SENDHANG MUSTIKANING WARIH 8. (33)

 

033.

        Sasampunipun nyruput wedang jahe benter lan goroknanipun sampun kraos teles, Bebau Pethek lajeng atur wangsulan dhateng Ki Lurah ngiras nutugaken anggenipun kojah:

        “Sawangsulipun Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan, raosing manah kula kraos boten sekeca. Kula kemutan menawi Ki Dungkul lan Ki Dhangkal menika taksih sedherekipun Ki Lurah, mokal sanget menawi kekalihipun tumindak boten awit pikantuk dhawuh utawi saboten-botenipun inggih idi palilah saking Ki Lurah. Menawi saestu makaten, ateges kula sampun wantun nantang kawicaksananipun Ki Lurah. Kula rumaos kuwatos.”

        “Iya, sabanjure kepiye?” Ki Lurah ndangu malih, awit Bebau Pethek kendel anggenipun cariyos.

        “Sampun dados pakulinan” Bebau Pethek nglajengaken anggenipun wicanten “menawi manah kula bingung, ajeg kula lajeng ngalab pitedah dhateng Ki Bau Pilang utawi Ki Bau Peleman ingkang miturut pamanggih kula langkung pana ing babagan menapa kemawon tinimbang kula lan mila kanyatanipun inggih makaten. Awit saking menika, enjingipun kula lajeng ngajak Ki Jagabaya Pethek tuwin sapukawat cacah tiga badhe manggihi Ki Bau Pilang. Jebul Ki Bau Pilang boten wonten griya, lan dening Nyi Bau kula dipun criyosi menawi Ki Bau Pilang menika meh saben enjing ajeg dhateng wandenipun mBah Semi saprelu pados wedang kopi. Nyi Bau ugi criyos menawi kala wau Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan ugi madosi Ki Bau Pilang, lan dening Nyi Bau, Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan ugi dipun criyosi menawi Ki Bau Pilang nembe dhateng wande lan kekalihipun lajeng nusul. Sareng kula nusul dhateng wandenipun mBah Semi, dereng ngantos dugi panggenan, saking katebihan kula sumerep Ki Bau Pilang sampun aben ajeng kalihan Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan, kathik sedaya sami-sami sampun mandi dedamel, Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan mbeta Pedhang lha Ki Bau Pilang nyepeng tumbakipun. Boten sranta kula kalihan Ki Jagabaya lan Sapukawat cacah tiga lajeng gegancangan nyaketi kalihan ngliga dedamel, badhe misah murih sampun ngantos Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan kalihan Ki Bau Pilang sami pasulayan. Ingkang makaten menika kula lampahi jalaran ketingalipun tiyang-tiyang ingkang wonten mriku sami boten wantun misah. Jebul sareng kula dumugi mriku, Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan lajeng kesah tanpa pamit, kula celuki inggih boten purun semaur. Makaten menika ingkang saged kula aturaken Ki Lurah.”

        “Matur nuwun Ki Bau” Ki Lurah paring wangsulan “akeh sing wis ndika kandhakne lan banget wigati tumrap aku lan Desa Pangapitan, nanging pitakonku sing dhisik dhewe mau durung oleh wangsulan, sanajan mbok menawa pancen ana sambung rapete karo sing ndika critakne perkara anggone Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan ngajak manunggal marang Paguron Nagalanang kuwi. Nanging rak durung cetha?”

        “Leres Ki Lurah” ingkang wangsulan malah Bebau Pilang, ingkang lajeng nyariyosaken anggenipun badhe kerengan kalihan Bebau lan Jagabaya Kawisan “kados ingkang sampun kaaturaken dening Adhi Bau Pethek kala wau. Ki Bau lan Ki Jagabaya manggihi kula ing wandenipun mBah Semi. Estunipun sampun kula ajak wangsul dhateng griya menawi badhe ngajak rembagan kula, nanging kekalihipun boten purun, criyosipun mbujung wekdal. Sami kalihan ingkang dipun criyosaken Adhi Bau Pethek kala wau, Ki Bau Kawisan ugi criyos bab jangkaning Tanah Jawi lajeng prentah dhateng kula murih ngajak sedaya sapukawat, pamong lan sinoman ing Pilang manunggal dados siswanipun Kyai Nagalanang, ingkang criyosipun taksih titising Dewa ingkang nggadhahi jejibahan momong Ratu Adil ingkang badhe jumeneng ing Patalan.”

        “Lha ndika banjur aweh wangsulan kepriye marang Bebau Kawisan” Ki Lurah paring pandangu awit Bebau Pilang kendel sakedhap anggenipun wicanten.

        “Gandheng kula boten kiyat ngampet” Bebau Pilang atur wangsulan kalihan mesem “kula lajeng gumujeng lakak-lakak lan kula wangsuli menawi kula boten purun nggega dhateng piyambakipun, awit kula taksih waras lan ngertos menawi cariyosipun Ki Bau Kawisan menika namung cariyos ngayawara.”

        Ki Lurah saha tiyang-tiyang ingkang wonten ing Pringgitan menika sami mesem, mireng cariyosipun Bebau  Pilang ingkang makaten kala wau.

        “nDika wangsuli ngono kuwi banjur Bebau lan Jagabaya Kawisan kepriye” kalihan mesem Ki Lurah mundhut pirsa.

        “Kekalihipun ketingal muring, Ki Lurah” Bebau Pilang atur wangsulan lan nglajengaken anggenipun wicanten “dening Ki Bau Kawisan kula dipun ungelaken sampun keblinger, boten pitados kalihan wecaning para kina ingkang kaserat ing Jangka. Lajeng kula dipun kengken murih emut, awit menawi ngantos Kyai Nagalanang midhanget menapa ingkang kula ucapaken kala wau, kula saged nampi sikudhendhanipun temah manggih bilahi. Kula lajeng gumujeng sansaya seru, lan kula wangsuli menawi kula babar pisan boten ajrih kalih ingkang naminipun Kyai Nagalanang menika, jalaran kula boten kebawah prentah dening piyambakipun, prakawis bilahi utawi cilaka menika menggah kula namung Gusti ingkang saged ndhawahaken jumbuh kalihan tumindakipun kawula”.

        Bebau Pilang kendel malih anggenipun cariyos, lajeng nyandhak cingkiripun gorokanipun ingkang kraos salit lajeng dipun telesi kanthi nyecep wedang jahe ing cingkiripun.

        “Sabanjure kepiye Ki Bau?” Ki Lurah mundhut pirsa malih.

        “Ki Bau Kawisan sansaya muring” atur wangsulanipun Bebau Pilang “kula dipun wastani tiyang ingkang boten gadhah tata, awit sampun wantun nggorohaken piwucalipun Kyai Nagalanang lan boten ajrih dhateng walatipun. Gandheng Ki Bau Kawisan menika ngeman kula, kula lajeng dipun kengken njabel sedaya ingkang kula ungelaken kala wau lan purun manunggal kalihan Paguron Nagalanang, awit sok sintena ingkang wantun nampik menawi wonten pangajak manunggal kalihan Paguron Nagalanang mesthi badhe sirna dados wadal ingkang yitmanipun badhe dipun lebetaken ing kawah candradimuka ingkang mapan ing pucaking Redi Mahendra. Mireng wicantenipun Ki Bau Kawisan ingkang sansaya ngawur menika, kula lajeng gentos suka penget….”

        “Lha penget apa sing ndika wenehake marang Bebau Kawisan kuwi, Ki Bau ?” Ki Lurah nyela rembag, mundhut pirsa.

        “Inggih kula emutaken prakawis linggihipun Dhusun lan kawula Pangapitan menika ta Ki Lurah?” Bebau Pilang atur wangsulan “Ki Bau Kawisan kula kengken emut, bilih jaman rumiyinipun para Cikal Bakal ingkang ambakali wontenipun Dhusun Pangapitan menika sampun ngucapaken janji prasetya manunggal sabaya mukti lan sabaya pati dhateng Raden Dananjaya inggih Raden Sutawijaya ingkang samangke jumeneng ing Mataram minangka Panembahan Senapati, jer Pangapitan menika kenging kawastanan siti peparingipun Raden Sutawijaya. Lha menawi sak niki wonten tiyang ingkang ngajak murih manunggal dhateng golongan sanes, menapa malih kanthi pawadan badhe njudhul Kraton enggal lan jumenengipun Ratu Adil, menika sami kemawon ngajak-ajak mbalela dhateng Mataram. Mila Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan lajeng kula kengken mertobat lan matur dhateng Ki Lurah menawi sampun kesupen temah tumindak ingkang boten leres kanthi manunggal dhateng Paguron ingkang badhe wantun kalihan Mataram saha ngajak-ajak tiyang sanes murih manunggal dhateng Paguron ingkang nyata-nyata mengsahing nagari Mataram menika…..”

        “Yen mangkono apa sing ndika kandhakne marang Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan kuwi wis trep banget, Ki Bau” Ki Lurah ngendika, nigas rembagipun Bebau Pilang “banjur kepiye wangsulane wong loro kuwi mau?”

        “Tiyang kalih menika malah sansaya ndadra anggenipun nguman-uman kula, Ki Lurah” Bebau Pilang atur wangsulan “kula dipun ungelaken lancang, keminter lan murang tata, awit anggenipun Ki Bau lan Ki Jagabaya ngajak kula kala wau awit saking dhawuh saking Ki Dungkul, kamangka  sampun cetha menawi Ki Dungkul menika sedherekipun Ki Lurah. Awit saking menika kula lajeng wicanten bilih Ki Dungkul menika dede Ki Lurah lan saupami Ki Lurah ngantos pitados dhateng dongeng ngayawara menika langkung-langkung kersa manunggal kalihan Paguron Nagalanang, mangka kula boten badhe ndherek, malah kepara badhe kula emutaken kados anggen kula suka penget dhateng Ki Bau lan Ki Jagabaya Kawisan menika.  Awit miturut pamanggih kula, boten pantes tiyang ingkang badhe ndherek utawi manunggal kalihan Paguron Nagalanang menika gesang ing Bumi Pangapitan. Ki Bau Kawisan lajeng mbanting layah wadhah jadah bakar ingkang wonten lincakipun mBah Semi lajeng kula dipun tantang adu katiyasan atosing balung lan uleting kulit. Gandheng kula rumaos boten lepat, panantangipun Ki Bau Kawisan inggih lajeng kula sagahi. Nanging dereng ngantos kedadosan kula lan Ki Bau saha Ki Jagabaya Kawisan ngunggar kasudiran, tiyang kalih menika sampun kesah, awit duginipun Ki Bau Pethek lan rencang-rencangipun.”

 

(ana candhake)