GANDRUNG PULUNG ING LINCAK WARUNG (05)

 

Dening : IMMIR

05.

        Ora enggal oleh wangsulan malah diesemi klecam-klecem sajak nggregetake ngono kuwi ndadekne Marsini rada muring. Adhine dipenthelengi karo lambene diprengutne, nuduhne ora senenge atine nek diajak guyon klecon ngono kuwi.

        “Kowe kuwi arep omong apa he? Ditakoni wiwit mau malah mung klecam-klecem, ora genah, esuk-esuk ngene iki ora wayahe wong guyon!” kandhane Marsini karo suwara rada sereng.

        “Iki tenanan Yu, ora guyon” wangsulane Maryati panggah karo mesem “sampean aja nesu dhisik ta”.

        “Aku iki gak nesu” wangsulane Marsini kethus “ning nek kowe cengengesan ngono kuwi, aku ya mentala njenggung sirahmu. Wis gek ndang guneman, arep omong apa?”.

        “Jane olehku arep omong iki wis telung dina kepungkur Yu” kandhane Maryati “nanging gandheng kelalen, lagi esuk iki arep tak kandhakne, iki wae upama dhek mau ora ana sing ngelingne aku ya lali maneh, mula mumpung durung lali saiki arep tak omongne”.

        “Kowe kuwi suwe-suwe kok kaya Kontring Orek-orek*), arep menyang pasar wae mbok sangkani mubeng-mubeng ora karuwan ta Mar ?” Marsini sansaya ora sabar ngrungokne gunemane adhine “jane sing arep mbok omongne kuwi apa?”.

        “Ngene lho Yu” olehe wangsulan Maryati wis ora karo mesem maneh “telung dina kepungkur Pak Harmaka ki rak niliki Pak-e Dikin…..”.

        “Pak Harmaka Menteri sing biyen rambute klimis kae nyang omahmu?” Marsini nyelani rembug.

        “Dudu Pak Harmaka sing kae Yu” Maryati genti sing semaur karo mrengut “Pak Harmaka sing omahe cedhak tilas Pabrik Kertas”.

        “Pak Har Guru ?”

        “Iya nanging kae sadurunge Pensiun wis diangkat dadi Pengawas nek cara biyen Pe Es ngana kae lho Yu”

        “Iya, lumrah ta nek Pak Har niliki Pak-e Dikin, wong Pak-e Dikin karo Pak Har ki tau dadi kanca raket, padha-padha seneng Olah Raga Volli” kandhane Marsini nanggapi critane Maryati.

        “Bener Yu, nanging jebul olehe niliki Pak-e Dikin kuwi, Pak Har mung samudana, duwe karep liya sing luwih wigati tinimbang olehe niliki kancane kuwi” Maryati nutugne olehe kandha.

        “Duwe karep liya piye?” Marsini takon.

        “Nek sampean ora mathuk, sampean aja nesu ya?” sadurunge nutugne oleh guneman Maryati takon luwih dhisik.

        “Lha rak kumat ta?” Marsini bali mencereng “dikandhani nek omong ki ndang sat-set, kok malah arep muter-muter maneh”.

        “Ya wis, pokoke aku wis taren, pokoke aja nesu” wangsulane Maryati “garwane Pak Har kae olehe seda rak wis bar sewune?”

        “Embuh aku ora melu ngetungi kok”

        “Aja diselani dhisik ta Yu” Maryati genti sing rada kethus “olehku arep bisa sat-set piye, nek bola-bali diselani ngene iki?”.

        “Ya wis, ndang ditutugne dhisik” Marsini mesem.

        “Lha gandheng uripe dadi ijen, gek putrane ya wis gedhe-gedhe, Pak Har rumangsa butuh kanca urip sing bisa nyulihi suwargi Bu Har. Cekake ngono Pak Har ngersakne arep krama maneh” Maryati nutugne olehe kandha.

        Nanging bareng tekan tembung ngono kuwi, Maryati banjur meneng. Critane ora tumuli dibacutne.

        “Ya wis jamak lumrahe ta Mar?” bareng anggone meneng Maryati wis rada suwe, Marsini banjur guneman “wong lanang karo wong wedok kuwi pancen beda, nek wong wedok ditinggal seda kakunge kuwi kuwat ngampet rasa sepine, beda karo wong lanang. Pak Har kuwi wae klebu wis kuwat, nganti entek slametane sing putri, lagi arep krama maneh. Lha wong liyane Pak Har kae, lagi bar slametan nyatus wae wis padha rabi maneh”.

        “Iya Yu” wangsulane Maryati nutugne kandhane “lha gandhengane karo perkarane Pak Har mau, Pak Har banjur utusan aku, supaya nemoni lan ngandhakne kersane Pak Har marang sampean. Sampean arep dijak urip bareng. Ngendikane Pak Har, Pak Har wis ketemu karo Mas Mur neng warunge, tak takokne Dikin pancen bener nek Pak Har dhek emben jajan neng warunge Mas Mur lan jagongan rada sauntara suwene. Lha ngendikane Pak Har maneh, jare Mas Mur ya seneng saupama sampean kuwi gelem omah-omah maneh”.

        Marsini sing genti suwe ora guneman sawuse krungu apa sing dikandhakne adhine ngono kuwi mau. Wewayangane kakunge sing wis sawargi dumadakan katon ing angen-angene. Biyen jaman Murtala isih cilik, Kojin nate guyon parikena karo dheweke, ya kuwi ngrembug saupama Kojin luwih dhisik dipundhut dening Sing Maha Kuwasa, Kojin mrayogakne supaya Marsini gelem nggolekne Bapak sambung kanggo Murtala. Mung wae, ora mung waton wong lanang nanging yen bisa ya sing bisa momong Murtala tenan. Bisa nuntun Murtala menyang dalan sing bener. Nalika samana, Marsini ora semaur apa-apa. Merga Marsini nganggep yen kakunge mung waton guneman ngono wae. Ora prelu diwangsuli. Jebul sing dikandhakne Bapak-e Murtala kuwi numusi. mBarengi Murtala umur rolas tahun Kojin tinggal donya. Lan sasuwene urip dadi Warandha, wis ping telu Marsini krungu panembung saka wong lanang sing arep ngajak omah-omah dheweke. Sing dhisik dhewe Maryadi, isih sedulur misanane Kojin. Wong Tani sing sawahe jembar, pirang-pirang enggon, nyambi dadi juragan gabah, nek wayah panen saben dina nukoni gabahe wong tani banjur dikirim menyang Mojokerto, saben dinane bisa limang truck barang. Maryadi kuwi dhudha durung duwe anak. Olehe pisahan karo bojone wis rada suwe, jaman Kojin isih durung kapundhut, jalarane pisah merga sing wedok seneng karo sopire. Nanging Marsini ora bisa nampa katresnane Maryadi, jalaran rasa tresnane marang kakunge durung bisa diganteni dening pria liya. Sing kapindho, Dhudha sing ditinggal mati bojone, Pensiunan Tentara pangkat Sersan Satu, sing aktif dadi Takmir Masjid. Wangsulane Marsini panggah kaya olehe wangsulan marang Maryadi. Sing nomer telu, malah saka Guru SD sing mulang neng Sekolahan sing biyen dadi panggonane  Kojin nyambut gawe. Garwane Pak Guru kuwi seda merga gerah leukimia sing kasep olehe ngonangi. Marsini panggah ing tekade, arep nutugne jejibahane kakunge sing dianggep durung rampung. Ya iku minterne lan nggedhekne anake lanang sing mung siji kuwi. Lha kok iki adhike teka-teka nggawa crita nek dadi kongkonane Pak Harmaka, dhudha pensiunan sing butuh kanca lan duwe karep ngajak dheweke urip bebarengan.

        “Piye Yu?” bareng dienten-enteni Marsini ora enggal guneman, Maryati banjur takon.

        “Oalaaah, jawane ngono kowe kuwi arep nyambi dadi Dhandhan barang, ngono ta Mar?” Marsini wangsulan karo mesem .

        “Aku iki mung sadrema dadi kongkonan ya Yu?” kandhane Maryati “mau aku wis taren, nek sampean ora mathuk ya aja nesu, wong karepku ki becik, Lha nek sampean mathuk ya sokur alkamdulillah. Nek sampean durung bisa aweh wangsulan saiki merga isih mikir lan nimbang-nimbang ala lan becike, ya ora apa-apa”.

        “Iya, aku ya gak nesu kok” Marsini semaur karo mesem “aku ya ora arep nimbang-nimbang luwih dhisik dadi ya ora mbutuhake wektu kanggo mikir, merga kanggo aweh wangsulan marang Pak Har liwat kowe kuwi, tembung wangsulane wis cemawis, mung kari ngunekne ngono wae”.

        “Iya piye Yu?” Maryati takon, mripate ketok sumunar, nandhakne nek seneng atine “apa Mas Mur wis matur sampean nek Pak Har nemoni neng warung, ngrembug perkara iki?”.

        “Durung” wangsulane Marsini “ketoke Mur ya ora butuh kandha nyang aku, perkara olehe jajan Pak Har neng warung angkringane. Merga Mur wis ngerti nek ibune ora mbutuhne crita kaya sing wis mbok critakne”.

        “Dadi ….. ? genahe piye Yu?” Maryati mlenggong.

        “Genahe olehmu dadi Dhandhan durung jodho Mar” wangsulane Marsini karo mesem “aku matur nuwun dene kowe wis mikirne uripku, uga matura marang Pak Har, nek aku ya matur nuwun banget awit kawigatene marang aku lan sing luwih baku, matura yen garising pesthi Pak Har kuwi dudu jodhoku”.

 

Ana candhake

 

GANDRUNG PULUNG ING LINCAK WARUNG (04)

 

Dening : IMMIR

04.

        Marsini lagi krasa yen sasuwene bali saka kutha kuwi, Murtala mung meneng neng omah, ora tau metu menyang Masjid. Kamangka sadurunge lunga biyen Murtala kuwi awan bengi kerep olehe ana masjid tinimbang olehe ana omah. Uga nek biyen saben esuk mulih saka subuhan Murtala ajeg olehe nderes Al-Qur’an kira-kira ngentekne wektu setengah jam, sak jege bali saka kutha iki, ing omah kono blas ora tau keprungu suwarane Murtala ngaji. mBok Randha sing umure wis wiwit tuwa kuwi unjal ambegan landhung. Ing atine tuwuh rasa panuwun marang Pangeran, jebul pangirane marang anake lanang luput. Olehe kerep njetung lan thenger-thenger Murtala ora merga bingung nggagas olehe nganggur sing butuh gaweyan, nanging merga lagi dielingne Pangeran lumantar suwaraning nuranine.

        “O ngono ta jebule, Mur?” sawuse rada suwe Murtala mungkasi wangsulane, Marsini banjur guneman sareh “nek ngono kowe kudu muji sukur marang Gustu Allah, kuwi tegese kowe wis dielingne lan didhawuhi supaya ndandani lakumu sing wis rada singlar saka piwucal-E. Saiki ngene wae, kowe kudu tumuli sowan marang Pak Kyai Zamzuri karo Pak Ustadz Nur, asok kaluputan lan nyuwun pangapura. Aku percaya kowe mengko mesthi tumuli dituturi dening Pak Kyai apa dene Ustadz Nur, merga priyayi loro kae klebu unusaning titah sing luhur bebudene, tresna asih marang sapepadhaning urip, dhemen tetulung marang sok sapawa sing mbutuhake. Ora mung bisa ngendika, ceramah sing dhakik-dhakik thok, nanging sing didhawuhne uga ditindakne. Wong sak Tegalsari kene iki kabeh wis padha apal, merga ora arang Bu Nyai Zamzuri karo Bu Ustadz Nur kae ora arang ngrogoh kanthong, cucul dhuwit kanggo ngenthengake sesanggane wong sing lagi kecingkrangan uripe, ora mbedak-mbedakne wong, waton pantes ditulung ya banjur ditulung lan sing baku babar pisan ora ngarep-arep piwales kajaba saka sing Kuwasa. Ketitik olehe tetulung kerep karo meneng-menengan, ora diwarak-warakne. Ya ora kaya wong sing lomane pendhak nek arep ana Pilihan ngana kae”.

        “Inggih Bu” Murtala mung wangsulan cekak.

        Gragap…..!!!.

        Marsini kaget, ceret gedhe sing ditumpangne kompor wis nyuwara mbengung nandhakne nek banyu sing digodhog wis umub. Gage wae gelas sing wis dicawisne diiseni racikan gula karo kopi, nggawekne wedang anak lanang. mBarengi Marsini arep ngeterne kopine Murtala menyang kamare, Murtala metu saka kamar mandi sing ana sisih kiwane Pawon. Keprungu suwarane Murtala guneman rada banter, sajake ana wong sing lagi teka :

        “Wonten Bulik, Bulik mlebet mawon Ibu wau ketingale tesih teng pawon”.

        Wedang ora sida diterne menyang kamare Murtala, diselehne neng meja Pawon. Marsini banjur mlaku nyedhaki lawang, kepengin ngerti sapa sing esuk-esuk wis teka nggoleki dheweke kuwi.

        “Lha esuk-esuk wis tekan kene iki mau kowe saka omah apa saka ngendi ta Mar?” bareng wis tekan ngarep lawang, Marsini banjur nakoni dhayohe. Jebul sing teka adhine Marsini dhewe, ibune Dikin. Jenenge Maryati, undang-ndangane “Mar” nek Marsini undang-undangane  “Sini”.

        “Biasa Yu, saka ngejogne dagangan nang warung-warung, wong saiki sing pesen tambah-tambah dadi esuk-esuk kudu wis wiwit ider” wangsulane Maryati.

        “Kene lungguh amben kene” Marsini ngajak adhine lungguh neng amben pawon “ya kabeneran ta Mar nek sing njaluk dijogi daganganmu tambah akeh, aja lali sing gedhe rasa sukure marang Gusti Allah”.

        “Iya Yu” wangsulane Maryati karo mapan lungguh “aku ki ya sukur tenan lan matur nuwun banget marang Sing Kuwasa. Pitulungan sing diparingne aku jan ora karuwan akehe. Wiwit Pakne Dikin tiba njur dadi setruk kae, kaya-kaya wis entek pengarep-arepku bisa urip lumrah kancane. Lha wong sing dijagakne kanggo urip ya olehe ngojek Pakne Dikin thok. Bareng wonge ora bisa obah ngana kae rak aku ya dadi bingung tenan ta Yu?. Mangan wae upama ora mbok cadhongi beras saka kene, dhek emben aku ya ora bisa adang. Ketambahan bareng Dikin lulus saka Sanawi*) ora bisa nutugne sekolahe banjur dadi bocah kaya ngana kae. Senengane klayaban ora ulih-ulihan, nek mulih mesthi karo mendem. Saking puteging atiku, meh wae Farida arep tak kon metu saka sekolahe pisan, banjur sampean srengeni kae………”

        “Lha iya mesthi wae tak srengeni” Marsini nyela tembuge adhine “bocah wayahe sekolah lagi kelas lima kok arep dikon metu, apa ora mesakne?”.

        “Iya Yu” wangsulane Maryati karo nutugne guneme “andilalah banjur oleh pitulungane Pangeran. Rekasane uripku dingerteni kanca-kanca jaman neng SMP biyen. Mas Triyanto, mBak Wiwiek karo kanca-kanca liyane mara nang nggonku, makili kanca-kanca liyane menehne bantuan asile urunan kanca-kanca sakelas kabeh marang aku. Banjur tak enggo eber-eber bakulan kaya sing saiki tak ider-iderne iki. Wiwit kuwi aku rada bisa ambegan. Banjur Si Dikin bareng dikandhani Mase kae ya banjur manut, gelem mareni olehe seneng klayaban karo mendem-mendeman, malah banjur gelem melu nyambut gawe ngrewangi mase kae. Jan ya alhamdulillah tenan Yu…..”.

        “Iya kanca-kanca sekolahmu biyen pancen apik-apik, duwe rasa setia kawan sing gedhe, mula uripe ya sansaya makmur” Marsini ngegongi critane adhine “Mas Triyanto ki rak putrane Pak Lurah Tapa kae ta? Lha nek mBak Wiwiek kae rak banjur rabi karo Mas Pono Pegawe Pusri kae ta? Saiki padha neng ngendi?”.

        “Iya Yu, Mas Triyanto saiki dadi wong Sidoarjo, putrane lanang-lanang loro. Sing siji kuliah nyang Jerman sing siji isih neng ITS Surabaya” Maryati mangsuli pitakone mbakyune “nek mBak Wiwiek kae saiki neng Nganjuk, dadi Guru apa Kepala Sekolah ngono lho, mbuh SD embuh SMP aku ora pati jelas, putrane ya wis padha dadi kabeh, ana sing dadi Polisi barang. Wis arep budhal Kaji, nek olehe Umroh wis dhek emben”.

        “Iya, pancen wong ki nek gelem tumindak becik karo Gusti Allah uripe sarwa dicukupi kok” kandhane Marsini sabanjure “lha saiki olehmu mrene mau mung mampir apa ana gawe sing liyane ?”.

        “Iya, mau aku kepethuk banjur diwelingi Bu Ning”.

        “Bu Ning Sapa?”.

        “Bu Ning Nyonyahe Pak Naib Huda kae lho?” wangsulane Maryati.

        “Iya diwelingi apa? Kanggo aku apa kanggo sapa?”

        “Kanggo sampean karo Mas Mur” wangsulane Maryati “jare dhek emben sampean matur nyang Bu Ning nek saben dina ajeg tuku pitik kampung ? Lha iki mau Bu Ning dhawuh nek oleh bageyan asil pitike sing digadhuh tanggane, dhara-dhara ana telu karo lancure loro. Lha nek sampean gelem nuku, mengko sore sampean didhawuhi marani nang daleme Bu Ning kana, ngendikane Bu Ning sampean arep ditelpon nanging ora pirsa nomer ha-pe sampean”.

        “Lha wong aku ora duwe hape kok, arep ditelpon?” Marsini wangsulan karo ngguyu “iya mengko sore tak paranane”.

        “Karo anu Yu” Maryati guneman maneh “omongna Mas Mur, kon ngandhani Dikin. Nek diparingi dhuwit Mas Mur ngana kae kon nyelengi, aja dienggo nuruti senenge dhewe. Mosok Farida bocah lagi kelas nem wae ditukokne HP sing keneng dienggo macem-macem? Pancen Dikin ki nek karo adhine sayang banget, adhine dimanja, nanging rak ya aja banget-banget ngono kuwi ta Yu? Wong pas jaman covid kae Farida ki ya wis tak tukokne Hape sing wis keneng dienggo sekolah?”.

        “Ya mengko Murtala tak kandhanane” wangsulane Marsini karo mesem “apa bocahe tak celuke mrene banjur mbok omongi dhewe, saiki paling bocahe isih nderes neng kamare”.

        “Ora Yu, meling sampean wae” Maryati guneman maneh “karo aku arep omong siji maneh Yu”.

        “Omong apa?” Marsini takon.

        Maryati ora enggal aweh wangsulan, mung lambene wae mesam-mesem sajak piye ngono?.

 

 

Ana candhake

GANDRUNG PULUNG ING LINCAK WARUNG (03)

 Dening : IMMIR

03.

        Nalika kuwi olehe ngandhani Marsini marang anake lanang karo mripat sing teles merga luh sing wiwit ambrol. Lan Murtala kuwi duwe pengapesan, ora bakal bisa bangga apa-apa yen nganti weruh Ibune nganti nangis. Mula sawuse meneng sauntara Murtala banjur wangsulan alus lan suwarane digawe ngati-ati banget :

        “Inggih Bu, estunipun kula inggih boten nggagas ajeng pados damelan dhateng kitha malih kok. Tiyang kula nggih boten saged dangu-dangu pisah kalihan Ibu, menawi tebih kalihan Ibu niku, wonten menapa-menapa kula boten saged wadul”.

        “Kowe aja kumbi lho Mur” Marsini nigas tembunge anake lanang “merga Ibu iki tansah ngulati kabeh slagamu, sak jege kowe mulih saka Kutha iki, kowe ora tau duwe ulat padhang, ora tau ketok esemmu, malah kowe blas gak tau ngajak omong-omongan karo Ibu, manganmu mung sethithik, kuwi wae ndadak ngenteni nek didhawuhi Ibu dhisik, banjur kowe dadi kerep lungguh ijen thenger-thenger kaya wong getun. Nek ora merga kowe ngangen-angen golek gaweyan banjur apa maneh sing mbok gagas he?”.

        “Estune ngoten, ngeten lho Bu” Murtala nyoba mesem karo wangsulan .

        “Omongan kok ngoten karo ngeten ki karepmu apa?” Marsini nugel rembug maneh.

        “Mengke riyin ta Bu” Murtala ngguyu lirih “sampun didukani mawon, kula dados bingung wangsulan niki mengke”.

        “Ibu ki ora ndukanim mung takon karo ngandhani!”

        “Inggih, kula pancen radi getun Bu…….”

        “Harak tenan ta? Sing mbok getuni kuwi apa ? Nggetuni barang sing ilang? Sing ilang apamu? Apa nggetuni dumeh kowe wis dilereni saka anggonmu nyambut gawe neng Pabrik kuwi? Gusti Allah maringi rejeki kawulane kuwi ora mung liwat dalan siji, oraa nyambut gawe neng Pabrik kowe mesthi diparingi dalan liya kanggo njumputi rejeki peparingE…….” Marsini ndhedhes anake lanang nganggo pitakon lan diwuwuhi pitutur.

        “Boten perkara niku Bu, kula niku getun mergi sampun radi tebih nilar margi ingkang kedahipun kula liwati….” Murtala nyethakne kandhane.

        “Sik..sik… karepmu kuwi piye ta? Ibu ora pati mudheng!”.

        “Sareng kula gagas-gagas, sasampunipun kula kesah teng Kitha nika, kula dados tiyang ingkang tansah kumrungsung. Wiwit enjing ngantos enjing malih namung tansah mikir kabetahaning gesang, temah tebih kalihan Gusti Allah, sembahyang gangsal wekdal disambi playon, nderes Qur’an boten tau, menapa malih sinau sanesipun. Kamangka jaman badhe bidhal dhateng kitha siyen, pas kula nyuwun pamit saha pangestu Kyai Zamzuri sampun manti-manti……”.

        “Manti-manti piye?” Marsini nigas guneme anake.

        “Nalika samanten Rama Kyai Zamsuri dhawuh ngeten : - Nek awakmu arep golek gaweyan neng Jakarta apa Tangerang apa ngendi kuwi, senajan olehmu ngaji iki isih adoh saka katam, nanging aku ya ora bisa menggak kekarepanmu kuwi Mur, wong jamane saiki wis beda. Biyen wong duwe ijazah SMA kaya awakmu kuwi neng kene isih larang regane, ning nek saiki aja maneh kok SMA sing sarjana isih nganggur wae ya akeh. Dadi yen awakmu arep dadi buruh Pabrik neng kutha kuwi ya aran lumrah. Nek ora menyang Kutha, ya ora mokal nek banjur dadi Panji Klanthung. Kamangka kanggo nyukupi butuhe urip kuwi saya suwe ora saya entheng, gek aku dhewe ya bisa ngrasakne sepira abot sanggan sing dirasakne Ibumu sing mung pensiunan janda saka Bapakmu sing biyen mung golongan Satu C. Jeneh aku wae sing Pensiunan Golongan Papat De, sok-sok ya isih sambat. Mula sepisan maneh nek awakmu arep ngadu nasib menyang Kutha, ya ora apa-apa, muga-muga bisa kasil. Mung welingku, aja nganti awakmu adoh-adoh karo Al-Qur’an. Merga wong Islam kuwi nek nganti adoh karo kitabe, sok gampang keblinger, ngambah dalan sing ora bener, gampang nyepelekne kukuming agama lan uga kukuming negara, wekasan sok wegah mikir endi sing karam endi sing kalal, embuh bantal embuh kadhal katon kemrencal banjur diuntal. Ya ngono kuwi sing marakne manungsa dadi sengsara lahir batine. Karo maneh, awakmu kudu njaga asmane wong tuwa. Bapakmu kuwi Mas Khozin, wong sing ngalim tur wirangi, Bapakmu biyen Guruku, sing marahi ngaji aku, sadurunge aku kuliah menyang IKIP Yogya biyen. Dadi asmane bapakmu aja nganti kucem merga kleruning tindakmu…….”.

        “Pak Kyai Zamzuri ngendika ngono kuwi?” Marsini nyelani rembuge Murtala.

        “Inggih, kirang langkunge ngoten niku Bu” wangsulane Murtala

        “Pancen bener sing dingendikakne Pak Kyai kuwi, Bapakmu biyen kuwi senajan mung pangkat Tukang Kebon, nanging akeh priyayi luhur sing padha ngajeni, merga Bapakmu bisa ngecakne piwulang tembang dhandhanggula werdiningkang wasita jinarwi kae, tata krama ora tau ditinggal, nyambut gawene tekun ora mung waton oleh pangalembana saka dhuwurane, nanging diniyati ngibadah sing murih ridlaning Allah, mung emane Bapakmu ora dawa umure…..” ora nganti tutug olehe guneman Marsini wis meneng, merga saka mripate wiwit mili luh-luh bening sing nelesi pipine.

        “Inggih Bu” Murtala gage olehe wangsulan “mugi-mugi kula boten ngantos kedlarung-dlarung anggen kula tebih nilaraken margi ingkang dipun pecaki sawargi Bapak”.

        “Iya, banjur dening Pak Kyai biyen kowe diweling apa maneh?”

        “Kula diparingi tambahan sangu arta. Kados ingkang sampun kula aturaken dhateng Ibu siyen nika”.

        “Iya aku ya isih kelingan kuwi” wangsulane Marsini karo ngusapi eluhe “jaremu biyen kajaba oleh tambahan sangu saka nggone Pak Kyai ya oleh maneh saka Ustadz Nur, iya ta ?”

        “Leres Bu” wangsulane Murtala “sami kalihan Kyai Zamzuri, kajawi maringi wewahan sangu, Ustadz Nurhamid ugi paring weling. Inggih menika ingkang ndadosaken kula getun, jalaran weling saking Kyai Zamzuri saha saking Ustadz Nurhamid, jebul boten saged kula cak-aken kanthi wetah malah kepara kathah ingkang kula blenjani”.

        “Lha Ustadz Nur paring weling apa ta?” Marsini takon.

        “Nalika samanten, Ustadz paring weling kirang langkung makaten : - niyatmu arep nyambut gawe menyang kutha golek rejeki sing luwih gedhe, kuwi pancen wis bener Mas. Merga manungsa kuwi dening Allah diwajibake nyuprih rejeki peparingE sing disebar ing lumahing bumi iki sak akeh-akehe. Mula kena diarani nek ana wong ngakune iman nanging duwe watak wegahan lumuh nyambut gawe, kuwi imane cetha nek durung genep.  Lan dhawuh iki uga disartani gandhengan dhawuh sing ana sambung rapete. Ya kuwi nek kowe kepengin rejeki sing mbok tampa liwat nyambut gawe kuwi bisa manpangati, sajroning nyambut gawe kowe kudu tansah eling marang Allah. Eling marang dhawuh-dhawuhe, eling marang pepacuhe. Kanthi mangkono, olehmu nyambut gawe ora ngawur waton entuk asil ora metung bener lan lupute anggonmu nyambut gawe. Lan aja nganti kowe keblithuk gebyare rejeki sing marakake lali. Merga akeh wong sing keblithuk, kasengsem nguber rejeki peparinge Gusti nganti nglalekake marang sing paring rejeki” wangsulane Murtala marang pitakone ibune.

        “Pancen sing didhawuhne Ustadz Nur karo Kyai Zamzuri kuwi kabeh bener tenan Mur” kandhane Marsini nutugne anggone takon maneh “lha mau kowe kandha nek dhawuh-dhawuh kuwi akeh sing mbok lirwakne, kuwi cethane piye ?”.

        “Wau sampun kula aturaken ta Bu?” wangsulane Murtala “sareng kula nyambut damel teng Pabrik, sembahyang gangsal wekdal kados playon kemawon, sembahyang dalu blas boten tau. Maca Qur’an sepeken sepisan nggih boten saged ajeg. Wontenipun namung kumrungsung, kirang sukur dhateng Gusti Allah malah kathah anggenipun nggresah. Sakniki sareng sampun wangsul kula lajeng bingung, badhe kepanggih Kyai Zamzuri rumaos ajrih, badhe sowan Ustadz Nurhamid inggih pakewet kuwatos menawi dipun dangu magepokan kalihan weling ingkang sampun dipun paringaken………”.

 

 

Ana candhake

GANDRUNG PULUNG ING LINCAK WARUNG (02)

 

Dening : IMMIR

02.

        Tekan omah barang-barang sing ana jero grobag rombonge diudhunke kabeh. Dagangan sing isih turah disisihne. Ora akeh mung gorengan watara limang iris, karo ayame turah telung tengkel, wujud endhas kabeh. Wingi sore olehe nyembeleh ayam ana pitu, dadi ya prasasat wis entek. Sega sing neng jero termos ya kari sethithik. Nek endhog asine pancen ya isih ana sepuluhan, nanging endhog kuwi isih bisa didol mengko bengi.

        “Lawuhe kari endhas, gawanen mulih Dhik, ben kena dienggo lawuh sarapan adhikmu” kandhane Murtala marang Dikin.

        “Ya, tak nggawa siji ya Mas?” wangsulane Dikin semu takon .

        “Ya digawa kabeh wae, karo gorengane kuwi isih apa wae? Nek gelem ya gawanen pisan” Murtala ngongkon maneh.

        “Lha pa gak dijupuk Lik Ginah ta Mas?” Dikin takon maneh “gajege sing turah kari tempe titipan saka Lik Ginah nek tahune isi wis entek”.

        “Ya mengko Lik Ginah tak warahe nek dagangan titipane payu kabeh ngono wae” wangsulane Murtala sing dibacutne ngongkon Dikin supaya enggal bali “wis iki tak urusane dhewe, awakmu ndang bali wae, adhikmu selak budhal sekolah mengko”.

        “Ya wis nek ngono Mas, tak balik dhisik, matur nuwun” wangsulane Dikin karo nyangking turahan dagangan sing diwenehake dheweke kuwi. Omahe Dikin pancen ya ora adoh saka omahe Murtala, kira-kira ya mung satusan meter.

        Murtala ya banjur nutugne olehe nandangi gaweyane. Barang-barang sing reged banjur digawa menyang sumur dikorahi kabeh nganti resik. Sega sing isih turah dielih neng wadhah anyar, merga termose ya prelu dikumbah. Rampung korah-korah lagi mlebu omah, liwat pawon. Bu Marsini, Ibune sing lagi nggodhog banyu neng Pawon, weruh nek anake lanang mlebu, banjur takon :

        “Wis mbok korahi kabeh ta Mur ? kok sega turahane wis mbok wadhahi cething kuwi?”

        “Sampun Bu” wangsulane Murtala “sekule kantun sakedhik, cekap nek kangge sarapan tiyang kalih".

        “Iya, mau ya wis tak tiliki” panyaute Marsini “Ibu ki rak wis omong ta Mur? Nek tekan omah kuwi ndang leren, ngombe-ngombe wedang apa piye, mengko regetane ben dikorahi Ibu. Kok mbok tandangi dhewe kabeh, njur ibumu iki kon nyambut gawe apa ?”.

        “Lha Ibu sak niki nembe napa?” Murtala genti takon karo mesem.

        “Genah lagi nggodhog banyu arep nggawekne wedang kowe ngono lho?!?”.

        “Lha nggih empun, Ibu nyambut damel ndamelne wedang kula, sakedhap malih masak ndamelaken maem kula, niku rak nggih empun nyambut gawe ta Bu?” .

        “Kowe kuwi jan ora nyimpang karo suwargi bapakmu kok Mur…Mur…..”.

        Murtala wis ora semaur maneh, merga wis mlebu omah, golek salin arep adus. Bu Marsini ya banjur ora gumenan apa-apa maneh, nutugne olehe ngracik gula karo kopi kanggo gawe wedange anake lanang. Sajroning atine Bu Marsini ana rasa matur nuwun marang Pangeran dene diparingi anak sing tansah mbangun turut, ora nakal senadyan wis ora diemong bapakne. Biyen garwane Bu Marsini, ya Bapake Murtala (asline jenenge Murtadla gandheng ilat jawa dadi Murtala), kuwi asmane Pak Kojin (asline Khozin), nyambut gawene dadi PNS, Pesuruh ngrangkep dadi Tukang Kebon utawa Penjaga SD Inpres. Nanging olehe nyambut gawe ora tutug, nalika pangkate lagi wae mundhak menyang Juru utawa golongan I C, kecandhak lelara sing wekasan dadi lan patine. Ninggal bojo lan anak siji, umur rolas  tahun ya Murtala kuwi.

        Iya awit saka rasa bekti lan tresnane marang Kakung, sanadyan kepetung durung pati tuwa, nanging Bu Marsini niyat sajroning atine ora arep omah-omah maneh. Mula sanadyan satemene ya ana wong lanang sing nakokne lan arep ngepek bojo, nanging Bu Marsini panggah ora gelem. Tekade wis gilig, katresnane arep disuntak marang anak tinggalane kakunge sing mung siji kuwi. Kanthi pawitan pengasilan minangka pensiunan randha, saka kakunge sing mung golongan siji ce lan akehe ora sepiroa, Bu Marsini duwe gegayuhan muga-muga anake bisa dadi wong pinter, bisa sekolah sing rada dhuwur kareben ora bodho kaya dheweke. Bu Marsini duwe kapitayan, wong kuwi nek duwe kapinteran mesthi uga pinter golek sandhang pangan. Lan nek wis pinter golek sandhang pangan mesthi migunani tumrap awake dhewe saora-orane ora arep ngrusuhi wong liyane. Mula sanadyan kanthi rada ngrekasa, Murtala lulus SD ya banjur dikongkon nerusne menyang SMP nganti lulus lan nutugne maneh menyang SMA. Bareng wis lulus SMA,  Murtala banjur melu-melu kancane golek gaweyan neng kutha dadi Buruh Pabrik. Kanggo nyenengne wong tuwane, asil olehe nyambut gawe disisihne, dicelengi lan saben sasi dikirimne marang Ibune. Kanggo nyukupi kabutuhan uripe, Murtala niat nganti nglinting usus paribasane, Nanging Murtala saben wulan mesthi kirim kabar marang Ibune nek uripe neng kutha wis kepenak. Nanging Bu Marsini krasa nek ana sing ora bares karo anake lanang sing mung siji kuwi. Merga Mardi, anake tanggane sing olehe nyambut gawe tunggal sapabrik karo Murtala lan luwih dhisik mlebune neng pabrik kono, aja maneh kok kirim dhuwit marang wong tuwane, malah sok-sok isih njaluk kiriman saka omah jerene kanggo nyambung uripe. Sing ngono kuwi ora mung Mardi dhewe, nanging bocah-bocah liyane ya ngono. Mula dening Bu Marsini kabeh kiriman saka Murtala ora digunakne, malah dicelengi dititipne neng BRI.

        Bareng wis oleh patang tahun anggone kerja neng Kutha, Murtala bali menyang ndesa maneh. Ora mung Murtala dhewe, nanging kabeh sing nyambut gawene tunggal sapabrik karo Murtala. Kabeh kena PHK merga Pabrik sing dieloni bangkrut, buruh lan karyawane akeh sing padha dilereni olehe nyambut gawe.

        “Wis ta Mur” kandhane Bu Marsini bareng wis sawatara dina Murtala bali neng omah lan kerep wae Bu Marsini weruh nek anake lanang lungguh thenger-thenger katon nek pikirane nglangut tekan ngendi-endi “ora sah mikir arep lunga saka omah golek gaweyan nyang kutha. Kowe oraa kandha, Ibu iki wis ngerti nek sak jane nyambutmu gawe neng kutha kuwi dhek emben ya ora kepenak. Upama mbok ngge urip lumrah kaya bocah-bocah liyane kae, kowe mesthi ya isih kurang. Nanging gandheng kowe kuwi kepengin gawe senenge Ibu, banjur mbok rewangi urip kesrakat, dhuwitmu mbok kirimne mulih. Iya apa ora?”.

        “Boten kok Bu” wangsulane Murtala karo mesem, nutupi nggrantese atine “arta sing kula kintun wangsul nika, arta turahan sak empune kula ngge gesang, menawi kula cepeng piyambak ajrih menawi kula kenging godha, arta telas tanpa tanja”.

        “Wis ta Mur” Bu Marsini guneman maneh “kowe ora sah ndadak kumbi kanggo nyenengne atine Ibu,  Ibu ki wis weruh kabeh critane bocah-bocah sing nyambut gawe neng kutha awor kowe kae. Malah saiki, nek kowe isih mikir arep lunga maneh menyang kutha, ibu sing malih ora lila. Ibu neng omah dhewe ngene iki rumangsa sepi, pikiran nglangut menyang ngendi-endi. Mula Ibu njaluk, sak nyambut-nyambut gawene kowe aja ninggalne omah. Ya nyambut gawe sakecandhake wae, wong kuwi janji gelem obah mesthi ya bisa mamah. Karo maneh, upama neng ndesa kowe akeh nganggure, kowe ya ora prelu kuwatir, ora-ora nek nganti kowe ora bisa mangan, arepa kaya apa Sawargi Bapakmu kuwi isih ninggali pangan kanggo kowe lan Ibu………..”.

 

Ana candhake

GANDRUNG PULUNG ING LINCAK WARUNG (01)

 

Dening : IMMIR

01.

        Suwara Shalawat Tarhim saka Mesjid wiwit keprungu. Murtala nyilikne Volume Radione sing lagi nyiarne wayang kulit sawengi natas, dudu siaran langsung nanging rekaman lawas saka kaset sing diputer dening salah sijine setasiyun Radio FM sing ora adoh saka papan kono. Banjur nata piring lan gelas ubarampene warunge.

        “Lagi Tarhim kok Mas” Dikin sing lagi ketungkul dolanan hapene, nglorohi Murtala sing kena diarani majikane, wong Dikin kuwi neng warung kono mung ngrewangi sedulure nak dulur, sing tanggung jawab sawutuhe bab bukak lan tutupe warung ya Murtala.

        “Iya, tarhim rak supuluh menit ta?” wangsulane Murtala ora karo noleh “wingi awake dhewe rada kasep ngono kok, durung tekan Mesjid wis Komat, nganti ora kober sembahyang sunah”.

        “Iya, merga wingi rak ndadak korah-korah rada akeh?” karo wangsulan Dikin menyat mengarep, ngloroti piring-piring wadhah gorengan, isine dilumpukne neng piring sing isine isih rada akeh, banjur sing wis kothong digawa memburi arep dikorahi.

        “Napa empun ajeng kukut ta Mas?” dumadakan wong sing jajan neng warung kuwi takon.

        “Dereng kok Mas” sing mangsuli Murtala “sampun disekecakne mawon, niki bikake dugi byar kok. Nyarengi tiyang-tiyang sing ajeng teng peken kidul mriku budhal”.

        “Boten dugi siyang ta Mas?” wong sing sijine genti takon.

        “Nek dugi siyang nggih diseneni sing gadhah Toko Ta Mas?” wangsulane Murtala karo setengah ngguyu “merga adate jam pitu Toko wingking niku bukak, lha ngajengane rak kudu resik. Adate saderenge sing ajeng mbikak toko dugi, grobag rombong kula niki empun kula beta wangsul. Lha mengke dalu kula beta mriki malih. Panjenengan badhe kintun napa ta Mas? Kok prahotone terpalan rapet?”.

        “Klapa Mas” wangsulane wong jajan sing jebul sopir truck kuwi “namung ngeteri nggene Pak Kaji Dana, adate kula nek ngeteri klapa mriku rak sonten, lha dhek sonten Pak Kaji repot, tokone tutup, kintun We-A, ken ngeterne enjing niki”.

        “Inggih, dhek wingi sonten ponakane Pak Kaji  ijaban” Murtala nambahi katrangan.

        Saka Masjid adzane wis kumandhang. Murtala njupuk sarung karo sajadahe sing dibuntel tas kresek neng dhuwur rombonge. Banjur pamitan marang wong loro sing lagi ngedhep kopine kuwi :

        “Nuwun sewu, kula tilar subuhan riyin nggih Mas?. Namung sakedhap kok”.

        “Nggih”

        Pancen wiwit pisanan pacak bukak angkringan nem sasi kepungkur, saben wayahe salat subuh warunge ditinggal sedhela saprelu melu sembahyang jamaah neng Masjid Al-Ihlas cedhak warung angkringanme kuwi. Dikin sing jeneng komplite Ali Sodikin, adhik nak dulure uga dijak melu sembahyang, malah kepara diwajibne, biyen nalika Dikin nembung arep melu ngrewangi bakulan, wis dijanji nek Murtala gelem dieloni waton Dikin mareni nggone seneng ngombe tunggalane banyu landa sing mendemi kae lan kudu gelem bali nindakne limang wektune.

        Pancen warung angkringane Murtala iku rada beda karo liya-liyane. Manggone rada nisih mangalor, merga olehe panggonan ya neng papan sing rada nisih, ya kuwi neng ngarep Rukone Engkoh Han Swee, wong Tiong Hwa sing wis munggah kaji. Toko Besi lan bahan bangunan sing dijenenge Toko Sinar. Murtala diidini nek bengi bukak warung angkringan neng emper lan latare tokone Engkoh Han kuwi merga Engkoh Han ngerti nek Murtala kuwi bocah sing sregep saba masjid melu pengajian lan solah bawane andhap asor, ora seneng pecicilan. Warung angkringane Murtala bukak saben jam rolas bengi nganti tekan byar padhang. Dagangane sing baku sega pecel dipincuk karo lawuh ayam jawa sing digoreng. Banjur ditambahi gorengan, tunggalane tempe, pisang, bakwan lsp. Omben-omben sing ana wedang kopi, teh, es teh, wedang jahe lsp.

        Maune akeh sing padha ngandhani lan malah ana sing maido, wong niyat bukak angkringan kok olehe bukak karo tutup ora kaya kancane. Nanging Murtala duwe petung dhewe, nek mbudidaya kuwi pancen kuwajibane manungsa dene sing paring rejeki kuwi cetha nek ya mung Gusti Allah. Maune ya arep bukak padha warung angkringan liyane, ya kuwi pacak maghrib nganti tekan esuk. Nanging Murtala rumangsa abot ninggalne pakulinane, yen wayah bubar maghrib marahi mulang ngaji bocah-bocah cilik anake tangga-tanggane, banjur bubar ngisak nek malem Senen melu kajian Rutin sing dianakne Takmir Masjid Al-Ihlas, malem selasa sinau ngaji ngelmu Nahwu nyorogne Kitab Jurumiyah menyang Kyai Haji Nur Hamid, malem Rebo melu ngaji Nailul Authar marang Ustadz Wawan Setiyana, malem Kemis ngombyongi para Bapak-bapak sing isih miwiti sinau tatacarane salat. Malem Sabtu melu ngaji marang Kyai Zamzuri, mipili Tafsir Jalalain, lha nek malem Ngahad melu sinau nembang macapat karo kawruh budaya jawa. Kabeh ora ana sing bisa ditinggalne. Mula banjur milih wektu kanggo dodolan, wiwit tengah wengi nganti tekan esuk.  Sing ana angen-angene Murtala wektu kuwi, sing diarep-arep teka menyang warung angkringane, bocah-bocah sing bali saka gladhen kanuragan pencak silat sing mulihe sok jam siji utawa jam loro bengi, ya sing melu SH Terate, SH Winanga, Cempaka Putih, Marga Luyu lan sapiturute. Banjur Bapak-bapak sing dhemen Olah Raga Badminton neng Gedhung Pendhawa, Bapak-Bapak Tani sing nek wengi padha menyang sawah nunggu sumur diesel kanggo mbanyoni tandurane.

        Petunge Murtala ora mleset, Gusti Allah ngijabahi sing dadi pambudidaya lan pandongane. Kegawa saka rasane pecel gaweyane Ibune sing duwe ciri khas, sega sing olehe ngladekne ajeg sajrone kahanan anget, ora adhem, mundhak dina dagangane Murtala sansaya laris lan sing didol ya sansaya tambah-tambah. Sing padha andhok ing warung angkringane, ora mung wong-wong sing maune digagas ing angen-angene wae. Jebul sing mbutuhne andhok lan tuku ing warunge luwih akeh maneh. Nganti Murtala rada kuwalahan anggone ngladeni, andilalah anake Bulike sing rada nakal jeneng Dikin, nembung arep melu nyambut gawe. Mula dening Murtala banjur ditampa kanthi janji kaya sing kasebut mau. Dikin nyaguhi lan bisa nuruti sing dadi pituture Murtala nganti saiki.

        “Anu Mas niki wau enten lare meksa tumbas gorengan, namine Bogang. Mendhet gorengan diadhahi kresek lajeng dhuwite dititipne kula, kula ajeng menging boten wani wong ketoke larene medeni” lagi wae Murtala sing ditutne Dikin tekan warunge, wis dipapag gunem karo Pak Sopir sing mau lungguh neng kono.

        “Oh, nggih matur nuwun Mas” wangsulane Murtala karo mesem dhuwit puluhan ewon sing dilungne Pak Sopir kuwi ditampani “Bogang niku lare sae kok, namung taksih sok remen mendem. Boten napa-napa”.

        “Nggih empun nek ngoten” wangsulane Pak Sopir lega “sak niki panjenengan etang, sekul kalih lawuhe setunggal ayam sing setunggal tigan asin, kopi setunggal, es teh setunggal, toya mineral botol tanggung setunggal”.

        “Tigang dasa gangsal Mas” wangsulane Murtala.

        “O nggih, pas njenengan tilar wau tambah gorengan sekawan”

        “Sampun gorengane boten sah dietang, idhep-idhep atur panuwun kula sampun ditenggakne Mase” wangsulane Murtala maneh.

        Sawise mbayari Sopir karo kernet sing arep ngeterne Klapa menyang Tokone Pak Kaji Dana kuwi banjur pamitan. Murtala ya banjur aba marang Dikin dijak tata-tata ngukudi dagangane.

 

Ana candhake

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH 7. (148)

148.

        Ki Lurah sing uga rumangsa ora ngerti ya gene Tumenggung Tesengkusuma lan para prajurit pandhereke padha lungguh jengkeng, tumuli mrepegi. Ki Pawit, Para Bebau lan Para Sapukawat liyane uga banjur ngetutake. Rangga lan Marga kari ana papan sakawit karo nyawang wong-wong kuwi. Nanging ora suwe Rangga banjur mlengos, nuduhne nek atine ora pati seneng merga tekane sabregada Prajurit sing ditindhihi Tumenggung Tesengkusuma kuwi.

        “Sing salah ki pancen awakmu kok Marga” karo semu rada nggresah Rangga guneman alon, semune nenutuh marang Marga “merga aku kasengsem weruh olehmu geguyonan karo Dodor mau, nganti aku ora migatekne nek enek andhahane mBah Juru mara menyang papan kene”.

        “Barang wis kadhung Kakang, ora susah diomong maneh” wangsulane Marga ayem “karo maneh jejibahane awake dhewe ing Kepuh Agal iki kena diarani wis rampung, sawayah-wayah awake dhewe bisa lunga saka kene ora bakal dadi luput. Nanging gandheng nyatane Tumenggung tilas andhahane Gusti Pangeran Singasari kuwi wis weruh nek awake dhewe ana kene. Ya becike Kakang tumuli nemoni sedhela banjur pamitan nerusne laku, dadi ora gawe bingunge Ki Lurah Kepuh Agal lan para andhahane”.

        “Iya” wangsulane Rangga “awakmu wae sing marani andhahane mBah Juru kae, kandhanana nek arep tak temoni neng pendhapane kalurahan, sarta kandhaa maneh yen aku ora seneng weruh wong sing seneng nyembah drajat sing kenemenen ngana kae”.

        Marga banjur menyat, mlaku nusul Ki Lurah sakancane arep nindakne welinge Rangga. Sauntara kuwi, Ki Lurah, Ki Pawit, Pradapa lan Para Bebau sarta Para Sapukawat dadi sansaya gumun wor lan bingung, nalika Tumenggung Tesengkusuma ora ngrewes marang anggone padha mbagekne tekane. Lan gandheng rumangsa ora dianggep, Ki Lurah lan kanca-kancane kuwi uga banjur meneng, lungguh nglesot karo ndhingkluk neng ngarepe Tumenggung Tesengkusuma sing panggah isih lungguh jengkeng klawan sikep kurmat.

        “Ngaturaken kasugengan sarawuh jengandika nDara Menggung, bekti kula mugi katur” karo panggah ngadeg Marga mbagekne tekane Tumenggung saka Mataram kuwi.

        “Awit pandonganipun Adhimas Marga, lampah kula sakanca ngantos dumugi mriki tansah manggih basuki, kula ajrih nampi bekti jengandika Adhimas Marga, boten langkung taklim kula katur” bareng sing mbagekne Marga, Tumenggung sing dadi tetindhihe bregada prajurit jejaranan kuwi gelem wangsulan sing banjur ditutugne nungsung warta “ing mriki kula nengga dhawuh Adhimas, ambok bilih Keng Raka  sampun paring dhawuh ingkang katitipaken Adhimas Marga, mugi kaparenga ambabarana dhumateng kula”.

        “Mila leres dhawuhipun nDara Menggung, nanging saderengipun kula wedharaken weling ingkang kula tampi, kaparengna kula badhe matur dhateng Ki Kepuh Agal Kapindho langkung rumiyin” Marga wangsulan karo mesem.

        “Inggih Dhimas, kula badhe ngrantos dhawuhipun Adhimas kalihan remening manah” panyaute Tumenggung Tesengkusuma.

        “Nyuwun pangapunten Ki Lurah” Marga genti guneman marang Ki Lurah Pawana “menawi kaparengaken saha wonten dhanganing penggalih, Kakang Rangga, badhe nyuwun ngampil Pendhapa Kepuh Agal sakedhap kangge pepanggihan kalihan nDara Menggung Raden Mas Tesengkusuma”.

        Lurah Pawana sing sansaya bingung merga ora ngira babar pisan yen antarane Rangga lan Marga karo Tumenggung Tesengkusuma jebul wis padha tepung, lan nitik sikepe Tumenggung Tesengkusuma sarta basa sing digunakne Marga lan Tumenggung Tesengkusuma nalika padha rembugan, Ki Lurah lan liya-liyane bisa njupuk dudutan yen satemene Rangga lan Marga kuwi cetha yen punggawa Kraton Mataram sing dhuwur drajat lan pangkate . Mula bareng ditembungi Marga yen Rangga arep nyilih pendhapa Kalurahan kuwi, kanthi groyok tumuli aweh wanngsulan :

        “Inggih Adhi, eh Raden, saestu kanthi suka gambiraning manah, pamundhutipun Adhi, eh Raden Rangga kula aturaken, kaagema Pendhapa Kepuh Agal sacekapipun. Samangke kaparenga kula lengser rumiyin, badhe nyawisaken gelaran kangge lenggah jengandika saha Gusti Tumenggung lan pandherekipun sedaya”.

        Ki Lurah banjur aweh sasmita marang Panulad lan Para Bebau sarta Para Sapukawat diajak ninggalne papan kuwi saprelu nyawis-nyawisake apa sing mbok menawa dibutuhne kanggo nampa tekane Tumenggung Tesengkusuma.

        “Matur nuwun Ki Lurah” kandhane Marga karo mesem “kula suwun mangke Kyai Pawit, Ki Lurah, Kakang Pradapa lan sedaya sedherek menika kaparenga ngancani kula lan Kakang Rangga manggihi nDara Menggung ing Pendhapa”.

        “Inggih sendika Raden” wangsulane Ki Lurah sing banjur ninggalne papan kuwi.

        “Dhawuhipun Raden Rangga kadospundi Dhimas?” pitakone Tumenggung Tesengkusuma sawuse Ki Lurah lan wong-wong ngalih.       

        “Aku kuwi nek ndika nyebut aku Adhimas ngono kuwi, kuwatir nek banjur ora ngerti nek sing ndika ajak guneman kuwi aku lho Kakang” wangsulane Marga karo rada mrengut “dadi wong kuwi mbok ya sing prasaja wae, ora sah ngowah-owahi adat, kaya jaman aku isih sok dolan menyang Kepatihan ngana kae, ndika nek nyeluk aku cukup “Marga” ngono wae, lan senajan umure rada akeh kaceke banjur ndika mbasakne aku supaya ngaturi “Kakang”. Mangkono mau rumangsaku ndadekne aku krasa duwe sedulur tuwa sing asmane “Jaka Sumarsana” . Nanging bareng saiki wis kaparingan nugraha asma dening Gusti Panembahan Senapati dadi Raden Mas Tumenggung Tesengkusuma, lha kok banjur ngowah-ngowahi slaga, aku rak banjur dadi rikuh ta?”.

        “Ngene ya Dhi” Tumenggung Tesengkusuma wangsulan karo mesem “arepa kaya apa, si Adhi saiki wis katon luwih diwasa lan wis dadi sedulure pepundhenku Raden Rangga, nek aku ora basa lan ngaturi Adhimas, harak aku bisa diarani wong sing nrucak lan degsura? Nanging nek si Adhi ora karenan merga anggonku ngaturi tak owahi, aku ya njaluk pangapura. Banjur dhawuhe Gustiku Raden Rangga apa marang aku, apa Dhi?”.

        “Sepisan, ndika sakanca arep ditemoni dening Kakang Rangga ing Pendhapa, kaping pindho Kakang Rangga ora seneng nek ana wong sing anggone nyembah drajat nganti kenemenen kaya sing lagi wae ndika sakanca tindakne. Mung kuwi Kakang, saiki ayo tak dherekne munggah pendhapa sowan ing ngarsane Raden Rangga” wangsulane Marga cekak aos.

        Tumenggung Tesengkusuma banjur aweh sasmita marang andhahane diajak ngetutne Marga munggah menyang Pendhapa. Jebul tekan pendhapa kahanane wis malih, sanajan kunarpane Kyai Daka lan Ki Jenggi isih durung dielih, nanging wong-wong liyane wis padha nisih, klebu Lurah Danara sing isih gumlethak tanpa daya kanthi kahanan tangan sing kari siji. Lurah Danara dipapanake ing jogan sisih kiwa cedhak karo lawang butulan.

        Sawuse kabeh ya iku Ki Pawit, Ki Lurah, Pradapa, Panulad lan Para Bebau sarta Tumenggung Tesengkusuma wis padha lungguh kupeng neng klasa sing digelar ing joganing pendhapa, Rangga lan Marga uga wis lungguh neng kono. Sarta sawuse padha bage binage sawatara, Rangga banjur takon ya gene Tumenggung Tesengkusuma ngirid wadya sabregada menyang Kepuh Agal.

        “Nyuwun pangapunten Gusti” wangsulane Tumenggung Tesengkusuma “estunipun kajawi wartos menawi Pasanggrahan ing Patalan sampun wiwit ebah, Telik Sandi Kapatihan ugi mbekta wartos menawi Ki Lurah Sarkara sampun seda. Magepokan kalihan warta sedanipun Ki Lurah Sarkara menika, Gusti Patih Mandaraka lajeng paring dhawuh dhateng kula murih ningali mriki menapa Pradapa yoganipun Ki Lurah Sarkara taksih wonten Kepuh Agal, menawi taksih, kula kadhawuhan anganthi piyambakipun sowan dhateng Kepatihan”.

        “Lha kuwi, Kakang Pradapa isih lungguh neng sandhing ndika kuwi apa Paman?” Rangga nyela ature Tumenggung Tesengkusuma “dadi mengko tak kira bisa ndika ajak bareng menyang Mataram”.

        “Inggih Gusti” wangsulane Tumenggung Tesengkusuma “nalika lampah kula sakanca mlebet Kepuh Agal, kula kepanggih para kawula sami ketingal ajrih lan nalika kula takeni sami criyos menawi ing Kalurahan wonten geger ageng, geger awit mbalelanipun Bebau Danara ingkang dipun dombani dening Kyai Daka lan para siswanipun, wekasan dados perang ing plataran Kalurahan. Kula lajeng daya-daya dumugi mriki, jebul perang sampun rampung, miturut aturipun salah satunggaling sapukawat ingkang kula takeni ing sanjawining regol kala wau, Kyai Daka sampun dumugi ing pejah lan Bebau Danara ugi sampun saged dipun lumpuhaken. Lan nalika kula mlebet ing Plataran, jebul malah kula sumerep Jengandika Gusti Raden Rangga kalihan Adhi Marga wonten mriki. Awit saking menika kula rumaos begja kemayangan saestu…..”.

        “Rumangsa beja merga weruh aku lan Marga, Paman?” Rangga nyela rembug maneh karo takon “ya gene bisa mangkono?”.

        “Inggih Gusti” wangsulane Tumenggung Tesengkusuma karo ngetokne bumbung saka waliking klambine “estunipun kajawi kapasrahan jejibahan ingkang sampun kula aturaken ing ngajeng, nalika kula badhe bidhal Gusti Patih maringaken Bumbung menika dhateng kula kawewahan dhawuh : mbok menawa kowe bisa kepethuk putuku, embuh neng dalan embuh neng ngendi, bumbung iki aturna marang putuku Rangga, dene yen ora kepethuk, gawanen bali menyang Mataram maneh. Jebul kula saged kepanggih jengandika Gusti kula Raden Rangga wonten mriki, awit saking menika, samangke kaparenga Gusti kula Raden Rangga nampi bumbung ingkang kula beta menika”.

        Rangga nampani bumbung sing diulungake Tumenggung Tesengkusuma, banjur dibukak, isine layang saka Patih Mandaraka. Rada sawantara nggone maca kanthi dibatin dening Rangga. Wong-wong sing ana kono padha meneng ora ana sing wani kumecap apa-apa. Luwih-luwih Ki Pawit, Pradapa, Ki Lurah lan Panulad sarta Para Bebau, sing babar pisan ora ngira yen nom-noman loro sing wis aweh pitulungan kuwi jebul Putra Pambayun saka Panembahan Senapati lan sedulur angkate, wong-wong kuwi mung bisa tumungkul amarikelu rumangsa yen anggone linggih neng kono kuwi kaya endhog manuk emprit sing cecaketan karo watu sing sagunung gedhene.

        “Matur nuwun banget Paman Tumenggung” kandhane Rangga sawise rampung nggone maca layang saka Patih Mandaraka lan dilebokne menyang bumbung maneh “saiki tak blakakne isine layang saka mBah Juru iki mau, marang ndika kabeh sing ana pendhapa kalurahan iki. Ya iku aku lan sedulurku Marga kadhawuhan tumuli nutugne laku. Awit sing tak upadi sasuwene iki wis meh ketemu, papan sing tak tuju wis ora adoh saka papan kene. Mula mangsa borong anggon ndika kabeh padha nutugne jejibahane dhewe-dhewe, aku lan Marga njaluk pamit arep nutugne laku. Sepisan maneh aku nedha nrima lan njaluk pangapura mbok menawa ana luputku lan lupute adhiku marang ndika kabeh”.

        Rangga banjur ngadeg Marga melu ngadeg. Ota guneman apa-apa maneh, bocah nom loro kuwi banjur mlaku ngudhuni Pendhapa, arep nutugne nggone lelaku ngupadi Sendhang Mustikaning Warih.

 

 

SIGEG.

Telas sinerat ing

Sanggar Maladi Hening,

Setu Kliwon,

5 Rabingulakir Tahun Jimawal 1957

Jam 10.35 WIB.

Kurup Salasiyah,

Windu Sancaya,

Mangsa Kalima,

Wuku Wuye,

Padangon  Tulus,

Padewan Dewi Uma,

Paringkelan Paningron.

Sinengkalan

Pandhita Njemparing Dewaning Bumi

Muga-muga bisa nutugne critane ing SMW 8.