetahaken saged nguwaosi Dhuwung Kyai Pantek ingkang criyosipun menika Sipat Kandel utawi wahyuning Dhusun Kepuh Agal menika. Menawi sampun kasembadan Kepuh Agal ing regemanipun Kyai Daka lan Lurah Danara, mangka mbaka sakedhik Bebau-bebau lan Sapukawating Dhusun Kepuh Agal badhe dipun santuni kalihan tiyang-tiyang ingkang samangke sampun manunggal kalihan Kyai Daka. Nanging ingkang kantun piyambak menika miturut Kyai Daka ingkang dipun kabaraken dhateng Ki Jenggi, Ki Lembong lan Ki Dodor mawi cara ingkang boten ngawistarani lan mbetahaken wekdal saboten-botenipun setunggal ngantos kalih tahun”.

        Kesit kendel anggenipun wicanten, ketingalipun anggenipun criyos sampun rampung. Ki Pawit, Ki Pawana, Ki Pahang lan kula dereng wonten ingkang guneman. Ketingalipun sedaya sami katrem dhateng angen-angenipun piyambak-piyambak, angen-angen ingkang nanggor pitakenan ingkang angel dipun wangsuli. Kula piyambak taksih nyobi nggandheng-nggandhengaken criyos saking Kesit lan Pikat menika kalihan cariyos sanesipun kados cariyos saking Ki Pawana ingkang kala wau ngabaraken cariyos saking Ki Lurah Danara. Lan saking nggandheng-nggandhengaken cariyos menika lajeng kula angge nyobi ngreka wangsulan menapa ingkang badhe dipun tindakaken Kyai Daka lan Lurah Danara salajengipun.

        “Nuwun sewu Gus” dumadakan Ki Pawit wicanten alon “menapa leres menawi Dhuwung Kyai Pantek menika estu-estu Wahyu utawi Pulunging Dhusun Kepuh Agal kados panganggepipun Kyai Daka ingkang dipun cariyosaken dening Kesit kala wau? Awit sadanginipun kula lelados dhateng Ki Lurah, Ki Lurah boten nate paring dhawuh ingkang makaten menika, sanaosa kula inggih ngertos menawi Sawargi Ki Lurah menika prasasat boten pisah kalihan Dhuwung Pusaka Kyai Pantek menika kala wau”.

        “Nyuwun pangapunten Wa Pawit” kanthi ngatos-atos kula suka wangsulan “sapangertosan kula, Dhuwung Kyai Pantek menika mila sipat kandel ingkang dipun agem Bapa. Lan Bapa nate paring dhawuh dhateng kula bilih sadangunipun nindakaken jejibahan minangka Lurah ing Kepuh Agal menika, Bapa boten saged kapisahaken kalihan Kyai Pantek. Nanging mugi kauningan bilih estunipun Kyai Pantek menika dede kagunganipun Bapa, sawanci-wanci badhe dipun pundhut wangsul dening ingkang kagungan utawi sawanci-wanci kedah kawangsulaken dhateng ingkang kagungan. Lan sesambetan kalihan Dhuwung Kyai Pantek menika, kalebet salah satunggaling dhawuh ingkang kedah kula lampahi mangke menawi kula nindakaken jejibahan winados ingkang kadhawuhaken Bapa saderengipun seda menika”.        “Inggih Gus” wangsulanipun Ki Pawit salajengipun “menawi makaten prayogi bab Kyai Pantek menika boten dipun rembag, awit cetha menawi menika salah satunggal saking wewados ingkang namung Gus Dapa ingkang mangertosi. Salajengipun, menapa ingkang kedah awakipun piyambak lampahi magepokan kalihan sedaya warta ingkang dipun aturaken Kesit menapa dene Pikat kala wau Gus?”

        “Inggih Gus” saderengipun kula wicanten, Ki Pawana ugi numpangi rembagipun Ki Pawit “rumaos kodheng sirah kula mireng atur saking Kesit lan Pikat kados makaten menika. Nyata menawi Kyai Daka lan Danara menika tiyang ingkang sakalangkung julig. Anggenipun nindakaken kaculikan kados lampahing mawa ingkang ngobong oyoting asem aking ingkang taksih kapendhem siti, latunipun terus mrambat nanging boten badhe wonten ingkang nyumerepi awit kapendhem siti, ngertos-ngertos sampun ngobong menapa-menapa”.

        “Iya Kakang Pawana, bab sing dening Kesit dikandhakne luwih mbebayani tinimbang kaslametane Paman Tanggon sakancane mau pancen bener” kula wicanten suka wangsulan dhateng Ki Pawana “lire yen nganti Kepuh Agal sing biyen olehe yasa Wa Pawit lan sedulur-sedulur liyane iki nganti dikuwasani Kyai Daka lan Lurah Danara, mangka bener-bener nguwatirake banget. Nanging kaya sing dikandhakne Paman Kesit sing keri dhewe mau, Kyai Daka lan Lurah Danara anggone ngecakne carane nganggo cara sing alus, mbaka sethithik kaya lakune geni sing mrambat ing oyot asem sing wis garing lan kapendhem ing jero lemah kaya sing ndika sanepakne mau. Saiki awake dhewe kudu bisa nemokne cara kanggo ngadhepi lakune Kyai Daka lan Lurah Danara kang mangkono iku, muga-muga sadurunge aku kudu budhal nindakne kuwajiban winadi saka Bapa awake dhewe wis nemu carane kuwi. Malah sing tak anggep luwih wigati maneh, piye carane nylametake Paman Tanggon sakancane, merga bisa wae wiwit saiki murid-muride Kyai Daka sing diprentah Lurah Danara, kanthi sesidheman wis budhal nindakne jejibahane kanggo gawe cilakane Paman Tanggon sakancane, sauntara kuwi Lurah Danara api-api ora njawani”.

        “Lha inggih ta Gus?” Ki Pawana lajeng wangsulan “kula estu judheg mikir kawontenan ingkang makaten menika, tanpa pambiyantunipun Gus Dapa mokal kula saged ngadhepi prakawis ingkang kados makaten menika”.

        “Ngene wae” wekasan kula wicanten “nek awake dhewe neng kene mung piya-piye ngene iki, mangka tangeh bisane nemu akal kanggo ngadhepi prakara sing kaya pedhut nutupi Kepuh Agal iki. Saiki becike, awake dhewe bali ing papane dhewe-dhewe banjur mikir lan ndedonga marang Gusti nyuwun pituduh apa kang kudu ditindakne. Mengko sapa sing dhisik dhewe nemu cara bisa ngabari liyane lan tak kira Bebau ing Sidadadi lan Sambirobyong uga prelu diwenehi ngerti perkara iki”.

        Kula lajeng noleh dhateng Ki Pawit, kalihan pitaken :

        “Kados pundi menawi makaten Wa Pawit?”  

        “Inggih Gus, kula sarujuk kalihan dhawuhipun Gus Pradapa menika” wangsulanipun Ki Pawit ingkang lajeng wicanten dhateng Ki Pawana “rak ya ngono ta Baune Jangglengan?”.

        “Inggih Bapa, inggih Gus, kula ndherek” wangsulanipun Ki Pawana.

        Pepanggihan ing panirat wingking menika lajeng bibar, sedaya wangsul dhateng griyanipun piyambak-piyambak. Namung Kesit kalihan Pikat ingkang badhe wangsul dhateng griya ingkang dipun panggeni para andhahanipun Kyai Daka, saprelu nglajengaken anggenipun pados wartos kangge Ki Pawana.

        Kula lajeng bablas dhateng padasan, badhe sesuci. Awit kula kemutan dhawuhipun Sawargi Bapa ingkang paring piwucal : “ora ana barang kang abot lamun olehe ngangkat binarengan kalawan pitulunganing Gusti”

 

 

Ana candhake