TEMBANG CEMPLANG 48

 

dening: IMMIR

 

48.

Kaya gudel ucul saka cancangan mapag tekane babone sing lagi bubar kanggo mluku, Bu Kardiman marani Yung Yem dirangkul kenceng, karo diambungi, karo mripate mbanjir luh saka tangis kang ora kawetu suwarane. Yang Yem dhewe ora bisa apa-apa kajaba ngimbangi ngrangkul Bu Kardiman uga karo mbrebes mili. Mur sing ora ngerti alang-ujure perkara, plenggang-plenggong ora dhong, mung bisa nyawang ora bisa ngucap apa-apa. Bu Kardiman banjur nuntun Yang Yem digawa mlebu ruang keluarga banjur dilungguhne neng kursi dawa, Bu Kardiman uga banjur lungguh njejeri Yang Yem karo isih luh sing dleweran nelesi pipine. Mur nyelehne gawane, banjur nututi mlebu lungguh neng ngisor sacedhake simboke.

"Kupingku ora bisa diapusi" kandhane Bu Kardiman bareng wis sauntara meneng "wiwit wingenane kae, aku wis ngerti nek sing duwe suwara kuwi genah Bu Daryana, mung wae aku durung percaya yen durung weruh wonge. Pranyata bener, kupingku isih apik pangrungune. Bu Daryana, kenging punapa kala wingi boten blaka kaliyan kula?".

"Nuwun sewu" Yang Yem semaur klawan suwara sing sajak isih tidha-tidha "punapa panjenengan Dhik Sri Subekti pulunanipun Bu RT nika?".

"Leres Bu, kula Bekti ingkang sampun utang nyawa dhateng Panjenengan jaman semanten" wangsulane Bu Kardiman "Bu Daryana dhateng pundi kemawon sadangunipun punika? Let setahun sasampunipun kula dipun boyong Bapakne lare-lare rumiyin, kula nate tilik dhusun, niliki Pakdhe lan Budhe, nanging dugi dhusun dipun criyosi Budhe menawi Pak Dar sampun seda, Bu Dar sampun kagungan putra, nanging lajeng jengkar nilar Watuleter boten kantenan purugipun".

Pak Kardiman metu saka kamar, niyate arep budhal menyang kantore, bareng weruh bojone lagi jagongan karo Yang Yem sing ditunggoni Mur, Pak Kardiman dadi rada kaget.

"Nuwun sewu punika rak Bu Daryana ta?" Pak Kardiman mara karo ngethungne tangan ngajak salaman.

"Iya Pa" Sing nyauri malah Bu Kardiman "babar pisan ora ngira, jebul Mur iki putrane Bu Daryana, sing lahir neng Watuleter nggone Pakdhe Slamet sing tak dhereki biyen".

"Iya, iya" pak Kardiman wangsulan karo ngeculne tangane saka salamane Yang Yem, banjur kandha marang Yang Yem "kula dangu pados sisik melik dhateng Sragen, ugi dhateng Sala madosi Panjenengan lho Bu, nanging gagar wigar tanpa angsal damel. Estunipun Bu Daryana sakniki lenggahipun dhateng pundi?".

"Kula dhateng Kedunggalar, dhusunipun Kedhungmileng Dhik" Yang Yem wangsulan.

"Kedhungmileng, Kedunggalar niku tumut Kabupaten pundi Bu?" Pak Kardiman takon maneh.

"Tumut Ngawi Dhik, dados sampun mlebet Jawi wetan" wangsulane Yang Yem aweh katrangan.

"Inggih, inggih Jawi wetan ingkang kilen piyambak" Pak Kardiman manthuk-manthuk.

Mur sing krungu lan meruhi anggone jagongan simbok-e karo Majikane lanang wedok dadi sansaya bingung lan gumun. Kok Bu Kardiman karo Pak Kardiman nganggo basa krama sing alus marang Mak-e? Kok olehe nyebut jenenge Mak-e ora Yang Yem, nanging Bu Daryana? Apa Daryana kuwi jenenge Bapake? Kok Mak-e mau ngundang bendarane kanthi sebutan Dhik? lan isih akeh maneh pitakon sing Mur ora ngerti wangsulane. Mur mung bisa plompang-plompong kaya sapi ompong.

"Mur" dumadakan Bu Kardiman ngundang jenenge.

"Inggih Buk-e?" gragapan Mur wangsulan.

"Saiki, tas karo sing diasta Mak-mu, eh Ibumu  lebokna Kamar Tamu sisihe kamar sing diagem Budhe Narti kae. Ibumu dherekna mrana, nek ngersakne siram lan leren dhisik" Bu Kardiman aweh prentah marang Mur sing diterusne kandha marang Yang Yem "Bu Dar, samangke mangga kagem siram rumiyin lan kendel sakedhap, mangke dipun sambet malih anggenipun awake piyambak kangen-kangenan".

"Inggih Dhik, eh Bu" Yang Yem wangsulan alon.

"Sampun ngewah-ewahi adat ta Bu, kalih kula nggih boten sisah mawi basa, kados rumiyin nika lho?" Bu Kardiman nyauti tembunge Yang Yem sing ngowahi pangundange saka Dhik arep diganti Bu. Banjur kandhane maneh marang Mur :

"Mur, mengko gaweyan liyane ben ditandangi mBok Ti, awakmu tak dhawuhi ngancani Ibumu nek Ibumu ngersakne apa-apa sing ladenana sing becik, awakmu kudu bekti karo wong tuwa".

Sadurunge Yang Yem mangsuli kandhane bojone, Pak Kardiman ngadeg karo pamitan :

"Nyuwun pangapunten Bu Dar, niki kula tilar rumiyin, badhe glidhig. Bu Dar sampun daya-daya kondur, kondur benjang menawi sampun sewulan napa kalih wulan dhateng mriki".

Sawuse Yang Yem mlebu kamar dikancani Mur, Pak Kardiman budhal menyang kantor, Bu Kardiman banjur nggoleki mBok Ti sing lagi kelut-kelut neng cedhak garasi.

"mBok tulung mengko gaweyane Mur sampenen pisan, banjur esuk iki olaha sarapan sing enak, sarapan cara desa wae, sega pecel karo ayam goreng, gajege kajaba njahit Bu Kristin ngarepan kuwi ya nyambi dodol sambel pecel Madiun ta? Ayame bisa kok pesenke nggone Warung SERBA AYAM KAMPUNG ngiras kowe golek sayuran neng prapatan kulon kae" Bu Kardiman aweh prentah marang mBok Ti sing durung pati mudheng karo kedadeyan sawuse Mur karo Mak-e teka saka Stasiun esuk iki mau.

"Inggih Buk-e" mBok Ti wangsulan cekak.

"Mengko wae tak critani, jebul aku wis dosa gedhe marang Mur lan Mak-e, ya saka ora ngertiku sapa satemene Murjiyati kuwi" kandhane Bu Kardiman maneh.

"Inggih Buk-e" mBok Ti mung bisa wangsulan cekak karo ngrampungne nggone kelut-kelut.

Sauntara kuwi, Yang Yem wis rampung olehe adus lan reresik awak. Rasane dadi seger sawuse sewengi utuh lungguh neng kursi kayu neng gerbonge Sepur Tatarmaja. Neng meja kamar sing dienggoni wis cemawis kopi panas sing dicepakne Mur pas Yang Yem adus mau. Gandheng ora kulina, nadyan neng kamar kono wis cemawis meja lan kursi, Yang Yem malah milih lungguh neng jogan sing digelari karpet babud karo nylonjorne sikil.

"Kok lungguh neng ngisor ta Mak?" Mur nakoni Mak-e karo mapan lungguh neng ngarepe "Kopine tak dhukne ya?".

"Ora sah nDhuk, mengko wae tak ombene nek wis adhem" wangsulane Yang Yem "wong neng omah Mak-e ora kulina ngombe kopi kok. Oh, iya neng kerdhus kuwi Mak-e nggawa jadah ketan ireng, karo wajik sing nggawani Bu Mandhor ngge oleh-oleh kowe, ya nek anu didumne kanca-kancane kana ta, arep tak aturne Dhik Bekti, Mak-e ora wani, wong kuwi panganane wong ndesa".

"Dhik Bekti ki sapa Mak? Nek Ibuk-e ki seneng banget lho karo sing jenenge Jadah apa wajik ngene iki" Mur mbukaki isine kerdhus.

"Asmane Ibukmu kuwi sing asli rak Sri Subekti? Ya sokur ta nek Ibukmu mengko kersa".

"Iya, tak gawane neng pawon dhisik ya Mak? tak irisane neng kana, Mak-e neng kene wae dhisik ya?" Mur arep ngangkat gawane Mak-e kuwi menyang pawon.

Durung nganti Yang Yem wangsulan, dumadakan lawang kamar dithothok saka njaba. Mur ngadeg, mbukak lawang arep ndelok sapa sing teka.

"Oh, Ibu? Mangga Bu pinarak nglebet" kandhane Mur, jebul sing nothok lawang kuwi mau Bu Narti sing wingenane ngongkon Mur supaya yen ngundang ora Budhe nanging Ibu.

"Iya Nak Mur, Ibu kepengin sowan Ibuk-e Nak Mur ngiras tepungan" wangsulane Bu Narti karo mesem. Mur bener-bener sansaya gumun, ingatase Bu Narti kok olehe muni "arep sowan" marang Mak-e sing mung babune Bu Mandhor sing omahe mung mondhok neng lemahe Desa.

"Inggih Bu mangga" Mur nisih aweh dalan marang Bu Narti, banjur oomong marang Mak-e "Mak, iki lho Ibu sing daleme Gunung Putri, mBakyune Ibuk-e".

"Mangga-mangga Bu pinarak nglebet mriki" Yang Yem, ngadeg mapagne Bu Narti sing isih ngadeg ana ngarep lawang.

 

 

ana candhake

TEMBANG CEMPLANG 47

 

dening: IMMIR

 

47.

Ora mung Yang Yem dhewe sing kaget, sandyan Mur kaya ora percaya karo panyawange mripate. Malah Mur banjur nggagas, iki kedadeyan ing alam nyata apa mung ing pangimpen?. Bola-bali mripate diucek-ucek, nanging panggah sing disawang ora ilang. Iki nyata, ora ngayawara. Semono uga Yang Yem, sing selawase urip durung tau ana wong sing salaman karo dheweke kanthi cara mangkono iku kajaba mung anake wedok sithok kuwi thok. Mula bareng sadar, cepet-cepet Yang Yem nggeret tangane, mripate kaya wong weruh barang sing aneh manther nyawang mripate wong lanang sing lagi wae ngambung tangane kuwi mau.

"Inggih Buk" wong lanang kuwi sajak ngerti isen-isening atine Yang Yem sing gemronjal ora karuwan "dipun tepangaken kemawon, kula Sujud lare kleyang kabur kanginan ingkang lajeng kapupu dados yoganipun Bu Narti, mBakyunipun ipe Bulik Kardiman ingkang dipun suwitani Dhik Mur".

"O, inggih-inggih Mas" wangsulane Yang Yem sawise gemronjal ing dhadhane krasa suda "nggih kula niki Mak-e Mur".

"Inggih Mas Sujud, punika tiyang sepuh kula" Mur melu ngenalne Mak-e marang Sujud.

"Iya" wangsulane Sujud marang Mur "ayo saiki ndang bali wae, selak diantu-antu karo Bulik mengko".

Muni ngono kuwi Sujud karo nyandhak kerdhus gawane Yang Yem banjur dicangking, tas cilik wadhah salin banjur disaut Mur. Wong telu banjur mlaku marani mobile Sujud sing neng parkiran.

"Kala dalu kula kaliyan Ibu rak ngepasi sanja dhateng Jakarta ta Buk" Karo nyetir Sujud mbukak omongan ben ora sepi merga kabeh mung meneng-menengan "Ibu ngersakaken sare ing dalemipun Bulik, sareng ngertos Ibuk badhe rawuh Jakarta, lajeng kaliyan Ibu kula kadhawuhan ndherek Dhik Mur methuk Ibuk dhateng setasiun".

"Inggih Mas" Yang Yem sing lungguh jejer karo Sujud neng kursi ngarep wangsulan "kala wingenane kula rak matur Ibuk-e Mur, menawi kula dereng sumerep margi-margi ing Jakarta, lha tiyang kula niki tiyang dhusun ingkang dereng nate sumerep kitha? Lajeng Ibuk paring dhawuh menawi badhe dipun pethuk kaliyan Mur, sareng ngaten kula inggih wantun menawi namung nunggang sepur dumugi setasiun Gambir mawon, ndelalah wau dhateng sepur nggih panggih tiyang sae, ingkang ngancani kula ngantos kepanggih Mur niku wau".

"Sakjane rak ngaten ta Mas?" Mur nrambul melu omong "suwaunipun kula kaliyan mBok Ti semadosan badhe pados taxi kangge mapag Mak-e niki, tiyang kula nggih dereng apal, angkot napa bus kota pundi ingkang saged ditumpaki. Lajeng Bapak dhawuh dhateng Ibuk-e bilih Mas Andhik dinten punika boten kaampil Bapak mbantu sopir Kantor, lajeng Ibuk-e ndhawuhi kula supados nyanjangi Mas Andhik bilih kalih Ibuk-e kadhawuhan mapag Mak-e kula dhateng Stasiun. Kok dumadakan enjing saderngipun subuh wau, Ibu nimbali kula paring dhawuh menawi kula kapurih ndherekaken Mas Sujud dhateng stasiun, nggentosi Mas Andhik mapag Mak-e kula. Mula kalih bidhal wau kula nggih radi kirang sekeca, mosok Mas Sujud lha kok arep mapag Mak-e, rak ketingal aneh semu lucu ta Mas? milanipun wau dhateng Margi kula nggih mendel mawon".

Sujud ngguyu krungu kandhane Mur sing blaka ngono kuwi, pancen ora aneh karo sing diomongne Mur ngono kuwi. Sanadyan wis mardika, nanging sisa-sisa mikir cara jaman feodal kuwi isih akeh sing ngugemi lan ngecakne ing panguripane. Isih akeh wong sing nyawang remeh marang wong nyambut gawe dadi rewang, dadi buruh kasar lan sajinise. Kamangka tanpa rewang, tanpa buruh kasar, tanpa wong tani wong-wong sing jarene kinurmat uripe kuwi ya bakal repot lan ora bisa ngrampungne gaweyane. Ing jaman saiki kudune wong sing dianggep manggon ana dhuwur sajroning urip neng donya kuwi miwiti nggunakne cara mikir sing luwih klebu ing nalar, lire wong urip kuwi siji lan sijine padha dene olehe mbutuhake. dadi drajate padha, endi sing mbutuhne kudu dibantu jumbuh karo kabisane dhewe-dhewe.

"Sing aneh kuwi malah caramu mikir Dhik" sawuse rampung guyune Sujud kandha.

"Aneh kados pundi Mas?" Mur takon.

"Ya aneh , wong aku ya longgar tur bisa nglakoni, nek Mas Andhik sanajan bisa rak jan-jane durung karuwan yen longgar tenan? sawayah-wayah baune dibutuhne dening Paklik utawa Bulik, ya ta? Dadi wis pas nek luwih becik aku sing budhal mapag Ibuk nyang Stasiun, ngajak Dhik Mur merga aku durung tau weruh lan ngerti Ibuk. Paham?".

"Inggih Mas" Mur wangsulan alon "nanging lucunipun punika, tiyang Mak-e niku namung Mak-e kula, Mak-e PRT utawi kasaranipun Mak-e babu mawon lho, kok ingkang mapag malah Mas Sujud, niku upami dirakit dados cariyos utawi dados tembang ngaten dados Tembang Ingkang Cemplang ngaten lho Mas?".

"Apa tembang cemplang?" Sujud ngguyu maneh "iki sing luwih lucu maneh. Dhik Mur aja katut karo wong sing ora ngerti, sanajan jarene wong sing ora ngerti kuwi klebu wong pinter. Wong sing tak arani ora ngerti kuwi, wong sing seneng mbedak-mbedakne pangkat, drajat, kasugihan ing papan sing ora pas. Pancen bener antarane Rewang karo Majikan kuwi drajate ora padha, nanging kudune sing dadi Majikan ya ora banjur gumedhe rumangsa mung bisa mbayari rewange, ora ngelingi nek ora ana rewang, majikan kuwi bakal kerepotan. Padha karo rewang nek ora ana majikane banjur arep ngrewangi sapa?. Mula aku meling, kuwi nek Dhik Mur ora kabotan lho?".

"Meling punapa Mas?" Mur nyela takon "badhe kula estokaken welingipun Mas Sujud dhateng kula".

"Meling, saupama mbesuk ana wolak-waliking kahanan, Dhik Mur banjur bisa ngereh Rewang, aja banjur rumangsa dumeh bisa ngereh, luwih prayoga lan luwih becik nek Dhik Mur mbesuk kersa nganggep rewang kuwi  wong sing wis nulungi Dhik Mur aweh bebantu nyuda karepotane Dhik Mur, mathuk apa ora?" Sujud mangsuli pitakone Mur.

"Inggih Mas, welingipun Mas Sujud mesthi kula estokaken" Mur nanggapi, banjur ngguyu cemplang "nanging kok nggih kados ngayawara ta Mas menawi kula mbenjing saged dados tiyang ingkang ngerehaken rewang?"

"Aja ngono olehe mikir" Sujud ngandhani Mur "sing bisa gawe sugih mlarate manungsa kuwi Gusti Allah, manungsa mung bisa mbudidaya thok. Aja mung nganggo wewaton siji thok wong sing sregep nyambut gawe mesthi dadine sugih, kuwi ora luput nanging nyatane akeh wong sing nyambut gawene nganti teken janggut suku jaja, nanging uripr panggah mung pas-pasan, malah sok-sok ya isih kurang. Ana maneh sing katone olehe nyambut gawe mung samadya nanging nyatane asile gedhe. Kuwi merga apa? Merga sing nduweni kasugihan ki Gusti Allah terus dititip-titipne marang kawulaNe, ana sing dititipi akeh, ana sing dititipi sethithik. Lha wektu iki sing dititipne Dhik Mur kira-kira durung pati akeh, sapa sing bisa ngalang-alangi nek mbesuk-mbesuk dening Gusti Allah sing dititipne Dhik Mur luwih akeh tinimbang sing dititipne marang Bulik utawa Paklik Kardiman?".

"Inggih Mas, kula saged nampi" wangsulane Mur alon.

Ora krasa, disambi omong-omongan lakune mobil sing disetiri Sujud wis tekan regol sing dijaga Marsana. Ngerti nek sing teka Sujud, Marsana mbukak lawange regol aweh dalan marang Sujud sing arep nglebokne mobile menyang plataran omahe Pak Kardiman. Sujud noleh menyang Marsana karo mesem aweh kurmat, banjur nggiring mobile mlebu plataran.

Sawise mobil mandheg, Sujud ndhisiki mudhun, mbukakne lawang kanggo Yang Yem supaya bisa mudhun. Mur nututi mudhun. Banjur ngajak Mak-e mlebu omah, ora liwat lawang ngarep. Nanging liwat lawang garasi, sing tembusane pawon sing cedhak kamare Mur lan mBok Ti. Pas tekan lawang butulan saka ruang tengah, Mur mandheg, Yang Yem melu mandheg, saka njero omah Bu Kardiman ngepasi mlaku metu. Weruh nek Mur wis teka ditutne Mak-e, Bu Kardiman suwe olehe ngulati sing lagi teka, dumadakan saka lambene Bu Kardiman mencolot suwara pitakon klawan rasa kaget :

"Bu Daryana............?"

Yang Yem melu kaget, banjur nyawang sing nyebut jeneng sing suwe ora kocap kuwi. Yang Yem, blangkemen ora bisa ngucap apa-apa.

 

ana candhake.

TEMBANG CEMPLANG 46

 

dening: IMMIR

 

46.

Let sedina karo anggone Bu Kardiman Transfer dhuwit, Yang Yem sida budhal menyang Jakarta. Numpak sepur Tatarmaja sing rega karcise ora larang. Sadurunge budhal mau Yang Yem isih kober pamitan marang Bu Mandhor menyang omahe. Senajan mengko Bu Mandhor bakal tandang gawe dhewe sasuwene Yang Yem neng Jakarta, nanging ing atine ora ana rasa gela utawa cuwa marang Yang Yem, malah Bu Mandhor kepara nyengkuyung anggone rewange kuwi menyang Jakarta. Bu Mandhor duwe panemu yen neng Jakarta anake Yang Yem kuwi diasihi majikane. Bu Mandhor uga duwe rasa sujana marang anake kuwalon, Nita, sing duwe karep ngolehne Mur karo kancane sing jare Pengusaha Sugih nanging olehe arep ngepek Mur dadi bojone mung kepengin nganggo nikah sing ora resmi. Iki genah nek mung arep ndadekne Mur minangka wanita simpenan thok, diuja bandha nalika isih ayu rupane seger awake, nek wis ilang ayune mesthi banjur dibuwang kaya buntel panganan sing dibuwang menyang pauwuhan. Kamangka Mur kuwi bocah sing isih suci, durung tau kegepok wong lanang, lha wong Bu Mandhor kuwi biyen sing mung drajate wadon palanyahan wae, nalika Mandhor Takat nembung njaluk supaya dheweke mung dadi duweke Mandhor dhewe, dheweke gelem nek diijab kanthi resmi, ora mung dadi wanita simpenan, sing wekasane ndadekne uripe bisa mentas saka urip sing nistha, lan mbuh ditampa karo sing kuwasa mbuh ora, nyatane dheweke bisa mertobat.

"Mesthine awakmu mengko neng nggone Mur ya ana sepasar bisa uga punjul lho Yem" kandhane Bu Mandhor sawuse rampung olehe aweh pitutur sacukupe.

"Lha duka niku mengke" wangsulane Yang Yem "mesthine nggih ndherek kalih kersane bendarane Mur ta Bu? wong kula mrika niku rak nggih awit saking rerigene mrika?".

"Ya ora apa-apa rada suwe neng kutha, karo nglereni awak Yem" Bu Mandhor mesem lega "karepku ngene, ben mengkone aku ora diluputne karo Nita, aku ya njaluk awakmu gelem sethithik edhing".

"Sethithik edhing pripun Buk?" Yang Yem takon.

"Ngene, nek awakmu wis oleh rong dina neng Jakarta Nita arep tak kabari nek kowe niliki Mur, dadi Nita ora nyalahne aku merga dikira ngojok-ojoki kowe supaya ora nggugu eguhe Nita bab Mur kuwi. Ngerti karepku ta?" Bu Mandhor wangsulan karo takon.

"Nggih ngertos" wangsulane Yang Yem "nanging, mengke nek Dhik Nita nusul mrika pripun?".

"Kaya sing tak omongne mau, kowe mengko ngomonga sak wutuhe marang bendarane Mur karo omonga pisan nek kowe ora mathuk karo eguhe Nita, banjur pasraha njaluk tulung murih apike piye, ngono wae. Dadi upama mengko Nita nusul kowe, sing mangsuli omongane Nita ben bendrane Mur".

"Inggih Bu" Yang Yem wis mudheng karo sing dikarepne majikane.

Jam lima sore sepur jurusan Blitar-Madiun-Jakarta mangkat saka setasiun Kedunggalar. Yang Yem sing gawane ora pati akeh, mung tas cilik wadhah salin karo kerdhus cilik isi oleh-oleh kanggo anake, oleh lungguhan sing kepenak. Kursi ngarep Yang Yem dilungguhi bocah lanang loro, jejere Yang Yem bocah wedok sing kira-kira rada tuwa sethithik karo anake wedok.

"Badhe tindak pundi Bu?" bocah wedok sing neng jejere Yang Yem kuwi ngajak omong.

"Arep Jakarta mBak, jarene mau kon mudhun Setasiun Gambir" wangsulane Yang Yem "Lha slirane?".

"Sami Bu kula mangke nggih mandhap Gambir" wangsulane bocah wedok kuwi.

"Tiyang sekawan niki mangke sami Bu" bocah lanang sing ana ngarepe nrambul gunem "mandhap Gambir sedaya. Ibuke badhe tuwi sedherek nggih?".

"Anu arep niliki anak, Mas" wangsulane Yang Yem .

"Putrane daleme Jakarta nggih Bu?" bocah wedok sing neng jejere takon.

"Ora, mBak anakku ki mung ndherek, kasarane ya dadi babu neng Jakarta, lha wingi bendarane telepon ngabari nek anakku kuwi kangen mbokne, banjur karo bendarane anakku aku dikon nyang Jakarta anakku ora bisa tilik omah merga repot" wangsulane Yang Yem bares.

"Putrane Ibuke niku angsal majikan sing sae Buk" Bocah wedok kuwi omong "kula teng Jakarta nggih mbabu kok Buk, ning majikan kula niku tiyange "etungan" , njing riyaya niku kula boten oleh mulih, nek kangen omah ken wangsul sasi-sasi ngeten niki, ning nggih niku nggih dipotong gaji".

"Nek kados kula ngeten niki lho Buk, sawayah-wayah pengin mulih boten enten sing menging, mulih nggih boten dipotong gaji" Bocah lanang sing dhek mau omong melu nyaut gunem maneh.

"Ning boten dibayar" bocah lanang sijine sing maune meneng wae, melu omong karo ngguyu. Kancane karo bocah wedok sing lungguh jejer Yang Yem melu ngguyu.

"Ampun gumun Buk" bocah lanang sing omong keri kuwi nutugne omonge "kula lare kalih niki sami-sami kuli bangunan, buruh harian nek mlebu nggih dibayar nek boten nggih boten".

Yang Yem mung mesem wae.

"Anu lho Buk, nek ngersakne tilem njenengan tilem mawon, kula tak sing melek, merga nek tilem danten sok enten tukang ngutil mider sing pados asil" bocah lanang kuwi ngandhani Yang Yem.

"Ya apike, turune gentenan wae Mas" sing nyauri bocah wedok sing ana jejere Yang Yem.

"Ora apa-apa mbak, sampean turu dhisik wae, cah loro iki nek neng sepur utawa kendaraan gak tau bisa turu kok" bocah lanang kuwi aweh wangsulan.

Sepur ora leren-leren anggone mlaku. Jam lima esuk mlebu stasiun Gambir. Wong papat kuwi bareng-bareng mlaku arep mudhun. Kerdhus gawane Yang Yem digawakne dening bocah lanang sing lungguh neng ngarepe mau. Bocah lanang sijine nggawakne tas gedhe gawane bocah wedok sing lungguh neng jejere Yang Yem.

"Sampean Naksi mBak?"  bareng wis tekan ngisor bocah lanang kuwi nakoni bocah wedok sing dibantu nggawakne tase mau.

"Iya Mas, lha sampean?" sing ditakoni genti takon.

"Aku mlaku wae, wong arep njujug proyek kok, nggone ora adoh" wangsulane bocah lanang mau sing banjur takon menyang Yang Yem "lha ibuke?".

Durung nganti Yang Yem wangsulan, dumadakan Mur teka karo nyeluk simboke:

"Maaaaak......." setengah mlayu Mur marani Yang Yem terus dirangkul.

"Iya" Yang Yem wangsulan karo omong menyang kancane barengan neng sepur mau :

"Iki anakku wedok Mas, mBak. Aku dipapag".

Mur banjur ngingeti wong-wong kuwi, ngethungne tangan ngajak salaman karo mesem.

"Matur nuwun lho Mas, mBak.... wis ngancani Mak-ku" kandhane Mur karo mesem seneng.

"Ya, Mbak padha-padha" wangsulane bocah lanang karo bocah wedok mau meh bareng "ya wis yen ngono, aku tak nerusne laku ya?".

"Inggih Mas, matur nuwun sanget".

"nGgih sami-sami" bocah lanang kuwi mangsuli banjur mlaku ninggalne Yang Yem Karo Mur.

"Aku ya tak terus ya mBak, kula riyin nggih Bu?" bocah wedok sing mau melu pamitan.

"Nggih mBak matur nuwun" wangsulane Yang Yem karo Mur bareng.

Sawuse wong-wong kuwi padha lunga, Yang Yem banjur nakoni anake :

"Iki terus nyang ngendi ndhuk? numpak apa maneh?".

Mur ngguyu banjur semaur :

"Ya nyang daleme Ibuk-e ta Mak, iki mau aku diterne ......."

"Rencangipun Buk" dumadakan neng sisihe Mur wis ngadeg wong lanang sing lagi nyekeli kunci mobil sing banjur ngethungne tangan ngajak salaman Yang Yem. Wong loro kuwi padha kaget, ora ngerti nek ana wong sing marani. Luwih kaget maneh bareng Yang Yem nampani tangane sing ngajak salaman, tangane Yang Yem digegem kenceng banjur diambung kaya lumrahe anak sing salaman karo wong tuwane ngana kae.

 

ana candhake.

TEMBANG CEMPLANG 45

 

dening: IMMIR

 

45.

Ngerti nek Andhik karo Marsana mlebu Mur mandheg sedhela, nanging ora omong apa-apa, banjur nerusne olehe mlaku arep menyang papan anggone jagongan para bendarane. Saklebatan Mur weruh mripate Andhik sing owah dadi mencereng, nanging Mur ora ngerti sing dadi sebabe. Najan mangkonowa, ing atine Mur banjur tuwuh rasa sing ora kepenak, nanging banjur ketutup karo mikirne gaweyane, yaiku ngaturi Bu Kardiman yen olehe tata dhahar wis rampung. Mengko wae, nek karo mangan bareng, Mur arep nakoni Andhik ya gene Andhik mliliki dheweke iki mau, ben ora ndedawa panyakrabawa sing ala.

"Lha awakmu karo bocah-bocah apa ya wis padha maem?"  Bu Kardiman takon, nalika Mur bubar atur uninga yen anggone tata dhahar wis rampung.

"Ingkang sampun mlebet nembe Mas Andhik kaliyan Mas Marsana" wangsulane Mur "inggih sakedhap malih rak mlempak sedaya lajeng sami nedha sesarengan".

"Yen ngono, awakmu karo mBok Ti maeme bareng karo Budhe Narti wae, kana mBok Ti kandhanana" Bu Kardiman dumadakan prentah sing tumrape Mur prentah sing aneh, ora kaya padatane. Mula Mur ora enggal ngalih, kaya-kaya ora percaya karo sing dikandhakne majikane.

"Dikandhani kok ora ndang dilakoni ta Mur? kok malah plenggang-plenggong kaya sapi ompong?" Bu Kardiman ngelokne Mur "kana ndang budhal, nek piringe kurang nyangking pisan".

"Inggih Buk-e" Mur wangsulan banjur ngalih mbalik nyang panggonane mBok Ti sing lagi lungguh awor karo wong-wong liyane.

mBok Ti, Marsana, Andhik, Sadi karo Singgih wis padha mapan lungguh neng kursine dhewe-dhewe. Ngerti Mur wis teka, Sadirun banjur arep nyandhak enthong nyidhuk sega.

"nDang ta Mur, dienteni kok suwe temen?" Singgih alok menyang Mur karo mesem.

"Iya Mas Singgih, disekecakne dhisik olehe olehe padha dhahar" Mur wangsulan banjur kandha marang mBok Ti "mBok, nyang Ibuk-e didhawuhi ndherekne Budhe Narti dhahar neng ruang makan".

"Apa? aku didhawuhi maem neng kana?" mBok Ti takon semu ora percaya "awakmu ki guyon apa klecon?".

"Iya, ayo. Sing didhawuhi sampean karo aku" Mur negesne omonge.

mBok Ti ora sida imbuh sega, banjur ngadeg arep mara menyang ruang makane Bu Kardiman ditutne Mur sing mlaku ana mburine.

"Rumangsaku dina iki mau kok beda banget karo dina-dina liyane ta?" bareng Mur karo mBok Ti wis ngalih, Marsana karo imbuh sega ngomongne rasa gumune.

"Pancen iya kok Mas" Andhik nyauti cluluke Marsana "wiwit esuk mau, aku weruh Mur telepon nganggo hapene Bosse, banjur Bosse ya melu omong neng telepon kuwi mau. Gek ketoke bar telepon bosse ketok nek seneng, banjur sampean weruh saiki driji manise Mur wis ana ali-aline lho?!? Atake.......".

"Atake apa Bro?" Singgih nyaut tembunge Andhik sing ora dirampungne "Mur telepon nganggo hapene Bosse ki sing ditelepon sapa? omong apa?".

"Aku ya ora ngerti" Andhik wangsulan "wong weruhku ki mung saka kadohan, aku neng lawang garasi, gek Mur karo Bosse neng ngarep lawang butulan sing mburi kae, dadi aku ya ora krungu".

"Lha bar telepon apa Mur ora nyoba kok takoni?" Marsana takon.

"Ora kober mas" wangsulane Andhik "wong bar Mur telepon mau banjur Budhe Narti karo Mas Sujud teka mau, dadi Mur ya terus ora bisa dicedhaki wong banjur repot karo gaweyane, banjur aku nusul sampean nyang gerdhu mau apa?".

"Terus saiki Mur karo mBok Ti malah dikongkon mangan bareng karo Bosse?" Sadirun sing maune mung meneng genti melu omong.

"Lha iya? eneng apa ya iki mau? sing rada dadi pikiran ki malah saiki Mur wis nganggo ali-ali kuwi lho?" Andhik mangsuli sajak ora seneng atine.

"Lha mau sampean ngomong atake ta? atake apa Bro?" Singgih takon.

"Atake tanpa awake dhewe weruh Penjahir ngarepan kuwi wis nembung dhewe nyang Boss wedok? Merga dhek emben kae Boss wedok tau omong sajake Tanta ki kepencut karo Mur, gek Boss wedok ki ya padha karo mBok Ti, olehe ngalembana wong ngarepan saanake ki nganti sundhul langit ngana kae. Atake ali-ali sing dienggo Mur kae olehe menehi Tanta, ketitik dienggo neng driji manis sisih kiwa, nek wis gelem nganggo barang pawehe wong lanang, tegese Mur wis nampa katresnane wong sing menehi barang kuwi. Dadi sasuwene iki Mur blas ora nggatekne kabecikan saka awake dhewe" kandhane Andhik ketok nek lagi gela.

Wong-wong ora ana sing semaur maneh, malah banjur padha telap-telep anggone mangan. nDhog  kamal asin sing kudune jatahe mBok Ti karo jatahe Mur dening Sadirun karo Singgih disikat pisan. Mung Andhik sing mangane sethithik, malah piring sing adate resik, awan kuwi isih ana sisa sega sing ora dipangan.

Sauntara kuwi sing neng ruang makan jero, Bu Narti ora leren-leren anggone ngalembana Mur sing masakane sing jarene ngalahne masakane koki hotel bintang lima. Sing dialem mung meneng ora semaur apa-apa. Bu Kardiman sing saben dina mangan olah-olahane Mur, tiru-tiru Bu Narti melu ngalembana Mur pisan.

"Sing dingendikakne Budhe Narti kiuwi tenan Mur" kandhane Bu Kardiman "olah-olahanmu kuwi bener-bener kena dirasakne. Nanging ya kuwi, awakmu ya kudu ngerti sirikane supaya masakanmu panggah enak lan kena dirasakne".

"Sirikanipun punapa Buk-e?" bareng sing omong Bu Kardiman Mur wani takon.

"Sirikanmu awakmu aja olah panganan yen atimu lagi ora kepenak, sedhih, gela, bingung lan sapiturute. Nek atimu lagi seneng panganan sing kok olah mesthi mirasa, sansaya seneng atimu sansaya enak rasane panganan sing kok olah" Bu Kardiman ngandhani Mur murih enake panganan sing diolah.

"Layak ta?" dumadakan mBok Ti melu cluluk.

"Layak apane mBok?" Bu Kardiman takon.

"Kala emben nika olah-olahanipun Mur kraos cemplang boten wonten raosipun, sareng Ibuk-e ngendikan kula nembe kemutan, kala emben nika Mur nembe mawon muring-muring kaliyan kanca-kanca" wangsulane mBok Ti karo mesem.

Mur mleruk karo nglirik mBok Ti. Bu Kardiman ngguyu. Bu Narti ba njur melu mbumboni :

"Ya mbesuk nek wis omah-omah, kakunge kudu dikandhani nek kepengin mangan panganan sing enak rasane, aja nganti cilik gawe gela gedhene gawe sedhihe Nak Mur".

"Lha ingkang kadhawuhan ngandhani sinten Budhe?" mBok Ti takon karo rada ngguyu.

"Ya Ibune ta mBok" Bu Kardiman sing mangsuli karo ngguyu.

"Oh iya, Mur iki mau Budhe Narti meling nyang Ibuk, supaya ngandhani awakmu" dumadakan Bu Kardiman omong bab liya.

"Punapa Ibuk-e?" Mur takon.

"Paring dhawuh piyambak punapa siyos kula wakili mBakyu?"  Bu Kardiman genti nakoni mBakyune Ipe.

"Panjenengan dhawuhne wae ta Dhik" wangsulane Bu Narti "merga aku ki nek omong sok kamisosolen, angel ditampa".

"Inggih sampun" Bu Kardiman kandha kanthi sareh "wiwit dina iki,  Budhe Narti luwih remen yen kok aturi Ibu, Mur, ora Ibuk-e, tinimbang kok aturi nganggo tembung Budhe. Dadi awakmu nek ngaturi Ibuk-e, kuwi tegese nyebut aku, ning nek nyebut Ibu, kuwi marang Budhe Narti. Ngerti?"

"Inggih, ngestokaken dhawuh Buk-e" Mur wangsulan. Tumrape Mur apa sing diprentahne bendarane waton ora cengkah karo paugeraning urip kuwi ora kena dibantah, wajib dilakoni.

 

ana candhake.

TEMBANG CEMPLANG 44

 

dening: IMMIR

 

44.

Bu Kardiman nyawang Bu Narti sedhela banjur genti nyawang Sujud, saka praupane wong loro kuwi kena disawang yen padha nggembol rasa kuwatir. Bu Kardiman bisa ngrasakne rasaning atine wong loro kuwi, amarga wong loro kuwimesthine babar pisan ora tau duwe panyana yen bakal kepethuk kanyatan kaya sing diadhepi saiki iki, kira-kira malah padha "mandhakne" marang sing arep dituju. Ya mandhak mung Mur arep ngarah Mur sing mung drajate rewang wae kok, mangsa angela . Ngono pikirane Bu Kardiman nalika weruh owah-owahaning praupane mBakyune Ipe lan Ponakane kuwi. Mesthi wae Bu Kardiman ya ora kepengin rasa kuwatire wong loro kuwi yen ora enggal ilang saka atine, mula Bu Kardiman banjur nerusne anggone kandha :

"Nalika kula takeni, Nita boten ngaken menawi sampun angsal mBakyu. Nanging sareng kala wau enjing Mur kula kengken telepon simboke, nangkletaken punapa leres mBoke Mur ngengken Mur wangsul benjing riyadin punika, ing ngriku lajeng kasumerepan menawi Nita sampun  boten bares kaliyan kula".

"Lire ora bares kepiye Dhik?" Bu Narti nyela takon.

"Sepisan, mBokne Mur boten nate nedhi tulung dhateng Nita supados madosaken bojo anake, anggenipun Nita madosaken calon bojo dhateng Mur niku inggih saking kajengipun piyambak. Nuwun sewu, panginten kula, ketingale wonten tiyang ingkang kepencut kaliyan Mur lajeng ngengken Nita ngrigenaken murih tiyang wau saged ngepek Mur, lha petangipun inggih kados menawi wonten tiyang betah rewang lajeng ngengken Nita madosaken ngaten nika, sepisan malih nuwun sewu niku namung panginten kula" Bu Kardiman aweh wangsulan marang pitakone Bu Narti.

"Lha ingkang kaping kalih punapa Bulik? niku wau rak ingkang kapisan?" Sujud genti takon.

"Iya, sing nomer loro, mBokne Mur anggone ngongkon mulih anake wedok kuwi merga, arep ditari gelem orane upama dijodhokne karo wong lanang sing ditawakne Nita. Nanging sajake mBoke Mur durung pati seneng karo wong lanang sing diomongne  Nita, malah jarene mau klebu Ibune Nita dhewe sing uga duwe sesambungan sing raket karo simbokne Mur, uga melu meling supaya Mur ora gampang kepencut karo gebyaring bandha utawa kumrincinging ringgit. Nek ndelok kuwi kira-kira sing ditawakne Nita kuwi wong sing sugih nanging mungguhing mBokne Mur lan Ibune Nita ora cocog nek digathukne karo Mur".

"Lha banjur Nak Mur wis ditari wangsulane kepiye Dhik?" Bu Narti takon rasa kuwatire wiwit suda.

"Dereng dipun tari mBakyu, amargi mBokne Mur criyos kajawi kangge ngrembag punika, boten cekap dirembag liwat telepon" Bu Kardiman aweh wangsulan.

"Dados benjing riyadin Dhik Mur badhe wangsul dhateng ndhusun Bulik?" Sujud takon.

"Sidane ora sida bali Mas"

"Lho kok makaten Bulik?"

"Iya amerga aku melu cawe-cawe, melu nyampuri urusane Mur karo mBok-e iku" Bu Kardiman aweh katrangan "olehku ngono kuwi merga aku ora lila yen nganti Mur bocah sing lugu lan isih polos kuwi nganti nemu lelakon sing bisa digetuni ing tembe mburine. Mula aku banjur omong marang mBokne Mur supaya mBokne Mur wae sing menyang Jakarta ngrembug perkara sing digawa Nita, karo anake wedok, asile rembugan bisa dienggo aweh wangsulan marang Nita sing arep tilik omahe Ibune suk riyaya kuwi".

"Simbok-e Nak Mur gelem?" Bu Narti takon.

"Purun mBakyu, amergi kangge tumbas karcis sepur utawi bus sakiing mrika dumugi mriki kula sagahi badhe kula transfer mangke. kajawi saking punika kula inggih badhe blaka dhateng mBakyu lan Mas Sujud....".

"Punapa punika Bulik?" Sujud nyelani rembug.

"Iya Mas, nalika Bulik krungu suwarane mBokne Mur neng telepon mau, Bulik rumangsa wis akrab banget karo suwara kuwi, ya carane omong, ya dialek sing dienggo, nanging Bulik lali, kuwi suwarane sapa? sing cetha suwara kuwi biyen wis aweh kabegjan marang Bulik, mula Bulik banjur ngeyel kepengin ngerti mBokne Mur. Dadi saupama mBokne Mur kukuh ngongkon Mur tilik omah, kira-kira Bulik  malah arep melu. Tujune mBokne Mur gelem mrene dadi ya sokur alkamdulillah".

"Saiki mbalik menyang pokoke rembugan Dhik" sawuse dianggep critane Bu Kardiman rampung, Bu Narti bali ngajak ngrembug sing dadi pokoke rembugan.

"Ingkang pudni mBakyu?" Bu Kardiman takon sajak durung mudheng karo sing dikarepake Bu Narti, merga mungguhing Bu Kardiman kabeh sing wis diomong iki mau klebu pokok rembugan.

"Ya sing paling wigati bab Nak Mur karo anakmu Sujud" wangsulane Bu Narti nggenahne karepe.

"Oh, kersanipun mBakyu supados Mur enggal-enggal kula takeni , pripun saupami dipun kersakaken Mas Sujud ngaten?" Bu Kardiman wangsulan karo mesem.

"Lha inggih no Bulik" sing mangsuli malah Sujud "mangke kaselak Dhik Mur nampi tiyang ingkang dipun criyosaken sinten? Nita? kala wau?".

"Utawa salah siji saka kancane Nak Mur sing uga jare nyambut gawe neng kene banjur nekad nembung marang Nak Mur dhewe ? Apa sapa? sing Penjahit mau? ndhisiki nembung ? Aku rak sida kapiran kapirun, gaga ora matun, kebo ora nuntun, bojo ora rukun no?" Bu Narti ngimbuhi sing diomongne Sujud.

Bu Kardiman ngguyu krungu tembunge Bu Narti sing ndadak nganggo purwa kanthi guru suwara barang kuwi.

"Ngaten mBakyu" bubar ngguyu Bu Kardiman banjur kandha suwarane ketara nek sareh "kula sampun gadhah cara, mangke menawi mBokne Mur sampun dumugi mriki, kajawi badhe nakeni Mur kula nggih badhe nembung pisan dhateng simbokipun menawi Mur badhe kula jodhokaken kaliyan anak kula piyambak inggih Mas Sujud punika. Kados pundi manawi makaten?".

"Lha simboke Nak Mur kuwi olehe arep teka kene suk kapan?" Bu Narti takon.

"Boten dangu malih kok mbakyu" Bu Kardiman aweh katrangan "menawi boten kalih dinten inggih tigang dinten malih tiyange bidhal saking mrika. Sokur menawi mangke mBakyu kaliyan Mas Sujud ugi ndherek manggihi pisan, rak sae ta?".

Bu Narti karo Sujud ketok sumilak bingar praupane. Bu Narti nyawang Sujud karo mesem, Sujud melu mesem atine krasa nyicil lega. Atine Mur ya krasa lega, nalika mBok Ti ora meri marang Mur sing diparingi ali-ali mas patlikuran telung gram dening Bu Narti, merga mBok Ti ya wis diparingi dhompet rega larang sing jerone ana dhuwite barang.

"Wis jam setengah rolas lho Mur" kandhane mBok Ti marang Mur sing wis rampung tata dhahar neng meja makane Bu Kardiman. Pasugatane meh padha karo menune pas mangan awan neng Leuwiliang dhek emben kae.

"Iya mBok, wis rampung kabeh kok" wangsulane Mur "kari nata sing kanggo awake dhewe karo wong-wong".

"Nek sing kuwi gampang, kari ngusungi wae, wong kabeh wis mateng" mBok Ti banjur ngandhani supaya Mur matur Bu Kardiman nek dhahar siang wis ditata "Ibuke ndang diaturi pisan kana".

"Iya mBok, tak aturane saiki" wangsulane Mur karo ngadeg arep mlaku nggoleki majikane. Nalika Mur mlaku, saka ngarep Andhik karo Marsana mlebu. Andhik kaget, mripate sing awas weruh neng drijin manise Mur wis ana ali-aline. Ing angen-angene Andhik dumadakan liwat wewayangane Tanta sing lagi ngguyu, nyawang dheweke sajak ngece.

 

ana candhake.

 

TEMBANG CEMPLANG 43

 

dening: IMMIR

 

43.

Mur pancen wis kulina ngladekne suguhan marang tamu-tamune Pak Kardiman utawa Bu Kardiman, dadi anggone ngladekne ya bisa cak-cek, cepet nanging ora ninggal tata krama. Kegawa luwih dhisik ana rasa seneng sadurunge, Bu Narti lan Sujud padha ngalembana ing sajroning atine marang cak-cakane Mur laden. Mau Mur wis dikandhani mBok Ti nek tamune ngersakne kopi tanpa gula, nanging Mur angone nggawe wedang, tetep nganggo gula mung wae ora dicampur karo wedange, gula sing jarene iklan televisi ora marakne lara Nguyuh legi (kencing manis) sing diwadhahi ing kertas cilik-cilik, dening Mur diselehne ing cawane kopi, ora dibukak. Kajaba iku uga saben kopi secangkir dikantheni omben banyu mineral sing diwadhahi botol cilik.

"Dipun unjuk Budhe, Mas"  bubar ngladekne Mur ngacarani sing disuguhi.

"Iki guloa sing ora marahi penyakit ya Nak Mur?" Bu Narti takon karo nudingi gula wadhahan sing tumumpang ing cawan neng sisihe sendhok lan cangkir.

"Inggih Budhe" wangsulane Mur .

"Iya, mengko tak enggone, aku ya gelem kok nganggo gula ngene iki" Bu Narti omong maneh.

"Inggih Budhe" Mur banjur arep mundur.

"Mengko dhisik Nak Mur" Bu Narti kandha nyandhet Mur sing arep lunga "iki mau Ibu nggawa oleh-oleh kanggo mBok Ti karo Nak Mur, sing kanggo mBok Ti wis diparingne mau, iki sing kanggo Nak Mur".

Bu Narti njupuk buntelan cilik saka njero tas cangkinge, banjur diulungne menyang Mur.

"Ngaturaken genging panuwun Budhe" karo nampani buntelan sing diulungne Mur ngaturne panuwun.

"Ya tiba sepadha-padha" wangsulane Bu Narti "aja didelok pira ajine lho, iki mung wujud rasa tresnane Ibu marang Nak Mur".

"Inggih Budhe, matur nuwun sanget" panyaute Mur "kepareng Mur badhe dhateng pawon rumiyin".

"Iya, iya" bu Narti wangsulan sajak marem rasaning atine.

mBok Ti sing wiwit mau ngrasakne ana bab sing aneh ing tangkepe Bu Narti, menang-meneng ngetutne Mur nganti tumekan lawang sing anjog ruang tengah kuwi. Saka waliking lawang mBok Ti inceng-inceng karo nguping apa sing dikandhakne Bu Narti marang Mur. Sepisan maneh mBok Ti kaget, Bu Narti olehe mbsakne Mur marang awake nganggo tembung Ibu, ora Budhe. Aneh. Apa kira-kira Bu Narti duwe karep arep........... 

"Ah, mokal" mBok Ti mbantah batine dhewe, banjur diwangsuli dhewe "nanging upama tenan, ya pancen bejane Mur"

"Ana apa mBok?" Mur kaget merga ora ngira nek mBok Ti amping-amping ing mburi lawang.

"Ora ana apa-apa kok" karo suwara groyok mBok Ti wangsulan "suwaramu ketok nek kaget Mur, awakmu mau karo nglamun ya?".

"Ora thik!" Mur wangsulan karo terus mlaku menyang pawon. Mbok Ti banjur ngetutne neng mburine.

"Aku mau oleh dhompet apik rega larang, lha awakmu diparingi apa Mur?" lagi wae Mur nyelehne baki neng papane, mBok Ti mburu karo pitakonan.

"Ya durung ngerti ta mBok" wangsulane Mur sareh "genah nek durung tak bukak ngene".

"nDang dibukak ta, sapa ngerti isine gelang apa kalung mas sing larang" mBok Ti ngomongi Mur supaya mbukak oleh-oleh saka Bu Narti mau.

Ora semaur Mur mapan lungguh neng dhingklik dawa, mBok Ti nusul njejeri. Kanthi ngati-ati Mur mbukak buntelan kertas kuwi.

"mBok........?" Mur mlengak karo nyawang mBok Ti.

"Apa Mur isine?" mBok Ti takon melu kaget.

"Iki lho !" Mur nuduhne isine buntelan kertas kuwi marang mBok Ti. Ali-ali mas. mBuh disengaja, embuh merga Bu Narti lali, neng kanthong cilik sing dibuntel kertas kuwi, kajaba ana ali-ali iya katutan layang nota saka toko mas sing nuduhne bobote ali-ali telung gram mas pat likuran.

"Pancen nasibmu apik Mur" sawuse rada suwe kamitenggengen mBok Ti banjur omong "kuwi ali-ali dandanan ngono lho, coba ana tulisane apa kuwi?".

"Tulisane jenengku mBok" Mur semaur karo ngiling-ilingi tulisan saka iring jero ali-ali.

mBok Ti meneng ora semaur, angen-angen sing lagi wae dibantah lan diwangsuli dhewe mau liwat maneh neng angen-angene. Nanging mBok Ti ora ngandhakne isine angen-angen mau marang Mur. Malah mBokti banjur kandha :

"Wis, layange ndang disimpen kana. Ali-aline ndang dienggo wae, sing maringi kareben luwih seneng".

Mur nyoba nganggo ali-ali kuwi neng driji jenthike, lodho. Banjur dilebokne neng driji manise, pas. mBok Ti melu marem lan melu seneng weruh drijine Mur sing adate resik, kuwi saiki wis ana rerenggane. ketok dadi lan manise.

"Kanggo mangan awan wong-wong dimasakne apa mBok?" Mur kelingan karo gaweyane.

"Ora sah digagas" mBok Ti semaur karo ngguyu "bocah-bocah karo awake dhewe wis tak cepaki gudheg, kari manasi, karo ndhog asin turahan wingi. Saiki malah awakmu ndang nata sing arep kok olahne kanggo Budhe Narti jare pesen jangan asem?".

"Iya" Mur wangsulan karo nglebokne layange ali-ali menyang wadhahe, ali-aline tetep dienggo.

Bu Kardiman unjal ambegan landhung, panyawange genti genten tumuju marang mBakyune Ipe lan ponakane lanang.

"Ya ngono kuwi mau Dhik, dadi apa sing diaturne anakmu kuwi padha karo sing dirembug karo aku" Bu Narti nambahi rembug, sawuse rada suwe Bu Kardiman ora enggal nanggapi kandhane Sujud "saiki mangga kabeh kari nyang Panjenengan".

"Ngaten nggih mBakyu" Bu Kardiman kandhane bisik-bisik nanging isih bisa dirungokne Bu Narti karo Sujud "sanajan namung kados makaten wujud lan kawontenanipun, Mur niku kathah ingkang ngajengaken, nanging sedaya inggih dereng wonten tembungipun, nembe mandheg ing reraosan".

"Lha Nak Mur kepiye? apa wis ana sing sajake dicocogi?" Bu Narti mangsuli karo suwara lirih nanging ketara ana rasa kuwatire.

"Rahayunipun Mur dereng ngertos mBakyu" Bu Kardiman wangsulan.

"Lha kok saged makaten Bulik?" Sujud genti sing takon.

"Aku dhewe ki ya ora pati ndugamana Mas" Bu Kardiman nggenahne rembuge "Mur ki rak bocah lugu sing ora tau srawung kejaba karo sine omah iki? ya sok-sok metu blanja neng lapake baku sayur kulon kono, kuwi wae ya arang merga rak sing ajeg blanja kuwi mBok Ti?. Lha wong ngarepan sing ana papan namane Penjahit Sempulur kuwi, jenenge Bu Kristin kuwi kepencut pengin ngepek mantu Mur arep diolehne anake lanang, ndelalah anake aing nyambut gawe dadi mekanik kuwi ya seneng karo Mur. Kuwi dikandhankne menyang mBok Ti, merga saben dina Bu Kristin ki blanja bareng mBok Ti. Nanging mBok Ti ya durung nari Mur, mung wae Bu Kristintau sethithik nyenggol bab iki karo aku pas nuju telpon urusan liya. Lha jarene mBok Ti, bocah-bocah kene kuwi ya ana sing rumangsa cuwa lan gela, ya cemburu lah, nalika ngerti Mur kuwi tetepungan karo Bu Kristin. Nanging, pas aku arep budhal menyang kebun Leuwiliang dhek emben kae, neng mobil Mur tak jajagi apa kira-kira gelem upama dipek mantu Bu Kristin, wangsulane panggah kaya sing diomongne Mur marang mBok Ti lan bocah-bocah liyane : Mur isih kepengin urip ijen merga isih kepengin ngepenakne mBok-e sing neng ndesa".

"Makaten inggih Bulik?" Sujud nyela takon.

"Isih ana tunggale, biyen sing nggawa Mur nrene kuwi rak Nita? wong sing tukang nyalurne Rewang saka ndesa menyang ibu-ibu neng Jakarta kene. Lha durung suwe iki, Nita nemoni aku, ngabari nek suk riyaya kuwi Mur dening simboke dijaluk bisaa bali tilik omah, Nita ya crita nek simboke Mur kuwi meling supaya Nita gelem ngrewangti nggolekne bojo Mur" Bu Kardiman nutugne critane.

"Lha banjur kepiye Dhik? Nita kuwi wis oleh calone Nak Mur ngono pa piye?" Bu Narti takon kanthi suwara sing ketara ngemu rasa kuwatir.

 

ana candhake.

TEMBANG CEMPLANG 42

 

dening: IMMIR

 

42.

Bu Kardiman lagi ngerti nek ana dhayoh sing teka bareng keprungu suwara bel tamu ditutul. Mur tanggap sanadyan ora diprentah, gage-gage mlaku arep ndelok sapa tamu sing teka kuwi. Liwat kacane cendhela Mur ngerti yen sing teka kuwi Bu Narti karo Sujud. Wurung anggone arep mbukakne lawang, malah klepat setengah mlayu nggoleki majikane. Mur ngerti lungguhing unggah-ungguh, kanggo mapag tamune iki, luwih prayoga lan luwih becik yen sing mbukakne lawang dudu dheweke, nanging  Bu Kardiman dhewe, amarga Mur ngerti sepira bektine Majikane kuwi marang mbakyune ipe.

"Budhe Narti sampun rawuh Buk-e" kandhane Mur sawuse tekan ngarepe majikane.

"Iya?" Bu Kardiman kaget semu seneng "Wis kok aturi mlebu apa durung?"

"Dereng Buk-e" wangsulane Mur "wau kula sumerep saking nglebet ketingal menawi ingkang rawuh Budhe Narti".

Bu Kardiman ora semaur maneh, daya-daya mlaku arep mbukakne lawang kanggo dhayohe sing wis rada suwe diantu-antu tekane. Kaya padatan ngana kae, Bu Kardiman bubar salaman klawan ngambung tangane Bu Narti, wong loro kuwi banjur padha rerangkulan, cipika-cipiki. Bubar kuwi lagi Sujud sing genti ngaturake bekti marang ibune cilik. Bu Kardiman banjur ngajak Bu Narti lan Sujud bablas mlebu menyang ruang keluarga, ora neng ruang tamu. Mur, nyedhak ngaturne bekti marang Bu Narti, dening Bu Narti Mur banjur dirangkul keket, tangkepe Bu Narti jan babar pisan ora kaya tangkepe bendara marang abdine. kang mangkono kuwi ndadekne mBok Ti sing ngingeti saka kadohan, ya kuwi saka waliking lawang butulan, dadi kaget kaworan gumun. Mur uga ngaturake bekti marang Sujud, nanging cukup karo salaman lan ngambung tangan, ora nganggo cipika-cipiki. Bubar kuwi Mur ya banjur pamitan mundur bali menyang panggonane nyambut gawe maneh.

"Iki Nak Mur, karo Masmu digawakne sayuran  lagi olehe methik saka kebone, tulung dirawati" Bu Narti ngongkon Mur nampani lan ngrawti oleh-oleh sing digawa Sujud.

"Sing diolah kanggo sayur asem pesenane Budhe kuwi wae Mur" Bu Kardiman numpangi omong.

"Inggih" wangsulane Mur marang wong loro kuwi "kepareng kula beta dhateng wingking rumiyin".

"Iya, nanging olehe masak mengko wae, nek saiki isih kesuken" Budhe Narti aweh wangsulan.

mBok Ti sing melu nguping saka waliking lawang, ngerti Mur arep menyang pawon ngrawati oleh-oleh gawane Sujud, cepet-cepetan ndhisiki mlayu menyang pawon. Teka kono banjur ethok-ethok nyerbeti meja babragan. Bareng Mur wis tekan pawon lan arep nyelehne sing digawa menyang meja, mBok Ti gageyan nakoni Mur .

"Mur" kandhane mBok Ti alon-alon nanging cetha.

"Iya mBok?" Mur semaur karo nyelehne sing digawa, mBok Ti ditoleh.

"Budhe Narti ki nek nyang awakmu saiki kok malih ya?" mBok Ti takon.

"Pancen saiki Budhe Narti kuwi wis owah kok mBok" wangsulane Mur kanthi suwara lumrah.

"Owah piye ta? genah ya sehat ngono kok? sembrana kowe kuwi, ngarani sedulure bendarane kok owah?" mBok Ti semaur karo suwara rada sereng.

"Ora owah pikire mBok" Mur nggenahne karepe "owah sing tegese berubah sikap ngono lho".

"Oalaah, sing lumrah wong diarani owah kuwi ngene" mBok Ti mesem karo nyelehne driji penudinge neng bathuk "nek bocah cilik diarani owah kuwi otote ana sing onya".

"Ora owah nanging berubah" Mur semaur karo ngguyu.

"Berubah piye?" mBok Ti takon.

"Ya kaya iki mau, nek nimbali sapa-sapa wis ora njangkar maneh, nyang Mas Andhik ya nganggo Mas, nyang aku malah nganggo tambahan Nak, aku ki sok-sok ya dadi pekewuh dhewe, mosok drajate babu kok diceluk Nak Mur, piye njajal?" Mur omong karo mesam-mesem .

"Iya ki? mau malah olehe mbasakne kowe nyang putrane kae mau nganggo tembung masmu, iya ta?"

"Iya ketoke"

"Aneh ya?"

"Ngono kuwi wiwit aku didhawuhi ibuk-e ndherek menyang Gunung Putri pas slametane Pakdhe Sakun biyen kae lho mBok" Mur ngandhani mBok Ti wiwite Bu Narti duwe sikep sing ngono mau "Wis mBok Ti ndang mbagekne kana, ngiras matur Budhe Narti karo Mas Sujud ngersakne ngunjuk apa, selak didukani ibuk-e mengko".

"Ya" mBok Ti banjur ngalih arep mbagekne tekane Budhe Narti. Pancen neng omahe Pak Kardiman kono kuwi, nek enek dhayoh sing dhayoh mau isih kulawarga dhewe, para rewang sing kabeneran ana omah dening Bu Kardiman dikongkon padha melu mbagekne. Mur banjur ndhudhahi sayuran gawane Sujud mau, arep dipethiki kanggo disayur jangan asem mengkko nek wayahe mangan awan.

Ora pati suwe mBok Ti sing mbagekne Bu Narti, wis bali maneh menyang pawon methuki Mur maneh.

"Wis mBok?" Mur takon.

"Wis" mBok Ti wangsulan  "padha Budhe Narti karo Mas Sujud  ngersakne ngunjuke kopi pahitan tanpa gula, karo sing didhawuhi nggawe karo nggawa mrana kowe".

"Lhah mBok Ti ki kok ya ngono lho?" Mur wangsulan karo mesem sepa "mandhak arep ngongkon ngono wae kok ndadak nganggo ngarang barang".

"Ora ngarang Mur" mBok Ti wangsulan "iki dhawuhe Budhe Narti, ketoke mau Budhe Narti supe maringne hadiah nyang kowe, iki lho hadiah saka Budhe Narti nyang aku".

"Hadhiyahe apa mBok? ndelok" Mur takon.

"Dhompet, sik tak deloke enek isine apa ora? dhompete apik lho Mur" mBok Ti mbukak dhompet olehe maringi Bu Narti neng ngarepe Mur "enek isine Mur, rong lembar, kamdulillah".

Mur ngguyu, banjur tumandang arep nggawe kopi kanggo dhayohe .

Sauntara Mur lagi katrem omong-omongan karo mBok Ti neng Pawon, sing ana jero omah uga lagi rembugan sing rada wigati.

"Perkara sing dirembug awake dhewe dhek emben kae, Sujud wis tak takoni Dhik" Bu Narti miwiti rembugan.

"Inggih kados pundi mBakyu?" Bu Kardiman nanggapi klawan pitakonan.

"Saiki Sujud ya enek, becike ben matur dhewe wae marang panjenengan" Bu Narti wangsulan karo noleh menyang Sujud.

"Piye Mas?" Bu Kardiman genti nakoni Sujud.

"Inggih Bulik" Sujud wangsulan karo suwara sing sajak dingati-ati "Ibuk sampun paring dhawuh jangkep dhateng kula bab Dhik Mur, inggih wiwit ingkang namung drajatipun Rewang ngantos namung dugi kelas gangsal minggah kelas nem sekolahipun, sedaya punika tumrap kula boten kalebet cacad lan kula inggih sampun matur Ibuk supados Ibuk mundhut tulung  Bulik  ndangu Dhik Mur, kinten-kinten kula dipun tampi punapa boten menawi badhe ngarah piyambakipun dados semah".

"Sik-sik, sik tak selani" durung nganti Bu Kardikman nanggapi kandhane Sujud, dumadakan Bu Narti sumela gunem, padune Bu Narti weruh yen saka lawang butulan Mur mlebu karo nyangga baki arep ngladekne kopi.

"Inggih mangga mBakyu" Bu Kardiman mesem rada kecut.

"Wiwit mau Bapake Doni kok ora ketok ki nyang ngendi?" Budhe Narti takon.

"Oh, anu mBakyu nyuwun pangapunten, ing padamelanipun Bapakipun lare-lare nembe radi repot, nembe wonten damelan enggal ingkang mbetahaken kawigatosan mirunggan, niki wau wiwit enjing jam gangsal wau sampun bidhal dhateng padamelanipun, nglembur" Bu Kardiman nggenahne bab repote kakunge.

Mur teka, bakine diselehne meja, banjur kopine diangkat siji-siji diladekne marang dhayohe.

 

ana candhake.