SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (059)

59.

Durung tutug Guru nyritakne Raden Angling lan Raden Kemuda sing pranyata Punggawa Kraton Pajang kuwi, sing dadi bebakalan rembugan wis rampung nggone reresik awak lan salin. Wong loro Kakang adhi kuwi banjur mlebu omah nusul olehku jejagongan karo Guru. Slagane Raden Angling lan Raden Kemudea banget beda karo pas lagi teka wingenane kae. Nek wingenane Raden Angling apa dene Raden Kemuda padha njangkar asmane Guru lan kober nguneni nganggo tembung kasar, dumadakan dina kuwi wong loro padha ngambung jengkune Guru sing lagi lenggah sila karo tangane ditangkepake sikep sembah.

 

"Kula ingkang sowan Kakang, pangabekti kula mugi katur" Raden Angling ndhisiki sungkem lan ngaturake bekti marang Guru, banjur diterokne Raden Kemuda kanthi sikep lan tembung kang padha.

 

"Iya Dhimas Menggung, pangabekti dhimas sarimbit wis tak tampa gawe senenging atiku" wangsulane Guru karo mesem semanak, banjur Guru genti paring dhawuh marang aku : "Ki Sima Abang, yen ndika durung tepung adhi Raden Tumenggung Angling apa dene Dhimas Tumenggung Kemuda, kekarone iki sapukawat Kasultanan Pajang, ewadene aku ora basa marang Panjenengane sakloron jalaran awune isih tuwa aku, kekarone iki putrane Bapa Pamanku dhewe, dadi isih klebu adhiku".

 

"Inggih Guru" aku wangsulan sanadyan mau wis diparingi ngerti dening Guru bab kuwi, banjur aku genti sing matur marang wong loro sing dhek mau tak luwari saka pakunjaranku "Bekti kula katur Gusti Menggung sekalihan".

 

"Maturnuwun Ki Sima Abang" sing wangsulan dhisik Raden Angling "gandheng ndika kuwi jebul siswane Kakang Kyai Bantarjati, padha karo pulunanku dhewe, dadi ndika yen ngundang aku apa dene Adhi Kemuda, aja nganggo sebutan Gusti Tumenggung, nanging luwih kepenak dirungokne yen ndika ngundang aku Paman wae".

 

"Inggih Paman, ngaturaken genging panuwun" wangsulanku.

 

Aku temen-temen ora bisa mikir anane owah-owahan sing ndadak iki mau. Raden Angling apa dene Raden Kemuda katon andhap asor sikep sing dituduhne ing ngarsane Guru Kyai Bantarjati lan gelem aweh wangsulan sing alus lan becik marang aku sing mung wujud kewan iki, malah kepara mbasakne aku marang dheweke lan adhine nganggo sebutan Paman sing ateges didhaku kaya dene kulawargane dhewe.

 

"Nuwun sewu Kakang Kyai" sawuse sauntara meneng Raden Angling banjur guneman, matur marang Guru Kyai Bantarjati "mbok menawi kemawon Kakang Bantarjati radi ngungun lan rumaos wonten ingkang aneh kalih sowan kula kekalih menika. Makaten ugi tumrap Ki Sima Abang ingkang sampun paring margi dhateng kula kekalih manggih pitedahing Gusti sarana angunjara kula kalih Adhi Kemuda ing salebeting luwangan katutup mawi kekajengan menika kala wau".

 

"Apa sing Dhimas ngendikakne pancen kepara nyata" Guru paring wangsulan "jalaran, jaman pepisahan watara rong tahun kepungkur, Dhimas Menggung sarimbit ninggal weling yen bakal bali mrene maneh saperlu nuduhne yen Adhi Menggung sakloron mesthi bisa nguntapne yitmaku menyang Yamani Loka. Nanging iki mau aku nampa ature Ki Sima Abang yen wis sawatara dina Dhimas sakloron padha nindakne tapa ngluweng lan meling marang Ki Sima Abang supaya nggone tapa Dhimas Sakloron supaya digugurake sawayah-wayah aku teka saka nggonku lelungan. Mula bares wae, lan sing gedhe pangapurane si Adhi sakloron yen aku gumun karo sikepe si Adhi marang aku apa dene marang Ki Sima Abang iki mau".

 

"He he he he" Raden Kemuda ngguyu lirih krungu ngendikane Guru ngono kuwi, banjur guneman "jebul ora mung wasis nampani ngelmu kanuragan wae Ki Sima Abang kuwi, klebu nampani sipat kawicaksanane Kakang Bantarjati uga baud. Aku mung bisa melu bungah lan marem dene duwe pulunan kaya Ki Sima Abang iki".

 

Raden kemuda jebul ora mangsuli pangandikane Guru malah aweh pangalembana marang aku, aku mung meneng karo ndhingkluk semu isin, dialem lan didhaku ponakan dening wong sing wingenane meh wae mateni aku.

 

"Ngendikane Dhimas Tumenggung Kemuda iki malah nambahi bingungku, Dhimas" bareng aku mung meneng Guru sing banjur ngendika "cethane wae piye? tulung jarwanana wong tuwa sing kangelan ngulir pikir iki he he he".

 

"Cariyosipun makaten Kakang" Raden Angling nata lungguhe banjur guneman.

 

"Iya piye Dhimas, cethakna!,  tak rungokne" ngendikane Guru paring wangsulan.

 

"Estunipun" Raden Angling miwiti crita "kados ingkang sampun dipun ngendikakaken dening Kakang  Kyai ing ngajeng, bilih anggen kula dumugi mriki menika, boten wonten tujuwan sanes kajawi badhe males wirang dhateng Kakang Kyai. Jalaran kula kalih Adhi Kemuda sampun kaweleg aji jaya kawijayan dening Kakang Raden Panji Narantaka, lan Kakang Panji Narantaka paring dhawuh menawi kula taksih kasoran mengsah Kakang Bantarjati, ateges pancen Kakang Bantarjati menika mila mapan ing margi ingkang leres. Nanging nalika kula lan Adhi Kemuda dumugi mriki, jebul Kakang Bantarjati boten wonten ing dalem".

 

"Iya bener Adhi Tumenggung" Guru nyelani critane Raden Angling "wingenane aku lagi nindakne kuwajibanku dakwah ing padesan ora adoh saka papan kene. Banjur Dhimas Tumenggung sakloron mesthine rak ya kepethuk karo Ki Sima Abang ta? Wong Ki Sima Abang tak pasrahi nunggoni pondhok paleremanku iki".

 

"Leres Kakang" Raden Angling semaur banjur nutugne critane "kula kekalih dipun panggihi Ki Sima Abang lan dados perang ingkang sakalangkung rame, antawisipun kula lan adhi Kemuda mengsah siswa ndika Kakang Kyai, inggih Ki Sima Abang menika".

 

"Dhimas sakloron tukaran karo Ki Sima Abang?" Guru Kyai Bantarjati mundhut pirsa, aku ngerti yen Guru mung nambong, api-api durung pirsa "banjur sing nandangi Ki Sima Abang, Dhimas Tuemnggung Kemuda apa Dhimas Tumenggung Angling?".

 

"He he he he ....... Ki Sima Abang kula krubut kalih Kakang Angling, Kakang Kyai" Raden Kemuda sing nyauri karo gumuyu "nanging kados timun mungsuh duren, sedaya pangabaran lan aji jaya kawijayan peparing saking Kakang Raden Panji Narantaka sampun kula suntak sedaya, ewa samanten sadaya gagar wigar tanpa karya, malah kula kalih Kakang Angling dipun damel katelasan tenaga dening pulunan kula menika. Sareng sampun boten kiyat ngglawat, kula kalih Kakang Angling lajeng kacemplungaken dhateng luwengan ingkang lebet, dipun tutup mawi kekajengan ingkang ageng-ageng. Suwaunipun kula gadhah panginten bilih Ki Sima Abang nedya damel pejah kula kalih Kakang Angling ing salebeting luwengan kala wau. Jebul mila nalar kula kemawon ingkang bodho balilu temah boten ngertos niyat saenipun Ki Sima Abang".

 

"Niyat becik sing kepiye Dhimas?" Guru mundhut pirsa. Aku dhewe ya ora ngerti karo sing dikandhakne dening Raden Kemuda kuwi, jalaran aku pancen ora duwe niyat becik, kajaba mung kepengin ngunjara Tumenggung Angling lan Tumenggung Kemuda ing luwangan kono.

 

"Ing dalu ingkang kaping tiga" Raden Angling sing genti crita "sukmanipun Rama Panembahan Suwelagiri ingkang sampun kapidana pejah dening Kakang Raden Panji Narantaka jalaran ngugemi anggenipun ngrasuk agaminipun Syekh Jumadil Kubra, dumadakan rawuh ing luwangan menika kala wau. Lajeng paring dhawuh dhateng kula kekalih, bilih siswa ndika Kakang Kyai menika boten gadhah niyat badhe mejahi kula kekalih, malah dening sukmanipun Rama Panembahan kula kadhawuhan nindakaken tapa ngluweng ing mriku, ngiras pantes nyenyuwun pitedah dhateng Ingkang Murbeng Gesang, kados pundi prayogining lampah".

 

"Sumurupa ya Dhimas" Guru paring dhawuh marang Raden Angling "gandheng Ramamu Paman Panembahan Suwelagiri kuwi gugur ing sajrone ngugemi agama suci, Sukmane Paman Panembahan sawuse kacidra dening Panji Narantaka banjur kapundhut dening Allah, saiki kendel lan sare ing Alam Barjah. Dene sing teka nemoni Dhimas sakloron kuwi mbok menawa wae Korine Paman Panembahan. Sabanjure banjur kepiye Dhimas?".

 

"Inggih Kakang" Raden Angling aweh wangsulan "dhawuh supados nindakaken tapa ngluweng menika lajeng kula lampahi kalih Adhi Kemuda. Ing dalu ingkang kaping sedasa, kula kadumugen satunggaling tiyang ingkang busananipun sarwa pethak, ngakenipun asma Ki Tanparupa. Ki Tanparupa menika estu pirsa sedaya lelampahan kula kekalih ingkang kula umpetaken temah boten wonten ingkang mangertos, nanging Ki Tanparupa saged pirsa sedaya sarta dipun tedahaken dhteng kula kekalih. Salajengipun Ki Tanparupa ugi paring dhawuh menawi kula kedah misah saking baris pendhemipun Kakang Raden Panji Narantaka, awit piyambakipun menika pranyata dede turasing Kanjeng Sinuwu Brawijaya ingkang samangke jumeneng dados Sunan Lawu, nanging maksih tedhakipun Prabu Girindrawardana. Menawi kula kepengin lestari gesang kanthi leres, dening Ki Tanparupa kadhawuhan sumuyud dhateng Gusti Pangeran Benawa miwah Putra Angkatipun Kanjeng Sultan, nenggih Raden Sutawijaya. Lan ingkang baken malih, dening ki Tanparupa kula kadhawuhan nindakaken lampah tobat lan ndherek sedaya pitedah saha piwucal andika Kakang Kyai Bantarjati".

 

Raden Angling banjur meneng, sajak ngenteni dhawuh saka Guru Kyai Bantarjati. Aku sing mung ngrungokne crita kuwi ya mung bisa meneng. Isih akeh sing ora tak ngerteni sing ana gandheng rapete karo isining crita sing dikandhakne Tumenggung Angling lan Tumenggung Kemuda kuwi.

 

 

ana candhake.

 

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (058)

 

58.

 

Aku bali ngadhep neng ngarsane Guru, mbok menawa ana dhawuh sing kudu tak tindakne. Kajaba saka iku, bares wae aku pancen rumangsa kangen karo Guru sawuse ditinggal pirang-pirang dina iki, aku dhewe ora ngerti ya gene aku bisa kanggonan rasa kangen sing selawase ora tau mampir neng jero atiku iki. Sajake Guru ya pirsa yen aku kangen karo panjenengane, ketitik sawuse aku madhep ing ngrasane astane singt alus kuwi kumlawe ngelus-ngelus sirahku klawan kebak rasa asih. Aku rumangsa begja lan mulya dielus-elus Guru mangkono kuwi.

 

"Ki Sima Abang" Guru banjur ndangu aku "apa priyayi loro mau wis ndika aturi yen tak enteni ana kene? Kepriye wangsulane?".

 

"Sampun Guru" wangsulanku "kala wau, Raden Angling ingkang gineman bilih badhe manggihi Guru ing mriki".

 

"Sokur ta yen mangkono" Guru paring dhawuh maneh "aku mau lali, iki ana telesan jarit karo klambi loro, Raden Angling karo Raden kemuda aturana reresik salira luwih dhisik neng kucur mburi omah kae sadurunge nemoni aku".

 

"Inggih Guru" aku wangsulan salin rong pangkon kuwi banjur tak cokot tak gawa ngalih arep tak wenehne menyang Raden Angling karo Raden Kemuda . Jebul wong loro kakang adhi kuwi wis munggah saka luwangan, praupane katon padha pucet-pucet kabeh, awake ketara yen malih dadi rada kuru.

 

"Mengko dhisik Ki Sima Abang, aku tak nata ati dhisik sadurunge nemoni Kakang BantarJati" Raden Angling guneman alus marang aku, nalika aku nyedhak arep masrahne salin .

 

"Iya Raden, mau Guru dhawuh marang aku supaya ngaturi ndika padha reresik salira ing kucur mburi omah luwih dhisik, lan iki ana telesan prasaja mbok menawa bisa ndika agem salin busana" wangsulanku masrahake salin marang wong loro kuwi.

 

"Matur nuwun Ki Sima Abang" Raden Angling wangsulan karo nampani salin sing tak pasrahne "jebul ndika kuwi muride Kakang Bantarjati ta?. Ya wis mengko wae nek wis rampung nggonku reresik lan wis ngadhep Kakang Bantarjati, tak genahne sapa sejatine aku karo Adhi Kemuda sing wis ndika kalahne lan ndika kongkon nindakne tapa luweng neng kene iku mau".

 

Bubar kandha ngono kuwi, Raden Angling banjur mlaku tumuju kucur ditutne Raden Kemuda. Aku ya banjur bali arep mlebu omah maneh, sajroning atiku tuwuh rasa gumun sing ora karuwan. Wong loro kuwi wingenane tekane kene nuduhne sipat kasar lan adol gendhung pamer kasekten, malah arep tumindak sing ora bener. Wani njangkar asmane Guru lan arep ngobong dalem paleremane Guru iki. Nanging wiwit tak bukakne dalan metu saka luwangan mau, sikepe malih dadi kosok balen karo sikep sing dituduhne aku wingenane kae.  Ora ana suwara pisuh, ora keprungu suwara panggetak, malah olehe nyebut jenengku wae nganggo sebutan Ki, nuduhne yen wong loro kuwi uga ngajeni marang aku. Ana apa? . Aku ya krungu, nek wingenane kae olehe nyebut asmane Guru mung njangkar, iki mau Raden Angling olehe ngarani Guru nganggo sebutan Kakang, kamangka nek nitik gelar wujude, Raden Angling lan Raden Kemuda kuwi luwih pas yen dadi putrane Guru sing wis katon sepuh, nanging ya gene wong loro sing tata gelar umur-umurane isih sangisorku anggone nyebut asmane Guru nganggo tembung Kakang. Apa sesambungan antarane Guru ya Raden Sengkan iki karo Raden Angling lan Raden Kemuda.

 

"Dadi wong kuwi mbok aja seneng nglamun ta Ki Sima Abang" aku kaget sakala angen-angenku ambyar, jebul olehku mlaku wis tekan ngarsane Guru lan olehku nglamun kapirsan dening Guru sing banjur dilokne.

 

"Nyuwun pangapunten Guru" gage wae anggonku atur wangsulan karo kisinan "namung nuruti pitakening manah ingang dumadakan kraos radi gumun kemawon".

 

"Dadi wong kok seneng gumunan" Guru ngendika karo mesem "saiki lungguha cedhak aku kene, tak kandhani ben ndika ora gumun maneh".

 

Aku banjur mapan lungguh ing ngarsane Guru, arep ngrungokne apa sing arep didhawuhne Guru marang aku.

 

"Priyayi loro kae, kepetung isih sedulurku nom" Guru miwiti ngendika.

 

"Kadang Timur Guru?" aku medhot gunem, matur takon.

 

"Iya" dhawuh wangsulane Guru "Dhimas Angling lan Dhimas Kemuda kuwi isih putrane Paman Panembahan Suwelagiri adhine Guruku sing lawas Bapa Ajar Guritwesi. Priyayi loro kae wis nggadhuh aji kanoman, mula sanadyan yuswane karo aku ora pati akeh kaceke nanging katone isih bregas kaya nom-noman umur selawenan tahun".

 

"Ooo makaten inggih Guru?" aku matur "nanging kenging menapa kala wingenane menika Raden Angling miwah Raden Kemuda sikepipun memengsahan kalih Guru? malah nedya ngobong dalem menika menapa?".

 

"Kuwi mergane mangkene" Guru paring wangsulan "nalika Bapa Ajar Guritwesi kepethuk karo Syekh Jumadil Kubra, utusane Kanjeng Sultan ing Ngerum, kekarone nuli padha tukar kawruh bawa rasa bab kasampurnaning urip. Nalika samana, Paman Panembahan Suwelagiri uga ngepasi tindak sanja ing padhepokane Rama Ajar Guritwesi, dadi uga nderek mirengake apa sing dingendikakne Bapa Ajar apa dene Syekh Jumadil Kubra. Bareng wis rampung anggone padha tukar kawruh lan bawarasa, Rama Ajar banjur pirsa apa sing dadi kersane Syekh Jumadil Kubra sing nyebarake agama Rasul ing tanah Jawa iki. Wasanane Rama Ajar uga banjur ngersakne ngrasuk agama sing diasta dening Kanjeng Nabi Rasulullah".

 

"Lha suwaunipun Eyang Ajar Guritwesi menika ngrasuk agami menapa Guru?" aku nyoba matur pengin ngerti agamane Gurune Guru kuwi.

 

"Maune Rama Ajar kuwi ngrasuk kapitayan kaya sing dadi kapitayan ndika sadurunge iki" Guru Kyai Bantarjati paring dhawuh wangsulan "ya iku gegebengan wewarahe Sang Hyang Taya, mung wae kajaba iku uga nindakne wewarahe para suci brahmana sing muja Sang Hyang Wisnu lan nulad lekase para wiku sing ndherek piwucale Sang Hyang Budha. Jalaran Rama Ajar kagungan pamanggih yen kabeh piwulang sing ditampa kuwi ora ana sing luput. Nanging bareng wis bawarasa karo Syekh Jumadil Kubra, Rama Ajar nuli ndherek lekase Kanjeng Eyang Sunan Lawu lumatar Syekh Jumadil Kubra, Rama Ajar banjur ngrasuk agama siji nanging wis nyukupi, ya iku Agama Islam".

 

"Makaten? Lajeng Guru ugi ndherek lekasipun Eyang Ajar Guritwesi menika kala wau?" aku banjur takon maneh.

 

"Bener" Guru paring wangsulan "malah dening Rama Ajar, aku kadhawuhan nyampurnakne ngelmuku marang Rama Syekh Jumadil Kubra sing banjur dadi guruku kuwi".

 

"Lajeng sambetipun kalih anggenipun Raden Angling lan Raden Kemuda mengsahi Guru menika kados pundi?" aku takon maneh.

 

"Ing ngarep wis tak critakne yen Paman Panembahan Suwela Giri uga nguningani anggone bawarasa Rama Ajar karo Rama Syekh Jumadil Kubra lan Paman Panembahan Suwelagiri uga wis mireng yen Kanjeng Eyang Brawijaya wis jumeneng dadi Sunan Lawu, mula Paman Suwelagiri uga banjur nelakake yen ngersakne manunggal karo Rama Ajar Guritwesi lan kanthi tinuntunan Rama Syekh Jumadil Kubra, Paman Panembahan Suwelagiri uga banjur ngucapake prasetya sing diarani kalimah Sadat, ngrasuk agama Islam. Bareng wis sauntara leren neng Padhepokane Rama Ajar Guritwesi, Rama Syekh Jumadil Kubra banjur pamitan arep nerusne laku, ya iku nindakne laku dakwah. Aku sing wis ditampa dadi siswane uga banjur ndherekne tindakne Rama Syekh, ninggalne Rama Ajar lan Paman Panembahan sing isih kendel ing Padhepokan".

 

"Kok dahwuhipun Guru menika dereng nyambet kalih panyuwunan pirsa kula ? Menika kados pundi Guru?" aku takon maneh.

 

"Mengko dhisik ta" Guru wangsulan karo mesem "dadi wong kuwi mbok ya aja seneng grusa-grusu. mBok sing sabar, anggonku crita iki durung rampung".

 

"Nyuwun pangapunten Guru" aku matur karo rada kisinan.

 

"Iya, ora dadi apa, welingku marang ndika Ki Sima Abang, yen ndika wis niyat dadi siswaku ndika kudu duwe sipat sabar ing sabarang reh" Guru paring dhawuh lan paring wejangan marang aku ing bab kasabaran.

 

"Inggih Guru, ngestokaken dhawuh" aku wangsulan karo ndhingkluk.

 

"Sabanjure sawuse aku ndherekne tindake Rama Syek oleh setahun" Guru Kyai  Bantarjati nutugne olehe crita "Rama Syekh paring dhawuh supaya aku nindakne laku dakwah ing sakiwa tengene lan saurute Gunung Gamping, klebu papan kene iki. Dene Rama Syekh mbacutake tindake mangetan. Embuh sepira lawase aku nindakne apa sing didhawuhne Rama Syekh, wekasan aku teka papan kene iki lan ya ing papan iki aku kepethuk karo Sedulurku dhewe yaiku Dhimas Raden Angling lan Dhimas Raden Kemuda sing wis jumeneng dadi punggawa Kasultanan Pajang kanthi pangkat Tumenggung".

 

"Ooo dados Raden Angling lan Raden Kemuda menika punggawa Kasultanan Pajang ingkang kagungan pangkat Tumenggung, Guru?" aku medhot critane guru karo ngaturake pitakonan. Merga bares wae, aku babar pisan ora ngira yen wong loro sing lagi wae tak luwari saka pakunjaranku kuwi jebul priyagung punggawaning Ratu Tanah Jawa.

 

"Bener" Guru paring wangsulan.

 

 

ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (057)

 

57.

Aku uga banjur nambahi kawaspadan, aku ngerti nek wong loro kuwi cetha yen duwe ngelmu kanuragan sing dhuwur tatarane. Upama mung wong lumrah mokal kumawani teka papan kene lan nedya gawe petung karo Guruku. Nanging aku uga ora wedi, luwih-luwih aku ngrumangsani yen wis oleh kaprayan saka Guru saperlu ngreksa paleremane iki, dadi aku kudu bisa ngayomi paleremane guru iki saka tumindake wong sing arep gawe rusak.

 

"Keparat jebul kowe macan daden-daden ingon-ingone Bantarjati ya?" Raden Angling takon maneh karo nyiagakne pedhange "saiki timbang kowe mati kena gegamanku, luwih becik kowe ngakuwa Bantarjati saiki ana ngendi? Apa wonge pancen wis ora duwe kuwanen ngadhepi aku karo adhiku banjur kongkonan kowe macan daden-daden supaya ngadhepi aku karo adhiku he?".

 

"Ora ana critane Kyai  Bantarjati wedi ngadhepi menungsa kaya kowe lan adhimu kuwi, aja maneh mung loro, mbok rangkepana seket maneh Kyai Bantarjati ora bakal gigrik" wangsulanku tanpa ninggal kawaspadan "saiki nek kowe isih ngeman marang uripmu becik enggal lungaa saka kene, merga nek kowe duwe sedya ala marang paleremane Kyai Bantarjati sing dadi reksanku iki tan wurunga bakal dadi mangsaku".

 

"Keparat kowe macan pekok, nyoh iki wae tampanana!" dumadakan Raden Kemuda mencolot maju karo ngarahne tumbake menyang guluku. Tujune aku waspada kanthi gampang tumbake Raden kemuda bisa tak endhani, aku banjur mlumba mendhuwur nubruk awake wong sing numbak aku kuwi arep tak bekuk. Nanging panubrukku luput jalaran aku kedhang-dhangan pedhange Raden Angling sing uga mencolot ngadhang panubrukku nganggo pucuking pedhang, kapekas aku ngendhani pucuking pedhang ndadekne panubrukku marang Raden Kemuda luput.

 

Sabanjure ing kono klakon aku dikrubut wong loro kakang adhi kuwi. Ora suwe aku banjur weruh yen tenane kasektene wong loro kuwi isih adoh ing sangisore kasektene mungsuh-mungsuh sing wis tau tak kalahne jaman aku durung wujud macan ngene iki. Mula aku ya ora pati kabotan ngadhepi, aku uga bisa nata ati murih ora keladuk nggonku ngadhepi wong loro kuwi. Paweling sing tak tampa saka Guru bisa tak tindakne kanthi becik, ya iku aku ora kena gawe pepati.  Nanging, perang kanthi cara ora gawe cilakane mungsuh kuwi luwih angel, jalaran kudu ngati-ati olehku ngobahne awak lan sikilku, panyakar lan panggigitku ora kena sembrana, jalaran yen nganti ora ngati-ati bisa nuwuhake kacilakane wong loro kuwi. Nanging sajake wong loro kuwi ora ngerti karo karepku sing isih ngeman marang nyawane kuwi, ketitik isih nekad lan sansaya nekad anggone kepengin gawe cilakaku klawan nggunakne gegaman sing ana tangane.

 

Sansaya suwe wong loro kuwi sansaya ngawur, pedhang lan tumbake ora leren gentenan ngarah marang awakku. Pisan pindho nadyan ora mbebayani pucuke pedhang lan lancipane tumbak bisa ngenani awakku, nuwuhake rasa perih semu panas, sing ndadekne aku dadi sansaya nesu. Tujune aku isih eling, mula banjur tataraning ngelmu kanuraganku tak unggahne maneh. Aku wis ora kepengin wong loro kuwi lunga saka kene, nanging aku kepengin ngajar wong loro kuwi dimen thele-thele kentekan tenagane. Kanthi kebat aku mlumpat, nyedhaki jaran loro tumpakane Raden Angling lan Raden Kemuda sing dicancang neng latar. Jaran loro kuwi beker-beker banjur polah ora karuwan merga keweden. Nanging aku ora niyat gawe cilakane jaran sing ora ngerti perkarane kuwi. Taline jaran loro kuwi tak pedhot saka cancangan. Banjuur tak giro karo panggero sing nggegirisi, ndadekne jaran loro kuwi kaweden banjur mlayu mbuh parane, ninggalne bendarane sing tumuli nyedhaki aku karo misuh-misuh.

 

Aku karo Raden Angling lan Raden Kemuda bali perang maneh. Wong loro kakang adhi kuwi sansaya nekad, kekarone banjur ngetog aji jaya kawijayan simpenane. Nanging aku bisa maca kahanan, dadi ngerti aji apa sing arep ditrepake dening sedulur Kakang Adhi kuwi kanggo ngadhepi aku. Pranyata kekarone ngecakne aji Lembu Sekilan kanggo namengi ragane saka cakaranku, sawatara hawa murnine wis diklumpukne marang pucuking gegamane dhewe-dhewe. Pucuking tumbake Raden Kemuda lan pucuking pedhange Raden Angling, katon bola-bali mletikne geni.

 

Aku rumangsa kabeneran, kanthi wong loro kuwi ngetrepne aji Lembu Sekilan, ateges aku ora kuwatir maneh yen nganti gawe tatu sing mbebayani tumrap nyawane wong loro kuwi. Lan miturut petunganku, aji lembu Sekilane Raden Angling apa dene Raden Kemuda iki isih adoh saka sampurna, dadi senadyan bisa nduwa seranganku, nanging isih durung bisa mbalekne kekuwatanku.  Dadi aku isih bisa gawe lara awake wong loro kuwi sarana pupuhan cakarku, nadyan ora nganti ngetokne getihe. Aku tumuli matak ajiku Srigunting Reraton. Raden Kemuda lan Raden Angling arep tak pancing supaya ngetutne solahku sing muter kaya solahe manuk Srigunting lagi reratonan. Sauntara ing sikilku wis tak punjerne aji Gunung Jugrug sing yen kongsi bisa mupuh anggane wong loro kuwi bisa ndadekne sansaya kentekan tenagane.

 

Pancinganku keneng, wong loro kakang adhi kuwi klakon tak ontang-antingake merga ngimbangi solahe aji Srigunting Reraton. Kanthi cepet kekuwatane sedulur kakang adhi kuwi kekuras merga saka solahe dhewe. Ambegane dadi megap-megap, lan ing sawijining kalodhangan kanthi gampang wong loro kuwi tak tubruk banjur tak banting-bantingne neng lemah nganti ora bisa obah. Nanging aku ngerti sanajan ta mangkono, wong loro kuwi ora bakal nganti tumekaning pati.

 

Sawise wong loro kuwi ora kuwat ngglawat merga kentekan tenaga. Aku banjur ngedhuk lemah ing cedhak latar kuwi, gawe luwangan sing cukup jero lan amba. Wong loro kuwi banjur tak seret, tak cemplungne jero luwangan. Kareben wong loro kuwi ora bisa ucul ngrekel munggah, dhuwure luwangan banjur tak tutup nganggo kayu -kayu gedhe sing tak brungkat lan brukne nutupi luwangan kuwi. Raden Angling lan Raden Kemuda tak kunjara ana kono. Tekadku wong loro kuwi ora bakal tak luwari sadurunge Guru kundur menyang paleremane kene. Mengko yen Guru wis rawuh, wong loro kuwi bakal tak adhepne ing ngarsane Guru, murih diadili kanthi sabecik-becike. Nanging ya kuwi, saben dina aku duwe gaweyan anyar yaiku nggolekne woh-wohan sing enak dipangan kanggo m angane wong loro sing tak kunjara ing jero luwangan kuwi.

 

Urip neng pakunjaran jero luwangan, wong loro kuwi saben ngerti yen aku nyedhak mesthi banjur misuh-misuh aweh prentah supaya aku gelem ngluwari. Nanging kabeh ora tak gatekne malah tak wangsuli wae ya ora.  Kanthi mangkono wong loro kuwi iya banjur bosen dhewe, olehe mbengok-mbengok mung kari pisan pindho, ya iki yen aku rada kasep durung aweh panganan marang dheweke.

 

Ndelalah kersaning Allah, let limang dina saka anggonku ngunjara Raden Angling lan Raden Kemuda neng luwangan, Guru wis kundur saka anggone dakwah. Aku banjur ngaturake bab tekane Raden Angling lan Raden Kemuda sing nggoleki Guru lan arep ngobong omah merga dikira Guru ora kersa nemoni, banjur kedadean perang rame antarane aku lan sedulur kakang adhi kuwi.

 

"Lha saiki Raden Angling karo Raden Kemuda ndika delehne ana ngendi?" pandangune Guru sawuse rampung anggonku matur.

 

"Kula lebetaken pakunjaran Guru" wangsulanku.

 

"Pakunjaran apa kuwi Ki Sima Abang?" Guru Kyai Bantarjati katon gumun "Gajege ing kene aku ora tau yasa pakunjaran?!?".

 

Aku banjur ngaturake yen aku wis yasa luwangan sing tak tutupi brungkatan kayu gedhe kanggo ngunjara Raden Kemuda lan Raden Angling. Aku uga ngaturake yen saben dina wong loro kuwi uga tak wenehi pangan wujud woh-wohan anggonku golek ing jero alas. Guru manthuk-manthuk lan ora ngluputake aku, malah banjur paring dhawuh :

 

"Saiki, tulung kayu-kayu sing nutupi luwangan gaweyan ndika kuwi, ndika singkirne. Lan Raden Angling sarta Raden Kemuda kandhanana yen pancen nggoleki aku, saiki tak enteni ana njero omah kene".

 

"Inggih Guru, ngestokaken dhawuh" aku banjur metu marani papan kanggo ngunjara wong loro kakang adhi kuwi.

 

Ora mbutuhne wektu sing suwe, kayu-kayu sing nutupi luwangan wis tak singkirne. Wong loro sing ana jero kuwi mung nyawang karo mripat mentheleng marang aku, ora guneman apa-apa.

 

"He Raden Angling lan Raden Kemuda" kandhaku sawuse kayu-kayu sing nutupi luwangan tak singkirne kabeh "wingenane ndika wong loro kuwi jarene nggoleki Kyai Bantarjati?" .

 

Wong loro kuwi ora ana sing semaur, mung mripate manther ora kedhep nyawang aku.

 

"Kyai Bantarjati wis kundur saka anggone tindakan" aku nutugne aweh weruh "nek ndika kepengin kepethuk karo panjenengane, ndika dienteni ana jero daleme".

 

Wong loro kuwi banjur padha pandeng-pandengan karo kancane sedhela.

 

"Iya., matur nuwun Ki Sima Abang" wasana kanthi suwara sing alon lan ora kasar Raden Angling semaur "sedhela maneh aku tak nemoni Kyai Bantarjati neng daleme".

 

 

ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (056)

 

56.

Midhanget aturku sing mangkono iku Kyai Bantarjati, rada suwe ora enggal paring wangsulan. Malah socane mirsani awakku sakujur ora kedhep-kedhep. Aku banjur dheg-dhegan dhewe, kuwatir yen nganti anggonku matir mau kleru sing nuwuhake Kyai sing miturut wangsit bakal bisa nuntun aku nggayuh kasampurnaning ngelmuku kuwi banjur ora kersa nampa pasuwitanku. Aku mung bisa meneng ngenteni apa sing arep didhawuhake Kyai Bantarjati, saupama ditampa pasuwitanku ya sokur, mapan kuwi sing tak karepake. Dene yen nganti pasuwitanku ditampik, aku arep nyuwun pirsa ya gene aku ora ditampa lan nganggo srana apa supaya aku bisa ditampa.

 

"Ki Sima Abang, aku percaya karo sing ndika kandhakne mau" sawuse rada suwe anggone kendel lan mirsani awakku, Kyai Bantarangin banjur ngendika "nanging aku kepengin mbuktekne sepira kasetyan ndika marang aku luwih dhisik. Apa ndika saguh minangkani?".

 

"Sedaya dhawuh ndika Guru badhe kula estokaken tanpa mawi ngraos ngresula Guru" wangsulanku seneng, jalaran kanthi wangsulan sing kaya ngono kuwi cetha nek Kyai Bantarjati bakal kersa nampa pasuwitanku.

 

"Yen pancen mangkono, ndika taki kongkon ngreksa lan njaga paleremanku iki, kanggo sawatara dina. Jalaran aku arep nindakne kuwajiban dakwah menyang padesan sing ora adoh saka papan kene" Kyai Bantarjati ngendikakne dhawuhe marang aku.

 

"Piye ndika kabotan?" Kyai Bantarjati medhot aturku.

 

"Boten Guru, boten makaten" aku gageyan matur karo suwara groyok "anu, kula badhe nyuwun pirsa".

 

"nDika arep takon bab apa?" Kyai Bantarjati mesem.

 

"Guru ngendika badhe dakwah, dakwah menika menapa Guru?"

 

"Dakwah kuwi tegese ajak-ajak" Kyai Bantarjati paring wangsulan "aku arep ajak-ajak marang wong-wong sing gelem lan mbutuhake pepadhang sing diasta dening Kanjeng Nabi kang jumeneng Rasulullah, supaya padha ngrasuk agama sing diasta Kanjeng Nabi yaiku agama Islam. Wis cetha?".

 

"Guru badhe ngajak titiyang supados ngrasuk agami Islam, kenging menapa Guru boten dhawuh dhateng kula supados ngrasuk agami Islam?" aturku ngati-ati.

 

"Ki Sima Abang" Kyai Bantarjati banjur paring dhawuh maneh "pancen kudune aku ngajak ndika ngrasuk agama kaya sing tak rasuk, nanging aku rada tidha-tidha jalaran ndika wis ngrasuk agama sing manembah marang Dzat Kang Tan Kena Kinaya Apa. Kamangka yen wis ngrasuk agama Islam, kuwi ora mung mandheg ing kapitayan wae, nanging kudu nindakne lakune agama Islam kang sinebut sarengat lan laku sarengat iki abot lakone kajaba dening wong sing wis padha iklas, lan temen utawa orane nggone nindakne laku sarengat kuwi ana titikane wujud lakuning uripe saben dinane, yen panguripan saben dinane bisa nuwuhake rasa tentrem ing dhiri pribadi lan wong sakiwa tengene, mangka nyata yen anggone nindakne laku sarengat kuwi tenanan. Kosok baline yen urip saben dinane mung tansah kisruh lan gawe kisruh marang tangga teparone, mangka olehe nindakne laku sarengat kuwi cetha nek mung lelamisan. Jalaran sing diarani agama Islam kuwi slamet, tegese bisa nylametake dhirine lan wong liyane. Mula aku ora enggal nawani ndika murih melu ngrasuk agama sing tak rasuk iki, jalaran aku durung aweh panari marang ndika ing bab iki".

 

"Inggih Guru" aturku sabanjure "kula sampun saged nampi ingkang Guru dhawuhaken, samangke mugi Guru kersa nuntun kula murih kula saged ngrasuk agami ingkang guru rasuk menika".

 

Merga aku gereng genteng nyuwun supaya dituntun mlebu agama Islam wasana dening Guru ya Kyai Bantarjati aku dituntuni maca kilimah sadat, ya iku prasetya lan ngawuningani yen ora ana Pangeran kang wajib sinembah kajaba amung Allah lan prasetya sarta anguningani yen Kanjeng Nabi Muhammad kang jumeneng Rasulullah iku utusane Allah kanggo mbabarake rahmating Allah marang sanggyaning manungsa ing bumi ngendi wae. Wiwitane nganggo cara Ngarab banjur dimaknani nganggo cara sing tak enggo guneman saben dinane iki.

 

Wiwit dina kuwi aku wis ngrasuk agama Islam, mung wae aku durung kadhawuhan nindakne laku sarengat jalaran wewujudanku dudu wewujudan manungsa. Dhawuhe Guru Kyai Bantarjati, wajibku nindakne laku sarengat mbesuk yen aku wis bali wujud kaya sakawit, yaiku manungsa lumrah.

 

Nutugne crita jejibahanku sasuwene ditinggal Guru nindakne dakwah, aku kadhawuhan ngreksa papan paleremane guru sing wujud pondhok cilik sing digedhegi epring lan kapayonan welitan alang-alang garing. Kanggo panganku, dening guru aku kawenangake mbebedhag buron alas kang lumrah dadi pangane macan, kanthi paweling ora kena ngliwati wates, kanthi lelandhesan yen kabutuhan mangan kuwi mung kinarya ngreksa raga murih ora enggal rusak wae.

 

Dina kapitu saka olehe tindak Guru ninggalne paleremane, ing kono katekan wong loro sing isih nom-noman kabeh. Sandhang panganggone nuduhne nek dudu wong padesan, wong loro padha numpak jaran sing bregas-bregas. Sawuse nyancang jarane neng plataran, wong loro kuwi banjur nyedhaki lawang pondhok sing tak bukak amba, sauntara aku lungguh neng jogane pondhok, dadi bisa nguwasi sesawangan ing plataran.

 

"Sepi Kakang" salah siji saka wong loro kuwi kandha marang kancane "nanging lawange bukakan, dadi menungsane genah nek ora lagi lunga".

 

"Awake dhewe perlu mlebu omah luwih dhisik, utawa cukup disumbari saka kene wae Dhi ?" sing diajak omong wangsulan karo takon.

 

"Coba tak celuke saka kene luwih dhisik" wong sing sepisanan omong wangsulan.

 

"He Kyai Bantarjati..... Kyai Bantarjati, gage metua aku sing teka arep nagih utang!" wong mau banjur bengok-bengok ngundang asmane Guru karo suwara kasar banget. Sajake wong loro kuwi ora weruh yen aku ana jogan lagi lungguhan. Nanging aku ora enggal semaur, merga aku duwe pangira yen tekane wong loro kuwi ora nggawa sedya becik marang Guru.

 

"Heee..... Bantarjati.........." sing sijine genti sing nguwuh-uwuh njangkar asmane Guru "kowe neng omah apa ora? Nek kowe neng omah, metua iki aku Raden Angling karo kadangku Raden Kemuda sing teka, pethukna nganggo carane satriya".

 

Krungu asmane Guru dijangkar kanthi kasar ngono kuwi, atiku sakala panas, nanging aku ora gelem semaur aweh weruh marang wong sing tak anggep murang tata kuwi, nek guru lagi ora ana papan kono. Mung wae aku wis tata-tata, samngsa-mangsa wong loro kuwi wani mlebu omah, mesthi tak tubruk  lan tak cakar-cakar awake. Nanging tak enteni nganti sauntara, ora ana tandha-tandha yen wong loro sing ngaku jeneng Raden Angling karo Raden Kemuda kuwi arep mlebu omah, dadi aku ya isih meneng wae.

 

"Ora ana metu Kakang?" dumadakan Raden kemuda kandha marang Raden Angling "apa omah iki suwung? Nek ana sing ngenggoni mesthine wis metu nemoni awake dhewe, embuh kuwi Bantarjati dhewe utawa liyane, nanging nyatane ora ana sing ngaton metu. Banjur kepriye becike Kakang?".

 

"Dienteni sedhela maneh Adhi" wangsulane Raden Angling "coba tak bengokane sepisan maneh".

 

Bubar muni ngono kuwi, Raden Angling banjur nyedhakne tangane neng ngarep lambe karo mbengok banter :

 

"Bantarjati, aku wis teka kanthi cara sing becik, nanging kowe ora wani nuduhne irungmu. Tak enteni sapanginang yen kowe ora gelem metu masrahne pati uripmu menyang aku lan kadangku, aja ngluputne aku yen kapeksa omahmu tak obong, nek kowe umpetan ana jero dimen mati dadi areng!".

 

Krungu kandhane Raden Angling sing mangkono kuwi, sakala aku wis ora bisa ngempet kanepsonku. Ora sranta aku nggero karo mlumpat metu. Raden Angling karo Raden Kemuda kaget, banjur mencolot memburi watara limang jangkah karo praupan pucet merga kaget.

 

"Keparat, iki macan tenan apa macan daden-daden ?" Raden Kemuda nglolos tumbake karo takon  embuh ditujokne marang sapa ora cetha. Aku ora semaur, mung mripatku murup nyawang wong loro kuwi karo nggereng. Arepa kaya apa aku isih eling karo welinge Guru, yen aku ora kena gawe pepati kajaba ana sabab sing adil.

 

"Sajake iki dudu macan sabaene Dhi" Raden Angling genti sing guneman, tangane tengen uga wis nggegem garan pedhange sing wis ligan "yen macan lumrah mesthine wis nubruk awake dhewe ora ndadak nganggo gereng-gereng memedeni ngtono kuwi. Coba tak takonane!".

 

Raden Angling maju sak jangkah karo sikep sing katon waspada, banjur takon marang aku :

 

"He, Macan sapa jenengmu lan duwe sambung apa karo Bantarjati sing duwe omah iki?" pitakone Raden Angling cetha yen nggunakne suwara sing disurung dening kekuwatan hawa murni sing bisa gawe getering jantung.

 

"Menungsa ora tata" wangsulanku karo nggereng ngempet nesu "jenengku Sima Abang, aku karo Kyai Bantarjati pancen dudu sanak dudu kadang, ning yen mati melu kelangan. Kowe wong loro teka kanthi ora nggawa deduga, malah arep wani gawe rusak omah palereman sing dadi reksanku, diage padha minggata sadurunge mati tak klethak ndhasmu lan kemah-kemah bebalungmu".

 

Raden Angling lan Raden Kemuda katon yen kaget krungu wangsulanku sing mangkono kuwi mau, nanging sajake wong loro kuwi ora wedi ndulu wujudku. Ketitik kekarone banjur padha siaga klawan gegamane dhewe-dhewe arep nyerang aku.

 

 

ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (055)

 

 

55.

Nalika aku arep nyandhang panganan sing wis cumawis, dumadakan dhadhaku krasa ana rasa geter. Neng ngarepku cetha ana ayam sing wis dipanggang binorehan bumbu sing pepak, gandane arum nggugah rasa kepengin enggal ngincipi. Nanging aku banjur kelingan, yen Kyai Bantarjati nate dhawuh lamun dosa sing paling gedhe tumrape titah ya iku gawe patine titah liya sing tanpa jalaran sing bener, banjur saiki neng ngarepku dicawisake ayam sing wis dipanggang, cetha yen ayam iki maune urip banjur disembeleh lan diolah dadi panggang. Apa kersane Kyai Bantarjati paring panngan marang aku sing kaya mangkene iki? Apa iki mung kanggo nodhi antebing atiku sing wis mertobat iki?.

 

Mikir mangkono kuwi, aku banjur tidha-tidha panganan sing cemawis ing ngarepku ora enggal tak senggol. Sedhela-sedhela tak sawang, sedhela-sedhela aku genti nyawang pasuryane Kyai Bantarjati sing wis tak anggep guruku dhewe kuwi. Karp jroning ati tansah tidha-tidha jalaran durung bisa mbadhe apa sing dadi kersane.

 

"Ya gene ora enggal dirahabi Ki Sima Abang?" Kyai Bantarjati ndangu marang aku.

 

"Nyuwun pangapunten Kyai" aku wangsulan waleh marang panjenengane "saestu awit saking baliluning manah kula, kula boten mangertos ingkang dados karsanipun Kyai ingkang paring pasegahan panggang ayam menika, jalaran miturut nalar kula suwaunipun panggang menika ugi saking ayam ingkang gesang".

 

"Oo kuwi ta Ki Sima Abang?" Kyai Bantarjati mesem karo wangsulan "sumurupa Ki Sima Abang, wis dadi kodrating jagad yen uripe titah kuwi sok ana sing kudu mangan titah liyane, kaya dene kebo, sapi lan raja kaya liyane pangane saka titah sing wujud tetuwuhan, suket godhong lan sapiturute. Banjur kewan galak sing mawa siyung, pangane wujud kewan liyane, manungsa kawenangake mangan apa wae sing becik sing ora cengkah karo dhawuhing Gusti. Gandheng kabeh mau wis dadi kodrating urip, mangka ngilangne nyawane liyan sing klebu pangane kuwi ora kena diarani dosa. Nanging ya kudu nganggo tata cara sing bener nggone ngilangne nyawane sing dadi pangane mau. Lire, ora kena nyiksa luwih dhisik sadurunge sing arep dipangan kuwi dipateni lan ora kena ngliwati wates lan ora gawe kapitunane liyan".

 

"Makaten inggih Kyai?" aku lagi mudheng.

 

"Iya Ki Sima Abang" wangsulane Kyai Bantarangin "kaya dene ndika sing saiki wujud macan, mesthine sing dadi pangane macan kuwi ya bangsane buron liyane kaya upamane, kidang, menjangan, truwelu lan sapiturute. nDika diwenangake mangsa buron-buron kuwi kabeh, nanging ndika kudu milih sing dudu duweke liyan kapindho ndika ora kena nyiksa luwih dhisik marang kewan sing dadi mangsan ndika sadurunge dika pateni. Iki mau tak gawakne jenang katul, kuwi mung aweh pasemon yenh ndika bisa mangsa bangsane woh-wohan kuwi uga ora dipenging, sanadyan kodrating macan kuwi pangane buron liya".

 

Bareng wis oleh katrangan mangkono kuwi mau aku lagi wani mangan apa sing disuguhake dening Kyai Bantarangin nganti entek. Kyai Bantarangin tansah ngulati nggonku ngrahabi panganan sing disuguhne kuwi. Bareng wis rampung anggonku mangan, Kyai Bantarjati banjur paring pangandika maneh :

 

"Ki Sima Abang, aku ngerti yen ndika durung ngrasakne tuwuk sawuse mangan apa sing tak gawakne iki mau. Apa ndika wis ngerti apa sing dadi karepku ya gene sing tak suguhne mung sathithik, temah ndika rumangsa kurang kuwi?".

 

"Blaka suta kula dereng mangertos ingkang dados kersa ndika Kyai" aku wangsulan bares, sing dingendikakne Kyai Bantarjati pancen bener, sanadyan sing disuguhne wis entekl nggusis tanpa nisa, ewa samono wetengku isih durung krasa wareg, malah saupama disuguhi telung mono maneh kira-kira wetengku mbuh wis wareg embuh durung.

 

"Sumurupa Ki Sima Abang" Kyai Bantarjati wangsulan alus "ing jaman kamulane biyen, sing dieling-eling dening titah duk nalikane tinitahake ing bumi kuwi mung siji, ya iku mung manembah marang Allah. Yen miturut kapitayan ndika, muhung ngabekti marang Dzat Kang Tan Kena Kinaya Apa. Mula titah banjur ora mikirne apa-apa kajaba mung manembah utawa ngibadah marang Allah. Kamangka Allah nitahake jiwa lan raga manunggal dadi siji kuwi sinartan kodrat, murih jiwa lestari awet manggon ing sajroning raga, raga ora kena gampang amoh lan murih ora gampang amoh raga kudu rinagadan klawan sing dibutuhne murih aweting raga sing salah sijine wujude pangan".

 

"Estu kula saged nampi dhawuh piwucaling Kyai bilih raga lakar mbetahaken tedha menika Kyai" aku nyelani rembug. Jalaran oraa dikandhakne mangkono aku ya wis ngerti nek urip-uripan apa wae murih ora enggal mati kudu oleh pangan sing cukup.

 

"Mengko dhisik tak tutugne kandhaku" Kyai Bantarjati ngendika maneh "Wiwitane titah gemang diparingi kuwajiban mangan murih aweting raga iki. Jalaran mangan kuwi kudu ana sing dipangan lan supaya ana sing dipangan sranane kudu digoleki utawa dijupuk luwih dhisik, sing mangkono mau maune titah nganggep yen iku mung ngreregoni nggone arep ngibadah. Titah lali yen nindakne kabeh dhawuhe Allah iku  klebu ngibadah, kalebu dhawuh murih ngreksa lan nglestarekne raga. Mula Allah nuli mapanake sing diarani napsu lauwamah marang jiwaning titah. Ya napsu lauwamah iki sing nenuntun manungsa seneng marang pangan lan tansah mburu murih ngakeh-akehne mangan. Napsu Lauwamah kuwawa ndadekne manungsa lali yen kuwajiban mangan kuwi mung sarana supaya raga ora gampang rusak, nanging malah banjur diwalik yen manungsa tinitahne urip kuwi kanggo golek pangan. Sanadyan ngakeh-akehne mangan kuwi ora luput, nanging yen kongsi ngliwati takerane bisa nuwuhake ora aweting raga dhewe sartane bisa nglalekake marang tujuwan sakawit yen manungsa tinitah ing donya iki mung kanggo manembah marang Allah utawa marang Dzat Tan Kena Kinaya Apa kuwi mau".

 

Kyai Bantarjati kendel olehe ngendika, aku ya ora enggal nimbangi rembug. Jalaran aku banjur kelingan wewarahing guruku duk rikala samana sing dhemen laku tirakat, ngurang-ngurangi dhahar lan ngurang-ngurangi turu. Guruku biyen nate paring dhawuh yen akeh wong sing dhemen nuruti panjaluke tutuk tanpa metung sambate wadhuk. Lan kang mangkono iku sing ndadekne wong dadi kerep lali, temah ilang rasa prayitnaning batin. Guruku uga nate paring dhawuh pancen nyata sing diarani wadhuk kuwi yegti wadhahing urip. Yen kongsi wadhuk kothong tanpa isi mangka urip bisa lunga, nanging yen kongsi wadhah kuwi kekebaken, kamangka angel diwutahake mangka ing kono dalan rusaking wadhah, yen wadhah rusak mangka urip uga bakal ucul ninggalne wadhahe. Saiki pituture guru sing maune ora tau tak gagas kuwi, dingendikakne maneh dening Kyai Bantarjati klawan luwih gamblang lan luwih cetha. nDadekne aku mung bisa meneng karo ing batin mbenerake kabeh sing dingendikakne Kyai Bantarangin kuwi.

 

"Ya aku nyuwun pangapuramu wae sing gedhe Ki Sima Abang" dumadakan Kyai Bantarjati ngendika maneh, nanging malah mundhut pangapura. Mesthi wae aku dadi rada kaget, ya gene Kyai sing wicaksana kuwi mundhut pangapura marang aku?.

 

"Jalaran aku wis lancang, kumawani ngandhakne kabeh mau marang ndika" ngendikane Kyai Bantarangin sabanjure "kamangka ndika kuwi dudu sanak dudu kadang, dudu murid lan dudu anakku. Nanging mung sabab ndika nate kandha yen ndika nggoleki aku merga kepengin nyampurnakne ngelmu sing wis ndika gadhuh, temah aku kumawani ngandhakake kabeh mau. Dadi saupama wis ndadekne ndika ora kepranan ing ati, sepisan maneh aku nyuwun pangapura".

 

Krungu pangandikane Kyai Bantarjati sing keri dhewe kuwi mau, sakala aku kaget banjur nggloso ing ngarsane karo luh sing banjir saka mripat.

 

"Dhuh Raden Sengkan" aku matur ngrerepa "saglugut pinara sasra ing manah kula babar pisan boten wonten raos boten remen kalih dhawuh paduka Raden Sengkan. Samangke murih gampil anggten kula saged nampi sedaya pitedah lan sabda paduka Raden, mugi wontena sih wilasaning panggalih, kaparenga nampi pasuwitan kula, kadadosna kula menika cantrik utawi siswa dhe paduka, lan mugi kersa Raden dados guru ingkang badhe kula lampahi sedaya dhawuh paduka".

 

"Mengko dhisik Ki Sima Abang" Kyai Bantarangin paring wangsulan "sadurunge aku aweh wangsulan, aku arep takon luwih dhisik marang ndika".

 

"Mangga Kyai, kula aturi paring dhawuh menapa ingkang Kyai pundhutaken pirsa?"  aku takon.

 

"Wong suwita kuwi cepak rekasane adoh kepenake" Kyai Bantarjati paring dhawuh "cepak lupute lan arang benere, kerep nampa srengen lan arang oleh pangalem lan isih akeh maneh tunggale. Apa ndika  wis manteb arep maguru marang aku? He ?".

 

"Dhuh Bapa Guru, sanadyan lebur kinarya sesawur, putung kinarya bebalang kula badhe rila legawa lahir trusing batos, waton kula saged katampi dados siswa paduka Bapa Guru Kyai Bantarjati" aku wangsulan kanthi manteb. Lan wangsulanku iki bener-bener wangsulan sing tulus mletik saka telenging ati sing suci.

 

 

ana candhake.

 54.

Aku banjur mapan lungguh kaya lumrahe macan sing lungguh, sedheku neng ngarsane Kyai Bantarjati lan nilingake kuping kanggo ngrungokne apa sing arep didhawuhne dening panjenengane. Aku pancen durung ngerti temenan yen aku wis nindakne laku dosa sing ngendikane Kyai Bantarjati dosa sing luwih dening gedhe. Kamangka sangertiku wiwit aku budhal nggoleki Kyai Bantarjati nganti kepethuk banjur bali methuki Resi Wresaya aku durung tau gawe kapitunane liyan, nanging aku luwih percaya karo sing dingendikakne Kyai Bantarangin, mula aku ya kepengin ngrungokne dhawuhe kanthi tumemen.

 

"Ki Sima Abang" Kyai Bantarjati wiwit ngendika "miturut warta sing tak rungu, jarene ing kapitayan ndika Sang Hyang Taya nate paring tuntunan yen titah kuwi kudu nyingkiri : Colong jupuk darbeke liyan, kapindho laku ngabotohan, kaping telu nerak pager ayu, kaping pat wicara goroh dene sing kaping lima mateni sapepadhaning titah mligine jalma manungsa sing tanpa jalaran kang satraju. Apa kuwi bener?"

 

"Leres Kyai" wangsulanku.

 

"Saka limang perkara mau sing paling gedhe dosane yen kongsi linakon kang manggon kang pungkasan, yaiku mateni sapepadhaning titah mligine titah sing wujud manungsa, apa ndika lali dene ndika kumawani nedya gawe patining manungsa kamangka yen ndika gelem, ndika bisa nyingkiri nedya gawe pepati kuwi?" Kya Bantarjati nakoni aku maneh. Aku banjur eling yen wingenane aku nedya mateni Kyai Bantarjati, nanging mau aku wis nelakake luputku lan sagug bakal mertobat, ya gene Kyai Bantarjati nakokne bab iki maneh?.

 

"Kula akeni Kyai, kala wingenane kula pancen sumedya merjaya ndika Kyai" wangsulanku tak tatag-tatagne "amargi kula nggega pitutur saking Resi Wresaya ingkang suka pambalithuk dhtaeng kula bilih ndika Kyai menika tiyang ingkang sampun kathah dosa lan kalepatanipun dhateng tiyang jawi lan sampun saktrepipun manawi ndika Kyai kaperjaya, gandheng kula boten mangertos menawi kula sampun dipun blithuk dening Resi Wresaya pramila kula inggih sagah nindakaken pakenipun kala wau ngiras pantes damel usada panandhang kula. Saha malih, kula ugi sampun nyuwun idi palilah ndika Kyai saderengipun kula merjaya ndika Kyai sarta kala wau sampun kula aturaken bilih kula sampun nglampahi dosa menika tuwin nDika Kyai sampun paring dhawuh murih kula nyuwun pangapura dhateng Allah lan sampun kula sagahi lan estu badhe kula estokaken".

 

"Dudu bab kuwi sing karepake Ki Sima Abang" Kyai Bantarangin ngendika karo mesem "nanging, kaya sing ndika kandhakne mau, sawuse ndika nggadho limpaku lan nyatane ndika ora bali pulih dadi manungsa apa sing ndika tindakne marang Resi Wresaya sing ngapusi ndika kuwi?".

 

Kyai Bantarjati kendel sedhela olehe ngendika, socane manther nyawang praupanku, aku mung bisa ndhingkluk. Pancen bener merga kegawa saka nesuku jalaran kajaba aku wis diblithuk dening Resi Wresaya, aku ya wis dilarani atiku, diuremehne digusah kaya kewan sing ngebyong tanduran, aku nedya ngemah-ngemah bebalunge Resi Wresaya sarta kepengin nglethak sirahe dimen mati. Apa tumindakku kuwi luput, jalaran aku dudu sing miwiti ?. Ngono pitakonaning atiku.

 

"nDika nesu, banjur nedya males ukum marang Resi Wresaya kanthi nglethak sirahe murih mati, merga wis ngapusi ndika malah kena diarani wis njlomprongne ndika sarta ndika serik merga disewiyah dening Resi kuwi? iya apa iya Ki Sima Abang?".

 

"Leres Kyai, mila kula kepengin suka paukuman dhateng Resi gadhungan menika? Menapa menika lepat lan kalebet dosa Kyai?" aku wangsulan karo takon.

 

"Pitakon sing ndika wenehne aku kuwi nuduhne yen ndika arep nyelaki dosa sing ndika lakoni Ki Sima Abang" Kyai Bantarjati paring wangsulan "lan kang mangkono mau malah nambahi dosa ndika, jalaran ndika ora mung dora marang Allah wae,  sing dhasare ora bisa diapusi nanging ndika uga wis njlomprongake ati ndika dhewe murih sansaya adoh ninggal garising piwulang sing bener".

 

"Kok saged makaten cethanipun kados pundi Kyai?" aku nekad takon, jalaran arepa kaya apa aku ya emoh nek diluputne.

 

"Sepisan" Kyai Bantarjati paring wangsulan "jeneng ora timbang yen wong apus-apus kudu nampa pidana pati, kaping pindho dudu wewenange saben wong nibakne pidana marang wong kang nandhang dosa, kang darbe wewenang nibakne pidana marang wong kang dosa kuwi mung panguwasa, kamangka ndika dudu panguwasa dadi ndika ora wenang nibakne pidana marang Resi sing ndika sebut Resi Gadhungan kuwi. Kaping telu, saupama ndika bener-bener nibakne pidana kuwi kudu nganggo lelandhesan kukum sing adil, lan anggon ndika wis nglethak sirahe Resi Wresaya wingi kuwi mung sabab ndika nuruti hardhaning kanepson, sing sapa wonge nggone tumindak mung nuruti hardaning kanepson yegti wong mau kena diarani wis mangeran marang kanepson lan nyingkur marang sesembahane. Cukup samene dhisik kandhaku marang ndika Ki Sima Abang, aku ora arep meksa marang ndika supaya nggugoni apa sing dadi kandhaku kuwi mau. Nangin kabeh gumantung marang ati suci ndika pribadi".

 

Bubar paring dhawuh ngono kuwi, Kyai Bantarjati ya Kyai Bantarangin banjur jumeneng, aku ditinggal ngalih mlebu wewangunan sing dadi pondhoke. Aku njegerg ora bisa kumecap apa-apa, pikiranku mlaku mecaki lan nitik kabeh sing dingendikakne Kyai Bantarjati kuwi mau. Suwe olehku ngangen-angen lan suwe olehku nimbang lan nglimbang dhawuh pangandikane Kyai Bantarjati kuwi karo nalarku sing resik sarta karo piwulang sing tau tak tampa saka guruku biyen sing jarene sing diwulangake kae mung piwulang saka Sang Hyang Taya. Wasana aku banjur oleh dudutan yen kabeh kang didhawuhake Kyai Bantarjati kuwi pancen bener. Aku banjur weruh tumpukan dosa sing ora karu-kauwan akehe, dosa marang Gusti Kang Nitahake Jagad saisine lan uga dosa marang awakku dhewe. Aku uga banjur ngerti yen dosa-dosa kuwi tak umbar, mangka bakal ngalang-alangi laku nggonku ngarah kasampurnananing ngelmuku, kajaba saka kuwi uga mbesuke bakal ndadekne aku ora bisa bali manunggal marang Dzat Kang tan Kena Kinaya Apa kang wusanane ndadekne sasaring patiku kumpul karo para brekasakan.

 

Kanthi dudutan sing tak tampa kuwi, aku banjur mutusake kudu nindakne lelaku tobat nyuwun palimirmaning Gusti muga aku bisa antuk pangapuraNe. Aku wiwit nata ati lan pikiranku, nindakne laku semedi ing papan kono kuwi. Ora ana sing tak sedya kajaba ngadhang-adhang sih wilasaning Gusti, muga Gusti keparing nurunake pangapura marang aku lan ngresiki kabeh dosa lan kaluputanku, jroning atiku aku uga sumpah yen ora arep mbaleni tumindak dosa maneh. Tekadku, aku ora arep leren nggonku semedi sadurunge tampa sasmita yen dosaku wis oleh pangapura. Aku wis ora nggagas apa sing dumadi ing sakiwa tengenku, embuh wis pirang dina suwene, aku ora kober ngetung nggonku nindakne laku tobat asarana semedi ngono kuwi. Jalaran sing ana  sajroning atiku mung panyuwun marang Gusti muga-muga aku enggal kaparingan pangapura.

 

Nganti ing sawjing sore, Kyai Bantarjati mrepegi papanku lan aku digugah saka nggonku semedi. Ngelingi yen Kyai Bantarjati kuwi sing dadi lantaran aku bisa weruh marang dosa lan kaluputanku, mula Kyai Bantarjati wis tak anggep dadi guruku. Merga sing nggugah kuwi guruku, mula aku banjur nggugurake nggonku semedi.

 

"Sumenekna dhisik sauntara nggon ndika nindakne semedi Ki Sima Abang" Kyai Bantarjati ngendika alon sawuse pirsa aku wis nggugurake nggonku semedi "ndika kudu eling yen Gusti ora ngeparengake titah nganiaya marang ragane. Jalaran Raga kuwi ragangan, kurunganing suksma, titipaning Gusti sing kudu direksa lan dijaga murih lestarine, yen ndika ora migatekne kabutuhaning raga, mangka ndika padha wae karo nyikara marang titipaning Gusti lan iku uga kena diarani dosa".

 

"Inggih Kyai" wangsulanku karo suwara sing lirih, aku wis kentekan daya lan tenaga temah bebasan arep obah wae kaya ora bisa "menapa ingkang kedah kula tindakaken murih saged nggayuh pangapuraning Gusti?".

 

"Wis sauntara dina ndika ora mangan lan ora ngombe" wangsulane Kyai Bantarjati "yen mangkono kuwi ndika tututugne tan wurunga, raga ndika bakal rusak garing dadi ragangan, sukma ndika bakal oncat nglambrang dadi prayangan. Kamangka ndika tinitahake kuwi raga lan sukma nyawiji ora kena pinisah-pisah, dadi ndika duwe kuwajiban njaga murih sukma tansah krasan manggon ana raga, sranane raga ndika kudu ndika cukupi kabutuhane. Iki mau ndika tak gawakne panganan rupa jenang katul karo ayam kang wis dipanggang, dhawet juruh gula klapa minangka kanggo ngombene. Saiki enggal rahabana luwih dhisik".

 

Bubar ngendika ngono kuwi Kyai Bantarjati banjur nyingkap serban putih sing mau digelar ana ngarsane, jebul ing ngisore serban kuwi wis cumawis panganan lan omben kaya sing dingendikane Kyai Bantarjati mau. Lon-lonan aku banjur nyedhaki pepancen sing wis cumawis kuwi arep tak rahabi kaya sing didhawuhne Kyai Bantarjati.

 

 

ana candhake.

SENDHANG MUSTIKANING WARIH V (053)

 

53.

Nanging Kyai Bantarjati panggah ayem wae, sanajan mau katon tansah migatekne karo apa sing tak critakne, nanging panjenengane babar pisan ora aweh tanggapan marang critaku. Sajake Kyai Bantarjati ngersakne supaya aku ngrampungake crita luwih dhisik, lagi panajenengane paring tanggapan. wusana aku banjur nutugne critaku maneh.

 

"Sareng kala wingenane sampun kaleksanan kula nedha limpa ndika Kyai, kula lajeng wangsul manggihi Resi Wresaya. Nanging sepinten gelaning manah kula, jebul nalika kula nyuwun pirsa kenging menapa kula dereng pulih wangsul dados manungsa malih, kamangka kula sampun saged nedha limpa ndika Kyai Bantarjati".

 

"Lha wangsulane Resi Wresaya kepriye?" Kyai Bantarjati lagi nyelani critaku nganggo pitakonan.

 

"Piyambakipun wicanten bilih anggen kula dados Sima ngaten menika dede wujuding walat kados ingkang dipun ucapaken kala rumiyin, nanging malah mastani menika nugrahaning Dewa, dados boten kenging kula wangsul dados manungsa malih".

 

"Banjur ndika nesu?" KYai Bantarangin takon maneh.

 

"Mesthi kemawon inggih" wangsulanku "wasana lajeng dados kerengan antawisipun kula kalih Resi Wresaya ingkang kula anggep sampun mencla-mencle rembagipun. Resi Wresaya kula klethak sirahipun, ketingalipun dumugi ing pejah. Nanging kula inggih nandhang tatu kenging wangkinganipun Resi Wresaya, malah wangkingan menika taksih nunjem mancep ing gulu kula. Gandheng kula badhe dipun rampog kaliyan para siswa-siswanipun Resi Wresaya, kula lajeng mlajar sapurug-purug, ngiras pantes kangge nylimur raos sakit saha benter ingkang kula sandhang labet kenging wangkinganipun Resi Wresaya kala wau. Sareng sampun tebih anggen kula mlajar, kula katelasan tenaga wasana kula rebah tan emut purwa duksina, ngertos-ngertos sampun wonten papan menika, awit katulung dening nDika Kyai Bantarjati".

 

"Dadi wiwitane ndika kuwi mudhun saka Gunung Wilis biyen jalaran nampa wisik supaya nemoni Raden Sengkan, nanging banjur kepethuk karo Resi Wresaya ?" sawuse rampung olehku crita Kyai Bantarjati, ya Kyai Bantarangin mundhut pirsa marang aku.

 

"Leres Kyai, nanging kula sampun kesasar ing margi awit kepanggih Resi gadhungan ingkang nami Wresaya menika" wangsulanku "gandheng samangke kula sampun ngertos menawi kula sampun kesasar, angkah kula, nadyan sampun wujud kados makaten kula tetep badhe madosi Raden Sengkan, murih kula saged nyampurnakaken ngelmi ingkang sampun kula gadhuh".

 

"Menyang ngendi anggon ndika arep ngupadi Raden Sengkan Ki Sima Abang?" Kyai Bantarjati ndangu karo semu mesem, wangune wis pirsa yen aku durung tau wanuh karo sing asmane Raden Sengkan kuwi.

 

 

"Miturut wangsit ingkang kula tampi nalika samanten, kula kadhawuhan nyabrangi Lepen Sawur, awit ing brang kilenipun Lepen Sawur menika kula saged kepanggih kaliyan Raden Sengkan" wangsulanku nyritakne unine wangsit sing tak tampa nalika aku maneges ing Gunung Wilis biyen.

 

"Papan kene iki wis jeneng Brang Kulone Kali Sawur Ki Sima Abang" ngendikane Kyai Bantarjati sabanjure "dadi mesthine ora suwe maneh ndika bakal kepethuk karo sing ndika goleki".

 

"Nuwun sewu Kyai" aku banjur matur "gandheng bares kemawon,kula menika dereng nate sumerep Raden Sengkan, menapa Kyai Bantarjati kersa paring kali damar dhateng kula, ing pundi kula saged sowan Raden Sengkan menika Kyai?".

 

"Ki Sima Abang" Kyai Bantarjati wangsulan karo mesem "ya gene ndika nyelaki unine wangsit sing wis ndika tampa biyen?"

 

"Menapa ingkang sampun kula selaki Kyai?" aku matur merga aku rumangsa ora selak karo unine wangsit.

 

"Apa dhawuhe wangsit sawuse ndika klakon nyabrangi Kali Sawur? yen ndika lali ateges ndika wis nindakne dosa sing kalebu dosa sing sing gedhe temah wohe dosa kuwi nuwuhake lali ing pangeling-eling ndika. Aku saguh ngelingne sing ndika lalekne kuwi, watone ndika janji bakal nindakne laku tobat merga dosa-dosa sing ndika lakoni" Kyai Bantarjati paring dhawuh.

 

"Nyuwun pangapunten Kyai" aku dadi bingung krungu dhawuhe Kyai Bantarjati sing mangkono kuwi mau, jalaran aku babar pisan ora rumangsa wis nindakne laku dosa sing klebu dosa gedhe, upama sing diarani dosa kuwi merga olehku wis wani tumindak gawe patine Kyai Bantarjati wingenane kae, gajege kuwi aku wis ngrumangsani lan aku wis saguh arep mertobat marang Allah utawa marang Dzat Kang tan Kena Kinaya Apa kaya sing wis tak aturne marang Kyai Bantarjati mau. Banjur sing dikersakne Kyai Bantarjati iki apa maneh?. nanging aku wis ora wani mbantah apa sing didhawuhne Kyai Bantarjati, murih panjenengane kersa mitulungi aku nuduhne ing ngendi dununge Raden Sengkan, mula aku ya banjur nutugne aturku maneh "estu awit saking cubluk, bodho balilune nalar kula, mugi Kyai kersa paring pitedah dosa ageng menapa ingkang kula lampahi? awit kula babar pisan boten ngrumaosi tumindak dosa kala wau".

 

"Ngene ya Ki Sima Abang" Kyai Bantarangin mesem karo nutugne olehe ngendika "pancen wong kuwi nek sansaya akeh dosane sansaya adoh karo sesembahane, temah kerep nalika nindakne laku dosa dianggep laku sing bener utawa laku sing lumrah, kamangka sayegtine kuwi laku dosa malah kepara sok-sok dosane dosa sing keliwat gedhene. Mula bakune aku mung kepengin ngerti, sadurunge aku aweh ngerti utawa ngelingake sing wis ndika lalekne mau, ndika mengko gelem nindakne laku tobat marang Allah utawa marang Dzat Tan Kena Kinaya Apa apa ora? yen ndika gelem mangka mengko sawuse tak elingake, aku bakal aweh weruh dosa apa sing wis ndika tindakne".

 

"Inggih Kyai, kula janji kula badhe nglampahi tobat awit sedaya dosa kula" wangsulanku manteb.

 

"Yen ngono, ndika semak apa sing bakal tak ucapne iki" wangsulane Kyai Bantarjati sing banjur nembang pupuh Kinanthi :

 

Yen wis nyabrang kali sawur

diage sira tumuli

meminta marang hyang suksma

pituduh ingkang sayegti

mangka bakal katingalan

prabane sing kok upadi.

 

Krungu tembang kinanthi sing mung sapada kuwi, dumadakan aku eling marang bacute wangsit sing tak tampa nalika samana. Mula aku banjur nyuwun palilah marang Kyai Bantarjati arep nindakne laku samadhi, nyenyuwun marang Dzat Kang Tan Kena Kinaya Apa, supaya diparingi pituduh ing ngendi dununge Raden Sengkan.

 

Sawuse oleh palilah saka Kyai Bantarjati, aku tumuli ngeremne mripat, nata laku mlebu metune napas, ngleremake pancadriya, mung siji sing tak esthi ya iku marang Dzat Kang Tan Kena Kinaya Apa. Embuh sepira suwene nggonku semedi, wasana klakon kasembadan sedyaku, lamat-lamat jroning layap-liyep-ing aluyut, aku nampa sasmita. Ana cahya padhang sing dudu padhanging srengenge, rembulan utawa lintang. Lan ing tengah-tengahing cahya padhang kuwi aku weruh wewayangan sing sansaya suwe sansaya cetha lan maujud dadi manungsa sing lagi lenggah ing sadhuwure papah gedhang, manungsa kuwi ora liya ya.... Kyai Bantarjati.

 

Byar, aku mungkasi nggonku semedi, tak sawang Kyai Bantarjati isih lenggah sila klawan astane sedhakep, socane merep jroning patrap laku semedi. Ora sranta, aku banjur ndheprok nglesot ing ngrasane karo matur :

 

"Kyai kula Sima Abang, titah ingkang bodho balilu, nyuwun sih kawlasan mugi Kyai kepareng paring kali damar lan nuntun ing lampah kula Kyai".

 

"Kepriye Ki Sima Abang? Apa sing ndika temu sawuse nindakne wangsit sing mau ndika lali?" Kyai Bantarjati ndangu aku.

 

"Ngaturaken genging panuwun Kyai, saha mugi diagungna ing pangaksamanipun dhateng kula, kula nembe mangertos bilih paduka menika estunipun Raden Sengkan ingkang kula padosi" wangsulanku karo mbrebes mili.

 

"Iya, iya Ki Sima Abang" wangsulane Raden Sengkan ya Kyai Bantarjati sabanjure "ora tak selaki, pancen aku iki sing diarani Raden Sengkan admajane Rama Raden Baribin wayahe Kanjeng Eyang Prabu Brawijaya Kang Kaping Lima ing Majapahit kang saiki wis  madeg jumeneng ing Gunung Lawu klawan sebutan asma Kanjeng Sunan Lawu. Sabanjure prayoga ndika ngunjukne rasa syukur marang Dzat Tan Kena Kinaya Apa, dene ndika wis dikeparengake kepethuk karo aku ing papan kene kanthi kahanan rahayu slamet. Dadi ndika kudu luwih pinter, jebul pepenginan  utawa karep sing ora kinabulake dening Allah kuwi awit saka rasa Maha Welas lan Maha Asihe Allah marang titahE, coba ndika gagas sing dawa, upama wingenane kekarepan ndika sing kepengin njaluk patiku iku dikabulne dening Allah temah aku tekan pati tenan, mokal yen dina iki ndika bisa kepethuk aku ana kene".

 

Kaya didhodhog rasane dhadhaku krungu wangsulane Raden Sengkan mangkono kuwi mau, kaya banjir sakala luhku mili dleweran. Aku ora bisa kumecap mung tangis sing tanpa suwara sing bisa tak tindakne karo ngambus-ambus sukune Raden Sengkan sinartan rasa panalangsa, getun lan sokur sing wor suh dadi siji.

 

"Uwis Ki Sima Abang" ngendikane Raden Sengkan karo ngelus-elus sirahku "cukup samono wae nggon ndika nangis, saiki aku arep njarwani marang ndika mungguh dosa-dosa gedhe sing wis ndika tindakne sing enggal-eggal ndika lakoni tobate".

 

 

ana candhake