SENDHANG MUSTIKANING WARIH 8. (15)

015.

        Sawatawis menika, Nyai Palir ingkang sampun saged ngadeg tangi lajeng nyaketi tiyang ingkang nggibeng Raden Mas Daksina kala wau.

        “Ngaturaken genging panuwun awit peparing pitulungan jengandika dhateng kula Den” kalian nangkebaken epek-epekipun lan katumpangaken dhadha, Nyai Palir ngaturaken panuwun dhumateng tiyang kala wau.

        “Dhawah sami-sami Bibi” wangsulanipun tiyang kalawau kalihan manthuk kurmat “menawi kalihan Bibi Palir kula menika  dede tiyang sanes, nami kula Sukmana, yoganipun  Bapa Lurah Pangapitan dados inggih taksih pulunanipun Bibi piyambak”.

        “O inggih, inggih Ngger, Kakang Palir mila asring nyariyosaken putranipun Ki Lurah ing Pangapitan dhateng kula lan samangke saestu sampun saged kepanggih saha maringi pitulungan dhateng kula, temah kula boten siyos cilaka awit saking pakartinipun tiyang ingkang murang tata kala wau”.

        Sukmana boten tumuli wangsulan jalaran Sukmana sumerep Ki Palir ingkang dipun tutaken Dana, Wala lan Gothot, nyaketi papanipun.

        “Nyuwun pangapunten Paman, anggen kula nusul radi randhat” nalika Ki Palir dumugi sacaketipun, Sukmana manthuk kurmat kalihan nyuwun pangapunten awit radi kasep duginipun.

        “Malah kula boten nginten menawi Angger badhe nusul” wangsulanipun Ki Palir blaka “awit Angger Sukmana boten paring uninga langkung rumiyin menawi badhe nusul. Pramila kula wau kober nglokro, meh kemawon kula mupus bilih gesang kula namung dumugi samanten sareng kula sumerep Denmas Daksina nyaketi Bibi ndika. Bares kemawon kula boten sumerep menawi Angger sampun rawuh lan nundhung Denmas Daksina, ngertos kula inggih sasampunipun Denmas Daksina ngajak kanca-kancanipun mlajeng kala wau”.

        “Nyuwun pangapunten Paman, ingkang nami Denmas Daksina nika kala wau sinten?” Sukmana pitaken dhateng Ki Palir “lan kados pundi cariyosipun dugi Paman Palir, Dana, Wala lan Man Gothot dumadakan kerengan wonten mriki menika kala wau? Ugi kenging menapa Bibi Palir sampun dumugi mriki? Awit miturut petangan kula, niki wau ndika mesthinipun dereng dumugi ing Brendhilan?”.

        “Mila leres petangan ndika menika Ngger” wangsulanipun Ki Palir “anggen kula mlampah kalihan Adhi Dana lan Adhi Wala menapa dene Paman Gothot saking Pangapitan kala wau, inggih nembe dumugi mriki niki. Lha ingkang dados jalaran kula sakanca sami kerengan kalihan tiyang-tiyang kala wau, murih runtutipun saking bongkot dumugi pucuk, kersanipun Bibi ndika kemawon ingkang matur, piyambakipun ingkang langkung mangertos wiwitanipun. Namung mugi kauningan bilih tiyang sekawan ingkang mlajeng kala wau, ingkang griyanipun Brendhilan namung setunggal, inggih menika Jagabaya Tampeng, ingkang estunipun taksih sedherek nak ndherek kalihan Bibi ndika menika”.

        “Menawi makaten, mangga Bibi kaparenga paring dhawuh” Sukmana lajeng ngengken Nyai Palir murih cariyos “awit kula mengke inggih badhe matur dhateng Paman Palir, bilih wonten wartos enggal magepokan kalihan Paman Dungkul lan Paman Dhangkal”.

        “Ayo Nyai, aturna apa sing wis mbok alami marang Angger Sukmana, kabeh aturna aja nganti ana sing kacicir” Ki Palir lajeng prentah dhateng semahipun.

        “Nyuwun pangapunten Gus Mana saha Ki Palir” dereng ngantos Nyai Palir guneman, dumadakan Gothot nyaru wuwus.

        Sedaya ingkang wonten mriku sami noleh ningali Gothot, awit boten kados padatan, Gothot menika arang sanget purun guneman kajawi namung menawi wonten prelu ingkang sanget.

        “Iya Man, ana apa?” Sukmana pitaken awit gumun.

        “Wekdal menika ketingalipun srengenge sampun ngglewang mangilen radi tebih” Gothot suka wangsulan kalihan sakedhap ndhangak dhateng prenahipun srengenge “kamangka kula tingali wiwit wau, praupanipun Wala kalih Dana sansaya mundhak ijem kemawon…..”.

        “Banjur ana sambunge apa antarane srengenge sing wis ngglewang karo praupane Dana lan Wala, Man?” Sukmana nigas tembungipun Gothot mawi pitakenan.

        ‘nDika niku pripun ta Gus?” Gothot wangsulan “srengenge ngglewang ngilen niku tandhane sampun sansaya siang lha praupan ijo pucet niku tandhane nek mpun sami ngelih, sampun wancine njaluk ingon….”.

        “Walaah Gus Mana niku kok nggih supe lho kalih klageyanipun Man Gothot?” dereng rampung anggenipun Gothot atur wangsulan sampun dipun punggel dening Wala kalih gumujeng “nanging nggih boten napa-napa kula kalih Kang Dana dipun damel pawadan, sanadyan kula ngertos nek cacing-cacing ing wadhuke Man Gothot mila sampun sami kroncalan. Nanging niku kirang baku Gus, ingkang langkung baken niku kula namung mesakaken menawi  sekul bontotan sing teng njero Cikar nika dados wayu, kelalen boten wonten ingkang nedha. Sak niki mumpung kelingan, badhe kula andhapne mriki lajreng sareng-sareng dipun sampurnakaken”.

        “O alaah ngono ta jebule?” Sukmana mesem, awit piyambakipun ugi ngertos menawi kala enjing dening Nyai Lurah, Gothot dipun betani bontot sekul ingkang radi kathah “bener kuwi, aku ya wis rada ngelih kok pancen wayah samene iki wancine madhang”.

        “Kowe ngangkat banyu sing ana pengaron tembaga kae wae lho La, ben diagem wijik Gus Mana lan Ki Palir karo Nyai Palir dhisik, bontote ben didhukne Dana” kalih ngadeg nututi Wala, Gothot ngaba murih Wala ngangkat toya kangge wijik.

        Dana inggih lajeng ngadeg badhe mlampah nyaketi cikar, kalih pitaken dhateng Gothot :

        “Lha ndika arep ngapa Man? Nek banyune wijik wis diangkat Adhi Wala, banjur bontote mbok kongkon ngangkat aku?”.

        “Kowe kuwi piye ta Na?” Gothot semaur kalih mesem “aku tak nggawa Kendhine, bubar madhang ora dicawisi kendhi kowe mengko plekiken?”.

        Boten antawis dangu ing papan mriku tiyang-tiyang sami nedha sesarengan. Dhasar inggih sampun sami ngelihipun, dados anggenipun sami nedha inggih ketingal seger, sanaosa namung lawuh kuluban ron kates kalihan sambel klapa, kawewahan dhendheng kidang asil anggenipun mbebedhag Sukmana kala emben.

        Sinambi nedha, Nyai Palir nyariyosaken kedadosan ingkang dipun alami. Wiwit dipun purugi dening Ki Lurah, Ki Jagabaya Tampeng lan Raden Mas Daksina sapendherekipun, ngantos piyambakipun nekad mlajar ing wanci tengah dalu badhe nusul ingkang jaler, ingkang nembe mbara kerja ing Pangapitan, jebul malah kepanggih ing tengah margi.

        “Dados kula inggih boten mangertos menawi Raden Mas Daksina kalihan rencang-rencangipun nututi plajeng kula, Ngger” Nyai Palir mungkasi anggenipun cariyos “andilalah Gusti ngersakaken Kakang Palir lan sedherek-sedherek menika kepanggih kula ing mriki, saha wekasanipun Angger Sukmana rawuh anyarengi kula badhe kabekta mlajar dening Raden Mas Daksina kala wau”.

        “Dados ingkang kula gibeng lajeng mlajeng kala wau, naminipun Raden Mas Daksina taksih putranipun Kyai Gendirireng ingkang kondhang sekti mandraguna menika? Saha siswa kinasih saking Kyai Nagalanang ingkang dados sesembahanipun Ki Lurah Brendhilan lan para kawulanipun menika?”.

        “Ngakenipun mila makaten Ngger, dene leres lan botenipun kula boten mangertos” wangsulanipun Nyai Palir.

        “Nuwun sewu Bibi” Sukmana taken dhateng Nyai Palir malih “ing lelampahan menika mliginipun nalika Ki Lurah Brendhilan murugi griyanipun Bibi kala wingi, Paman Dungkul lan Paman Dhangkal menapa boten mangertos?”

        “Lho Kakang Dungkul kalihan Kakang Dhangkal rak sami kalihan Kakang Palir ta Ngger? Sami-sami anggenipun mbara kerja dhateng Pangapitan. Kekalihipun inggih nuju boten wonten Brendhilan, tiyang Kakang kekalih menika langkung awis sambang griya menawi dipun tandhingaken kalihan Kakang Palir” Nyai Palir suka wangsulan .

        Sukmana manthuk-manthuk, lajeng kemutan kalihan ingkang nate dipun aturaken Ki Palir dhateng Ki Lurah Pangapitan, ingkang Sukmana ugi tumut mirengaken, bilih Ki Dungkul lan Ki Dhangkal menika estu pandherekipun Kyai Nagalanang ingkang setya. Lan Ki Palir ugi matur bilih dereng kantenan menawi Ki Dungkul lan Ki Dhangkal ingkang pamit badhe sambang griya menika estu-estu badhe wangsul dhateng griyanipun, saged ugi menika namung damel pawadan anggenipun badhe manggihi para pepundhenipun ingkang wonten ing Padhepokan Gendirireng utawi ing Padhepokan Nagalanang.

        “Inggih, inggih ngaturaken genging panuwun Bibi” sareng radi sawatawis kendel Sukmana lajeng wicanten malih “samangke gentos kula ingkang badhe caos kabar dhateng Paman Palir magepokan kalihan Paman Dungkul lan Paman Dhangkal”.

        “Inggih Ngger” Ki Palir suka wangsulan “suwawi tumunten kababarna pawarta ingkang wonten sambung rapetipun kalihan sedherek jaler kula kekalih menika”.

        “Namung kabar sepele Paman” Sukmana wicanten kalihan mesem “ingkang ndika aturaken dhateng Bapa kala wingenane menika nyata leres”.

        “Leres kados pundi Ngger?”

        “Paman Dungkul lan Paman Dhangkal mila sampun wangsul dhateng Pangapitan malih, malah mbeta rencang cacah sekawan. Kala wau nalika kula badhe bidhal nusul ndika, Paman Dungkul lan Paman Dhangkal dhateng Kalurahan badhe kepanggih Bapa kalihan nganthi kancanipun sekawan kala wau, badhe matur menapa dhateng Bapa kula dereng mangertos, awit kula lajeng bidhal nusul ndika niki wau”.

 

ana candhake