SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (044)

 

 

44.

Ki Lasma ora enggal semaur mung mripate manther nyawang praupane Ki Pelanggolan, kanthi panyawang surem ngemu rasa kuwatir. Jroning atine Lasma banjur kelingan ya gene dheweke nganti keraya-raya ngancani Sima Loreng wiwit kepethuk sepisanan biyen nganti saiki Sima Loreng ngalih jeneng dadi Ki Pelanggolan. Kuwi kabeh dilakoni ora merga tanpa pamrih babar pisan, nanging duwe pamrih oleha pitulungaNe lan bisa bali dadi manungsa lumrah. Pancen bener, weca sing ditampa saka Raden Sengkan jaman semana mung nyebutake yen sranane murih bisa luwar saka walat merga mangan endhog gunung kuwi mung supaya dheweke ngancani muride Sima Abang sing ngupadi gurune. Nek mung kuwi, kena ditegesi mbuh apa kang bakal kelakon lan dialami dening Sima Loreng sawise kepethuk gurune, kuwi dudu tanggung jawabe. Nanging nek ngelingi jenenge kekancan lan paseduluran ngono kudu ditindakne wiwit lahir nganti tekan batin, dadi yen nganti ana apa-apa sing ora nyenengake ati sing kudu dilakoni kanca utawa sedulure, mbuh sepira bobote dheweke mesthi bakal melu ngrasakne. Kamangka Lasma melu krungu dhewe saka Sodagar Widaru sing ngandhakne weca saka Ki Gedhe Cupuwatu, tetemon antarane Sima Loreng karo Sima Abang kuwi mawa pangorbanan sing gedhe, ya iku nek ora kedadeyan perang tandhing antarane Sima Abang sing wis wujud Macan Gembong karo Sima Loreng, jalaran Sima Abang isih dikuwasani sipat macan, ya Sima Loreng bakal kesababan walat temah nampa paukuman embuh rupane. Mula gelem ora gelem, Lasma banjur rumangsa miris mikirake apa sing bakal kedaden yen Sima Loreng klakon kepethuk karo Gurune.

 

"Paman Lasma sajak isih tidha-tidha marang lekasku sing sedhela maneh kepethuk Guruku ya Paman?" Ki Gedhe Pelanggolan takon sawuse Lasma mung nyawang tanpa kedhep marang dheweke.

 

"Ora jeneng tidha-tidha Ngger" wangsulane Lasma alon "nanging aku kuwatir, sepisan aku kuwatir Ki Pelanggolan bakal tiwas merga ngadhepi pangamuke Macan Gembong sing duwe kasekten tanpa tandhing nanging isih dikuwasani sipat macane. Yen ora, aku nguwatirake kaya apa rekasane  Ki Pelanggolan yen nganti kena sabab walate racun Endhog Gunung sing disandhang Ki Sima Abang".

 

"Bener Paman" wangsulane Ki Pelanggolan karo mesem amba "pilihan warna loro kuwi ora ana sing nyenengake, nek ora kepengin salah siji saka loro kuwi tumiba marang aku, aku kudu ngilangake rasa kepenginku ketemu karo Guru, lan kuwi mokal kelakone. Mula aku banjur mutusake, apa wae sing bakal tak sandhang aku ora idhep, kang baku aku kepengin kepethuk karo guru sing biyen tau nylametake nyawaku lan aweh tuntunan ngelmu kanuragan marang aku".

 

"Lha banjur apa sing bakal ndika tindakne Kyai?" Lasma banjur takon, Lasma rumangsa duwe kuwajiban kudu ngancani Ki Pelanggolan nganti Ki Pelanggolan bisa kepethuk karo gurune.

 

"Sing sepisan" Ki Pelanggolan aweh wangsulan, ngandhakne apa sing arep ditindakne "aku arep aweh weling marang para Bebau supaya nyulihi kuwajibanku, merga aku arep nindakne gaweyan sing wigati sing ora perlu tak critakne marang para bebau kuwi. Kaping pindho yen nganti patang puluh dina aku ora bali, mangka padhukuhan Pelanggolan iki tak pasrahne marang para Bebau kuwi kabeh supaya dijaga murih lestarine sokur bisa luwih ngrembaka temah dadi Padhukuhan sing luwih gedhe lan luwih makmur maneh".

 

"Kuwi sing arep ndika tindakne marang para Bebau?" Lasma takon "lha sing arep ndika tindakne murih bisa kepethuk Ki Sima Abang kuwi apa? merga aku mesthi bakal melu ngancani satindak ndika nganti ndika kepethuk karo Ki Sima Abang".

 

"Ooo kuwi ta?" wangsulane Ki Pelanggolan karo ngguyu "mau aku krungu yen Macan Gembong sing dianggep sesinglone Dewa kuwi manggone neng Jati growong pinggir alas kulon kono, mula sesuk esuk aku arep miwiti laku samadhi ing ngisore Jatigrowong kuwi, kanthi cara mangkono iku aku bakal bisa klakon ketemu karo Guru. Paman Lasma yen kepengin ngancani aku, bisa lungguh ing papan sing rada adoh nanging isih bisa nguwasi aku, perlune sawayah-wayah ana apa-apa Paman bisa weruh lan ora ketiban awu angete".

 

"Yen pancen mangkono aku ya mung bakal ndherek apa sing dadi kersa ndika Kyai" wangsulane Lasma manut.

 

Sawise rembugan karo Lasma ngono kuwi, wengine Ki Pelanggolan banjur nindakne laku maneges marang purbaning Allah, masrahake pati lan uripe marang Allah. Satemene Ki Pelanggolan ngerti yen laku sing ditindakne kuwi durung pas karo laku sembahyange pandherek agama Rasul, nanging gandheng Ki Pelanggolan durung kober sinau sembahyang kaya sing diwulangake Gusti Kanjeng Nabi kang jumeneng Rasulullah, mula cara sing ditempuh dening Ki Pelanggolan kanggo masrahake jiwa ragane marang Sing Kagungan, ya nganggo cara olehe muruki gurune nalika samana sing jarene wewarah saka Sang Hyang Taya, Dzat Kang kena kinaya apa.

 

Rampung nindakne laku samadi, krasa entheng angen-angene Ki Pelanggolan. Rasa samar lan rasa kuwatir wis ilang kabeh, Ki Pelanggolan wis ngrumangsani yen satemene dheweke kuwi anane mung semu, anane sabab ana sing nitahake, tumitahe ing jagad iki muhung nindakne dhawuh saka Gustine murih weruh apa sing diarani ngalam donya, lan yen wis tiba titi wancine bakal katimbalan bali marang Gustine maneh. Mung wae, murih olehe bali ora kesasar marga, sajroning nindakne laku pangumbaran aja kongsi banjur kumawani ndhaku barang titipan kuwi minangka duweke dhewe. Lan Ki Pelanggolan wis ngrumangsani yen tenane dheweke kuwi ora duwe apa-apa, kabeh sing katon lan sing ora katon iku muhung kagungaNe.

 

Dina candhake kaya sing wis disarujuki, para bebau bali ngadhep marang Ki Pelanggolan maneh, kanggo nampa pituduh apa sing kudu ditindakne kanthi anane Dewa sing sesinglon Macan Gembong sing mudhun ing padhukuhane kuwi.

 

"Ki Bau kabeh" kandhane Ki Pelanggolan sawise para Bebau mlumpuk neng ngarepe "sawise aku mahas ing sepi, aku duwe dudutan yen para warga ing Pelanggolan kene ora perlu caos dhahar marang Dewa sing jarene ndika sesinglon Macan Gembong kuwi".

 

"Lha lajeng kados pundi Kyai?" Bebau Garem sing wingi duwe atur arep caos dhahar marang Dewa sing sesinglon Macan Gembong kuwi takon.

 

"Iya, sababe awake dhewe iki kabeh durung ngerti apa kuwi Dewa tenan apa dudu" wangsulane Ki Pelanggolan "kaping pindho upama kuwi bener Dewa sing sesinglon wujud, awake dhewe durung weruh apa dhaharan sing kulina didhahar Dewa,  malah awake dhewe ya durung ngerti apa Dewa kuwi mbutuhne dhahar kaya awake dhewe mbutuhne mangan apa ora, iya ta?".

 

"Lha mosok awakipun piyambak badhe boten tumindak napa-napa gegayutan kalih wontenipun Sima Gembong ingkang kluyuran menika Kyai?" Bebau Gulon genti sing takon.

 

"Mesthi wae ora Ki Bau" wangsulane Ki Pelanggolan karo ngguyu "merga arepa kaya apa, kanthi anane Macan Gembong kuwi wis gawe mirise para warga kabeh".

 

"Lha ingkang badhe dipun tindakaken menapa Kyai?" Bebau Gulon bali takon.

 

"Aku karo Ki Lasma arep nemoni Macan Gembong kuwi ing Jatigrowong kana" wangsulane Ki Pelanggolan "sajrone tak tinggal nemoni Macan gembong kuwi, padhukuhan Pelanggolan tak pasrahne marang ndika kabeh murih ora ana kedadean sing neka-neka, yen sajroning wektu patang puluh dina aku karo Ki Lasma pranyata durung bali, mangka ndika kabeh tak wenehi wewenang murih milih salah siji saka ndika lan warga supaya didegne minangka sesulihku ya iku dadi Ki Pelanggolan. Ya mung welingku, marang ndika kabeh tetapa ndika sajroning karukunan aja ana sing dhemen kumawasa lan aja ana sing dhemen melik sing dudu duweke".

 

"Mangke rumiyin Kyai" Bebau Gulon banjur nanggapi karo suwara kedher, Bebau liyane ketok nek padha pucet praupane.

 

"Ana apa maneh Ki Bau?" Ki Pelanggolan takon.

 

"Rumaos boten sekeca salebeting manah kula, dupi kula mireng dhawuhipun Ki Pelanggolan ingkang makaten menika" wangsulane Bebau Gulon "kula kinten estunipun Ki Pelanggolan sampun uninga wewadinipun Sima Gembong menika, nanging awit saking tresnanipun Ki Pelanggolan dhateng kula miwah sedaya warga, Ki Pelanggolan boten kepareng medharaken wewadi menika. Kula sakanca ngrumaosi bilih kawruh kula sakanca boten wonten saenthit-enthipun kalih kawruh ndika Kyai saha kula sakanca ngrumaosi sampun kathah nampi sih kadarman saking ndika Kyai. Pramila saking menika mugi kawurungna lekas ndika Kyai badhe manggihi Sima Gembong ing Jatigrowong menika, jalaran waleh-waleh menapa kula sakanca boten saged gesang tanpa tinenggan dening ndika Kyai Pelanggolan".

 

Ki Pelanggolan gumuyu amba krungu panjaluke Bebau Gulon sing menging olehe arep menyang Jatigrowong kuwi.

 

"Aja padha kaya bocah cilik sing arep ditinggal biyunge lunga blanja Ki Bau kabeh" kandhane Ki Pelanggolan sabanjure "lungaku iki mengko aja ndika tegesi nek aku arep mati. Pancen nemoni Macan Gembong kuwi kebak bebayane, nanging ndika aja padha nguwatirake aku. Karo maneh ndika kabeh kudu ngerti, satemene dhawuh sing tak tampa nalika arep miwiti babad alas kene iki, mung kadhawuhan yasa Padhukuhan lan saiki padhukuhan wis dadi, mula wis rampung kuwajibanku. Saiki padhukuhan tak pasrahne ndika kabeh, borong olehe arep ndika nglestarekne sarta ngrembakakne Padhukuhan Pelanggolan".

 

Bubar muni ngono kuwi, Ki Pelanggolan aweh sasmita marang Ki Lasma supaya nggeret salirane ngambah alam prayangan, saperlu budhal menyang Jatigrowong, murih ora ana Bebau sing bisa ngregon-ngregoni lakune. Ki Lasma wis tanggap karo sing dikersakne Ki Pelanggolan, mung sasat sagenyaring that-thit dumadakan Ki Pelanggolan lan Ki Lasma padha ilang saka pandulune para Bebau.

 

 

ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (043)

 

43.

Ora krasa wis sepuluh tahun kepara luwih Sima Loreng madeg nglurahi Padhukuhan Pelanggolan sing saiki wis mundhak jembar, jalaran akeh wong sing padha teka lan nembung kepengin mangayom marang Pelanggolan lan dening Sima Loreng ya diwenehi palilah mbukak alas minangka papan kanggo manggon lan pategalan. Papan sing biyen dibabad sepisanan kae, wis manggon neng tengah-tengahe padhukuhan anyar. Papan kono mundhak dina dadi sansaya reja, merga akeh bakul sing padha teka kulak asil tetanen kanggo didol neng papan liya. Wong Pelanggolan dhewe uga ora sethithik sing banjur padha nindakne laku dagang, dodolan wulu wetune padhukuhan kono menyang papan liya sarta nekakne barang-barang saka liya papan sing ing Pelanggolan durung ana. Sesambungan antarane Desa Pacar Pandheyan lan Pelanggolan uga isih lumaku kanthi becik.

 

Kahanan Padhukuhan Pelanggolan tansah tentrem lan ayem, merga ing kono ora tau keprungu ana wong sing gelem nindakne laku cidra, cilike colong jupuk gedhene nganti ngampak, kabeh padha wedi marang kawibawane Ki Pelanggolan sing nduweni kasekten prasasat tanpa tandhing. Kasektene Ki Pelanggolan dicakne kanggo ngayomi kawula ing Pelanggolan kabeh asarana njaga jejege paugeran padhukuhan sing wis digarisake. Jroning nindakne kuwajiban minangka Lelurah ing Pelanggolan, Ki Pelanggolan direwangi dening Lasma sing olehe ngrewangi uga nganggo carane dhewe, ya iku sok nganggo cara manungsa sok nganggo cara prayangan lan para Bebau padhukuhan sing dipilih dening wargane minangka wakile Ki Pelanggolan ing dhukuhe. Dadi ana perkara apa wae sadurunge digawa menyang ngarepe Ki Pelanggolan, luwih dhisik nek bisa dirampungi dening Bebau sing wis kapiji mau. Kang mangkono kuwi mesthi wae sansaya ndadekne panguripan ing Pelanggolan dadi sansaya tumata.

 

Nanging, panguripane warga Pelanggolan sing wis tentrem kuwi dumadakan dadi horeg. Ora merga anane mungsuh utawa parangmuka sing nekani, nanging watara wis ana sewulan, wong-wong ing Padhukuhan padha katiban rasa miris lan wedi. Akeh para warga sing dumadakan ngonangi ana macan gembong sing gedhe banget, kerep saba neng padhukuhan. Malah uga ana sing kandha jarene macan gembong kuwi macan siluman, merga sok cat katon cat ora. Maune Lasma sing minangka wewakil lan paramparane Padhukuhan ora sepiroa anggone nggagas klawan anane kabar kuwi, awit kanyatane nganti saprene durung ana korban sing dadi mangsane macan gembong kuwi. Pikirane Lasma kandha, yen temen ing Pelanggolan kerep disaba macan sing gedhene ora mekakat, mesthine wis ana kewan ingon-ingone warga sing ilang digondhol dadi mangsane, nanging nyatane aja maneh kok sapi utawa kebone warga nek ana sing ilang, jeneh wedhus-wedhus sing kerep diumbar aglar ing pangonan wae kabeh isih wutuh ora ana sing kalong. Lagi bareng para Bebau padha kandha nek bener ing Pelanggolan kerep ditekani Macan gembong sing kluyuran, merga para bebau kuwi kabeh wis meruhi dhewe anane macan gembong sing saba neng Padhukuhan kuwi, Lasma banjur ngajak para Bebau bebarengan ngadhep neng ngarepe Ki Pelanggolan.

 

"Mengko dhisik ta" tumanggape Ki Pelanggolan nalika Lasma karo para Bebau nglaporake bab Macan Gembong sing kerep kluyuran ing padesan "aku iki wis rada suwe kerep metu ijen tanpa kanca, ya ing wayah awan ya ing wanci bengi, mubeng desa, nanging aku babar pisan durung tau kepethuk karo macan sing padha ndika critakne kuwi. nDika kabeh kuwi wis padha nyipati dhewe apa mung saka jarene?".

 

"Nek aku, bares wae durung tau weruh Kyai" wangsulane Lasma apa anane "embuh nek para bebau kuwi, padha weruh dhewe apa mung jarene ?".

 

"Nuwun sewu Ki Pelanggolan" Bebau Garem sing uga Bebau sing tuwa dhewe ing antarane para bebau ing kono aweh wangsulan "kula lan para kadang bebau sadaya niki nggih sami kalih ndika lan Ki Lasma. Inggih menika, nalika para warga sami cluluk menawi wonten Sima Gembong ingkang kluyuran ing padhukuhan, kula sedaya inggih sami boten pitados. Nanging sareng kula lan para kadang menika sumerep piyambak, nembe kula lan para kadang sami pitados, bilih crita bab Sima Gembong menika dede cariyos ingkang ngayawara".

 

"Dadi ndika kabeh wis padha weruh dhewe?" Ki Pelanggolan takon.

 

"Leres Kyai" Bebau ing Gulon genti sing mangsuli "kula sedaya mila sampun sumerep saestu, nanging kula sedaya ugi sami gumun".

 

"Gumun sing kepiye?" Ki Pelanggolan takon maneh.

 

"Gumun kaliyan Sima Gembong menika" wangsulane Bebau Gulon "Sima gembong menika babar pisan boten ganggu damel dhateng tiyang utawi raja kayan ing padhukuhan mriki, malah kula saged mastani menawi Sima kala wau estunipun Dewa ingkang tedhak ing Marcapada kanthi sesinglon wujud macan".

 

"Kok ndika bisa ngarani nek kuwi Dewa? banjur dhasar ndika apa?" pitakone Ki Pelanggolan marang Bebau Gulon sing ngarani nek Macan sing kluyuran kuwi sesinglone Dewa.

 

"Kula wastani menawi Sima gembong niku Dewa, jalaran sepisan boten purun ganggu damel, kaping kalih nalika kula sakanca sami memanuki lampahipun, Sima kala wau  jebul mapanipun wonten ing Jatigrowong, ingkang mapan ing pinggiring wana. Sima kala wau njedhulipun ugi wangsulipun inggih ing Jatigrowong mriku, kamangka Jati growong niku growonganipun alit, namung cekap dipun lebeti tiyang, menawi Sima ageng niku mesthine boten cekap. Nanging kanyatanipun inggih ngoten niku wau" wangsulane Bebau Gulon sing sajak mantep karo apa sing dipercaya.

 

"Gegayutan kalih ingkang dipun aturaken Ki Gulon niku Kyai" Bebau Garem guneman maneh "kangge ngunjukaken pakurmatan dhateng Dewa kala wau, menapa prayoginipun para warga kapurih caos dhahar dhateng Panjenenganipun? menika kangge pakurmatan murih Dewa kala wau boten duka dhateng awakipun piyambak jalaran sampun karawuhan Dewa nanging malah babar pisan boten atur pasegahan. Namung kemawon, kula sakanca bares kemawon dereng mangertos caranipun caos dhahar dhateng Dewa menika. Sandyan ta makaten, kula pitados bilih Ki Pelanggolan tartamtu sampun pana cara-caranipun caos dhahar dhateng Dewa kasebat, pramila kula sakanca cadhong dhawuh menapa ingkang kedah kula sakanca lampahi".

 

Ki Pelanggolan mung manthuk-manthuk, durung aweh wangsulan apa-apa. Durung aweh pituduh marang para bebau sing padha ngadhep kuwi. Jalaran wektu kuwi, Ki Pelanggolan kaya diosikake, kabeh wecane Ki Gedhe Cupuwatu sing dicritakne Ki Sodagar Widaru biyen dumeling kanthi cetha ing pangrungu batine Ki Sima Loreng. Menang-meneng Ki Pelanggolan rumangsa seneng, jalaran nadyan durung kepethuk karo Macan Gembong sing jarene kluyuran lan manggone neng Jatigrowong pinggir alas kuwi, nanging Ki Pelanggolan wis meh bisa mesthelkne nek satemene Macan gembong kuwi wewujudane Ki Sima Abang, gurune sing lagi digoleki. Ki Pelanggolan banjur kepengin ngajak rembugan Lasma, ya Ki Dhadhapsulasma sing tenane isih siswane Raden Sengkan utawa Ki Bantarjati, luwih dhisik. Mula Ki Pelanggolan banjur aweh wangsulan marang para Bebau sing lagi padha ngadhep :

 

"Ngene ya Ki Bebau kabeh, aku durung bisa aweh wangsulan marang ndika kabeh babagan Macan Gembong sing jare ndika sesinglone Dewa kuwi. Mengko bengi aku arep mahas ing sepi, nenuwun marang Allah murih kaparingan pituduh sing bener kanggo nyikepi anane Macan Gembong sing nadyan ora gawe kapitunane warga, nanging wis gawe mirise wong-wong ing Pelanggolan kene kabeh. Sesuk klawan wektu kang padha karo wektu iki, ndika kabeh padha tekaa mrene, mbok menawa aku wis bisa mangsuli apa sing kudu ndika tindakne".

 

"Inggih Kyai" wangsulane para Bebau bebarengan "samangke kepareng kula sedaya wangsul rumiyin".

 

"Iya sing ngati-ati"

 

Saungkure para Bebau, KiPelanggolan banjur guneman nakoni marang Lasma :

 

"Paman Lasma apa ndika ora ngerti apa api-api ora ngerti?" .

 

"Sing nDika kersakne apa Ki?" Lasma mbalik takon.

 

"Sapa satemene Macan gembong sing jarene singlone Dewa kuwi ?"

 

"Aku satemene wis ngira Ki, nanging aku ora wani ndhisiki" wangsulane lasma karo mesem.

 

"Yen ngono, aku bisa mesthekne Paman, ora suwe maneh aku bakal ketemu karo Guruku sing uga sedulur tunggal gurune Paman, Ki Sima Abang".

 

"Nanging ndika kudu eling lho Ki" Lasma aweh tutur marang Ki Pelanggolan.

 

"Eling bab apa Paman ?" Sima Loreng takon.

 

"Wecane Ki Gedhe Cupuwatu, apa sing bakal kedaden yen ndika kepethuk karo Ki Sima Abang" wangsulane Lasma "bares wae, aku isih kuwatir menawa nganti ana apa-apa sajroning ndika arep nemoni Ki Sima Abang sing isih wujud Macan gembong kuwi".

 

"Apa wae bakal tak adhepi kanthi leganing atiku Paman, waton aku bisa kepethuk karo Guruku maneh" wangsulane Ki Pelanggolan manteb.

 

 

ana candhake

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (042)

 

42.

 

Sauntara kuwi Lasma sing nganggo carane bangsa prayangan wis adoh ninggalne papan lerene Sima Loreng.  Upama nggunakne carane manungsa lumrah, kira-kira sedina utuh durung arep nemokne papan sing digoleki, ya kuwi papan sing ana wong sing dodolan piranti kanggo babad alas, kaya dene wadung, pecok, ganco, pacul, arit lan sapiturute. Nanging gandheng nganggo carane bangsa prayangan durung ngantri setengah ari, Lasma wis bisa ngubengi papan kono lan ngulat-ulati endi ana pandhe utawa pasar sing adol barang sing digoleki. Lakune Lasma nyabrang bengawan mengalor, ngendi-endi isih sepi, durung ana padhukuhan, kajaba mung pating dlemok ana omah loro utawa telu sing isih sarwa prasaja, kuwi wae ya ora akeh cacahe. Nganti Lasma nemokne papan sing rada akeh omahe lan wewangunane wis rada becik, kira-kira ana sepuluh somah sing omah siji lan sijine ora pati adoh lete, watara ya ana seketan dhepa. Dadi papan kono wis kena diarani padhukuhan, nanging Lasma durung ngerti jenenge kuwi padhukuhan apa. Racak-racak saben omah duwe latar sing jembar sanadyan antarane latar karo dalan sing kanggo liwat ora ana pager sing matesi. Meh ing saben plataran akeh kethukulan kembang Pacar Banyu sing nedheng-nedhenge kembang. Lasma mbacutne nggone ngulat-ulati papan kono kuwi, kupinge krungu suwarane wong sing lagi dolanan palu, nuthuki wesi lan waja, mratandhani yen ing kono ana Pandhe sing lagi nyambut gawe. Lon-lonan Lasma nggunakne carane manungsa lumrah maneh, nyedhaki wong sing lagi mandhe kuwi.

 

"Kula nuwun Kisanak" Lasma uluk salam, sawise tekan ngarep lawange omah sing kanggo mandhe. Ing omah kuwi katon ana wong telu, sing siji lagi lungguh neng lincak, sing siji nyandhak palu gedhe lan sing sijine maneh lagi nyepak-nyepakne wesi sing kudu dipalu dening sing nyekel palu.

 

"Mangga" wong telu bareng wangsulan karo nyawang Lasma.

 

"Mangga mlebet mriki mawon Kang" wong sing lungguh neng lincak kuwi ngongkon Lasma supaya mlebu.

 

"Inggih matur nuwun Kisanak" wangsulane Lasma sing banjur melu lungguh neng lincak.

 

"Nuwun sewu, kula kok nembe sumerep niki. nDika niku sedherek king pundi nggih Kisanak?" wong sing lungguh lincak kuwi takon "lan paring asma sinten?".

 

"Inggih Kisanak, mila leres kula nembe sepisan niki mriki, griya kula tebih saking brang wetan mrika, nanging skniki nembe ajeng mbabad wana kangge padhukuhan wonten ing brang kidul mriku. Nami kula Lasma Kisanak" wangsulane Lasma blaka apa anane.

 

"Inggih ditepangaken kemawon kula Srapat, lha sing nyepeng palu niku ponakan kula namine Gerit, pandhene niku adhi kula piyambak namine Demung" wong kuwi nepungake jenenge lan jenenge kanca-kancane sawise Lasma nepungake jenenge banjur ditutugne nganggo pitakonan maneh "ndika nembe babad wana teng Brang Kidul ? ing tembing pundi nggih Ki Lasma? sampun wiyar menapa nembe badhe wiwit? tiyang pinten sing tumut babad napa sedaya saking Brang wetan ?".

 

Lasma ngguyu, ditakoni nganggo pitakonan sing pirang-pirang ngono kuwi.

 

"Saking mriki nggih watawis lampahan sedinten kirang Ki" wangsulane Lasma karo ngangen-angen nganggit crita murih sing diajak omong bisa percaya lan bisa nampa karepe "ancer-anceripun nggih kidul wetan mrika. Tiyang niki nutugne babadipun simbah kula rumiyin kok Ki, mbabad dereng rampung lajeng ditilar kesah ngalih dhateng papan sanes, dados niki namung mangsuli babadan lami. Kanca kula nggih nembe namung kalih sedherek kula setunggal thok. Lan kula kalih sedherek kula nggih badhe nampi kanthi remen menawi wonten sedherek ingkang mbetahaken papan lajeng ngersakaken tumut babad dahteng mrika".

 

"Dados nek namung mangsuli, teng mrika boten babad malih Ki?" Demung sing lagi rampung olehe nyepuhi barang pandeyane melu takon.

 

"Gandheng babadan niku sampun lami anggenipun nilar, inggih babad malih Ki" wangsulane Lasma nggenahne kandhane "namung kemawon ingkang dipun babad dede kajeng-kajeng ageng malih, namung gegrumbulan lan kekajengan ingkang taksih alit. Sitinipun nggih sampun rata, dados nggih boten patos rekaos".

 

"Lha menawi wonten sing ajeng tumut babad mengke napa nggih angsal bagehan sitine Ki?" Gerit, wong sing mau nyekeli palu genti sing takon.

 

"Niku ngaten Kisanak" Lasma banjur nggenahne kandhane "siti ingkang sampun rata lan tilas babadan lawas niku wiyare wonten seket bau langkung. Niki badhe kula dandosi kalih sedherek kula murih dados padhukuhan malih, pramila menawi wonten sedherek ingkang badhe tumut ndandadosi inggih adhe pikantuk jatah siti, kangge pakarangan griya ugi kangge pategilan".

 

Krungu wangsulane Lasma sing mangkono kuwi mau, Srapat, Demung lan Gerit ketok nek kapencut. Wong telu kuwi banjur nembung arep melu mbabad lemah neng brang kidul sing dibabad Sima Loreng karo Lasma.  Kanggo mbuktekne apa sing dikandhakne Lasma, dina iku wong telu kuwi arep melu Lasma. Lan yen sajake mathuk, mangka wong telu kuwi arep ngajak sedulur-sedulur liyane sing durung duwe papan garapan supaya melu mbabad neng lemah babadane Lasma. Sedulur-sedulure wong telu kuwi ora manggon neng padhukuhan kono kuwi, nanging isih manggon neng omah-omah prasaja sing mau diliwati Lasma. Srapat, Demung lan Gerit dhewe, olehe kepencut arep melu Lasma jalaran neng padhukuhan kono kuwi, uga ora duwe lemah garapan babar pisan. Wong telu kuwi manggon neng kono mung dodol tenaga dadi Pandhe sing pengasilane ora sepiroa.

 

Sidane kelakon baline Lasma neng papan panggonane leren Sima Abang nggawa barang-barang sing dibutuhne minangka pirantining babad. Srapat, Demung lan Gerit uga wis nembung marang Sima Loreng nek arep nunut urip melu babad neng kono lan yen diolehi arep ngajak sedulur-sedulure supaya melu bebadra neng kono. Sima Loreng sing dhasare mung butuh kepethuk gurune lan babad alas sarta yasa padhukuhan kuwi mung minangka sarana bisane methuki gurune ora kabotan karo panembunge wong telu kuwi mau.

 

"Lha nek ndika ngalih mrene, banjur sing nerusne gaweyan ndika neng desa ..... apa jenenge ? sapa?" pitakone Sima Loreng marang Srapat.

 

"Kula nggih boten ngertos Ki" wangsulane Srapat "tiyang mrika nika wonten sing purun mandhe napa boten?"

 

"Yen ngono ngene wae" Sima Loreng aweh pamrayoga "jalaran kabisanmu ing ulah laku pandhe kuwi temene dibutuhne dening wong akeh, sedulur-sedulur ndika sing kepengin melu bebadra neng kene ya ben melu bebadra, dene ndika ora perlu melu babad, lire ngene ndika panggah oleh bagean lemah garapan lan pekarangan kaya sedulur liyane, dene kuwajiban ndika wong telu yaiku yasa pirantining  babad lan pirantining tetanen kanggo nggarap lemah neng kene. Mengko yen wis wayahe nenandur, ndika bali mrene melu nenandur, bubar kuwi ndika bali maneh menyang Desa Pandhean kana nindakne gaweyan ndika minangka Pandhe".

 

"Desa Pandhean niku pundi ta Kyai?" Lasma sing uga melu jagongan ntambul gunem, takon marang Sima Loreng.

 

"Ya Desa sing dienggoni Kisanak Srapat sakancane kuwi ta Ki Lasma" wangsulane Sima Loreng "tak jenengne Pandhean kuwi merga wiwit mau ndika apa dene Ki Srapat sakancane kuwi ora ana sing nyebut jenenge desa kono kuwi".

 

"Oo alaaah" Lasma lagi ngerti sing dikarepne Sima Loreng "pancen desa kana kae kuwi durung ana jenenge, maune arep tak jenengne Desa Pacar, merga akeh Kembang pacar banyu sing thukul neng saben pekarangane warga kana, nanging durung sida tak kandhakne".

 

"Ya wis, yen ngono kanggo ngarani desa kana kae, murih gampange tak jenengne Desa Pacar Pandhean".

 

"Inggih Kyai kula tumut nekseni" Srapat karo kancane padha wangsulan.

 

Dina-dina candhake, sawuse sedulur-sedulur lan sanakane Srapat padha teka melu bebadra neng lemah sing mung kethukulan gegrumbulan kuwi, Srapat Demung lan Gerit banjur bali menyang Pacar pandhean nutugne olehe dadi Pandhe.

 

Ora nganti suwe nggone babad, papan kono wis katon resik lan tumata. Omah-omah wiwit digawe kanggo manggon, pategalan minangka sumbering pangan uga wis padha ditanduri.  Papan kono wis malih dadi Padhukuhan. Sawise nampa wisik mbuh saka ngendi asale, dening Sima Loreng papan kono kuwi dijenengne Desa Pelanggolan. Lemah babadan wis didum kanthi adil jumbuh marang kabeh sing padha melu babad, klebu marang Srapat, Demung lan Gerit. Kajaba iku uga disisihne lemah sing dadi bageyane Padhukuhan, digarap bebarengan dene asile kanggo wragad murih sansaya tumatane padhukuhan Pelanggolan. Para wargane uga wis sarujuk kabeh yen sing dipilih kanggo nglurahi Padhukuhan Pelanggolan ora ana liya kajaba Sima Loreng sing banjur salin jeneng dadi Ki Pelanggolan.

 

Wektune ora leren tansah mlaku maju, dina ganti sasi, sasi ganti tahun, wis limang tahun luwih Ki Pelanggolan momong lan ngesuhi warga ing padhukuhane. Padhukuhan kuwi sansaya suwe dadi sansaya rame, merga wiwit akeh sing padha teka melu manggon neng kono. Panguripane wargane uga dadi sansaya makmur, asile pategalan luwih saka cukup kanggo nutup kabutuhane urip. Sanajan ta mangkono, Ki Pelanggolan durung katon rumangsa seneng atine, ora merga mikir kahanane wargane sing wis cukup, nanging Ki Pelanggolan tansah kelingan lan kepngin enggal bisa kepethuk karo Gurune sing miturut wecane Ki Gedhe Cupuwatu lumantar Sodagar Widaru  Ki Sima Abang manggon ing sakiwa tengene papan kuwi.

 

 

ana candhake.

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (041)

 

41.

Byar padhang, Sima Loreng pamitan marang Widaru arep nerusne laku dikantheni dening Dhadhapsulasma. Senajan padha-padha olehe mlaku ngulon, nanging Sima Loreng ora bisa maneh nunut ing kretane Widaru sing iuga lagi mlaku tumuju arah kulon,  jalaran yen manut weca sing ditampa Widaru saka Ki Gedhe Cupuwatu, dalan sing ditempuh dening Sima Loreng supaya bisa kepethuk gurune, kudu ngliwati pinggiring kali Uluayu. Padha dene antarane Sima Loreng lan Widaru sing durung suwe anggone tetepungan kuwi, olehe ngrasakne rasa sumendhal ing atine, jalaran anane pepisahan iki.

 

"Inggih boten langkung kula namung saged anyurung tindak ndika Kisanak Sima Loreng mawi donga mugi rahayua ingkang pinanggih, saha mugia saged lebda ing karya" kandhane Widaru karo nyalami tangane Sima Loreng.

 

"Ngaturaken panuwun Ki Sodagar" wangsulane Sima Loreng "mugo-mugi kula dalasan ndika, kaparingan nugraha panjang yuswa, temah benjing sasampunipun rampung anggen kula ngayahi kuwajiban menika saged kepanggih malih".

 

Kaya sing dikandhakne Widaru, pranyata mlaku munggah nurut bengawan kuwi ora gampang lan ora entheng. Ngliwati alas bebondhotan sing isih ketel lan peteng. Akeh pepalang sing ngadhang laku, bola-bali kudu mlumpati kewan gegremetan sing mawa wisa lan yen ketanggor gegremetan sing galak lan wani marang manungsa kudu diadhepi kanthi totohan nyawa. Nanging Sima Loreng babar pisan ora ngresula. Pancen rada beda karo Dhadhapsulasma sing uga tansah nyartani salakune Sima Loreng, merga Dhadhapsulasma sing wis wujud manungsa setengah prayangan kuwi kanthi gampang wae nyingkiri lan nglangkahi dalan sing diliwati.

 

Prasasat ora nganggo leren anggone padha mlaku, wong loro kuwi nganti pirang-pirang dina, malah pirang-pirang sasi nindakne lelaku. Nganti rupane Ki Sima Loreng ora karuwan wujude amarga kebarut gegrumbulan sing sok-sok akeh erine . Nganti ing sawijining dina, lakune wong loro kuwi tekan papan sing rada lempar, rada banar, ora ana bebondhotan nanging wujud gegrumbulan sing ora pati kerep. Wong loro kuwi banjur mandheg olehe mlaku, leren sinambi ngulat-ulati papan kuwi.

 

"Ketingale papan kene iki biyen tau dienggoni kadidene padhukuhan Ki Dhadhapsulasma" kandhane Sima Loreng marang kancane mlaku "ketitik siti ingkang warata, lan ing mrika-mriki kados wonten sela-sela ingkang rumiyinipun damel ompak gegriyan, ugi wit-witan agenge ketingal nisih radi tebih saking siti ingkang rata menika".

 

"Ketingale nggih ngoten Ki Sima Loreng" wangsulane Dhadhapsulasma "sak niki napa ingkang kedah awakipun piyambak lampahi ing papan menika Ki?".

 

"Nek miturut wecane Ki Gedhe Cupuwatu marang Ki Sodagar Widaru" Sima Loreng wiwit nggunakne basa ngoko merga saka rakete karo Dhadhapsulasma "sing kudu tak lakoni yen wis ketemu karo papan sing kaya ngene iki, ya iku supaya yasa padhukuhan kanthi mbabadi papan iki. Dadi tak kira olehku nurut munggah lakune bengawan wis cukup, saiki salin gaweyan ya iku mbabat alas yasa padhukuhan lan pategalan neng kene".

 

"Enggih Ki" wangsulane Dhadhapsulasma nganggo basa tugelan "sak niki ndika prentah mawon teng kula, apa sing kudu tak tindakne, merga aku kudu ngrewangi ndika nganti bisa kepethuk karo Guru nDika ya Ki Sima Abang, sing jarene Ki Sodagar mapane ora adoh ana sakiwa tengene papan kene iki".

 

"Nedha nrima sadurunge, Ki Dhadhapsulasma" kandhane Sima Loreng sabanjure "aja dadi atimu yen kapeksa aku manpangatne panandhang ndika sing wujud manungsa setengah prayangan iki kanggo ngrewangi anggonku arep nyambut gawe".

 

"Boten napa-napa Ki" wangsulane Dhadhapsulasma "ndika ora sah ndadak ngangge rikuh pekewuh karo kula, tata gelar kula niki ajeng ngrewangi ndika, nanging temene ngoten kula nembe nindakne dhawuhe Guru kula Raden Sengkan".

 

"O iya meh wae aku lali Ki Dhadhapsulasma" Sima Loreng kandha karo ngguyu "ndika kuwi rak muride Raden Sengkan ya Kyai Bantarangin alias Ki Bantarjati, mbuh endi sing luwih dhisik lan luwih tuwa anggone meguru, ndika iku tunggal guru karo Ki Sima Abang, guruku, dadi wajibe aku ngaturi sebutan Paman marang ndika. Rak ya ngono ta Paman?".

 

Dhadhapsulasma melu ngguyu ngakak krungu kandhane Sima Loreng sing ngono kuwi mau, nek dinalar lan dirunut pancen sing dikandhakne Sima Loreng ngono kuwi ana benere. Mula karo isih karo plengah-plengeh Dhadhapsulasma banjur guneman :

 

"Tak kira ngono ya ora luput Ki, eh, angger Sima Loreng. Wiwit dina iki, ndika kena ngundang aku nganggo sebutan Paman Lasma ngono wae marang aku, ora sah ndadak nganggo jeneng Dhadhapsulasma, nanging cukup Paman Lasma ngono wae".

 

"Ora liwat aku ngestokne dhawuh ndika Paman Lasma" wangsulane Sima Loreng uga karo ngguyu seneng.

 

"Saiki ngene" Lasma banjur kandha maneh "sanajan awune aku luwih tuwa, nanging jejere neng kene aku nindakne wajib saka guruku, ya iku momong ndika Angger Sima Loreng. Mula aku cadhong dhawuh apa sing kudu tak tindakne sabanjure?".

 

Sima Loreng meneng sedhela, mau dheweke nggagas yen kanggo yasa padhukuhan sarana mbabat alas lan gegrumbulan ing kono kuwi, kudu nggtunakne piranti sing kena kanggo mbabadi wit-witan lan gegrumbulan sarta piranti liyane. Mau, dheweke pancen wis mikir arep njaluk tulung marang Lasma supaya kanthi nggunakne kabisane bangsa prayangan ngulat-ulati lan nggoleki pasar ngendi sing cedhak dhewe karo papan kono, sing ana bakul gegaman lan piranti sing dibutuhake. Kanggo tuku barang utawa piranti sing dibutuhake kuwi Sima Loreng isih duwe dhuwit sing cukup, ya iku sangu saka Parangabang biyen.

 

"Sepisan maneh aku nyuwun pangapura Paman Lasma" sawuse meneng rada sauntara Sima Loreng banjur wiwit omong "ndika sing tenane klebu bangsa Prayangan, mesthi luwih gampang lan luwih cepet yen arep lelungan. Aku arep njaluk tulung marang ndika supaya nggoleki lan ngulat-ulati ngendi ana wong sing dodol pirantine kanggo babad lan yasa padhukuhan ing papan kene. mBuh kuwi neng pasar utawa ing Pandheyan".

 

"Kuwi wis bener Ngger" wangsulane Lasma "dadi ora sah ndika ndadak njaluk pangapura, klawan senenging ati aku arep nindakne apa sing dadi dhawuh ndika kuwi. Aku ngerti ndika dhawuh marang aku mung supaya nggoleki, merga ndika mesthi isih duwe rasa pekewuh marang aku, nanging kanggo ngrebut cukup, ndika singkirne rasa pakewuh mau, aku ndika dhawuhi wae golek piranti kanggo mbabad alas lan yasa padhukuhan neng kene iki".

 

"Ngono ya Paman Lasma?" tumanggape Sima Loreng trenyuh weruh katulusane Paman Gurune kuwi "yen mangkono kersane Paman Lasma, ya aku luwih matur nuwun maneh. Kajaba tak kongkon golek pirantine babad, ndika uga tak prayogakne golek tambahan tenaga mbok manawa ana wong sing kepengin golek lan gawe garapan kanggo tetanen, bisa ndika ajak melu babad ing papan kene".

 

Sima Loreng banjur ngetokne kanthong loro saka waliking klambine, sing siji isi dhuwit perak lan kanthong sijine isi dhuwit mas. Kanthong loro kuwi banjur dipasrahne marang Lasma kanggo nuku barang-barang sing dibutuhake kanggo sarana mbabad alas lan yasa padhukuhan.

 

"Iki Paman, saka Parangabang biyen aku nggawa sangu sethithik, ndika tampani kanggo nuku piranti sing tak aturne mau" kandhane Sima Loreng.

 

"Iya Ngger" wangsulane Sulasma "nadyan aku iki kena diarani bangsa  prayangan, nanging uga isih setengah manungsa, dadi neng ngendi-endi aku ya isih nggawa sangu wujud dhuwit kaya dhuwit ndika iki, muga-muga dhuwitku landhuwit ndika iki mengko bisa cukup kanggo tuku piranti sing dibutuhne. Uwis, aku arep budhal saiki wae, mumpung wektune isih esuk".

 

Lasma ngadeg banjur ngecakne jiwa prayangane temah ora let suwe wis ilang saka pandulu, momor ima-ima arep nggoleki papan sing dodol barang sing dibutuhake.  Sapungkure Lasma, Sima Loreng banjur nutugne olehe ngulat-ulati papan kuwi. Sawuse tutug niti priksa kahanan ing kono, Sima Loreng banjur miwiti nindakne panembah marang Gusti Allah. Sanajan wis ngrasuk agama rasul nanging gandheng Sima Loreng durung ngerti tata carane manembah miturut piwulange Kanjeng Nabi, sing ditindakne Sima Loreng manembah nganggo cara lawas, ya iku carane Agama Kapitayan sing diwulangake dening Gurune jaman semana, sing jarene manembah marang Sang Panguwasa Jagad, nut wewarehe sang Hyang Taya.

 

Sawise sesuci sarana adus kramas ing sawijining sendhang sing ditemu ing papan kuwi, Sima Loreng banjur golek papan sing becik, lungguh ing watu gedhe sing manggon ing ngisore wit ngrembuyung. Sedhakep saluku juga, ngeningake ciptane, nutupi babahan hawa sangane, mung siji kang kaesthi, mung sajuga kang sinedya masarahake pati uripe marang Sang Maha Tan Kena Kinaya Apa, nyuwun pituduh lan nyuwun kekuwatan murih rahayu sing tinemu sajroning ngayati kuwajibane. Sansaya suwe sansaya hening ciptane Sima Loreng, sansaya bening nalare, sansaya padhang sajroning atine, meh kabeh suwara bisa dirungu kanthi cetha tanpa ana tumpang suhe. Meh kabeh bisa kadulu tanpa ana aling-alinge. Pancen wiwit biyen Sima Loreng nyata wasis nindakne laku samadhi maladi hening.

 

 

ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (040)

 

40.

Kahanan dadi sansaya sepi, saka kadohan keprungu suwarane manuk-manuk wengi sing tetembangan, ngajak geguyonan karo rembulan. Kala-kala diselani suwarane Asu ajak sing ngalup-alup sajak lagi sedhih atine jalaran pisah karo kanca-kancane.  Sima Loreng banjur nggagas kepriye mungguh crita sing dialami gurune sawuse ditundhukne dening Kyai Bantarjati ? Gelem manut miturut karo pitututre apa isih luwih percaya karo Wong culika sing jejubah Resi sing jeneng Wresaya kuwi?.  Kanthi tlaten lan sabar Sima Loreng ngenteni Widaru gelem nutugne critane. Sauntara kuwi Dhadhapsulasma wis bisa oleh dudutan yen sing digoleki lan arep dikancani ngupadi gurune sing lagi murca kuwi ora liya ya mung Sima Loreng kuwi.

 

"Salajengipun" Widaru banjur nutugne critane maneh "Ki Sima Abang nunten nembung badhe puruita miwah suwita dhateng Kyai Bantarangin, badhe ndherek satindakipun Kyai siswanipun Waliyullah Syekh Jumadil Kubra menika. Jalaran Ki Sima Abang nggadhahi panginten bilih ingkang saged mangsulaken piyambakipun dados manungsa malih menika inggih namung Kyai Bantarangin piyambak".

 

"Ki Sima Abang" makaten wangsulanipun Kyai Bantarangin nalika Ki Sima Abang ngaturaken anggenipun gadhah niyat badhe suwita dhateng panjenenganipun "temene aku iki manungsa lumrah sing ora duwe daya kekuwatan apa-apa, bisaku ya mung nenuwun marang Allah, merga mung Allah sing bisa mulihake ndika bali dadi manungsa maneh. Nanging aku oercaya yen panuwunku lan panyuwun ndika marang Allah iki, mesthi bakal dikabulake mbuh kapan wektune. Dadi nek ndika ngersakne arep melu aku, aku ya ora kabotan watone ndika bisa sabar lan tawakal marang Allah".

 

"Inggih Kyai" makaten anggenipun wangsulan Ki Sima Abang "saestu kula sampun pitados dhateng sedaya pangandika ndika lan kula badhe mbudidaya supados dados abdi ingkang setya dhateng ndika Sang Waliyullah".

 

"Dumugi mriki, cariyos lelampahanipun Ki Sima Abang ingkang kula tampi sampun telas" Widaru mungkasi critane "namung wonten dhawuh ingkang kula tampi saking Guru Kula, nenggih Kyai Bantarangin arupi kabar bilih estunipun ingkang nami Raden Sengkan menika taksih kapernah putranipun Pangeran Baribin".

 

"Raden Baribin menika sinten Ki Sodagar?" Dhadhapsulasma takon, merga Dhadhapsulasma sing wis tepung karo Raden Sengkan sing pranyata isih putrane Pangeran Baribin.

 

"Pangeran Baribin utawi Raden Baribin menika putra dalem Kangjeng Sinuhun Sri Brawijaya, dados Pangeran Baribin menika maksih kapernah ingkang uwa saking Sinuhun Kanjeng Sultan Trenggana ing Demak" wangsulane Widaru nggenahne sapa satemene Raden Baribin "lan ugi dhawuhipun Ki Gedhe Cupuwatu malih, sasampunipun Raden Sengkan kadhawuhan lelana ing Tanah Jawi dening Syekh Jumadil Kubra, Raden Sengkan lajeng salin asma sebutan Raden ingkang nedahaken bilih panjenenganipun menika taksih wonten sambetipun kalih Raja utawi Panguwaos dipun tilar lan dipun gantos mawi sebatan Kiyai ingkang lugunipun nggadhahi makna sebatan kangge tiyang jaler ingkang sampun diwasa. nami Sengkan kagantos mawi nami Bantarangin utawi Ki Bantarjati, menika minangka wujud asma kinarya japa, ingkang tegesipun Kyai Bantarjati sageda tansah lumampah ing salebeting gesangipun kangge nyebaraken agaminipun Kanjeng Nabi. Dados sepisan malih, estunipun ingkang dipun padosi Ki Sima Abang miwah Ki Gedhe Cupuwatu menika tiyang setunggal, inggih menika Raden Sengkan utawi Kyai Bantarjati".

 

Krungu katrangane Widaru sing keri dhewe ngono kuwi, Sima Loreng lan Dhadhapsulasma padha manthuk-manthuk. Ngrasa gawok sajroning atine.

 

"Inggih Ki Sodagar" Dhadhapsulasma banjur guneman sawuse Widaru meneng rada sauntara "kula kinten, leres kados ingkang ndika dhawuhaken ing ngajeng, sanaosa crita ingkang ndika dhawuhaken kala wau estunipun sambetipun cariyos kagem Ki Sima Loreng, nanging sampun nyakup kaliyan cariyos ingkang kula betahaken lan kula ugi sampun angsal dudutan bilih ingkang kula padosi menika boten sanes inggih namung Ki Sima Loreng ingkang nembe madosi murcanipun Ki Sima Abang inggih gurunipun".

 

Dhadhapsulasma meneng sedhela banjur genti kandha marang Sima Loreng :

"Sakniki kula matur saha nyuwun dhateng ndika Ki Sima Loreng, mugi wonten rilaning manah kula badhe ndherek ngancani ndika salebeting madosi Guru nDika inggih Ki Sima Abang menika. Kados pundi?".

 

"Manawi niku ingkang dados kersa ndika, Ki Dhadhapsulasma" wangsulane Sima Loreng "kula estu matur nuwun. Namung kula taksih badhe matur lan pitaken malih dhateng Ki Sodagar".

 

"Badhe mundhut menapa bab menapa malih Ki Sima Loreng ?" Widaru genti sing takon marang Sima Loreng.

 

"Sampun cetha bilih Guru kula inggih Ki Sima Abang menika samangke sampun kenging dipun wastani dados siswanipun utawi abdinipun Kyai Bantarjati utawi Raden Sengkan, lajeng samangke Kyai Bantarjati menika ndhedhepok wonten pundi? utawi ambok bilih menawi Ki Sodagar dereng pana ing pundi dununging Padhepokanipun Kyai Bantarjati, tartamtu Ki Gedhe Cupuwatu ingkang pirsa?" Sima Loreng ngandhakne pitakone.

 

"Ingkang dipun tangkletaken Ki Sima Loreng menika sampun trep Ki Sodagar" Dhadhapsulasma ngimbuhi pitakone Sima Loreng "jalaran, papan ingkang kula ngertosi minangka panggenanipun Kyai Bantarjati utawi Raden Sengkan menika sampun dangu suwung".

 

"Bares kemawon Ki Sima Loreng saha ndika Ki Dhadhapsulasma" wangsulane Widaru ngati-ati "kula mila dereng nate kepanggih kalih Raden Sengkan utawi Kyai Bantarjati menika, sedaya ingkang kula aturaken ing cariyos kula kala wau namung saking dhawuh ingkang kula tampi saking Guru Ki Gedhe Cupuwatu".

 

"Manawi makaten, kula kedah sowan dhateng Ki Gedhe Cupuwatu Ki Sodagar" kandhane Sima Loreng sabanjure "jalaran namung Ki Gedhe Cupuwatu ingkang saged nuntun lampah kula murih kula saged kepanggih kalih Guru kula nenggih Ki Sima Abang".

"Leres menika Ki Sima Loreng" Dhadhapsulasma mbumboni kandhane Sima Loreng "menika langkung prayogi, awakipun piyambak kedah enggal daya-daya lumawat dhateng paguron Cupuwatu ingkang mapanipun wonten saler wetanipun wana Mentaok menika".

 

"Menika boten perlu Kisanak Sima Loreng lan ndika Ki Dhadhapsulasma" wangsulane Widaru karo mesem "jalaran kajawi ndika mangke menawi sampun dumugi Paguron ing ler wetanipun Wana Mentaok menika boten badhe kepanggih kalih Guru kula, jalaran Ki Gedhe Cupuwatu wekdal menika ugi nembe ngumbara dakwah nyebaraken piwucaling agami suci ingkang dereng kantenan pundi papanipun, ugi kula taksih nyimpen weling saking Guru ingkang dereng kula aturaken dhateng Ki Sima Loreng".

 

"Weling menapa menika Ki Sodagar?" Sima Loreng takon.

 

"Sambetipun cariyois miwah kabar ingkang kula tampi saking Guru menika kala wau, kula ugi dipun weling bilih sawanci-wanci kula kepanggih kalih siswanipun Ki Sima Abang ingkang madosi gurunipun, supados kula tedahi marginipun kangge saged kepanggih kalih Ki Sima Abang, namung kemawon marginipun ingkang kedah dipun liwati menika rumpil gawat lan wingit.......".

 

"Margi ingkang pundi menika Ki Sodagar?" durung nganti Widaru rampung guneman kesusu ditigas nganggo pitakonan dening Sima Loreng.

 

"Margi ingkang kedah dipun langkungi inggih menika kedah nurut minggah lepen ageng utawi benawi Uluayu ingkang samangke wujud alas bebondhotan kathah kewan galak lan mawa wisa ingkang manggen ing mriku, sasampunipun ngliwati margi ingkang kebak bebaya menika mangke badhe kepanggih papan ingkang namung wujud gegrumbulan, inggih ing sakiwa tengenipun gegrumbulan kasebat Ki Sima Abang ingkang wujud Sima ageng utawi Macan gembong, mapan. Pramila siswanipun Ki Sima Abang ingkang nglari gurunipun menika kapurih kendel lan mbabad wana, yasa padhukuhan ing ngriku" wangsulane Widaru .

 

"Kula boten badhe wawang nempuh margi menika Ki Sodagar, sanadyan kedah pejah pisan kula boten badhe getun inggih awit saking kepengining manah kula saged kepanggih kalih Guru kula ingkang murca" wangsulane Sima Loreng manteb.

 

"Salajengipun Ki Sima Loreng" Widaru nutugne kandhane "ngendikanipun Ki Gedhe Cupuwatu, siswanipun Ki Sima Abang menika badhe manggih kalih prakawis ingkang sami-sami anggenipun boten ngremenaken, ingkang badhe kalampahan salah satunggal".

 

"Kalih perkawis menika wujudipun menapa Ki Sodagar?" Sima Loreng takon, sajroning atine ora wedi karo perkara sing jare padha olehe ora nyenengake kuwi mau.

 

"Macan Gembong ingkang estunipun kedadosan saking Ki Sima Abang menika, sanadyan sampun kathah sudanipun nanging kala-kala taksih thukul sipating macan ingkang dhemen mangsa daginging tiang. Perkawis kapisan, menawi siswanipun ki Sima Abang menika kepanggih gurunipun ingkang nedheng nggadhuh sipating macan, tartamtu badhe dipun tubruk lan katadhah minangka mangsa, dados menawi boten saged ngasoraken Macan Gembong menika mangke, tartamtu inggih badhe pejah tanpa gina. Dene perkawis ingkang angka kalih, menawi siswanipun Ki Sima Abang kepanggih kalih gurunipun menika nedhengipun Ki Sima Abang boten nembe nggadhuh sipating macan, siswa kala wau badhe kasawaban walating tigan gunung, duka rupining walat".

 

"Terang dhawuh pangandikaning Guru ndika menika Ki Sodagar" wangsulane Sima Loreng manteb "badhea kados menapa awratipun kula panggah badhe bidhal madosi Guru kula menika".

 

Wengine wis meh ganti rahina, hawane dadi sansaya adhem. Wong telu sing lagi jejagongan kuwi banjur padha meneng bareng. Pikirane padha ngumbara dhewe-dhewe, embuh parane.

 

 

ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (039)

 

39.

Sidane anggone leren Widaru lan para rewange diterusne nginep neng papan kono. Para rewange Widaru nuli padha nyepak-nyepakne kanggo mangan bengi kuwi, nata papan kanggo leren lan andum gawe kanggo njaga barang-barang dagangane sarta Sapi lan jaran saka gangguwane kewan galak sing sok saba tekan kono.  Bedhiyange wiwit sore wis dicawisne, ora mung kayu cilik-cilik sing padha diobong, nanging uga kayu sing gedhe-gedhe sing padha garing, diangkah olehe yasa bedhiyang kuwi kuwat nganti tekan sesuk-esuk, ora kentekan urup-urup.

 

Sawuse nindakne kuwajiban sembahyang magrib, lan wis padha rampung anggone padha ngisi weteng. Widaru lungguh neng klasa sing digelar ora adoh saka bedhiyang diadhep Sima Loreng karo Dhadhapsulasma, menungsa sing wis ora duwe wewayangan, nanging sing mangkono kuwi mau ora ana sing migatekake kajaba Widaru karo Sima Loreng. Wong loro kuwi dadi luwih percaya yen Dgadhapsulasma bener-bener kaya sing dicritakne yen dheweke kuwi menungsa sing wis salah kedaden dadi setengah menungsa setengah prayangan.

 

"Estunipun" Widaru miwiti crita marang Sima Loreng lan Dhadhapsulasma sing lungguh ana ngarepe, sauntara ora adoh saka kono rewang-rewange uga padha jagongan dhewe-dhewe "kula niki taksih badhe nglajengaken cariyos kula dhateng Kisanak Sima Loreng, ingkang kapunggel jalaran kala wau siang kepanggih kalih Ki Dhadhapsulasma".

 

"Inggih dipun lajengaken rumiyin kemawon cariyos dhateng Ki Sima Loreng Ki Sodagar" wangsulane Dhadhapsulasma, mangke menawi sampun rampung gentos cariyos dhateng kula".

 

"Inggih Ki Dhadhapsulasma" wangsulane Widaru karo mesem "nanging, mbok menawi cariyos kula dhateng ndika lan cariyos kula dhateng Kisanak Sima Loreng menika mangke saged dipun rangkep".

 

"Liripun kados pundi Ki Sodagar?" Sima Loreng genti sing takon.

 

"Inggih jalaran criyos kula mangke wonten gandheng rapete kalih criyos ingkang mbok menawi dipun betahaken dening Ki Dhadhapsulasma" wangsulane Widaru.

 

"Inggih mangga dipun lajengaken anggenipun crita Ki Sodagar"

 

"Sasampunipun Ki Gedhe Cupuwatu pepisahan kalih Ki Sima Abang" Widaru nutugne olehe crita "Ki Sima Abang nglajengaken anggenipun tapa ngrame kanthi paring pitulungan dhateng para bakul ingkang dipun ganggu dening para Begal, ugi asung pitulungan dhateng sok sintena ingkang nembe nandhang kesrakat utawi kaaniaya dening tiyang ingkang nggadhahi panguwasa utawi nggadhahi kanuragan ingkang kangge nindhes sesamining tiyang".

 

"Nuwun sewu Ki Sodagar" Dhadhapsulasma nyelani takon "Ki Gedhe Cupuwatu kalih Ki Sima Abang menika sinten?".

 

"Ki Gedhe Cupuwatu menika guru kula, Ki Dhadhapsulasma" wangsulane Widaru "menawi Ki Sima Abang menika gurunipun Ki Sima Loreng"

 

"Inggih, inggih Ki, mangga dipun lajengaken cariyosipun" wangsulane Dhadhapsulasma.

 

"Lha, nalika Ki Sima Abang nindakaken tapa ngrame menika kepanggih kalih Resi Wresaya, ingkang api-api nembe nandhang kaluwen lan kasatan ing margi catur" Widaru nutugne olehe crita "Ki Sima Abang ingkang satuhu tiyang jujur ingkang sakalangkung ajrih lan kurmat dhateng para Wiku, Brahmana miwah Ngulama, dupi sumerep wonten Resi ingkang mbetahaken pitulungan nunten dipun tulungi. Resi Wresaya ingkang ketingalipun sampun sekarat jalaran kaliren lan kasatan menika dipun dulang lan dipun ombeni dening Ki Sima Abang, sasampunipun lajeng dipun gendhong dipun teraken wangsul ing padhepokanipun".

 

"Padhepokanipun Resi Wresaya ingkang samangke menika Ki Sodagar?" Dhadhapsulasma nyela takon.

 

"Inggih Ki" wangsulane Widaru "inggih ing padhepokan ingkang mapanipun boten rebih kalih bengawan tempur menika".

 

"Inggih Ki Sodagar" Sima Loreng genti sing semaur "salajengipun kados pundi?".

 

"Sareng sampun dumugi ing padhepokanipun" Widaru nutugne critane "Resi Wresaya ingkang memengsahan kaliyan Ki Bantarangin nanging tansah kasoran lajeng maeka Ki Sima Abang, Ki Sima Abang badhe kadadosaken alat kinarya mejahi Ki Bantarangin ingkang nalika samanten nembe nindakaken dakwah nyebaraken agami Rasul ing laladan radi tebih sakilenipun Lepen Sawur".

 

"Lha Ki Sima Abang menapa kersa Ki dipun sraya dening Resi Wresaya makaten menika? criyosipun Ki Sima Abang menika sakalangkung ngaosi dhateng Ngulama?" Sima Loreng nyela wuwus.

 

"Sampun kula aturaken ing ngajeng, bilih Resi gadhungan ingkang nami Wresaya menika sakalangkung julik. KI Sima Abang dipun sukani tigan gunung minangka gantosing raos panuwun awit sampun nulungi piyambakipun, Tigan Gunung menika nggadhahi kasiyat sok sintena ingkang nedha mangka badhe nggadhahi kekiyatan lan kaseksten ingkang sakalangkung ageng, menika mila kepara nyata tiyang tigan gunung menika tigan yasanipun dhedhemit saking wana Lodhaya. Nanging Resi gadhungan pun Wresaya menika boten bares menawi sok sintena nedha Tigan gunung menika badhe salin wujud lan ical sipat kamanungsanipun, dados inggih meh sami kalih lelampahanipun Ki Dhadhapsulasma sasampunipun necep ngelmi panglimunan saking Resi Wresaya nika".

 

"Lan Guru lajeng purun nedha Tigan Gunung menika Ki Sodagar?" Sima Loreng takon maneh.

 

"Inggih kersa Ki Sima Loreng, lha tiyang ingkang maringi menika satunggaling Resi, Ki Sima Abang inggih lajeng pitados ngaten kemawon" wangsulane Widaru "lha sareng sampun nedha Tigan Gunung menika, Ki Sima Abang sakala nampi walat saking Gusti, jalaran Tigan Gunung menika dede tedhanipun tiyang, nanging tetedhanipun para dhedhemit. Ki Sima Abang ical sipat kamunungsanipun nunten wujud Sima brekasakan ingkang agengipun salembu benthung".

 

"Dados Sima ageng ingkang setengah siluman ngaten Ki Sodagar?" Dhadhapsulasma genti sing takon.

 

"Inggih Ki" wangsulane Widaru "lan sipat-sipatipun inggih dados sipating sima, ingkang dhemen mangsa kewan utawi manungsa. Pramila ing sisa-sisaning sipat kamanungsanipun ingkang taksih wonten, Ki Sima Abang sakalangkung getun lan keduwung, nunten nyuwun tulung dhateng Resi Wresaya murih dipun ruwat sageda wangsul kados wingi uni. Lha ing mriki Resi Wresaya nglampahaken Kartisampeka kangge mejahi Kyai Bantarangin mawi gaman Ki Sima Abang ingkang sampun wujud Sima siluman".

 

"Caranipun kados pundi Ki Sodagar?" Sima Loreng  takon.

 

"Kados ingkang katindakaken Resi Wresaya ingkang ngapusi Ki Dhadhapsulasma" wangsulane Widaru "Ki Sima Abang dipun criyosi bilih piyambakipun saged wangsul pulih dados manungsa limrah menawi sampun nedha jantung miwah jerohanipun Kyai Bantarangin. Ki Sima Abang lajeng bidhal mangilen madosi Kyai Bantarangin saperlu badhe dipun pejahi lan dipun tedha jantung miwah jerohanipun".

 

"Iblis laknat tenan si Wresaya" ora krasa Sima Loreng nggereng karo misuh atine panas merga krungu kabar sing ngandhakne nek Gurune wis dipaeka kanthi licik dening Resi Wresaya.

 

"Sabar ki Sima Loreng......" Widaru guneman aweh tutur marang Sima Loreng "criyos kula dereng rampung".

 

"Inggih Ki Sodagar" wangsulane Sima Loreng karo nggeget untune "ngemuti menawi Kyai Bantarangin menika Waliyullah muridipun Syekh Jumadil Kubra, rak saged dipun bedhek bilih Guru lajeng nampi walat malih saking Allah jalaran nedya tumindak nistha dhateng Kyai Bantarangin menika, Ki Sodagar?".

 

"Dereng kantenan Ki Sima Loreng" Dhadhapsulasma melu udhu rembug "saged ugi awit Kyai Bantarangin menika ngendikanipun ndika taksih siswanipun Waliyullah Syekh Jumadil Kubra, malah Ki Sima Abang lajeng dipun tambani kados anggenipun Raden Sengkan paring jampi dhateng kula nika?".

 

"Mangke rumiyin Kisanak Sima Loreng lan Kisanak Dhadhapsulasma, criyos kula niki taksih wonten sambetipun, dados dereng rampung" Widaru nyelani olehe padha rembugan antarane Sima Loreng karo Dhadhapsulasma .

 

"Inggih Ki Sodagar" Sima Loreng semaur "nyuwun pangapunten, mangga dipun lajengaken cariyosipun, badhea kados menapa kula estu badhe males lara wirangipun Guru kula Ki Sima Abang dhateng Resi Gadhungan Wresaya menika".

 

"Inggih, inggih Ki Sima Loreng" Widaru ngenaki rembug "samangke badhe kula lajengaken criyos kula".

 

"Inggih, mangga Ki Sodagar".

 

"Kados ingkang sampun ndika badhe kala wau, sasampunipun Ki Sima Abang ingkang awujud sima menika kepanggih kalih Kyai Bantarangin inggih lajeng dados pancakara. Nanging Ki Sima Abang ingkang nggadhahi kasekten bebasan sampun nyundhul langit menika pranyata boten saged ngasoraken kadibyanipun Kyai Bantarangin. Sami kalih lelampahanipun Ki Dhadhapsulasma ingkang badhe mendhet lan nedha limpanipun Raden Sengkan, Ki Sima Abang sasampunipun dipun lumpuhaken dening Kyai Bantarangin nunten dipun jarwani bab culikanipun Resi Gadhungan Wresaya. Ugi dipun wejang menawi Ki Sima Abang ngersakaken pulih wangsul dados manungsa malih, srananipun namung mertobat lan nyuwun pangapunten dhateng Allah sarta ngathah-ngathaken tumindak sae sarta ngagengaken raos sabar".

 

"Dados Guru kula wekdal menika taksih sugeng Ki Sodagar? Lajeng samangke manggenipun dhateng pundi?" Sima Loreng takon maneh, jroning atine ana rasa seneng dene gurune durung tekan pati.

 

"Kula kinten taksih sugeng Ki Sima Loreng" wangsulane Widaru alon "criyos kula menika dereng rampung lho".

 

Muni ngono kuwi Widaru karo nyandhak teko isi wedang jahe, banjur diiling neng cangkir bathok ing ngarepe sing wis kothong. Sauntara angin saka kidul wetan sumribit nggawa rasa adhem sing nembus tekan balung. Rembulan neng langit katon nyunarake cahyane sing lembut, kaya-kaya melu kasengsem ngrungokne olehe jejagongan wong telu kuwi.

 

 

ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (038)

 

38.

Dhadhapsulasma  leren sedhela anggone crita, praupane katon suntrut, embuh apa sing dirasakne. Sima Loreng apa dene Widaru ngira menawa wae Dhadhapsulasma bali ngrasakne laraning awake jaman tangan lan sikile kebanda kenceng merga dheweke wis nyelaki karo janjine lan olehe tobat jebul ethok-ethok sarta isih duwe rasa kepengin mateni Raden Sengkan lan njupuk limpane arep dienggo jamu. Bareng wis bola-bali unjal ambegan landhung, Dhadhapsulasma banjur nutugne anggone crita :

 

"Sasampunipun radi dangu kula bengok-bengok sambat awit ngraosaken perih lan sakit, Raden Sengkan miyos saking sanggaripun, sarwi ngendika alon :

 

"Kowe kuwi pancen ora pantes dadi menungsa, ing ngarep kowe wis kandha nek wis tobat marang Allah awit saka bodhomu, lan wis luwar saka bandan, nanging jebul kowe malah duwe niyat arep ngapusi aku lan ngapusi Allah, ya mangkono kuwi lekase wong bodho, awit satemene ora kowe ngapusi Allah utawa ngapusi aku, nanging kowe wis ngapusi atimu dhewe. Saiki kowe sambat-sambat kapok, sepisan maneh aku kandha mbok gugu sokur ora mbok gugu ya sakarepmu, yen sambatmu kapok-kapok kuwi tumus tekan ing ati suci mangka Allah mesthi paling pangapura marang kowe, kosok baline yen kowe isih dhemen ngapusi atimu dhewe mangka siksa sing bakal mbok rasakne tuhu luwih lara maneh".

 

"Estu Raden, kula tobat saestu, menawi tobat kula menika namung lelamisan mugi kula lumpuh salaminipun ing papan mriki" kula lajeng matur nyuwun pangapunten dhateng Raden Sengkan.

 

"Yen ndika pancen tobat tenanan, aja ndika kandhakne marang aku, nanging munjuka marang Allah sing Maha Asih" Raden Sengkan paring wangsulan. Kula inggih lajeng nyuwun pangapunten dhateng Gusti lan boten badhe angambali malih lekas kula ingkang boten leres menika kala wau. Kados kala wau, sasampunipun kula mertobat dhateng Allah, tangsul ingkang njiret lan ngiket tangan saha suku kula lajeng udhar, ical saking pandulu. Kula wangsul luwar saking panandhang malih. Kula sakalangkung ngaturaken panuwun dhumateng Raden Sengkan ing salebeting manah sampun boten wonten kepenginan badhe anyidrani dhateng panjenenganipun malih".

 

Dhadhapsulasma banjur leren maneh olehe crita.

 

"Lha sasampunipun ndika luwar saking bandan, lajeng menapa ingkang ndika tindakne?" Widaru takon.

 

"Kula lajeng matur dhateng Raden Sengkan bilih kula badhe suwita dadosa siswan dhateng panjenenganipun, jalaran kula pitados bilih kanthi suwita dhateng Raden Sengkan, kula badhe kaparingan tamba murih saged wangsul dados manungsa limrah malih" wangsulane Dhadhapsulasma "nanging Raden Sengkan paring dhawuh bilih panjenenganipun menika namung saged mucal muruk ing babagan agami ingkang dipun rasuk, kula lajeng nyuwun supados katuntun murih saged ngrasuk agami ingkang dipun agem dening Raden Sengkan, nenggih agami Rasul. Sasampunipun kula kaislamaken dening Raden Sengkan, nunten kadhawuhan mapan ing pondhokipun sarta kadhawuhan bilih anggen kula saged wangsul dados manungsa limrah menika mbetahaken wekdal ingkang radi dangu, nanging saderengipun kula badhe kausadanan murih kula saged dados setengah menungsa limrah setengah dados prayangan rumiyin, ingkang saged sesambetan kaliyan para dhemit ugi saged sesambetan kalih para manungsa. Benjing menawi sampun wonten lelampahan putreng nata minggat ngumbara Gusti Allah badhe paring nugraha waras dhateng kula".

 

"Lha sambetipun kaliyan anggen ndika manggihi Ki Sodagar lan kula wonten mriki niku menapa?" Sima Loreng genti sing takon.

 

"Oo, menika makaten Ki Sima Loreng" wangsulane Dhadhapsulasama "sasampunipun kula dados pandherekipun Raden Sengkan, kula kadhawuhan malih supados nenggani pondhokipun ingkang namung wujud kajeng ageng ingkang growong, awit Raden Sengkan badhe nindakaken dakwah nyebaraken agami lan wiwit menika sesambetan kula kalih Raden Sengkan namung liwat sasmitaning batin, liripun Raden Sengkan badhe paring dhawuh menapa kemawon inggih cekap mawi lelantaran sasmitaning batin, boten kanthi aben ajeng kados kula kaliyan ndika kekalih menika".

 

"Ingkang dipun kajengaken Ki Sima Loreng menika sambetipun anggen ndika manggihi kula menika lho Ki Dhadhapsulasma!" Widaru ngelingne kancane omong kuwi .

 

"Sekedhap Ki Sodagar" wangsulane Dhadhapsulasma "sambeting crita kula makaten, antawis tigang wulan kapengker kula nampi sasmita batin saking Raden Sengkan murih ngancani lampahipun pawongan ingkang ngumbara saking wetan, pawongan menika ngumbara awit madosi Gurunipun ingkang wekdal menika nembe kenging walating Gusti jalaran kapaeka dening Resi Wresaya inggih tilas guru kula duk ing uni, dene marginipun kula kadhawuhan leledhang ing laladan sauruting Bengawan saking papan tempuring bengawan kalih minggah mangilen inggih ing sakiwa tengening papan menika. Kangge manggihaken pawongan ingkang dipun kersakaken dening Raden Sengkan menika, kula kadhawuhan murih suka pambiyantu menawi dipun betahaken dening tiyang ingkang badhe kapaeka dening Resi Wresaya lan siswa-siswanipun. Kala wingi siang, nalika kula mlampah ing satunggaling peken kanthi lampah prayangan kula sumerep Ki Sima Loreng nembe dipun incim dening adhi kula inggih Dhadhapsuwaru jalaran Ki Sima Loreng murungaken anggenipun badhe suwita lan puruita dhateng Resi Wresaya. Kula lajeng memanuki lampahipun Ki Sima Loreng mawi lampah prayangan temah Ki Sima Loreng boten pirsa menawi kula tutaken. Ngantos wontening kedadosan kala dalu Ki Sima Loreng ingkang badhe kapaeka dening adhi kula nanging saged unggul ing yuda. Awit saking menika kula nyuwun tulung dhumateng Ki Sima Loreng kersaa sajarwa dhateng kula, menapa ndika paraga ingkang kula padosi lan badhe kula kancani menika menapa dede?"

 

Dhadhapsulasma banjur leren olehe guneman, ngenteni wangsulane Sima Loreng. Nanging Sima Loreng ora enggal wangsulan jalaran uga lagi nggagas bener utawa goroh kabeh sing dicritakne dening Dhadhapsulasma ngono kuwi. Sima Loreng duwe rasa tidha-tidha, kuwatir yen nganti dheweke kapusan dening apus kramane mungsuh.

 

"Waleh-waleh menapa Ki Sodagar lan Ki Sima Loreng" sawuse rada sauntara Sima Loreng ora wangsulan Dhadhapsulasma banjur kandha maneh "badhea kados menapa Dhadhapsuwaru menika inggih taksih sedherek kula, kenging dipun paribasakaken kula saged tega larane nanging boten badhe tega kalih patine, pramila nalika kula sumerep kadang kula menika rubuh, kula kuwatos menawi piyambakipun ngantos pejah, kamangka kula kepengin saderngipun pejah sageda mertobat dhateng Allah langkung rumiyin, pramila sareng adhi kula dipun gotong wangsul dening andhahanipun, kula inggih lajeng ngetutaken kanthi sesidheman, pranyata adhi kula boten pejah lan miturut tata gelar taksih saged dipun tambani dening gurunipun, pramila kula lajeng nusul tindak ndika kekalih inggih sarana sesidheman ngmbah marginipun para prayangan".

 

Krungu kandhane Dhadhapsulasma sing mangkono iku sarta sawuse nggagas sing rada dawa, Sima Loreng banjur duwe dudutan yen luwih becik prasaja wae marang Dhadhapsulama, sapa ngerti dheweke enggal bisa kapethuk Ki Sima Abang. Dene saupama Dhadhapsulama iki jebul mungsuh sing lagi mbidhung api rowang, mangka Sima Abang ora wedi ngadhepi sranane mung nganggo laku nggedhekne ing reh pangati-ati. Nanging, wis ping pindho iki Sima Loreng krungu kabar yen Gurune, ya Ki Sima Abang wis dipaeka dening Resi Wresaya, sing sepisan kabar kuwi saka Widaru sing dienteni tutuging critane, sing kaping pindho saka Dhadhapsulasma sing lagi wae olehe ngandhakne, yen nggoleki paraga sing lagi nggoleki gurune, kamangka guru sing digoleki kuwi lagi kena walat merga kapaeka dening Resi Wresaya. Banjur apa wujuding paeka sing ditampa dening Sima Abang?".

 

"Mangke rumiyin Ki Dhadhapsulasma" Sima Loreng banjur takon "gurunipun paraga ingkang ndika padosi lan badhe ndika kancani niku sinten? lan samangke wujud walating Gusti menika kados pundi? sarta mapanipun dhateng pundi?".

 

"Blaka suta kemawon Ki Sima Loreng" wangsulane Dhadhapsulasma alon "asmanipun pawongan ingkang kula padosi menika sinten kula dereng ngertos, asmaning gurune ingkang dipun padosi menika sinten, kula inggih dereng sumerep, wujuding walat babar pisan kula ugi boten ngertos, mapanipun? tartamtu kula inggih dereng ngertos. Awit saking menika sedaya, kula nunten nyuwun pirsa dhateng ndika menapa ndika menika nembe madosi Guru ndika? menawi leres, kaparenga kula ngancani lampah ndika anggen ndika ngupadi murcanipun Guru ndika kala wau, nanging menawi ndika boten marengaken kula panggah badhe nekad ngancani salampah ndika namung kemawon inggih mawi lampahing para prayangan".

 

Sima Loreng ora enggal wangsulan malah banjur njawil lan nyawang praupane Widaru, njaluk tetimbangan. Widaru sing satemene wis percaya karo sing dikandhakne Dhadhapsulasma, merga Widaru nate nampa dedongengan saka gurune yaiku Kyai Purwahana, banjur ngedhepi Sima Loreng, aweh sasmita yen dheweke arep aweh wangsulan marang Dhadhapsulasma. Sima Loreng uga banjur manthuk ngiyani.

 

"Nuwun sewu Ki Dhadhapsulasma" Widaru banjur guneman karo nyawang Dhadhapsulasma "kula ingkang gentos badhe crita, liding crita mangke mbok menawi saged ndika pendhet minangka dudutan, menapa Kisanak Sima Loreng menika paraga ingkang nembe ndika padosi menapa sanes, saged kasumerepan sasampunipun ndika mendhet dudutan saking crita kula mangke".

 

Dhadhapsulasma katon padhang praupane, sajake mathuk karo sing lagi wae dikandhakne dening Widaru. Sauntara iku, jebul lakune srengenge wis adoh oleh ngudhuni cakrawala sisih kulon, sedhela maneh arep ambles  umpetan kaya-kaya wedi merga dioyak klawan tenane wengi.

 

 

ana candhake.