MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 14

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

14.

Tekan Pos Pasar  Kedunggalar, jebul Karmini wis ngenteni neng kono. Bagus mudhun saka Angkudese, wong-wong nututi mudhun karo ngelungne ongkos olehe numpak Angkudes. Sawuse Angkudes kosong, Karmini nyedhak arep mapan lungguh kaya padatane. Bagus bali munggah neng mburi setir banjur nguripne mesin, ora nganggo omong apa-apa Angkudes diputer balik madhep mangidul, bablas digelak menyang omahe wong tuwane.

 

"Kok ngidul napa badhe murugi tiyang ta Mas?" Karmini sing ora ngerti karepe Bagus takon.

 

"Ibu gerah santer" wangsulane Bagus "lagi wae jarene Dasim Ibu tiba neng Kamar Mandhi terus dadi rejengan wong akeh".

 

Karmini kaget, nanging ora nyuwara apa-apa. Mung pikirane terus kelingan tekan ngendi-endi, kelingan Bapake, biyen olehe dadi jalaran matine ya merga tiba pas arep adus, terus jarene wong-wong keneng angin dhudhuk. Jroning ati Karmini banjur nyenyuwun muga-muga olehe tiba nDara Putri banjur ora kaya critane Bapak-e biyen.

 

"Nembe dipriksa Pak Dokter Heru, Den" lagi wae Bagus arep mlebu kamare Ibune wis dipapagne dening Dasim lan dikandhani yen Ibune lagi dipriksa dokter "Bakda nyriyosi Panjenengan kula terus ngilen mriku, pak Dokter kula bedhog".

 

"Iya, matur nuwun Kang Dasim" wangsulane Bagus sing banjur bablas mlebu kamare Ibune ditutne Karmini.

 

nDara Asper Putri mung meneng wae nalika Dokter Heru ndelok tekanan darahe. Bagus nyedhak ngadeg neng sisihe Dokter Heru, alon-alon Bagus takon :

"Pripun Dok ?" .

 

Dokter Heru, ndengengek nyawang Bagus, banjur wangsulan karo mesem :

"Oh, Mas Bagus ta?" wangsulane Dokter Heru bareng ngerti sapa sing takon "Saene dibeta teng Rumah Sakit mawon, keng Ibu mbetahaken perawatan serius niki".

 

"Makaten Dok ? Inggih"

 

"Inggih Mas, mengke kula tak ndherek teng Rumah Sakit nyarengi keng Ibu. Sak niki Mas Bagus nyiapaken mobil mawon".

 

"Inggih, menawi ngangge grobag Angkudes kula pripun Dok?" Bagus takon.

 

Dokter Heru meneng sedhela, banjur wangsulan :

"Ngeten mawon Mas, mbeta mobil kula mawon, mengke nyuwun tulung Panjenengan setiri, kula tak ngancani keng Ibu".

 

Muni ngono kuwi dokter Heru banjur mlaku metu saka kamar kono. Dokter Heru kuwi sanakan cedhake nDara Asper, biyen nalika isih kuliah kerep nDara Asper paring pambiyantu murih lancar kuliahe. Mula panganggepe Dokter Heru marang kulawargane nDara Asper kuwi, ya banjur kaya marang kulawargane dhewe. Kaya esuk iku mau, nalika Dasim teka aweh kabar nek nDara Putri tiba neng kamar mandhi, ora sranta dokter Heru ya banjur gage-gage mara. Sithik akeh dokter Heru ya ngerti crita ing kulawargane nDara Asper mligine crita sing magepokan karo putrane nDara Asper sing ragil sing jeneng Bagus, sing saiki uripe mung dadi Sopir Angkudes kuwi.

 

Sawuse mlebu UGD sedhela, sidane nDara Asper Putri kudu dirawat lan kudu nginep neng Rumah Sakit, tekanan darahe dhuwur lan ana indikasi yen kena gejala stroke. Dening dokter Heru digolekne kamar sing kelase paling dhuwur. Senajan Dokter Heru uga wis nitipne nDara Putri marang para perawat sing akeh-akeh isih Mahasiswane dhewe neng Akper kono, Dokter Heru uga mrayogakne supaya Karmini ngancani maratuwane sasuwene nDara Putri dirawat neng Rumah sakit kono.

 

"Inggih Dok" kandhane Bagus marang dokter Heru  "mengke Ibune lare-lare saged gentosan kalih kula, nek siang kersane Ibune lare-lare sing teng mriki lah nek dalu, kula sing nggentosi".

 

"Inggih Mas, ngoten nggih prayogi"  wangsulane Dokter Heru  "Sakniki awakipun piyambak wangsul riyin mawon, kersane Bu Bagus piyambak ingkang kantun".

Dokter Heru ngrogoh sak clanane, ngetokne dhompet, banjur ndudut sepuluh lembar dhuwit seketan, dilungne menyang Karmini.

 

"Niki kagem cepengan Bu, menawi mbetahaken punapa-punapa" kandhane.

 

Dokter Heru pancen ngerti kahanan sosial ekonomine Bagus sing beda adoh karo sedulur-sedulure tunggal rama ibu. Lan Dokter Heru uga ngrumangsani yen olehe labuh  Sawargi nDara Asper marang dheweke klebu wis akeh, mula olehe duwe karep ninggali dhuwit kanggo cekelan Karmini sing kajibah nunggoni gerahe nDara Putri iki, ya kanthi lila legawa tanpa pamrih apa-apa.

 

"Sampun kok Pak Dokter, kula nggih sampun wonten kok" Karmini wangsulan kanthi alus arep nampik pawewehe Dokter Heru.

 

"Boten napa-napa Bu, sampun ta niki mengke saged kangge imbuh mawon" Dokter Heru meksa supaya Karmini gelem nampani .

 

Karmini nyawang Bagus karo sunaring mripat njaluk tetimbangan. Bagus manthuk, banjur kandha :

"Matur nuwun lho Dok, lemah teles"

 

"Napa ta Mas Bagus? kula niki wiwit alit ingkang tumut nggedhekne nggih Sawargi keng Rama kaliyan keng Ibu"  wangsulane Dokter Heru karo mesem "sampun, sak niki mangga kula diterne wangsul, sampun menggalih neka-neka, insya'allah keng Ibu benjing rak sampun wangsul sehat malih. Mengke Mas Tiok, kalih mBak Tien kula telpone, nek mBak Evie kula dereng ngertos nomere".

 

"Inggih matur nuwun Dok" kandhane Bagus nanggapi wangsulane dokter Heru "ingkang ngabari mBak Evie kersane mBak Tien mawon".

 

Bagus karo Dasim sing mau melu ngeterne nDara Putri menyang Rumah Sakit, mudhun neng ngarep daleme nDara Asper. Dokter Heru bablas bali menyang omahe dhewe, mesthine ya banjur budhal menyang papane nyambut gawe. Bagus ya banjur nggelak Angkudese bali menyang omah, arep ngabari mara tuwane yen esuk kuwi Karmini nunggoni mara tuwane neng Rumah Sakit. Bagus ya banjur nyepak-nyepakne sandhangane bojone, kareben mengko dienggo salin, arep diterne mengko awan.

Sauntara iku, nDara Putri sing lagi gerah lan sareyan neng amben Rumah Sakit lagi ditunggoni Karmini sing lungguh nglesot neng jogan.

 

"Sing lungguh neng ngisorku kuwi sapa?" bareng wis suwe kendel wae, alon-alon nDara Putri ngendika, mundhut pirsa sapa sing nunggoni anggone sareyan.

 

"Nyuwun pangapunten, kula nDara Putri, Karmini" Karmini gageyan wangsulan karo ngadeg banjur nyedhak siyaga cadhong dhawuh.

 

"Karmini?" nDara Putri takon karo nyawang praupane Karmini, suwarane keprungu nek rada bingung.

 

"Injih nDara, Karmini yogane Mak Jiyah semahe Pak Karmin Bengkring" Karmini wangsulan nggenahne sapa dheweke.

 

"Oh Karmini ta? Kowe kuwi wis dadi anakku ya nDhuk ? Nek ngaturi Ibu ki ya cukup Ibu ngono wae, aja nDara Putri ngono kuwi, ora becik, nek ana sing krungu marahi nuwuhake sing ora apik" Bu Asper ngendika nuturi Karmini.

 

"Injih nDara... eh, Injih Ibu"

 

"Lha neng kene kowe karo sapa nDhuk?" Bu Asper takon maneh.

 

"Injih kaliyan Ibu kemawon, Bapake Arka nembe wangsul ndherekaken Pak Dokter, mangke badhe mriki malih" wangsulane Karmini.

 

"Lha iya ta nDhuk? tujune mau kok ana Bagus karo kowe, upama ora, aku mau rak sida ketrinen ijen neng omah. Ora ana sing ngeterne nyang Rumah Sakit, banjur upama awakmu ora bisa ninggalne gaweyanmu, aku rak banjur neng kene dhewe, ora ana sing ngancani?" karo ngendika ngono kuwi, waspane Bu Asper wiwit deres mili nelesi pipine, jroning ati krasa getun awit sikepe marang Bagus lan Karmini sasuwene iki, sing nyatane bareng ana apa-apa sing dhisik dhewe teka aweh pitulungan  "Dhuh Gusti, kula sampun ngrumaosi lepat, nyuwun pangapura Gusti........"  .

 

"Sampun nDara, eh Ibu, sampun menggalih ingkang boten-boten, estu Ibu boten lepat" Karmini cepet wangsulan karo tangane nyandhak kacu kanggo nyeka luh sing nelesi pipine Bu Asper "samangke kangge istirahat rumiyin, penggalihipun dipun tentremaken murih Ibu engal dhangan".

 

ana candhake.

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 13

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

13.

Nalika Bagus teka saka subuhan neng Masjid, Karmini wis ngenteni karo nyepakne dagangane sing diwadhahi tenggok, tempe kedhele dibunteli cilik-cilik. Nanging dina iki ditambah Tempe Benguk, dadi dagangane rada akeh. Pancen saben dina, Karmini kuwi nek budhal menyang Pasar ajeg bareng karo budhale Bagus. Karmini mudhun neng Pasar Kedunggalar, Bagus banjur nerusne lakune golek penumpang menyang Pos Angkudes neng Jogorogo. Mengko baline pas Bagus nglakokne angkudese  saka  Pasar Kedunggalar tumuju Pos Angkudes neng Sidowayah, Karmini diampirne sedhela menyang omah. Ngono kuwi saben dina.

 

"Isine amplop angsale maringi mBak Vero wingi nika mpun kula tingali Mas" kandhane Karmini pas angkudese Bagus wis mlaku teka tengah dalan .

 

"Iya, pira ?" Bagus wangsulan sakecandhake.

 

"Kathah lho Mas, setunggal juta, arta seketan kalih dasa lembar, gambare Pak Harto mesem" .

 

"Kok akeh temen? Kuwi rejekimu ya disimpen sing becik utawa ditanjakne ben ora ilang muspra" wangsulane Bagus ngandhani sing wedok.

 

"Damel napa nggih Mas?" Karmini takon.

 

"Ya terserah awakmu" wangsulane Bagus "aku mung meling becike aja dienggo royal nuku-nuku barang sing ora pati ana gunane, aja dientekne dienggo nuruti karep sing ora pati ana manpangate, sokur bage awakmu bisa ndawakne amale sing weweh, mbok tanjakne sing bisa migunani kanggo awake dhewe sokur kanggo wong liya barang. Sepisan maneh kuwi dhuwitmu dadi ya terserah awakmu".

 

"Nggih Mas, nanging kula nggih ngertos kok" Karmini guneman maneh, angkudese Bagus wis meh tekan Pasar Kedunggalar.

"Ngerti piye?" Bagus genti takon.

 

"Sanaosa niku dhakone kula sing gadhah, nanging mpun melih namung sa arta kula, lha wong jiwa raga kula kemawon sedaya kagungane panjenengan lho" wangsulane Karmini.

 

"Kandhamu kuwi thik ngelingake aku jaman manten anyar biyen neh?" Bagus ngguyu "wis tekan nggon, gek ndang mudhun, aku tak bablas nyang Jogorogo dhisik selak dienteni wong akeh".

 

"Nggih Mas" Karmini nyalami tangane sing lanang banjur diambung.  Bagus nimbangi karo ngelus-elus sirahe bojone sing ketutupan jilbab.

 

Sawuse Karmini mudhun Bagus banjur mancal gas mobile, nggendring tumuju Jogorogo. Tekan Prapatan Lor Gedhung Pancasila ana bocah Sekolah telu ngendheg angkudese, bocah telu kuwi pancen wis langganan saben budhal sekolah nyang SMA Jogorogo budhale kerep bareng karo budhale Bagus ngidul. Sawuse bocah sekolah telu kuwi munggah, Bagus arep nerusne laku, nanging saka ngarep ana mobil Taft GT ngedhim banjur nyedhaki Angudese Bagus.  Bagus ora sida nerusne laku, malah banjur mudhun saka mobil marani Taft GT sing mandheg nanging mesine durung mati kuwi.

 

"Awakmu mengko neng omah jam pira Gus?" jebul sing nyetir Taft GT kuwi Tiok sing arep budhal nyambut gawe, Tiok nakoni Bagus saka mburi setir, ora mudhun nyang aspalan kaya sing ditindakne Bagus.

 

"Nek rame ya Bar magrib wis neng omah Mas" wangsulane Bagus lumrah wae.

 

"Iya Dhik" Vero sing lungguh neng jejere Tiok genti sing omong karo mesem sajak semanak banget "aku karo Masmu mengko kepengin dolan nyang dalem".

 

"Iya mBak matur nuwun" Bagus wangsulan karo menyat bali menyang angkudese. Tiok ya banjur nerusne lakune.

 

"Niku wau Pak Pras Kepala Cabang BRI nggih  Pak ?" lagi wae bagus mapan neng mburi setir, salah siji saka penumpange takon.

 

"Iya mBak, apal karo mobile ya?" Bagus wangsulan karo genti takon, tangane ngobahne kontak nyetater angkudese.

 

"Enggih niku rak Bosse Bapak kula" wangsulane bocah sekolah sing dadi penumpang angkudese Bagus kuwi.

 

"Oo, Keng Bapak ngasta neng BRI ya?" Bagus takon maneh.

 

"Nggih dados Satpam Pak".

 

Bagus wis ora wangsulan maneh, karo nyetitekne dalan sing ana ngarepe pikiran sing mau bengi bali ngranuhi maneh. Duwe karep apa Tiok lan Vero kok arep mara menyang omahe kuwi? Nek mung arep butuh omong sakecap rong kecap mesthine cukup dikandhakne nek pas ketemu ana dalan kaya iki mau. Nanging Bagus ya ora bisa ndedawa angen-angene, merga esuk kuwi dalan wiwit rame. Bocah-bocah sekolah sing numpak sepedha pancal saka kidul, sing arep mlebu sekolah menyang SMP Siji Kedunggalar lan MTsN Kedunggalar wiwit akeh sing padha ngebaki dalan. Lumrah jenenge bocah sekolah sing isih durung pati keneng dikandhani. Dadi sing tuwa kudu dawa ususe.

 

Tekan Pos Jogorogo sing ngenteni wis pirang-pirang, Bagus ya cepet-cepetan ngingerne mobile arep mbalik ngalor ngangkut wong-wong sing wis wiwit mau padha ngenteni tekane. Sauntara angkudes liyane iya padha durung teka. Wis dadi pakulinan, penumpange Bagus kebak malah ana sing padha seg-segan neng lawang, ngadeg karo tangane gocekan palang lawang sing sisih dhuwur. Satemene Bagus ya ngerti nek ngono kuwi melanggar aturan lalu lintas, nanging kepriye maneh penumpang butuh enggal tekan ngenggon kabeh sauntara angkudese kajaba Bagus durung padha teka. Akhire ya dadi sesak ora karuwan ngono kuwi, ngono wae isih akeh sing durung bisa katut kekangkut. Mula Bagus ya kudu sabar, olehe nyetir dadi luwih lan sansaya ngati-ati banget, merga yen nganti ana apa-apane tetep wae Sopire sing bakal diluputake.

 

Tekan Pasar Begal penumpange Bagus wiwit suda, merga akeh sing padha mudhun ana kono. Tekan prapatan Sambirejo, ana wong nyegat kepengin melu, dening Bagus ya kudu diendhegi. Angkudes bablas mengalor arep menyang Kedunggalar. Ya nek wis tekan Pasar Kedunggalar ngono kuwi padatan Bagus ngenteni sedhela, banjur Karmini metu saka njero pasar olehe ngiderne tempene wis rampung. Pancen anggone dodolan tempe Karmini kuwi wis ana pelanggan tetape, tempe kedhele murni tanpa campuran apa-apa gaweyane Mak Ijah wis kondhang enake. Akeh-akeh pelanggane Karmini kuwi ya para Bakul neng pasar kono, bakul sing duwe toko gedhe-gedhe neng jero pasar. Dadi ora nganti awan dagangane ajeg nek wis entek. Nek wis ngono Karmini banjur nunut bareng sing lanang sing nggelak angkudese menyang Sidowayah, mengko mudhune ora nganti tekan omah nanging neng protelon cedhak omahe.

 

Nanging dina kuwi, beda karo padatan wiwit saka prapatan Sambirejo mau, atine Bagus krasa ora kepenak. Kamangka wiwit budhal saka omah mau nganti tekan Jogorogo atine krasa ayem lan seneng. Nanging, bareng ngliwati prapatan Sambirejo atine Bagus kok kaya gampang trataban ora karuwan. Mula kanggo njagani nek arep ana apa-apa, Bagus pilih meneng karo panyawange dipunjerne menyang ratan sing arep diliwati, aja nganti ana  kedadeyan apa-apa. Durung adoh anggone Bagus nggelak Angkudese ngliwati prapatan Kaliwowo, atine Bagus dadi trataban tenan. Ing pinggir ratan ketok Dasim, rewange Ibune sing kulina ngresiki pekarangan daleme Bu Asper, awe-awe ngendheg lakune Angkudes sing digelak Bagus.

 

"Arep menyang ngendi Kang Dasim?" saka dhuwur mobil Bagus takon.

 

"Nyuwun pangapunten Den" Dasim wangsulan karo mulat sajak kuwatir "anu keng Ibu.....".

 

"Ibu geneya? Keneng apa?" Bagus takon semu kaget.

 

"Keng Ibu dhawah teng kamar mandhi, kantaka" wangsulane Dasim groyok.

 

"Kapan? Saiki Ibu neng ngendi?"

 

"Nembe kemawon dereng enten gangsal menit, sak niki kula sarekaken ing kamar, dipun upakara kanca estri kalih tiyang-tiyang".

 

"Ya wis, entenana sedhela tak nyeluk Ibune Arka pisan".

 

Ora ngenteni wangsulan, Bagus mancal gas angkudese daya-daya ngeterne penumpange menyang Pasar Kedunggalar sing ora nganti sekilo adohe kuwi.

 

ana candhake.

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 12

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

12.

Bagus dhewe ora tau ora bares karo kulawargane, iya karo bojone iya karo Maratuwane. Saben-saben bubar ngendhangi Ibune, Bagus mesthi banjur crita marang Karmini lan Mak Jiyah. Sing padha dicritani padha seneng anggone ngrungokne. Ora ana sing maido luwih-luwih ngluputne apa sing wis ditindakne Bagus marang Ibune. Malah Mak Jiyah sing uga wis rumangsa dadi sansaya tuwa kuwi kandha yen lekase Bagus sing ngono kuwi aran wis trep lan kudu dilestarekne.

 

"Kula kinten tiyang niku menawi empun sepuh tengpundi-pundi nggih sami, Pakne Arka" kandhane Mak Jiyah pas Bagus crita nek mau lagi wae sowan tilik ibune "rumaos sepi salebeting manah, mula nggih matur nuwun sanget dhateng panjenengan ingkang sampun kersa lenggah dhateng griya mriki. Cobi upami Pakne Arka rumiyin nekad ngajak Karmini medal saking griya mriki? Kula boten saged nggambaraken sepinten rekaosing manah kula. Lha tiyang nDara Putri kemawon ingkang katenggan bandha donya samonten kathahipun, badhe ngersakaken punapa-punapa kantun dhawuh, ngoten mawon taksih sok asring sekel penggalihipun, upami kula tebih kalih lare-lare, mendah sansaya sedhihipun manah kula?".

 

"Inggih mBah" wangsulane Bagus "mila menawi mireng sambatipun Ibu ingkang makaten nika, isinipun namung mesakaken".

 

"Lha inggih, Pakne Arka inggih kedah emut. Keng Ibu punika boten saged dipun wilang anggenipun nglabuhi Pakne Arka. Wiwit alit nalika Pake Arka dereng saged dhahar piyambak, dening keng Ibu dipun dulang, Pakne Arka kepengin saged tindak piyambak dipun tetah, dereng menawi Pakne Arka mular lan rewel, menawi Pakne Arka nembe gerah, keng Ibu tansah sabar lan boten nate rumaos eman ngurbanaken punapa kemawon kangge Pakne Arka.....".

 

"Inggih Mbah"

 

"Menawi sak niki sasampunipun keng Ibu Sepuh, namung ngersakaken sok dipun sowani kemawon, menawi Pakne Arka kawratan inggih nami kesangeten sanget".

 

"Inggih Mas" Karmini melu urun rembug "Mas kedah langkung kerep sowan niliki nDara Putri, Gusti Allah niku Maha Murah, boten-boten menawi rejekinipun Mas suda kathah menawi namung nyuda wekdal sedinten sak jam kangge sowan lan niliki nDara Putri, ingkang wonten malah pikantuk berkah ingkang langkung kathah".

 

"Awakmu kuwi jane apa ora bisa ta nek ngaturi Ibu kuwi ora nganggo sebutan nDara Putri ngono? Ibu kae maratuwamu ya?" kandhane Bagus nyendhu bojone.

 

"Nyuwun pangapunten Mas" wangsulane Karmini alus "benjang kemawon menawi nDara Putri sampun paring palilah dhateng kula ngaturi panjenenganipun kanthi sebatan Ibu, kula badhe ndherek dhawuh panjenengan, menawi sak niki kula dereng wantun, ajrih menawi kenging walat awit dereng pikantuk dhawuh".

 

"Iya, aku ya mesakne Ibu" kandhane Bagus maneh "Ibu kuwi tau dhawuh menyang aku nek kepengin pirsa wayah-wayahe sing lahir saka awakmu, nanging Ibu ora wani dhawuh supaya aku ngajak Arka lan Indri supaya sowan marang Eyange, Ibu kuwatir yen nganti konangan Tiok, utawa mBak Tien. Wong loro kuwi mesthi bakal muring, jeneh aku wae yen sowan Ibu kudu ngati-ati, murih wong loro kuwi ora ngerti kok".

 

"Inggih sampun, lare-lare kemawon kedah dipun kandhani murih boten kendhat menawi rampung sembahyang supados ndongakaken Eyang-eyangipun murih kaparingan rahmat lan berkahipun Gusti Allah" wangsulane Karmini "kalih nuwun sewu lho Mas, mbok Panjenengan niku menawi ngaturi Mas Tiok boten njangkar ngaten punika, menawi dipun tiru Arka punapa Indri rak boten sae ta?".

 

Krungu tembunge Karmini sing keri dhewe kuwi, Bagus ngguyu. Ngguyu sepa. Pancen wiwit Tiok nyatru dheweke biyen, Bagus wis wegah nyeluk Mas marang kakangane kuwi. Nganti saiki atine isih krasa lara, nalika Tiok ngunekne dheweke ora duwe utek merga wis kedanan karo Karmini, anake Tandhak Tayub sing nyambi dadi Lonthe. Nanging, batine Bagus ya mbenerake apa sing dikandhakne bojone kuwi mau, nek nganti Indri tiru-tiru bapake banjur nyeluk Arka kanthi njangkar ngono wae, kuwi sing luput dudu Indri, merga bocah kuwi mung niru apa sing wis diucapne Bapak-e.

 

Nyuuuuut...... Bagus  bali kelingan kedadeyan sing lagi wae dirungokne saka bojone. Mau awan Tiok teka neng omahe, nggawa oleh-oleh kanggo dheweke, kanggo anake, nukokne barang-barang  wong saomah kabeh rata, isih ninggali dhuwit Karmini, Mak Jiyah lan nyangoni anake, Arka karo Indri. Apa karepe?. Apa Tiok wis ilang rasa gething lan sengite karo Mak Jiyah sing kerep diarani lonthe? Apa Tiok wis ngerti yen sasuwene iki dheweke wis bali rukun karo Ibune?.  Apa..... apa...... apa..... mbuh Bagus ora bisa nerusne angen-angene. Kegawa saka kesele awak, Bagus keturon dhewe.

 

Watara ngarepake parak esuk, Bagus nglilir. Saka kamar pasalatan lamat-lamat keprungu suwarane Karmini maca Al-Qur'an. Mbuh surat apa sing diwaca Bagus ora ngerti, wong Bagus ya durung bisa ngaji. Tau bukak-bukak rekake sinau nganggo Buku Iqra, nanging durung tutug wis kaselak nindakne gaweyan liyane, Bagus lagi bisa ngerti aksara arab tekan Iqra' loro thok. Nadyan mangkonowa, krungu suwarane sing wedok lagi ketungkul ngaji, atine Bagus ketuwuhan rasa geter, rasa kangen, rasa kepengin nyedhak marang paring urip marang dheweke. Suwara ngajine Karmini krasa beda karo suwara ngaji sing kerep dirungokne dening Bagus.  Sanajan yen krungu suwarane wong ngaji, mbuh kuwi  saka kaset utawa saka suwara langsung, ya ana rasa sing beda neng jero atine, nanging suwarane Karmini iki bener-bener beda adoh, saka rumangsane Bagus luwih nges lan luwih piye ngono. Alon-alon Bagus mlaku menyang sumur arep wudlu.

 

"Badhe sembahyang ta Mas? Gajege wau empun ngisakan ta?" Karmini nutup Kitab sing diwaca banjur nakoni sing lanang sing mlebu kamar pasalatan.

 

"Arep sembahyang wengi" wangsulane Bagus "embuh dumadakan wengi iki aku kangen karo Gusti Allah".

 

"Inggih mangga" Karmini nyauti "empun jam tiga, mangke pas rampung sembahyang dalu, pas manjing wekdal subuh, Mas mangke saged ndherek Jamaah teng Masjid, mangke Arka rak bungah saged bidhal jamaah sareng kaliyan Bapakne".

 

Bagus ora wangsulan merga wis ngadeg madhep mangulon ngangkat tangane miwiti sembahyang. Bener apa sing dikandhakne Karmini, lagi wae Bagus rampung olehe sembahyang, saka Masjide Kyai Anas wis keprungu suwarane wong maca shalawat, minangka tandha yen limang menit maneh wektu subuh wis teka. Alon-alon Bagus mudhun saka amben pasalatan arep mlaku metu. Karepe arep marani kamare Arka, anake. Nanging Bagus kecelik lagi wae nyingkap slambu sing kanggo tutup lawang kamar pashalatan Bagus weruh Arka wis dandan, bebetan sarung karo nyampirne sajadah neng pundhake.

 

"Ayo ndang Budhal Le" kandhane Bagus karo nyedhaki Arka.

 

"Bapak tindak masjid ta?" Arka takon sajak gumun.

 

"Iya mumpung bisa tangi esuk" wangsulane Bagus karo mesem "ayo budhal!".

"Nggih, Arka tak pamit Ibuk teng Pawon riyin" Arka wangsulan karo mlaku menyang pawon nusul Ibune sing lagi nata tempe dagangane, mengko bar subuhan arep digawa menyang pasar kaya padatan.

 

Karo mlaku, Bagus ngrasakne ana rasa aneh sing nggremet ing atine. Rasa kangen lan rasa kepengin bisa luwih cedhak karo Pangerane.

 

 

ana candhake.

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 11

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

11.

Let sewulan saka sedane nDara Asper, ana kabar sungkawa maneh. Yaiku Karmin Bengkring Bapakne Karmini ninggal ndadak jarene kena serangan angin dhudhuk. Bagus uga banjur melu repot, ngurusi pangruktine layon nganti rampung. Karmini sing ditinggal bapake lan Mak Jiyah sing ditinggal bojone, rumangsa susah banget. Wis ora ana wong lanang sing ana omah kono. Arepa kaya ngapa pancen sajroning kulawarga iku bakal krasa gothang yen ora ana wong lanange, utawa ora ana wong wedoke. Mak Jiyah banjur njaluk tulung Pak Ketua RT, diajak nemoni Bagus neng kost-kostane saperlu ngrembug babagan sesambungan antarane Bagus karo Karmini. Sasi candhake klawan climen Bagus sida nikahan karo Karmini. Sing nekani wektu nikahan kuwi ora akeh, wong Mak Jiyah lan Karmin Bengkring kuwi ya ora duwe sedulur kajaba tangga teparo lan tepungane wae, saka kulawargane Bagus ya ora ana sing teka, wong Bagus dhewe ya ora ngundang sedulure supaya teka, mung sedina sadurunge ijaban Bagus sowan Ibune, ngabari yen arep rabi. Wektu dikabari ngono kuwi nDara Asper Putri ya ora aweh wangsulan apa-apa. Bagus wis dianggep luwih saka wong liya braya. Lan wiwit kuwi Bagus ora tau mara menyang daleme wong tuwane.

 

Wiwit dadi bojone Karmini Bagus ya banjur manggon neng omahe Maratuwane, pancen Mak Jiyah nembung menyang Bagus supaya Karmini ora diajak metu saka omah kuwi.

"Pokoke dados napa-napa Panjenengan kalih Karmini kula suwun ngempal dados setunggal teng griya mriki Den" kandhane Mak Jiyah marang Bagus sawuse sepasar Bagus ijaban "tilaran saking jenate Pak-e Karmini nggih namung siti sailat sing ditancepi gubug niki sak niki kula pasrahne Karmini pisan, lha Den Bagus kula suwun ndherek ngreksa pusaka tilarane Pak-e niki teng mriki, lha kula gentos sing ngenger dhateng anak kemawon".

 

"Inggih Mas" Karmini melu mbumboni rembuge Mak Jiyah "kula piyambak gadhah raos boten tega nilaraken Mak-e gesang piyambakan, dados kula nggih nyuwun supados Panjenengan kersa ngancani kula mbaturi Mak-e teng mriki".

 

Bagus meneng sauntara, maune pancen duwe pikiran Karmini arep diajak golek pondhokan kanggo miwiti urip bebrayan karo dheweke. Nanging bareng ana tembung saka Maratuwane mangkono iku mau, diimbuhi karo panjaluke Karmini sing ora tega ninggalne wong tuwane wadon, Bagus mutusake murungne olehe arep golek pondhokan.

 

"Iki jenenge kuwalik" kandhane Bagus marang bojone sawuse meneng sauntara "Make karo awakmu  sing kudune tak muktekne merga wis dadi wong tuwaku lan awakmu wis dadi sisihanku, malah banjur aku sing ora duwe apa-apa iki ditampung neng omah kene dening Mak-e karo awakmu".

 

"Nggih boten ngoten Den" sanadyan sing diajak ngomong kuwi Karmini, nanging Mak Jiyah luwih dhisik sing nyaut omongane Bagus "Panjenengan ing mriki punika boten kok kula tampung, nanging dipun suwitani dening anak kula Karmini lan kula gandheng boten kiyat gesang piyambakan, kula nunut anak kula ingkang suwita dhateng panjenengan".

 

"Inggih Mak, badhea diwastani kados punapa, bakenipun kula sakniki gesang ndherek Maratuwa. Lan kula inggih matur nuwun sanget dhateng Mak-e ingkang sampun kersa kula dhereki, lan kula suwun Mak-e mangke sampun ngantos pekewet ngemutaken menawi wonten kirang-pasipun jangkah kula salebeting ndherek Mak-e ingkang sampun dados tiyang sepuh kula piyambak punika" wangsulane Bagus alus.

 

Sawuse Bagus manggon dadi siji karo maratuwane lan ora ngekost neng nggone pak Paruntungan, Bagus tetep nyambut gawe melu Pak Paruntungan. Lan nalika celengane Bagus wis mlumpuk rada akeh Bagus banjur duwe pikiran arep ngalih gaweyan. Dhuwit anggone nyelengi diimbuhi dhuwit celengane Karmini wiwit isih sekolah biyen, dienggo nuku mobil angkudes bekas. Nanging jebul dhuwite durung cukup, isih kurang sethithik lan sing duwe mobil ya wis entuk kurangane digenepi karo mlaku.  Bagus banjur miwiti urip dadi sopir angkudes, nglakokne mobile dhewe. Bareng Mak Jiyah ngerti nek mobile mantune kuwi durung lunas, Mak Jiyah banjur nglolosi ali-aline karo ngetokne gelang simpenane, dipasrahne Karmini supaya didol kanggo nglunasi mobile Bagus.

 

Bener petunge Bagus, dibandhing karo urip dadi Pegawe BTL nggone Pak Paruntungan, pengasilane nggelak angkudes Sidowayah - Kedunggalar - Jogorogo rada luwih akeh, tur ora keprentah dening wong liya. Sauntara Bagus nggelak Angkudes, saben dina Karmini nerusne olehe bakulan tempe, sing gawe tempene Mak Jiyah, dibunteli nganggo godhong plasa. Ora pati akeh bathine lha wong ya sedina-dinane mung ngentekne Kedhele sacenthak. Nanging wis aran luwung, bisa kanggo nyangga urip saben dinane, dene oleh-olehane ngelak Angkudes Bagus, kanggo kabutuhan liyane  bangsane Layat, Sambang, Jagong lan sapanunggalane, nek ana turahe iya banjur dilebikne menyang celengan. Welinge Bagus marang sing wedok, aja gampang njupuk dhuwit sing wis mlebu neng tabungan yen isih bisa nganggo cara liya kanggo ngatasi kabutuhan sing teka sawayah-wayah, upamane kanthi cara nyuda jatah blanja sethithik-sethithik.

 

Pitulas tahun Bagus urip karo Karmini, manggon dadi siji karo Maratuwane, sanadyan urip sarwa prasaja nanging krasa ayem lan tentrem. Sanadyan wis dicuthat saka kulawargane, nanging Bagus tetep tansah eling karo pituture Ustadz Syaifulloh Huda, yaiku kudu bekti marang wong tuwane. Mula bareng nDara Asper Putri sansaya sepuh lan wiwit gerah-gerahen, Bagus sok ngelangake tilik sowan ibune. Olehe mara mesthi ngepasi jam kantor, dadi ora kuwatir kepethuk karo sedulur-sedulure. Pisan pindho Ibune isih kukuh karo panemune, tekane Bagus nadyan ora diuman-uman nanging panggah ora digatekne. Nanging bareng wis bola-bali Bagus mara sowan karo nyangking oleh-oleh sing dadi karemane Ibune, luwih-luwih tekane Bagus sok mbarengi karo kondisine Ibune ora pati sehat, mbaka sethithik nDara Asper Putri bali tuwuh rasa tresnane marang anak ragile kuwi. Malah keri-keri iki katone Ibune Bagus wiwit duwe rasa getun anggone wis nundhung anak lanang sing dianggep ora keneng ditata kuwi saka omah. Kang mangkono iku mau kegawa saka pangrasane Bu Asper sing kerep rumangsa kasepen nalika ngepasi slirane ora sehat. Tiok sing mbengkoni daleme wong tuwane, malah arang anggone bisa migatekne Ibune. Kabeh mung dipercayakne marang rewang utawa abdine. Wiwit esuk Tiok karo Vero, bojone wis budhal menyang papane nyambut gawe dhewe-dhewe, baline wis rada sore, tekan omah wis kesel banjur leren. nek ana wektu rada senggang, malah dienggo metu golek hiburan kanggo nylemur kesele awak lan pikiran merga ngurusi gaweyane. Semono uga Sri Hartini, sing omahe ora pati adoh saka kono, nanging ya arang bisa mara, jalaran iya saka akehe ayahan sing kudu ditandangi. Nek Evie pancen omahe ana kutha liya, dadi ya lumrah nek arang sambang marang wong tuwane, kajaba iku uripe ya padha karo sedulur-sedulure sing nyambut gawe neng Bank duweke Negara. Mung Bagus anak lanang sing dianggep murang tata kuwi sing saiki, ora ketang seminggu kaping pindho meh ajeg mara sowan ibune. Lan nalika Bu Asper sambat merga putra-putrane sing padha ora migatekne ibune, wangsulane Bagus ajeg bisa gawe tentreme Bu Asper.

 

"Mas Tiok, mBak Vero, mBak Tien, Mas Har punapa dene mBak Evie kalih Mas Bambang niku dipun pitados dening Pemerintah nanggel pagesanganipun tiyang kathah Bu. Dados Ibu sampun menggalih ingkang boten sae, mangke menawi sampun wonten wekdal ingkang radi senggang rak inggih sami gentosan sowan ngancani Ibu" tembung ngene iki kerep diucapne dening Bagus kanggo mangsuli sambat lan pangresulane Bu Asper.

 

ana candhake.

 

 

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 10

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

10.

Kanthi sangu jawaban saka Pak Ustadz Syaifulloh Huda kuwi Bagus mutusake ora arep nggugu omongane sapa wae sing ngongkon supaya medhot katresnane marang Karmini. Amarga wong-wong sing ngandhani dheweke supaya mutus olehe sesambungan karo Karmini kuwi sing dienggo landhesan merga mung gebyaring kadonyan, klebu merga Karmini anake wong ora duwe, Karmini anake wong sing tau dadi wong nakal, anake Tandhak lan sapiturute. Ora ana sing gelem padha noleh githoke dhewe, rumangsane wong kuwi nek wis dadi wong elek banjur selawase dadi elek terus, kamangka Gusti Allah wae wis janji bakal paring pangapura marang kawulane sing nandhang dosa lan gelem mertobat ora mbaleni tumindak sing elek. Wong-wong kuwi padha ora gelem nyawang kaluwihane Karmini sing duwe tekad bisa dadi wong becik sanadyan anake wong sing wis oleh cap elek, ketitik milih sekolah ya sekolah sing akeh mulangake agama, kuwi merga Karmini ngrumangsani yen wong tuwane ora bisa aweh piwulang agama marang dheweke.

 

Bagus uga tansah keprungu wangsulane Karmini nalika Bagus takon ya gene Karmini gelem karo dheweke.

 

"Kula boten ngertos Mas" wangsulane Karmini nalika samana "rumaos kula Mas Bagus niku tiyang jaler sing sae, ngoten mawon".

 

"Kok bisa ngarani aku iki wong becik? dhasare apa?" pitakone Bagus maneh.

 

"Nggih, Mas Bagus tiyange sopan boten remen ngremehaken sinten kemawon, remen tetulung dhateng ingkang mbetahaken pitulungan lan boten nate nyenggol kula kados limrahipun tiyang pacaran, amargi Mas Bagus ngajeni kula, dereng kenging dipun senggol saderengipun sah dados garwanipun" wangsulane Karmini .

 

"Iki saupama lho" Bagus banjur kandha.

 

"Saupama pripun Mas?" Karmini takon.

 

"Saupama aku ora dikeparengake dening wong tuwaku ngrabi awakmu, banjur aku nekad metu saka omah mung konthal kanthil kathok thok, tegese malih dadi wong sing ora gableg apa-apa, apa awakmu isih tresna karo aku?" Bagus nggenahne olehe gawe saupama.

 

"Menawi Mas Bagus wantun makaten, raosing tresna kula badhe sansaya ageng Mas, manggena wonten ngandhap kreteg waton Mas Bagus tresna kaliyan kula kula inggih badhe ndherek kanthi senenging manah" wangsulane Karmini tegas.

 

Saiki Bagus kudu ngadhepi kanyatan sing bener-bener ana, kanyatan yen sedulur-sedulur lan wong tuwane wis luwih seneng Bagus ilang tinimbang dianggep gawe wirang. Ibune sing selawase uripe tansah dibekteni, digugu kabeh pituture, bareng sepisan wae dheweke ora gelem nurut sing dadi kersane wis tega ngucapne : ilang-ilangan endhog siji. Bagus banjur thukul watak kasatriyane, arep netepi watak bawa leksana, ya iku anetepi apa sing diucapne. Tanpa pamit marang sapa-sapa, sawuse nDara Asper Putri jengkar saka palenggahane, Bagus tumuli mlebu kamare. Sandhangane diringkesi dilebokne ransel, banjur budhal lunga ninggalne omah. Ora numpak apa-apa, mlaku ndharat wae.

 

Sing dijujug dening Bagus nggone Pak Paruntungan, wong keturunan Batak sing bukak kos-kosan kanggo bocah sekolah. Bagus nembung arep melu indekost ana kono.

 

"Lho sampean ki rak putrane Pak Asper sing isih Kuliah neng Yogya apa neng Sala kae ta?" Pak Paruntungan takon merga gumun "Kok arep kost nang kene iki apa aku gak salah dengar iki?".

 

"Ora Pak Paruntungan" wangsulane Bagus karo ngguyu "aku kepengin sukses kaya Sampean, arep sinau urip mandiri wiwit saiki, nek aku neng omah terus uripku dadi manja, pikiranku dadi ora bisa encer, makane aku kepengin ndherek kost neng kene, rak isih ana kamar ta?"

 

"Waa, sampean kuwi cocok karo jenenge Bagus, bagus pikirane ya bagus wonge" Pak Paruntungan ngalem marang Bagus "Oke, kamar kanggo sampean isih ana, mangane pilih kaya Pak Guru sing kost nang kene kae? Apa padha ambek Cah sekolah ? Apa makan di luar ?"

 

"Aku tak pilih mangan neng jaba wae Pak Paruntungan".

 

Wiwit kuwi Bagus urip mandiri tenan. Wiwit mikir carane golek dhuwit kanggo nguripi awake dhewe. Pak Paruntungan kuwi duwe usaha neng Biro Teknisi Listrik, gaweyane mborong instalasi listrik ing omah-omah nggone wong sing arep pasang listrik anyar. Bagus banjur nembung melu ngerneti dadi pegawene Pak Paruntungan. Kanggo njaga asmane wong tuwa lan kulawarga, Bagus ora gelem nandangi gaweyan sing cedhak karo omahe wong tuwane, samar nek konangan dening sedulur-sedulure banjur diwadulne wong tuwane maneh. Bagus ora wedi nek nganti disrengeni, nanging Bagus wedi nek ndadekne nelangsane Bapak-e sing wis lara-laranen.

 

Melu nyambut gawe melu Pak Paruntungan kuwi sing ndadekne Bagus malih gelem nglakoni sembahyang limang wektu kaya lumrahe wong sing ngrasuk agama Islam. Merga Pak Paruntungan kuwi duwe keyakinan, usahane bakal sansaya maju nek kabeh pegawene gelem taat nindakne kuwajiban agamane. Pak Paruntungan dhewe sing nggilut Agama Protestan, ora tau lowok olehe ngibadah neng gerejane. Bagus uga ditawani nek kabotan nindakne kuwajiban agamane oleh ngalih pindhah agama melu dheweke lan ngibadah bareng-bareng kaya Pak Paruntungan. Nanging Bagus milih ora sah ngalih agama, banjur wiwit gelem nglakoni sembahyang limang wektu. Pak Paruntungan uga seneng, nek nganti wayahe sembahyang Bagus ora enggal sembahyang Pak Paruntungan uga ora sungkan-sungkan ngelingake.

 

Oleh telung tahun Bagus mondhok neng nggone pak Paruntungan lan nyambut gawe neng BTL-e, anuju sawijining dina Bagus krungu kabar yen nDara Asper seda neng Rumah Sakit. Bagus rumangsa susah lan sedhih sing ora karuwan rasane. Dheweke banjur pamit marang Pak Paruntungan arep bali endhang omah sedhela. Bagus ya ora kandha nek dina kuwi Bapak-e seda.

 

"Nek endhang omah aja suwe - suwe Mas Bagus" kandhane Pak Paruntungan aweh tutur "nek sampean nginep di sana sampai lebih tiga malam, sampean bisa kembali jadi anak manja, usaha lan perjuangan sampean selama iki bisa berantakan".

 

"Iya Pak, aku gak suwe kok neng omah" wangsulane Bagus sing banjur budhal menyang daleme wong tuwane.

 

Tekan daleme wong tuwane, Bagus ora ditampa becik minangka anak sing arep ngabekti kanggo sing keri dhewe marang wong tuwane. Malah dening ibune diunek-unekne ora karuwan.

 

"Ora sah mindhak-mindhik mrene kowe Gus" ngendikane nDara Asper Putri nalika Bagus arep nyedhaki layone Bapak-e "merga klakowanmu sing ora keneng ditata, mung beteke ngeboti anake tandhak, kowe wis tega karo wong tuwamu dhewe. Kowe ngerti merga klakowanmu kuwi sing ndadekne Bapakmu dadi cendhak yuswane. Saiki kowe imbas-imbis mrene, durung lega ya atimu ngerti Bapak-mu gerahe sansaya santer sing banjur dadi lan sedane iki?".

 

Isih akeh maneh sing dingendikakne dening nDara Asper Putri kanggo nguman-uman Bagus. Ora mung nDara Putri dhewe sing nyelathu lan ngundamana Bagus, nanging klebu Tiok lan Hartini uga melu guneman akeh-akeh sing intine nyuntak rasa anyel merga Bagus sing didakwa dadi lantaran sedane Bapak-e.

 

Emoh ndedawa wirang merga disawang lan dilrungokne wong nglayat sapirang-pirang, ora suwe neng omah kono Bagus banjur lunga ninggalne layone Bapak-e.  Atine ora nrimakne dibruki kaluputan sing ora ditindakne, merga lungane saka omah dudu karepe dhewe, nanging merga ditundhung dening Ibune. Bagus banjur bablas menyang kuburan, melu ndhudhuk lemah gawe luwangan, kanggo nyarekne Bapake, minangka tandha yen dheweke tetep ora ninggal bekti marang wong tuwane.

 

ana candhake.

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 09

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

09.

Jalaran pangandikane nDara Asper sing mangkono kuwi banjur dening nDara Asper Putri karo Hartini lan Tiok dienggo pancadan kanggo ngandhani Bagus murih gelem medhot sesambungane karo Karmini. Evie sing luwih sreg karo panemune Bapak-e milih meneng, ora melu-melu. Satemene olehe nDara Asper ora wani tegas mbelani Bagus ya jalaran kajaba kahanane sing ora sehat, uga sebab sawuse ninggalne Rumah Dinas sawise pensiun, banjur manggon neng omah kono kuwi, pekarangan saomahe pisan kuwi kabeh gawane nDara Asper Putri olehe maringi wong tuwane. nDara Asper dhewe ora kagungan apa-apa kajaba ya mung sebagian isen-isene omah, kuwi wae dituku bebarengan karo nDara Putri. Dadi kasarane ngono, ing samubarang perkara nDara Asper akeh ngalahe marang garwane.

 

Padha nalika Bagus dipepet Ibune supaya gelem ninggal Karmini lan golek wanita liya kanggo ndidadekne pacare, Bagus ya tetep kukuh ora gelem mundur. Nanging Ibune Bagus ora kaya Tiok utawa Hartini sing mung bisa pegel lan gela merga kalah bantah karo Bagus, nDara Asper Putri merga oleh panyurung saka putra-putrane banjur kawetu ucap sing banget nglarakne ati.

 

"Cekake ngene Gus" ngendikane nDara Asper Putri sawuse Bagus panggah wangkal ora gelem nurut karo dhawuhe Ibune "anakku ora mung kowe, kabeh padha manut lan miturut apa sing dadi karepku, kabeh pituturku padha digugu, mung kowe dhewe sing ora kena ditata. Yen kowe panggah ngugemi sing nglakoni ki kowe, ana apa-apa sing ngrasakne lan sing nanggung kowe dhewe, ya wis ilang-ilangan endhog siji, aku ora apa-apa. Nek pancen kowe nggugu karepmu dhewe, aku ora lila kowe ngidak lemah sing dadi duwekku, aku ya ora lila wong sing ora nurut karo pituturku nggunakne apa wae sing dadi kuwasaku. Kowe kena ninggalne omah kene, sasenengmu arep manggon neng ngendi. Aku ya wis ora bisa maneh maringi sangu lan mbayari kos-kosan karo biaya kuliyahmu, kabeh terserah marang kowe, aku ora bisa meksa wong sing nggugu karepe dhewe".

 

Bubar ngendika ngono kuwi, nDara Asper Putri terus jumeneng, klepat ninggalne Bagus sing lungguh ijen dheleg-dheleg neng kursi ruang tengah. Apa sing dingendikakne Ibune keri dhewe kuwi mau, dudu tembunge bocah cilik, dudu tembung guyonan, nanging tembung sing tenanan. Ing atine Bagus tuwuh rasa getun, dene dheweke ora bisa nggugu apa sing dadi kersane Ibune. Minangka anak pancen wajibe mbangun miturut karo pituture wong tuwane lan nyatane Bagus ora bisa ngono kuwi. Anggone bagus ora gelem nuruti kersane Ibune kuwi uga ora merga mung nggugu karepe dhewe utawa tanpa pawadan sing kanggo mikuwati penemune. Wiwit Bagus mambu yen arep ditaker wareg karo wonmg tuwane, Bagus wis nimbang-nimbang kanthi adil, nuruti karepe sedulur-sedulure sing bakal nuwuhake rasa sedhih lan laraning atine Karmini, munggahe tekan Pak Karmin Bengkring karo Mak Jiyah. Apa nuruti suwaraning atine sing ora gelem pisah karo Karmini, sing bisa nuwuhake wong tuwa lan sedulur-sedulure dadi gething marang dheweke sarta bisa ndadekne dheweke kelangan daya lan kekuwatane, merga wewayangane Karmini saben dina ora bisa ilang saka plupuking mripate. Saking angele nggone arep njupuk kaputusan bab iki, Bagus banjur nemoni Ustadz Syaifulloh, ahli agama tilas Santri Pondhok Gontor, sing banjur nerusne Sekolah neng Madinah, Arab Saudi.

 

"Wajibe dadi anak niku kudu manut lan boten wani kalih tiyang sepuh Mas Bagus" kandhane Ustadz Syaifulloh Huda nalika ditemoni neng masjid bubar shalat jum'at "pintera nganti bisa njara langit paribasane, sregepa sembahyang nganti kapalen bathuke, kerepa sedhekah nganti entek kabeh bandhane, niku sedaya saged muspra tanpa guna menawi boten purun bekti kalih tiyang sepuhe, sanadyanta tiyang sepuhe niku tiyang kapir upaminipun, anak tetep wajib bekti dhateng tiyang sepuh".

 

"Dados sedaya dhawuhipun tiyang sepuh kedah dipun lampahi nggih Pak Ustadz?" Bagus takon maneh "sanaosa dhawuh kala wau menawi dipun lampahi saged nuwuhaken kamadlaratan dhateng awakipun piyambak lan tiyang sanesipun?".

 

"Mangke rumiyin" Ustadz Saifulloh Huda wangsulan karo mesem "kula ambali malih, wajibe anak niku bekti dhateng tiyang sepuh. Bab nglampahi dhawuhipun tiyang sepuh punika benten malih, kedah dipun tliti lan dipun timbang rumiyin, dhawuhipun punika klebet dhawuh ingkang sae punapa dhawuh ingkang boten leres, napa dhawuh ingkang limrah kemawon. Dhawuh ingkang sae, inggih punika dhawuh ingkang jumbuh kaliyan piwucaling Gusti. Dhawuh ingkang boten leres, inggih punika dhawuh ingkang nalisir saking prentahing syarak, upaminipun kadhawuhan nindakaken maksiyat, demel kapitunaning tiyang sanes, damel kapitunaning raga lan sapiturutipun punika kedah boten kenging dipun lampahi, sanaosa ugi boten lajeng ngicalaken bektinipun anak dhateng tiyang sepuh. Dene dhawuh limrah, upaminipun tiyang sepuh dhawuh nek jum'atan didhawuhi ngagem sarung murih langkung pantes, lajeng awakipun piyambak ngagem clana panjang ingkang sopan, punika inggih boten napa-napa, sanadyan langkung sae menawi ngagem sarung murih damel renanipun tiyang sepuh".

 

"Inggih Pak Ustadz" Bagus wiwit ngerti karo apa sing didhawuhne Ustadz Sayifulloh Huda "sakniki upami wonten tiyang sepuh ingkang dhawuh dhateng yoganipun murih medhot talining katresnan, punika kedah dipun lampahi punapa boten?".

 

Ustadz Syaifulloh meneng sedhela, sajake nggagas apa sing dikarepake dening Bagus. Pancen kabar nek Bagus kuwi sir-siran karo Karmini wis akeh sing padha krungu. Lan akeh sing padha ngrasani yen Karmini kuwi bocah pinter ning bodho. Pinter ketitik akeh sing ngerti nek neng sekolahan Karmini kuwi klebu bocah sing pinter. Bodho merga gelem nampa katresnane Bagus, putrane nDara Asper. Tan wurunga mesthi ditampik dening Kulawargane Bagus lan Karmini tiwas lara ati. Mula Ustadz Syaifulloh ngati-ati banget olehe mangsuli pitakone Bagus sing kaya mangkono kuwi.

 

"Niku wonten warni kalih Mas Bagus, nanging bakenipun ingkang dados paugeran niku lelandhesaning dhawuhipun" Ustadz Syaifulloh wiwit nerangne jawaban pitakone Bagus "landhesan dhawuh punika awit saking dhawuhipun agami napa boten. Menawi ingkang dados landhesan punika dhawuh agami, upaminipun ingkang dipun tresnani punika ahli maksiyat, remen tumindak awon lan boten kenging dipun emutaken, inggih sampun sak trepipun menawi dhawuh punika dipun lampahi. Nanging, menawi lelandhesanipun awit saking, nuwun sewu, pangkat, drajat, semat lan sanesipun punika miturut kula inggih boten wajib dipun gugu. Langkung-langkung, menawi ngantos awit pedhoting katresnan punika saged damel sakiting manahipun tiyang sanes, menawi kula pilih boten nglampahi dhawuh ingkang boten jumbuh kaliyan piwusaling agami".

 

"Makaten nggih Pak Ustadz?"

 

"Punika kala wau pamanggih kula lho Mas Bagus" wangsulane Ustadz Syaifulloh "saged leres, ugi saged lepat. Cobi Mas Bagus mundhut pirsa dhateng tiyang sanes ingkang langkung pana ing babagan punika. Dene dhasar kula : wonten piwucal ingkang wosipun makaten  bilih wanita punika nggadhahi daya tarik sekawan prakawis inggih punika, rupa ingkang ayu, bandha ingkang kathah, drajat ingkang luhur lan taat dhateng agami, sinten ingkang kapencut awit taatipun dhateng agami, mangka badhe manggih kabegjan dene menawi tiga sanesipun, estu badhe kedhuwung ing tembenipun. Punika meh sami kaliyan dhawuhipun KGPAA Mangkunagara IV bilih jalaranipun tiyang jaler kedhuwung ing wingkingipun punika jalaran sekawan prakawis, kapisan myat warna ayu, ping kalih melik wong sugih, kaping tiga kawibawan dene ingkang angka sekawan kasrimpet ing sambang sarawungan kados dene rokok lan kinang ingkang kawungkus ing tembung manis rinuket mrih asmara".

 

"Inggih, Matur nuwun Pak Ustadz"

 

 

ana candhake.

 

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 08

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

08.

Kahanan dadi sepi, kandhane Tiok marang Bapakne sing keri dhewe kuwi ora enggal ditanggapi. Malah nDara Asper ketok bola-bali ngincangake alise diselani pasuryan sing murung ketok nek lagi sungkawa penggalihe. Hartini karo Tiok ora wani nyawang Bapakne sing ngono kuwi, Evie sing ora pati nggatekne perkarane Bagus, bareng weruh  Bapake ngono kuwi dadi kuwatir, nguwatirake lelarane Bapake banjur kumat maneh.  Meneng-meneng Evi thukul rasa mesakne marang wong tuwane, sanadyan wis sepuh nanging isih dipeksa kudu melu mikir urusane bocah nom sing tenane ya wis padha diwasane.

 

"Bapak, menawi sayah kagem sareyan mawon, Bapak" Evie guneman ngaturi Bapake supaya sareyan "sampun dipenggalih sanget-sanget prakawisipun Bagus punika, mangke rak inggih wonten solusi piyambak".

 

"Iya" nDara Asper wangsulan alon "aku mau wis kandha, nek saiki iki aku ora bisa mikir abot, nanging arepa kaya ngapa Bagus kuwi anakku, dadi ya tetep dadi tanggung jawabku".

 

"Inggih Bapak" Evie semaur "punika leres, nanging nggih kedah diunggahne nggih diandhapne, sampun ngantos gara-gara menggalihaken perkawisipun Bagus lajeng Bapak gerah malih".

 

"Ngeten mawon Kang Mas" nDara Asper Putri udhu panemu "perkawis nuturi pun Bagus, kapasrahna mawon dhateng kula lan lare-lare, bakenipun Kang Mas sampun mutusaken bilih boten karenan ing penggalih menawi Bagus nekad boten purun medhot katresnanipun dhateng yogane Karmin Bengkring. Ngaten kemawon, kados pundi Kang Mas?".

 

"Ngene ya Ibune lan kowe anak-anakku kabeh" nDara Asper ngendika alon nanging cetha "nek perkara Ibune emoh besanan karo Karmin, Tien, Tiok karo Evie ya ora gelem duwe sedulur ipe Karmini, kuwi hakmu kabeh. Nanging Bagus kuwi ya duwe hak dhewe, merga Bagus kuwi ya wis gedhe tuwa, padha karo aku lan kowe. Aku ya bisa lan kena-kena wae duwe karep emoh duwe besan Jiyah sing jaremu Tandhak Tayub kuwi, nanging aku ora bisa meksa supaya Bagus murungne tresnane marang wong wedok sing dadi pilihane".

 

"Kok makaten Bapak?" Tiok ndengengek takon karo nyawang Bapak-e.

 

"Rungokna, biyen nate ana crita sing nyata!" nDara Asper wangsulan.

 

"Kok crita malih ta Bapak? Wau mpun crita Sawer Ijem, sak niki crita napa malih?" Hartini genti sing takon "lajeng prakawisipun Bagus niki pripun?".

 

"Rungokna dhisik!" nDara Asper semaur kanthi suwara rada sereng "nek pancen kowe bosen karo critaku, ngaliha kana!, Ben kowe ora krungu!".

 

"Sampun makaten ta Kang Mas" nDara Asper Putri meper dukane Kakunge "kajengipun putrane Panjenengan boten makaten punika, namung kedaya kepengin enggal prakawisipun Bagus punika padhang".

 

"Inggih Bapak, Tien nyuwun pangapunten" Hartini melu matur "mangga Bapak kula aturi paring dhawuh".

 

"Biyen, ana bocah lanang sing ditinggal mati ibune nalika ibune nglahirake bocah kuwi" nDara Asper wiwit ngendika maneh suwarane alon nanging isih cetha dirungokne "Banjur nalika bocah kuwi umur limang tahun, genti Bapake sing mati katut dadi kurban nalika ana geger tahun patang puluh wolu, dadi bocah lanang kuwi wis lola nalika umur patang tahun. Gandheng ditinggal mati dening wong tuwane kathik ya ora ditinggali barang sing pengaji, bocah lanang kuwi banjur ora ana sing tertarik gelem ngopeni. Nanging Gusti Allah kuwi Maha Adil lan Maha Murah. Neng Desane bocah kuwi ana wong sing jenenge Tum Koplak, wong wedok tilas wong nakal sing bareng wis ora payu, banjur madeg yasa Koplakan kanggo papane para wong wedok palanyahan ngladeni nepsune wong lanang bejad. Bocah lanang sing wis lola kuwi banjur diopeni dening Tum Bejad, didadekne anak pupone. Ndelalah kersane Gusti Allah, bocah lanang kuwi diparingi pikiran sing rada lantip, nalika wiwit mlebu sekolah ketok nek neng kelas bocah sing pinter dhewe, mula banjur diasihi lan ditresnani dening guru-gurune. Bareng wis lulus Sekolah Dasar, dening Tum Koplak bocah lanang kuwi ora disekolahne maneh, nanging wiwit dikongkon nyambut gawe ngrewangi dheweke sing wis berjasa ngopeni wiwit ditinggal mati Bapakne biyen. Kamangka Bocah lanang kuwi kepengin banget bisa nerusne sekolahe. Ndelalah maneh, Kepala Sekolah SD panggonane bocah lanang kuwi sekolah ngerti sing dadi pepenginane muride kuwi. Banjur kandha menyang Tum Koplak supaya bocah lanang sing dadi anak pupone kuwi diidini nerusne sekolah menyang ST.

 

"Kula mpun boten kuwat ngragati sekolahe lare niku Pak Mantri Guru" wangsulane Tum Koplak marang Kepala Sekolah SD mau.

"Ya wis, ngene wae"  wangsulane Pak kepala Sekolah  "mengko sing ngragadi aku, bubar sekolah ben ngrewangi sampean nyambut gawe, nek bengi ben turu nggonku karo ngancani sinau anak-anakku. Piye?".

 

Wekasane Bocah lanang kuwi bisa sekolah tenan, mlebu nyang ST. Awit adile sing Kuwasa, lulus saka ST banjur bisa mbacutake sekolah maneh, jalaran dening gurune didherekne sedulure sing neng Kutha sing gelem ngragadi sekolahe nganti lulus, nanging sasuwene sekolah ya kudu gelem dadi pembantune sing didhereki klawan ora dibayar babar pisan. Bareng wis lulus sekolahe banjur oleh gaweyan neng Perhutani.  Sing kira-kira wektu kuwi akeh sing ngguyu, yaiku nadyan bocah lola, dadi anak pupone germa sing bejad, bocah kuwi ya njawa jatuh cinta barang. Gek sing disir kuwi ora baen-baen, putrane punggawa onderan, trah Kraton Mangkunegaran, darah biru sing sugih mblegedhu, tur duwe rupa ayu. Sing kira-kira dianggep nggumunake, lha kok bocah wedok sing disir kuwi ya duwe katresnan sing gedhe, tulus lan suci, marang bocah lola anake pupon mbok-mbokan lonthe kuwi. Wong tuwane bocah wedok kuwi genah ora lila nek putrane dirabi bocah lanang sing mung dadi pegawe rendhahan neng Perhutani, kathik ora genah asal-usule pisan. Nanging putrane nekad, wekasan wong tuwane ngentuki, nanging bubar dirabi kudu lunga saka omah kono. Lan wekasane, klakon bocah loro sing wis padha senenge kuwi nikahan lan wiwit urip bebrayan tanpa ana sing mbantu panguripane. Awit saka pitulungane Gusti Allah, rejekine pasangan sing ora pati oleh restu saka wong tuwa kuwi lancar lan sempulur. Wong tuwane bocah wadon banjur rawuh menyang panggonane putrane, bocah lanang sing ora jelas asal-usule kuwi ditampa sawutuhe dadi bageyan kulawarga kinurmat kuwi, malah banjur disuwunake titel pakurmatan menyang Pura Mangkunegaran, jalaran jarene wis kinawruhan yen Bapake bocah lanang sing ilang katut geger tahun patang puluh wolu kuwi jebul isih trah Mangkunegaran. Anggone jejodhowan lestari nganti tuwek, saiki wis duwe anak papat, wedok loro lanang loro, mantu loro putune siji.  Ibune eling apa ora sapa bocah lanang sing neng crita kuwi?".

 

"Injih Kang Mas kula kemutan" wangsulane nDara Asper Putri karo ndhingkluk.

 

"Kowe Tien, Tiok lan Evie padha ngertia, bocah lanang kuwi ora liya ya Bapakmu iki, mula nek dikongkon mrentah Bagus supaya medhot sesambungane karo anake Karmin, aku ora bisa" nDara Asper ngendika maneh.

 

"Nanging kula tetep boten purun menawi dados besane Jiyah Tandhak Tayub punika Kang Mas"  nDara Asper Putri ngukuhi panemune.

 

"Kula nggih  boten purun gadhah adhik ipe Karmini Bapak" Hartini numpangi rembug.

 

"Aku ya ora bisa meksa Bagus supaya manut kowe kabeh lan aku ya emoh meksa kowe kabeh supaya manut Bagus. Mungguhku Bagus kuwi wis bisa mikir dawa, aku ora arep melu nyampuri perkara iki. Nek Bagus nekad kaya critane Ibumu jaman biyen, aku ya ora apa-apa. Nanging nek Ibune bisa ngendheg lakune Bagus sing lagi kesandhung wuyung kuwi, aku ya ora ngluputake. Sabanjure, mongsa bodhowa Ibune karo Tien, Tiok lan Evie. Aku aja dijak mikire sing abot-abot dhisik".

 

ana candhake.