25.
Jebul
wektu kanggo nyarekne layon ing Panggang rada beda karo sing lumaku neng Yogya.
Ing Panggang nyarekne layon ora kaiket wektu kaya neng Yogya sing wancine
nyarekne layon kurang luwih mesthi jam loro awan. Nek neng Panggang wektune
njumbuhake karo gaweyan ing kuburan, yen omah sing arep dienggoni layon wis
dadi ya layon banjur dibudhalake.
Kira-kira
jam sepuluh awan, Ibune Bu Hasanah wis dibudhalake saka wisma dhuhkita, ora
nganggo mobil wong kuburane cedhak, watara mung rong atus meter saka omah. Sing
padha ndherekne tekan pasareyan akeh banget, ya ora nggumunake wong jaman
sugenge Eyange Restu kuwi garwane Penghulu ing Gunung Kidul lan kabare Sawargi
Pak Penghulu kuwi ya isih trahing Kusuma Rembesing madu saka kraton
Ngayogyakarta. Lan sing ora kalah kondhange, Maratuwane Pak Jayadi kuwi kakung
putri duwe pakulinan srawung sing becik karo tangga teparo lan sanak sedulure
kabeh.
Jebul
tradisi ing kampung kono kuwi rada beda karo panggonan liyane, sing
dikeparengake ndherekne layon nganti tekan pekarangane pasareyan mung priyayi
kakung thok, priyayi putri, sanadyan isih putra wayahe mung dikeparengake
ndherekne tekan plawangan pasareyan, banjur ngenteni upacara pemakaman neng
njabane pakarangan pasareyan. Saking akehe sing padha ndherekne layon, akeh
wong lanang sing ora melu mlebu, milih leren neng njabane pekarangan pasareyan,
golek panggonan sing rada adhem banjur padha lungguh ngenteni rampunge upacara.
Sodik sing uga ngrumangsani nek mung olehe nglayat merga kegandheng karo
mBakyune sing dadi kanca lan tanggane Bu Hasanah, uga banjur milih ora melu
mlebu pekaranganing Pasareyan. Olehe mangkono kuwi mau, Sodik kepengin supaya
para putra wayah lan kerabate sing seda ora keganggu merga dheweke.
Bu
Hasanah, Restu lan para kerabate layon sing olehe ndherekne mung dikeparengake
tekan plawangan pasareyan, banjur padha mlumpuk golek panggonan neng cedhake
kono, ana sing ngadeg ana sing lungguh, kabeh padha anteng nyemak lakuning
upacara pemakaman saka kadohan. Bu Kaji lan Ririen uga banjur melu-melu lungguh
ing cedhake putra wayah lan kerabate layon neng ngisore wit Munggur sing
ngrembuyung godhonge, wit munggur sing thukul ing pekarangan pasareyan nanging
pang lan godhonge akeh sing manglung menjaba, ndadekne ratan cedhak pasareyan
kuwi dadi adhem kayoman.
Merga
dudu kerabat, anane Bu Kaji karo Ririen neng kono kuwi tan wurung dadi
kawigatene para sedulur lan sanakane Bu Hasanah. Merga ya padha durung ana sing
padha tepung. Ngawruhi kahanan kang mangkono kuwi, Bu Hasanah rumangsa ketiban
kuwajiban nepungake tamu saka Yogya kuwi marang sedulur-sedulur lan kerabate.
"Ditepungne
Bulik" kandhane Bu Hasanah marang sawijining wong wadon sing lungguh ing
cedhake, wong liyane sing ora diajak guneman kabeh padha melu migatekake "iki
Bu Kaji Ali lan iki Putrane asmane Bu Ririen utawa Bu Dokter Kahar, daleme
tunggal sak RT karo omahku neng Jatitubanan kana".
Sing
diundang Bu Hasanah nganggo sebutan Bulik kuwi, mesem karo manthuk marang Bu
Kaji lan Ririen, karo kandha :
"Matur
nuwun awit rawuhipun Bu Kaji, pun tepangaken kula Sumirah, inggih taksih
kapernah pulunanipun sawargi Budhe Pengulu menika".
"Inggih
matur nuwun" Bu Kaji sing aweh wangsulan karo mesem ramah, Ririen manthuk
seneng.
"Estunipun
wiwit enjing wau kula sampun sumerep, boten nyana menawi priyantun saking Yogya
dados kula nggih mendel mawon" kandhane Sumirah sabanjure "kala wau
saking Yogya jam pinten? gajege taksih enjing sampun rawuh? gek wau nitih
menapa no?".
"Saking
Yogya taksih radi enjing Bu, wau dipun teraken adhik" sing wangsulan genti
Ririen, sing banjur kandha marang Restu sing manggon ana sisihe "tulung
Dhik Restu, Masmu Sodik kae timbalana mrene ben tepung karo sedulur-sedulur
Panggang kene".
Bu
Kaji karo Bu Hasanah sing uga ngerti nek Ririen kongkonan Restu ngono kuwi
padha ngempet eseme dhewe-dhewe, mung ing batin padha ngalembana marang
kawegigane Ririen olehe migunakake kalodhangan kanggo nglancarne pepenginane.
Restu dhewe ya ora bisa suwala, banjur mlaku nyedhaki Sodik sing lungguh ijen
ing dhumpal watu tatanan wadhah cagak gendera.
"Menika
lho Bu adhik kula ingkang kula aturaken wau, naminipun Sodik Salim"
kandhane Ririen marang Sumirah nepungake adhine "wau saking Yogya mila
taksih radi enjing, tiyang sareng kalih Dhik Restu".
"Oo,
makaten?" Sumirah wangsulan banjur karo mripate namatne praupane Sodik
wong kuwi guneman maneh karo suwara sing grapyak semanak "kula niki nggih
taksih mBokne Cilik Restu Mas, mangke sampun kesesa kundur rumiyin, kersane saged panggih kalih sedherek-sedherek
kulawarganipun Budhe Pengulu".
Krungu
gunemane wong sing jeneng Sumirah ngono kuwi, Sodik mung bisa wangsulan karo
mesem amba wae. Sauntara Restu sing rada rumangsa pekewuh karo gunemane Sumirah
sing isih kapernah Bulike kuwi, mung bisa ndhingkluk karo praupan rada mbrabak.
Kuwatir yen nganti Sodik dadi salah tampa karo tembunge Sumirah. Beda maneh
karo Bu Hasanah karo Bu Kaji, priyayi loro kuwi sepisan maneh aweh pangalembana
sajroning batin marang Ririen sing wasis gawe raket antarane Sodik karo Restu.
"Matur
nuwun sanget Bu" sing aweh wangsulan marang Sumirah malah Ririen
"kula lan Ibu estu remen kok saged sowan ing Panggang mriki niki, upami
ing griya boten repot ngaten estunipun kula kepengin ngajak adhik kula niki
nyipeng mriki, nggih mangke supados radi dangu teng mriki, kula tak wangsul
radi sonten kemawon".
"Inggih
matur nuwun Bu" wangsulane Sumirah karo mesem seneng. Wong-wong liyane
kerabate Bu Penghulu sing disarekne kuwi wis padha duwe dudutan dhewe-dhewe yen
antarane Bu Hasanah karo Bu Dokter Kahar kuwi ora mung tetanggan lumrah,
nanging tangga sing cedhak lahir lan batine, merga antarane Restu lan Sodik
kuwi katone uga ora mung kekancan lumrah wae.
"Mengko
Dhik Restu piye? kundur nyang Yogya apa keri neng daleme Eyang dhisik?"
genti Ririen nakoni Restu. Restu sajak kewuhan olehe arep semaur.
"Restu
mila kula kengken wangsul Bu Ririen" sing mangsuli malah Bu Hasanah
"kula kalih bapake ingkang kantun. Awit Restu benjing menika rak gadhah
tanggelan kalih lare-lare TK ingkang sampun disagahi badhe dipun ajak dhateng
Taman Pintar?".
Ora
krasa ditinggal omong-omongan, wong-wong sing nggawekne omahe sing jan sing
dienggoni layon wis rampung. Sing padha omong-omongan banjur meneng kabeh,
nyemak lakune upacara wiwit atur panuwun saka wakiling kulawarga sing disalirani
dening Pak Dhukuh nganti sing pungkasan ditutup donga sing dipimpin Pak Kaum.
Lan bareng upacara pametaking layon wis rampung, wong-wong ya banjur padha bali
menyang omahe dhewe-dhewe. Kajaba kulawarga cedhake sawargi sing mbalik menyang
daleme Bu Penghulu. Njagani mbok menawa ana sanak sedulur sing olehe takziyah
rada telat.
Tenan,
sidane rombongane Bu Kaji sing mobile disetiri Sodik, ora tumuli bali menyang
Yogya. Nanging merlokne mandheg dhisik ing kono, melu jagongan kumpul karo
putra wayah lan kerabate sawargi Bu Penghulu sing mlumpuk, padha lungguhan ing
jogan sing digelari klasa.
Pak
Jayadi sing uga melu lungguhan neng kono sepisan maneh nepungake Bu Kaji,
Ririen lan Sodik marang kulawargane Bu Hasanah. Sanajan olehe kandha Pak Jayadi
ya apa anane, lire Bu Kaji kuwi daleme
Ngawi, tindak menyang Yogya merga tuwi wayahe didherekne Sodik, putrane. Lan
ndelalah daleme Bu Ririen utawa Bu Dokter Kahar putrane Bu Kaji kuwi tunggal
sak RT karo dheweke, mula Bu Ririen karo Bu Kaji ya banjur takziyah mrono sing
nyetiri Sodik, budhale bareng karo Restu. Nanging panampane wong-wong sing ana
kono beda, wong-wong kuwi luwih percaya karo dudutane dhewe-dhewe yen Sodik
kuwi calone Restu, mung kaceke durung ana tembung tuwa utawa lamaran wae, dadi
Pak Jayadi dianggep isih pekewuh yen nepungne Sodik kuwi calon mantune.
Watara
Jam loro luwih lima las menit, rombongane Bu Kaji pamitan arep bali menyang
Yogya. Restu sing sing sesuk arep ngeterne anak-anake ing TK rekreasi menyang
Taman Pintar uga banjur melu bareng pisan. Dadi ya kaya budhale mau. Bu Kaji
lan Ririen manggon ing jog tengah, Restu lungguh ngarep njejeri Sodik sing
nyekel setir.
"Sodik
kuwi sampean jak omong Dhik Restu" kandhane Ririen aweh prentah
"merga Sodik kuwi nek nyetir wayah awan ngene iki kerep ngantuk, nek ora
sampean jak omong mengko bisa-bisa turu karo nyetir".
"Yu
Rien ki kok, ngono wae diomongne lho?" sadurunge Restu semaur, Sodik luwih
dhisik sing nyaut kandhane Ririen "Ora-ora nek aku mengko ngantuk, wong termosku
wis tak iseni nganggo kopi pas leren esuk mau, nek ngantuk ya kari ngombe wae
he he he".
Sauntara
Sodik lungguh dijejeri Restu, sing ana SMA Al-Hasan seje maneh critane. Waginem
krasa dheg-dhegan ngenteni acara wawancara diwiwiti. Pikirane nglangut,
nggambarake, mendah senenge saupama wektu kuwi dheweke ditunggoni Mas Sodik.
Priya lugu sing andhap asor lan nengsemake atine............
ana
candhake.