SENDHANG MUSTIKANING WARIH 8. (48)

 

48.

        Kula lirik tiyang-tiyang ugi katingal boten sami mangertos kalihan ingkang dipun ucapaken Bebau Kawisan makaten kala wau. Malah lajeng kepireng sami klesak-klesik sesamining rencang ingkang sami taken takenan menapa ingkang sampun katindakaken dening Bebau Pilang menapa dene Bebau Pethek, mesthi sampun wonten prakawis ingkang wonten sambetipun kalihan Jagabaya Kawisan, awit menawi namung prakawis Bebau Pilang lan Bebau Pethek boten pitados kalihan warta ingkang mungel bilih Ki Dungkul lan Ki Batasigar badhe andum kabegjan menika, mesthinipun Ki Jagabaya Kawisan boten ngantos kados makaten menika anggenipun gela.

        “Sing sabar Ki Jagabaya” gentos Ki Dungkul ingkang wicanten suka wangsulan dhateng Ki Jagabaya Kawisan “ora kudu ndika sing kudu tumandang, wis ana dhewe siswa Padhepokan Nagalanang sing kajibah ngrampungne prekarane Bebau Pilang lan Bebau Pethek kuwi. Kanggo ndika lan siswa-siswa liyane bakal nampa jejibahan sing adoh luwih abot lahir batine sing kudu ditindakne. Apa para siswa sing ana pendhapa iki padha saguh?”

        “Kangge nggayuh kabegjan lan kawilujenganing gesang, badhea awrat ingkang kados menapa kemawon, kula saha Pamong lan sapukawat ing dhukuh Kawisan mriki boten wonten atur sanes kajawi namung sendika ngestokaken dhawuh, Bapa”  sareng radi sawatawis boten wonten ingkang atur wangsulan dhateng Ki Dungkul, Ki Kawisan lajeng atur kasagahan “awit kula sadaya sami pitados bilih Kanjeng Eyang Guru Kyai Nagalanang tartamtu boten badhe negakaken kawilujengan kula sakanca.”

        “Pancen bener apa kang ndika kandhakne kuwi mau Baune Kawisan” Ki Dungkul wicanten malih, nanduki menapa ingkang dipun aturaken Ki Kawisan “Pukulun Kyai Nagalanang ora bakal negakne marang para pandherek lan para siswane ngadhepi apa wae, dadi saupama ndika kabeh sajroning ngayahi jejibahan nindakne dhawuh saka Panjenengane, ndika kudu ngadhepi mungsuh sing sekti pilih tandhing, ndika ora bakal bisa kasoran lan mungsuh ndika sing mesthi bakal sirna marga layu, kajaba….”

        “Kajawi menapa Bapa?” Jagabaya Kawisan nyela rembag, jalaran Ki Dungkul radi dangu boten nyambet wicantenipun nalika dumugi tembung “kajaba”.

        “Kajaba yen miturut paningale Bapa Guru Kyai Nagalanang ana peranganing raga ndika sing wis ora becik lan prelu diganti karo sing luwih apik” Ki nutugaken anggenipun wicanten kalihan mesem, lajeng paring pitakenan “wis ngerti sing tak karepake?”

        “Dereng” tiyang-tiyang sami atur wangsulan sesarengan.

        “Yen nganti ndika maju ana ing Palagan, nindakne dhawuh saka Bapa Guru Kyai Nagalanang manawa peranganing raga ndika kuwi isih sentosa kabeh, ndika mesthi bakal unggul ing yuda, sanadyan mungsuh sapa wae. Nanging yen ana peranganing raga ndika ana sing wis ora sempurna, kaya upamane sikile sing pincang, tangan sing ceko, kuping sing wis suda rungon, mripat sing wis ora awas lan sapiturute, mangka ya lumantar paprangan kuwi, ndika bakal dipulihake. Mula aja kaget lan susah ati ndika yen mengkone weruh sedulur ndika rubuh kapupu ing yuda. Katone mula tumekeng pati, nanging tenane ora. Ragane sing wis rusak dipendhem ing bumi, sukmane kanggo sauntara kaleremake ing suwarga tundha sanga. Yen wis oleh patang puluh dina, sukmane yen gelem bakal dibalekne ing raga sing anyar sing tanpa cacat babar pisan lan bakal bali kumpul karo kulawargane maneh, nanging yen luwih krasan manggon ing Swarga laya, iya dikeparengake mapan ing kono selawase.”

        Tiyang-tiyang boten wonten ingkang wicanten utawi pitaken dhateng Ki Dungkul magepokan kalihan katrangan ingkang nembe kemawon dipun dhawuhaken. Menawi kula, bares kemawon mila dereng ngandel kalihan katranganipun Ki Dungkul kala wau, jalaran kajawi boten kalebet ing nalar, kok kados-kados kuwaosipun Kyai Nagalanang menika saged nyameni panguwaosipun Gusti Ingkang Paring Gesang kemawon. Kula kinten anggenipun boten wicanten tiyang-tiyang ing Pendhapa menika mbok menawi nggadhahi gagasan ingkang meh sami kalihan kula.

        “nDika kok padha meneng wae?” Ki Dungkul lajeng wicanten malih “apa ndika ora percaya karo sing lagi wae tak kandhakne iki mau?”

        Dipun takeni makaten kala wau, tiyang-tiyang sakala sami pucet jalaran ajrih dhateng Ki Dungkul. Nanging panggah boten wonten ingkang semaur. Ki Dungkul mesem, lajeng noleh dhateng tiyang ingkang linggih ing kananipun Ki Dhangkal kalihan wicanten ingkang ngemu prentah :

        “Sobrah coba ngadega ing tengah jogan kono!”

        “Kula Kyai?” nem-neman bagus ingkang nami Sobrah suka wangsulan kalihan pitaken.

        “Iya” wangsulanipun Ki Dungkul “ngadega neng tengah kalangan lan critakna marang sedulur-sedulurmu kuwi lelakon sing tau mbok alami magepokan karo sing tak kandhakne iki mau!”

        Sobrah lajeng mlampah ing tengah jogan, sasampunipun mbungkuk atur kurmat dhateng Ki Dungkul lan Ki Batasigar miwah sedaya ingkang linggih ing jogan pendhapa, lajeng wiwit wicanten :

        “Nuwun sewu para sedherek kula sedaya, dipun tepangaken kemawon nami kula Sobrah saking Dhusun Brendhilan. mBok bilih ndika sami nginten lan mastani menawi umur kula menika nembe kur-kuran inggih?”

        “Leres kisanak menawi panginten kula umur ndika niku nggih selangkung tahun kirang” Bebau Sumber ingkang suka wangsulan radi sora “rak iya mangkono ta Lur?”

        “Nggih leres, Ki Bau” Pamong-pamong ingkang saking Dhukuh Sumber sami semaur sesarengan.

        “Nyuwun pangapunten Ki Bau lan para sedherek sedaya” Sobrah wicanten malih kalihan mesem “panginten jengandika sedaya dereng pas, jalaran kula menika kenging kawastanan sampun sepuh, nanging ugi boten lepat menawi kawastanan taksih lare. Jalaran, ingkang sepisan kula dipun lahiraken dening Biyung kula menika tebih saderengipun Ki Batasigar ingkang samangke sampun yuswa sewidak gangsal tahun. Cethanipun nalika Ki Batasigar miyos  kula sampun umur gangsal tahun, kula mangertos miyosipun Ki Batasigar jalaran tiyang sepuh kula menika mila abdi utawi rewang ing dalemipun Ki Batasigar. Nalika kula umur suwidak tahun kula wiwit suwita lan puruita dhateng Ki Gendirireng. Sasampunipun cekap anggen kula ngangsu kaweruh kebatinan dhateng Ki Gendirireng, lajeng kula kadhawuhan nutugaken sinau dhateng Bapa Guru Kyai Nagalanang ing Padhepokanipun. Sasampunipun ngangsu kawruh ing Padhepokan Nagalanang watawis tigang tahun kula kedah ndherek pandadaran siswa. Ing adicara pandadaran siswa menika dening Kyai Nagalanang kadhawuhan ndherek Ki Gendirireng numpes Paguron Bethetbiru ingkang mapan ing sak leripun wana Brangkal. Bethetbiru menika paguron ingkang mengsahi Padhepokan Nagalanang. Nalika badhe bidhal nglurug dhateng Padhepokan Bethetbiru dening Ki Gendirireng kula dipun paringi pitutur kados ingkang dipun dhawuhaken Kyai Dungkul kala wau. Lha ing mriku kula nembe ngertos ingkang dados kersanipun Bapa Guru Kyai Nagalanang. Inggih menika kajawi ndadar sapinten kasetyan kula dhateng Padhepokan saha Bapa Guru Kyai Nagalanang, Bapa Guru ugi kepareng badhe paring kanugrahan dhateng kasetyan lan kapitadosan kula. Suku, tangan, pamireng, lan panyawang kula sarta perangan sanesipun saking badan kula mila wekdal menika sampun wancinipun dipun pulihaken kados duk kula taksih nem rumiyin. Saestu ing paprangan mengsah Paguron Bethetbiru kala wau, dhadha kula sigar kenging tumbak. Tiyang-tiyang sami sumerep kula rebah ing siti. Nanging kula boten kraos menapa-menapa, malah rumaos kula, kula sampun ngalih ing papan ingkang sakalangkung endah lan asri lan ing mriku menapa ingkang kula betahaken sedaya sampun cumawis. Mila kula sakalangkung gumun. Capet-capet kula kemutan menawi kula wau kadhawuhan ndherek nglurug perang dhateng Padhepokan Bethetbiru, nanging kok dumadakan kula sampun dumugi papan ingkang endah lan asri menika?. Dumadakan kados wonten ingkang nuntun, kula mlampah lan saged mabur kados dene peksi. Inggih saking menika kula lajeng dumugi papan raga kula dipun kubur. Kula lajeng kemutan kalihan dhawuhipun Ki Gendiriireng nalika kula badhe bidhal dhateng Padhepokan Bethetbiru kala wingenane, inggih menika Bapa Guru Kyai Nagalanang ngersakaken mulihaken peranganing raga kula ingkang sampun risak wangsul kados jaman kula taksih nem rumiyin. Estunipun dening Jawata ingkang mangreh papan ingkang endah lan asri lan menapa ingkang kula betahaken sampun cumawis menika, kula kaparengaken manggen wonten mriku salami-laminipun. Nanging gandheng kula kepengin saged tansah cecaketan kalihan Guru-guru kula ing Gendiireng lan ing Nagalanang, kula lajeng nyuwun murih kula saged wangsul dhateng raga kula malih. Lan sasampunipun raga kula pulih kados jaman kula taksih nem rumiyin, dening Jawata kula dipun keparengaken manjing ing raga kula malih, temah kula saged tangi saking kuburan lan wangsul ngadhep Bapa Guru Kyai Nagalanang ing Padhepokan.”

        Sasampunipun cariyos makaten kala wau, Sobrah lajeng mapan linggih malih ing papanipun sakawit. Tiyang-tiyang sami ndomblong saking anggenipun kasengsem dhateng cariyosipun Sobrah, tiyang ingkang umuripun sampun pitung dasa langkung nanging kawonrenanipun kados nem-neman umur kur-kuran kemawon.

 

(ana candhake)