SENDHANG MUSTIKANING WARIH 8. (41)

 

41.

        Boten dangu sapengkeripun Bebau tiga kala wau, Bebau Krajan dugi. Dening Sukmana inggih lajeng dipun ajak dhateng Pringgitan, manggihi Ki Lurah ingkang taksih lelenggahan ing mriku kalihan Ki Palir.

        “Piye Ki Bau? nDika mau wis diwarah Baune Peleman apa?” Pandangunipun Ki Lurah sasampunipun Bebau Dhukuh Krajan mapan linggih.

        “Inggih Ki Lurah” atur wangsulanipun Bebau Krajan “ingkang sepisan, sedaya Sapukawat sampun kula kengken nindakaken rondha lan ngiteri Dhukuh Krajan kanthi sesidheman. Kaping kalih, ngengingi dalemipun Ki Dungkul lan Ki Dhangkal sarta dalemipun Ki Palir ingkang wiwit sonten ketingal suwung, dumadakan dereng dangu menika dipun purugi dening tiyang tiga, kanthi dhedhemitan. Miturut aturipun Sapukawat ingkang nyumerepi, tiyang tiga kala wau sami mbeta keba, isining keba menapa, Sapukawat kala wau boten mangertos, awit mila kawontenan inggih peteng. Ingkang cetha, keba-keba kalawau sedaya dipun lebetaken ing dalemipun Ki Dungkul, Ki Dhangkal lan Ki Palir liwat kori butulan wingking. Estunipun tiyang tiga kasebat ugi sampun dipun kepung rapet dening para Sapukawat, ewa samanten boten kacepeng, tetiganipun saged ngical tanpa tilas. Namung nilar suwanten sesumbar….”

        “Piye sumbare Ki Bau?” Ki Lurah nyelani aturipun Bebau Krajan kalihan pamundhut pirsa.

        “Salah satunggal saking tiyang tiga menika wicanten sora: -Heh wong Pangapitan, ajaa mung bocah rong puluh sing kaya kowe kabeh, mbok nom-noman sa Pangapitan kabeh kerigna kongkon ngrubut aku wong telu, ora bakal kowe kabeh bisa nyenggol kulitku, bisa nyekel siswa Paguron Nagalanang padha wae bisa nggraji angin. Lan elingna marang wong Pangapitan liyane, aja pisan-pisan ana sing wani nyedhak omahe Ki Dungkul lan Ki Dhangkal apa dene omahe Murid Murtad Palir kae, yen durung serep nyawane -. Makaten sumbaripun tiyang kala wau, Ki Lurah. Samangke kula nyadhong dhawuh menapa ingkang kedah kula lampahi” atur wangsulanipun Bebau Krajan ingkang kasambet nyuwun dhawuh.

        “Saiki ngene wae, Baune” Ki Lurah lajeng paring dhawuh “para nom-noman ndika dhawuhi ngendhoni nggone padha rondha, murih bisa nglerenake raga lan pikirane. Miturut pamawasku, bengi iki ora bakal ana bebaya maneh sing arep nekani Pangapitan, nadyanta mangkono aja ninggal kaprayitnaning batin.”

        “Inggih Ki Lurah, ngestokaken dhawuh” atur wangsulanipun Bebau Krajan ingkang lajeng medal nilaraken Pringgitan.

        “Tak kira awakmu ya kudu tumuli leren dhisik, Dhi” dhawuhipun Ki Lurah dhateng Ki Palir sasampunipun Bebau Krajan medal.

        “Mangke rumiyin Kakang” atur wangsulanipun Ki Palir “taksih wonten sakedhik prakawis ingkang badhe kula suwunaken pirsa.”

        “Prekara apa kuwi?” Ki Lurah paring pandangu.

        “Prakawis isinipun keba ingkang dipun seleh ing griya kula menapa dene ingkang wonten griyanipun Kakang Dhangkal lan Kakang Dungkul” atur wangsulanipun Ki Palir “mireng cariyosipun Ki Bau Krajan kala wau, kok dumadakan kula kepengin sanget nuweni griya, ningali menapa isinipun keba ingkang dipun seleh dening tiyang-tiyang Paguron Nagalanang menika.”

        “Sabar dhisik Dhi” Ki Lurah paring wangsulan “aku dhewe ora ngerti isine keba sing dikandhakne Baune Krajan mau apa. Nanging nek nitik sing dikandhakne ing sumbare wong Paguron Nagalanang marang para Sapukawat mau, sajake isine barang sing mbebayani tumrap keslametane wong. Mula becike aja saiki nek awakmu kepengin niliki omah, sesuk wae nek wayah padhang, dadi bisa nyawang kanthi cetha. Sarta aja dhewekan kudu ana sing ngancani. Lha apa Si Adhi wis bisa ngira-ira apa isine keba sing dikandhakne Baune Krajan mau?”

        “Kula inggih dereng saged nginten-nginten Kakang” aturipun Ki Palir.

        “Yen pancen mangkono, becik kaya sing tak kandhakne mau wae Dhi” Ki Lurah paring dhawuh malih “karo maneh, aku uga duwe pangira liya. Ya iku anggone omahmu diselehi keba sing embuh apa isine kuwi, mung arep dienggo mancing Si Adhi supaya ngaton. Awit ora mokal yen Dungkul karo Dhangkal lan wong-wong Paguron Nagalanang, nyimpen rasa sujana marang Si Adhi lan dianggep wis mbalela marang Paguron Nagalanang luwih-luwih kanthi anane kedadean mlayune garwamu sing kepethuk ana alas lan mbok ajak bali menyang Pangapitan wingi kuwi. Mesthine wong-wong kuwi banjur nggoleki Si Adhi, nanging nyatane teka seprene durung ana sing ngerti yen si Adhi wis bali ing Pangapitan, mula becike sesuk aja awakmu sing niliki omahmu, luwih becik Sukmana utawa aku dhewe.”

        “Nanging badhea kados menapa, boten sande tiyang-tiyang menika mesthi badhe sumerep menawi kula mapan ing dalem Kalurahan kempal kalihan jengandika Kakang” Ki Palir matur malih “malah estunipun kula badhe madosi Kakang Dungkul lan Kakang Dhangkal, badhe kula taker wareg awit sampun tumindak nasar ing Pangapitan sasampunipun jengandika paringi pitulungan lan jengandika dhaken minangka kadang pribadi.”

        “Iya Dhi, aku ora maido gumronjal ing sajeroning atimu, sing nuwuhake ucapmu kang kaya mangkono kuwi” kalihan suwanten ingkang sareh, Ki Lurah paring wangsulan “nanging sepisan maneh tak kandhakne, aja dhemen grusa-grusu lan aja kesusu, sabab kesusu kuwi adhakane banjur kebat kliwat, kena disanepakne kaya wong ngiseni kendhi saka timba, yen kesusu olehe ngiseni banyu satimba kutah kabeh kendhine panggah kothong. Nanging si Adhi aja kuwatir, sanadyan kudu panggah ngugemi pangati-ati, prekara antarane awake dhewe karo Dungkul lan Dhangkal iki pancen kudu tumuli dirampungake. Becike saiki awake dhewe ngedhem ati lan nalar luwih dhisik, sarana ngaso lan ndedonga marang Gusti murih kaparingan pepadhang. mBok menawa sesuk esuk awake dhewe wis oleh dalan kanggo ngrampungake prekara iki.”

        Rampung anggenipun ngendika makaten menika, Ki Lurah nunten jumeneng lan tanpa ngentosi wangsulan saking Ki Palir lajeng nilaraken Pringgitan.  Sukmana inggih lajeng ngadeg lan wicanten dhateng Ki Palir :

        “Mangga ngaso rumiyin Paman”

        “Mangga Ngger” wangsulanipun Ki Palir kalihan ngadeg lajeng mlampah mlebet dhateng dalem wingking.

        Sanaosa Sukmana ngajak ngaso, nanging piyambakipun boten lajeng mlebet dhateng senthong patilemanipun. Nanging nyelakaken dhateng regol ngajeng murugi para Sapukawat ingkang nembe jagi ing regol. Ketingal ingkang nindakaken jagi wonten tiyang sedasa. Ingkang kalih ngadeg kanthi siyaga dedamel tumbak, ing ngajeng sisih kanan lan keringing regol, ingkang kalih linggih ing lincak sangajenging regol, ingkang setunggal mlampah wira-wiri kalihan nyepengi pedhangipun ing sakupenging regol. Dene ingkang gangsal nembe ngaso kanthi ngglethak ing lincak.

        “Wonten dhawuh saking Ki Lurah ta Gus Sukmana?” Sapukawat ingkang linggih ing lincak mapag Sukmana kalihan pitakenan.

        “Ora Kakang” wangsulanipun Sukmana kalih mesem, kalajengaken pitaken “piye rak ya ora ana apa-apa ta?”

        “Pikantuk berkah saha pangestunipun Ki Lurah, boten wonten menapa-menapa Gus” wangsulanipun Sapukawat kala wau, kalihan mapan linggih malih “namung kala wau sapengkeripun Ki Bau, ing radosan ngajeng wonten segawon ingkang ketingalipun radi nyalawadi kados segawon siluman….”

        “Asu sing nyalawadi?” Sukmana nyela rembag kalihan pitaken.

        “Inggih Adhi” ingkang wangsulan gentos Sapukawat setunggalipun “segawon ajak ulesipun pethak radi ageng, boten kasumerepan sangkanipun ngertos-ngertos sampun linggih ing tengah margi, majeng dhateng regol kados-kados nembe nguwasi tiyang ingkang nembe rondha menika.”

        “Lha banjur lungane kepiye?” Sukmana pitaken malih.

        “Dipun gusah dening Jiya wongsal-wangsul boten purun kesah, lajeng kalih Dikun dipun giring kalebetaken krangkeng lan dipun papanaken ing emper griyanipun Ki Taru kilen mriku” wangsulanipun Sapukawat kala wau kalih nuding mangilen, nedahaken papanipun segawon ingkang dipun krangkeng.

        “Ya wis, sesuk esuk nek karo mangkat bali, asune ndika uculi” Sukmana lajeng suka prentah dhateng Sapukawat kala wau “muga-muga mung asu lumrah, dudu asu siluman.”

        “Menawi segawon siluman kados pundi Gus?” Sapukawat ingkang kala wau mapag Sukmana gentos taken.

        “Lha nek asu siluman, saiki mesthi wis ilang, ora ana neng jero krangkeng maneh” wangsulanipun Sukmana kalih gumujeng “coba saiki ndika tiliki, isih apa ora?”

        Sapukawat kala wau lajeng ngadeg, mlampah badhe ningali segawon ingkang dipun krangkeng lan dipun seleh ing empering griya sakilening Kalurahan. Boten watawis dangu sampun wangsul malih dhateng lincak papanipun Sukmana linggih.

        “Taksih kok Gus, nembe tilem nglepus” kalih mapan linggih Sapukawat menika wicanten dhateng Sukmana “kersanipun, benjing kula betane wangsul, ajeng kula ingah, tiyang ulese pethak mulus, kula remen.”

        Sukmana boten wangsulan, namung mesem kemawon.

 

 

(ana candhake)