MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 22

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

22.

Dirawat sedina punjul sawengi, kesehatane Bu Asper wis pulih. Sawise diperiksa dening Dokter esuk kuwi, mengko Bu Asper wis dikeparengake kundur, mung diweling supaya dhahar, istirahat lan olah raga ringan saben dina kudu luwih teratur sarta ora dikeparengake menggalih sing abot-abot. Kabeh rumangsa seneng. Sawuse urusan administrasi rampung, mbarengi karo Dokter Heru niliki mrono. Wekasane Dr. Heru nelpon Tiok yen Bu Asper wis dijemput, dadi Tiok ora perlu ninggalne gaweyane kanggo njemput lan nggawa bali ibune.

 

"Lha administrasine piye Mas?" liwat telepon kantore Tiok nakokne bab wragad sing kudu dibayar menyang Rumah Sakit.

 

"Sampun Mas" wangsulane Dokter Heru "sedaya sampun dicekapi Mas Bagus".

 

"Ya wis yen ngono, aku mung bisa matur nuwun thok lho Mas Heru" kandhane Tiok maneh banjur nutup telepone.

 

Lagi sepuluh menit olehe Bu Asper rawuh ing dalem saka Rumah Sakit, Evi Wulansari Putrane sing nomer loro teka. Pancen Evi olehe ngerti nek Ibune gerah kuwi lagi esuk mau, Harmana Kangmase ipe olehe nelpon Sugeng kakunge lagi esuk mau. Sugeng sing wektu iki isih tugas neng Surabaya banjur ngabari Evi. Mula Evie olehe niliki Ibune kepancal, tekan Rumah Sakit jebul Ibune wis kundur. Banjur nututi bali menyang omah iki mau.

 

Beda karo Hartini, Evie kuwi luwih alus sikep lan tangkebe marang Karmini. Luwih-luwih bareng krungu lan weruh dhewe sikep lan tangkebe Bu Asper marang bojone Bagus kuwi. Bola-bali Evie ngandhakne panuwune marang Karmini lan Bagus sing luwih cepet tumindak sawuse padha weruh yen Ibune gerah.

 

"Tenan lho Dhik" kandhane Evie marang Bagus lan Karmini "aku gak bisa mbayangne upama sampean kuwi padha gak ndang cepet bareng-bareng karo Mas Heru ngeterne Ibu nyang Rumah sakit  ngono, embuh piye dadine?".

"Sedaya punika awit Ibu punika kalebet kawulanipun Gusti Allah ingkang sae, pramila inggih lajeng kaparingan piwales sae dening Gusti Allah. Ngepasi Ibu ngeresakaken kedah dhateng Rumah Sakit, ngepasi Bapake Arka liwat lajeng kepanggih Pak Dasim, lajeng ngepasi malih kula sampun medal saking peken. Dados sedaya punika awit sihipun Gusti dhateng Ibu, Den Ayu" wangsulane Karmini.

 

"Sampean ki nek ngundang aku kok nganggo Den Ayu lho Dhik" Evi ngandhani Karmini "saiki iki wis ora usum sebutan ngono kuwi, luwih-luwih sampean ki wis dadi adhiku, dadi nek nyeluk aku ya cukup mBak apa Budhe merga mbasakne putrane, ngono lho".

 

"Injih Den, eh  mBakyu" wangsulane Karmini cekak.

 

 Sanadyan wis sehat lan wis ana dalem, Bu Asper isih mbutuhne kawigaten saka putra-putrane. Mula saben esuk, karo bali saka Pasar Karmini ngelangake mampir daleme Bu Asper lan mengko yen Bagus nggelak Angkudese saka Jagaraga tumuju Sidowayah, diampiri maneh diajak bali. Dadi saiki baline Karmini saka Pasar mundhak awan, merga ndadak mampir menyang daleme Maratuwane dhisik. Neng kono Karmini ora mung lungguh karo jagongan thok, nanging uga nandangi gaweyan-gaweyan sing durung tumata. Ngono kuwi saben dina, kajaba nek dina Ahad utawa ngepasi tanggal abang. Karmini pawadan, nek dina prei Tiok karo Vero rak ana omah dadi Bu Asper wis ora kasepen maneh. Nanging satemene, Karmini ngendhani aja nganti dheweke kepethuk karo putra pembarepe Bu Asper, Karmini kuwatir nek nganti kepethuk lan kedaden nampa ukara sing marakake laraning ati, bisa-bisa Karmini ora kuwat meper kesabarane lan bisa dadi ora becik. Bagus dhewe olehe mara menyang omahe, ya mung nek karo ngeterne lan mapag Karmini. Olehe bisa jagongan karo Ibune ora bisa suwe, merga ya kudu enggal nindakne pagaweyane. Sok ngonowa gandheng ajeg saben dina kepethuk, mungguhe Bu Asper wektu kuwi putrane sing paling cedhak ya mung Bagus. Putra mantu sing dianggep paling migatekne ya mung Karmini, merga kajaba Karmini gelem melu nyandhak gaweyan sing durung tumata, uga ajeg saben dina saka pasar Karmini nggawa oleh-oleh jajan pasar karemane Bu Asper, kaya bangsane Klepon, utri, kicak lan sapiturute, sing wis arang ditemoni ing kuliner modern.

 

Mung siji sing durung dituruti pamundhute Bu Asper marang Bagus utawa Karmini. Yaiku, anggone Bu Asper kepengin ketemu karo anak-anake Bagus. Jalaran sawuse mlebu SMA neng Ngawi, Arka Bismantaka, anak lanange Bagus duwe kesibukan sing sansaya akeh. Saben teka saka sekolahe wis dienteni dening bocah-bocah adhik kelase jaman neng MTs sing njaluk dibimbing sinau, mligine ing babagan wulangan Ilmu Pasti, tunggalane Matematika, Fisika, lan sapanunggalane. Bocah-bocah sing padha njaluk warah kuwi preine mung nek dina Jumuah, Sabtu karo Minggu. Lha nek dina Jumuah wiwit bubar dluhur nganti sore Arka ngrewangi Pak Kyai Anas, marahi bocah-bocah sing sinau Ngaji neng Masjid. Dina Sabtu karo Minggu, kajaba ana acara melu kegiatan Karang Taruna, Arka ya ora diolehi dening wong tuwane mara menyang daleme Eyange. Kuwatir yen nganti kepethuk, putrane Bu Asper sing mbarep, kurang-kurang bejane bisa nuwuhake perkara sing mbebayani.

 

Olehe penasaran Bagus ya gene Tiok bisa malik grembyang sikep lan tangkebe marang dheweke sakulawargane kuwi wis nemu jawaban. Yaiku nalika dina Sabtu malem Minggu, let telung dina sawuse Bu Asper kundur saka Rumah Sakit, Tiok karo Vero ngelangake sanja menyang omahe Mak Jiyah, saperlu nemoni Bagus kaya sing wis tau dijanjekne.

 

"Ngene lho Gus" kandhane Tiok marang Bagus pas jagongan neng omahe Mak Jiyah, sing neng kono ya melu jagongan, Vero karo Karmini barang "bareng sansaya tuwa iki, pikiranku dadi beda adoh karo pikiranku jaman isih rada enom biyen".

 

"Kok rumangsa tuwa ki umurmu saiki wis pira ta Mas? karo aku rak ya mung kacek telung tahun ta?" Bagus genti takon.

 

"Iya, nanging timbang biyen rak ya wis luwih tuwa saiki ta?" Tiok wangtsulan karo mesem "umurku ki wis seket loro tahun Gus. Ora suwe maneh aku wayahe pensiun. Saiki ponakanmu sing mung siji kae isih suwe rampung kuliyahe neng UII Yogya kana".

 

"Lho lha sing dijak dolan mriki kala emben nika sinten Den , eh Mas ?" Karmini nrambul melu guneman, merga Tiok kandha nek anake jebul mung siji.

 

"Kae anu Dhik" sing mangsuli dudu Tiok nanging Vero "kae anake adhikku, mula neng kene rak ketok anteng-anteng ta? sing siji kae jenenge Rinata, sekolahe neng SMP Siji kono terus sing siji kae adhine jenenge Bayu, isih kelas nem neng Candha. Ning ya wis dadi kaya anak-anakku kabeh wong bocah loro kae dikukup Masmu, merga dadi korban rumah tangga sing berantakan".

 

"Oo, dados nika putranipun Den Giri ta?" Karmini bali takon. Giri kuwi adhine Vero, putrane Pak Guntara sing biyen ngasta jabatan penting neng kantor Kabupaten. Lha Giri kuwi umur-umurane barakan karo Karmini, mung kaceke sekolahe ora tau awor. Karmini neng SD Pasopati terus nerusne nyang MTs, Giri neng SD Candhabirawa banjur nerusne nyang SMP Siji, bar kuwi terus nyang SMA 2 Ngawi.

 

"Iya" genti Tiok sing mangsuli "Giri ki saiki neng ngendi ora ana sing ngerti, bar dimohi sing wedok kae ya terus lunga ngono wae, lha mBakyukmu sing dadi gantine wong tuwa sing wis sepuh, ya banjur sing kepokoh ngopeni anak-anake".

 

"Lha ya kudune pancen mengkono" Bagus genti melu guneman "wong tarah mBak Vero kuwi Budhene, dadi ya duwe kuwajiban ngopeni, nek dudu Budhene banjur sapa maneh sing kudu ngopeni? ya ra?".

 

"Bener Gus" wangsulane Tiok "Ya merga jalaran saka kuwi, aku banjur sadar nek sasuwene iki aku mung ngukuhi panemuku dhewe sing bener, liyane salah kabeh. Luwih-luwih bareng  aku ketanggor ana lelakon sing jebul luput saka teoriku ngene iki. Aku dadi sansaya sadar lan wis rumangsa dosa gedhe".

 

ana candhake.

 

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 21

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

21.

Bubar ngunjuk obat jatah wengi kuwi, Bu Asper ora enggal-enggal mapan sare maneh, malah banjur lenggah ngajak omong-omongan karo Bu Ningrum sing lungguh neng klasa karo Pak Yunus dikancani Bagus. Bola-bali Bu Asper ngalembana sedulur tuwane Bu Ningrum yaiku dokter Heru sing saben-saben Bu Asper gerah mesthi gupuh olehe mbudidaya nambani. Bu Ningrum mung ngrungokne wae apa sing dingendikakne Bu Asper, karo pisan-pindho nyauti karo tembung cekak :

"Injih Budhe"

Sauntara Bu Asper ngendikan karo Bu Ningrum, Karmini ngringkesi barang-barang sing ana jero kamar kuwi. Barang-barang oleh-olehe wong-wong sing padha bezuk mau, ana sing nggawakne buwah-buwahan, ana sing nggawakne kueh-kueh kalengan, kabeh ditata rapi ing meja.

 

"Ya panganan sing ana kuwi padha dipangan kono ta nDhuk, karo Nak Ningrum karo Nak Yunus barang kuwi diaturi dhahar" ngendikane Bu Asper marang Karmini "wong sak mono akehe ngono kok, nek kon mangan aku dhewe rak ya mesthi ora entek".

 

"Injih Ibu" wangsulane Karmini "lha Ibu ngersakaken dhahar napa? buwah per nggih wonten, napa pisang? napa napa ?".

 

"Ora, Ibu isih krasa tuwuk banget iki" ngendikane Bu Asper sing dumadakan banjur ndangu Karmini "awakmu ora kepethuk karo Tien karo Har no, Kar? wong pas wonge teka mau gajege awakmu pas metu?".

 

Karmini ora enggal wangsulan, atine sing mau kober murup merga krungu gunemane Hartini, krasa panas maneh. Karmini meneng karo ulat sing malih, ulate dadi sedhih.

 

"nDhuk Kar" bareng Karmini ora enggal wangsulan Bu Asper ngendika maneh "awakmu ki dijak omong Ibu kok malah nglamun ta?"

 

"Oh, inggih Ibu, nyuwun pangapunten" Karmini gragapan mangsuli "wau sampun kepanggih dhateng jawi, pas Den Ayu kalih Den Har nembe rawuh".

 

"Kowe kuwi ki kok ngono maneh ta?" Bu Asper nyendhu mantune "Tien kae mBakyumu dhewe ya? wong karo sedulur dhewe kok isih nganggo sebutan Den barang, rak marahi ora akrap ngono kuwi".

 

"Inggih, nyuwun Pangapunten Ibu" Karmini wangsulan alon.

 

"Lha mBakyumu ngomong apa?" Bu Asper ndangu maneh.

 

"Boten ngendikan punapa-punapa kok Ibu" Karmini matur dora "namung dhawuh menawi badhe gentos ngladosi Ibu, kula kadhawuhan leren rumiyin".

 

"Ya Ibu mundhut marang awakmu supaya ndawakne usus, nggedhekne sabar, ya nDhuk" Bu Asper ngendika semu ora percaya karo wangsulane Karmini "pancen mBakyumu ki ya ngana kae, dadi awakmu sing tiba dadi wong nom, sing gedhe pangapurane".

 

"Injih Ibu" wangsulane Karmini "samangke Ibu enggal istirahat, sampun dangu-dangu anggenipun lenggah, sampun menggalih ingkang kathah-kathah rumiyin. Kala wau Kar dipun weling Pak Dokter murih ngemutaken Ibu supados kathah istirahatipun".

 

"Iya, Ibu ya arep ndang sare maneh kok" ngendikane Bu Asper karo mapan sare "tulung kemule Ibu sing ngisor kuwi benakna!".

 

Karmini banjur nata kemul sing diagem Bu Asper. Bu Ningrum sing weruh slaga lan krungu gunemane Karmini, dhingkuk karo mesem dhewe. Kegawa karo pakaryane sing jejer dadi Guru BP ing sekolahane, Bu Ningrum ngakoni sajroning ati yen arang wong bisa nglakoni kaya Karmini ngono kuwi. Nek manut karo critane Karmini pas lungguh neng cedhak plawangan dalan mlebu Rumah Sakit mau, genah nek tembung-tembung kasar lan nglarani ati sing diucapne Hartini marang Karmini angel dilalaekne. Nanging ing ngarepe Bu Asper Karmini bisa matur yen Hartini ora kandha apa-apa. Lan sing luwih ndadekne Bu Ningrum kagum marang Karmini, yaiku olehe pinter Karmini ngendheg supaya Bu Asper ora nutugne ngrembug sing ana gandheng cenenge karo Hartini, kanthi pawadan supaya Bu Asper ora menggalih abot-abot jumbuh karo welinge Dokter. Bareng wis rada sauntara Pak Yunus banjur ngajak Bu Ningrum pamitan, wektune wis rada wengi.

 

"Aku bali dhisik ya Mas Bagus?" kandhane Bu Ningrum marang Bagus sawuse pamit marang Bu Asper, banjur ditutugne takon marang Karmini " mBak Karmini boten siyos sareng kula?".

 

"Matur nuwun lho Dhik ?!?" Bagus wangsulan karo mesem. Karmini ora semaur mung nggleges karo mesem. Malah Bu Asper sing banjur mangsuli karo mesem lega :

 

"Ya ora ta Nak, wong bengi iki aku kepengin dikancani Ibune Arka karo Bagus kok".

 

"Inggih Budhe".

 

Bagus karo Karmini nguntabne kundure Bu Ningrum karo Pak Yunus nganti tekan skjabane kamar, ora suwe banjur bali mlebu maneh.

 

"Jare Mas Yunus mau, sirahmu jare ngelu ta Dhik?" pitakone Bagus marang Karmini sawuse tekan njero kamar.

 

"Panjenengan niku kok kmesthi ngoten lho?" Karmini mangsuli karo mrengut.

 

"Aku ngerti" Bagus wangsulan karo ngguyu "olehmu ngelu kuwi merga sedina iki mau awakmu  lali utawa ora kober mangan. Iya pa ra? Wis saiki ayo bontot olehe nggawani mBahe mau didhudhah, aku ya durung mangan kok".

 

Bagus njupuk Bontotan sig digawa saka omah mau sore, banjur didhudhah. Wong loro lanang wedok kuwi banjur mangan bareng. Sanajan wis telat olehe mangan, nanging kekarone olehe mangan krasa enak.  Sega sing diwungkus godhong gedhang, lawuh kering tempe karo brengkes gereh ditambahi sambel pecel sing isih garing. Gandheng olehe mangan bareng karo wong sing dicocogi lahir batine, dadine krasa enak sing ora ana tandhinge. Karmini sing mau atine panas lan kober sirahe cekot-cekot merga krungu tembung sing ora kepenak dirungokne, saiki kabeh rasa kuwi wis ilang, ganti karo rasa ayem lan tentrem. mBuh apa sebabe, wiwit dadi bojone Bagus, sing wis las-lasan tahun suwene kuwi Karmini tansah rumangsa ayem lan tentrem saben-saben cedhak karo sing lanang. Semono uga sing dirasakne Bagus, saben-saben sesandhingan karo Karmini. Sasuwene dadi bojone, rumangsane Bagus Karmini kuwi ora tau sengaja nindakne kaluputan sing gedhe, iya sing wujud suwara iya sing wujud rupa. Senadyan pengasilane Bagus kanggo nyangga adege kulawarga sok ora sepiroa, nanging Karmini ora tau sambat ngresula. Sing ana malah Karmini ora tau kendhat tansah aweh semangat marang sing lanang supaya tetep optimis olehe leles gogrogan rejeki sing disebar dening Gusti Sing Maha Kuwasa.

 

Bareng karo olehe mangan Bagus lan Karmini rampung, Bu Asper wis pules anggone sare. Karmini bali lungguh neng kursi sing ana sisihe amben pasareyane Bu Asper. Bagus pamitan arep lungguh neng kursi teras, ngirup segere hawa wengi. Wengi kuwi kahanan ing kamar papane Bu Asper dirawat katon tentrem lan ayem. Aja maneh kok suwarane wong sambat, suwara watuk utawa suwara segu wae babar pisan ora ana. Kuwi sing katon ing mripat. Beda karo sing ora bisa disawang. Ya iku sing ana waliking dhadhane Karmini. Senajan wis ora nesu maneh, nanging tembunge Hartini sing ngundamana wong tuwane, temen ora bisa dilalekne. Ati lembute Karmini banget olehe ora trima yen ana wong nyepelekne wong tuwane. Wong tuwa sing dadi lantaran dheweke bisa ana lan slamet urip nganti dina iki, sing tanpa petungan tansah tumindak becik marang dheweke. Lha kok mara-mara ana wong sing selawase ora tau canthuk lawung karo wong tuwane, selawase durung tau wong tuwane ganggu gawe lan gawe rugine, kanthi entheng ngundamana yen jarene Mak-e kuwi Lonthe. Karmini bener-bener ngrasakne lara ing dhasaring atine.

 

ana candhake.

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 20

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

20.

Sawuse Harmana karo Hartini pamitan lan ninggalne kamar, Bu Asper bali mbukak socane maneh. Olehe sambat ngantuk mau mung dienggo pawadan supaya Hartini ora mbacutne olehe ngrembug Karmini utawa Bagus. Satemene Bu Asper mau kepengin ngandhani putra pambarepe kuwi supaya aja mbacutake anggone duwe rasa sengit marang Bagus utawa Karmini, merga kanyatan sing ditemu dening Bu Asper wis mbuktekne yen biyen Bagus kuwi ora kleru nibakne pilihan marang Karmini minangka sisihane. Bu Asper wis pirsa dhewe yen Karmini bisa ndadekne Bagus luwih becik tinimbang sadurunge. Nanging Bu Asper mau kapeksa murungake olehe arep paring pitutur marang Hartini, merga Bu Asper ya wis apal karo watak wantu sarta sipate putra pembarepe, sing nek wis duwe panemu angel dieluk, ora seneng nampa panemune wong sing duwe panemu beda karo panemune. Upama sida dituturi neng kono, tan wurunga bakal nuwuhake eyel-eyelan sing bisa kurang becik akibate. Mula Bu Asper banjur api-api sambat ngantuk, pawadan kena pengaruh obat.

 

Jebul bareng Harmana lan Hartini lunga, kamar dadi sepi. Bagus luwih dhisik lunga bareng karo tamu-tamu sing padha bezuk mau, Bu Asper ya wis ngira nek lungane Bagus merga ora kepengin kepancing emosine krungu tembung-tembunge mBakyune. Nanging kok olehe lunga Bagus ora bali-bali? Apa durung ngerti nek mBakyu karo sedulure ipe wis lunga saka kono? Bu Asper unjal ambegan landhung.  Karmini barang ya ora ana katon, wiwit sadurunge Hartini karo Harmana teka mau Karmini metu pamit arep sembahyang neng Mushalla Rumah Sakit, nanging nganti saiki kok ya durung bali mrono?. Bu Asper wiwit gelisah.

 

Bagus ora nggagas yen Ibune lagi gelisah mikirne dheweke lan sisihane, merga Bagus lagi wae nemokne Karmini sing mau dikira ilang. Lan bareng dikandhani dening Pak Yunus yen Karmini mau kober jagongan karo Bu Ningrum neng plataran Rumah Sakit lan jarene sambat sirahe ngelu merga ketagihan kopi, Bagus dadi kaget. Bagus ngerti nek Karmini kuwi selawase urip ora tau ngombe kopi, dadi mokal yen nganti sirahe ngelu, merga sedina durung ngopi.

 

"Panjenengan olehe pethuk Ibune Cah-cah neng ngendi Mas?" Bagus sepisan maneh takon marang Pak Yunus.

 

"Neng latar, cedhak plawangan mlebu kana kae lho" wangsulane Pak Yunus "wong ditakoni Dhik Ningrum mangsuli nek Bu Asper wis rada sehat, malah kandha nek sing neng kamar ana mBak Tien karo Mas Har barang, banjur mBak Karmini kandha nek sirahe ngelu ketagihan kopi ngono".

 

"Ya wis Mas Matur nuwun" Bagus nyauti rembug banjur ditutugne kandha "njajal tak golekane nyang warung ngarep Rumah Sakit kae, mbok menawa leren neng kana".

 

Muni ngono kuwi Bagus karo mangkat mlaku, Pak Yunus ya banjur ngetutne neng mburine. Karo mlaku Bagus oleh dudutan, yen mau sadurunge mlebu neng kamare ibune, mBak Tien mesthi wis luwih dhisik kepethuk Karmini, mbuh nyang ngendi. Kanthi dhasar ndelok watak lan pakulinane Hartini, Bagus wis wani mesthekne nek Hartini wis nguman-uman sisihane karo pandakwa sing nglarakne ati. Banjur Karmini milih ora mbalik menyang kamare Bu Asper merga neng kono ana mBak Tien karo Mas Har.

 

"Mas Bagus....." Bu Ningrum nyeluk Bagus sing mlaku sajak kesusu ditutne Pak Yunus kuwi. Bagus noleh nyawang sing nyeluk jenenge, lan atine dadi krasa padhang bareng weruh Karmini lagi lungguh awor karo Bu Ningrum neng plawangan dalan  mlebu Rumah Sakit.

 

"Awakmu mau kepethuk mBak Tien karo Mas Har ta?" ora nganggo adangiyah Bagus langsung nakoni sisihane.

 

Karmini mung manthuk, ora bisa wangsulan. Bagus nggeget untune, atine panas ora nrimakne bojone disewiyah dening mBakyune dhewe.

 

"Pancen wong kae wis kebacut tenan kok" kandhane Bagus karo nggereng "ya wis, ayo mbalik neng kamare Ibu maneh, setan loro kae wis minggat kabeh kok".

 

"Nek ngendikan mbok sing sae ta Mas, boten sae nek kapireng tiyang sanes" Karmini nyauti kandhane Bagus "lha nek Den Ayu kalih Den Har mpun kundur, ingkang ngancani Ibu sinten? kok panjenengan malah mriki niku?".

 

"Ibu dhewekan" wangsulane Bagus "lha aku rak ya bingung, jare awakmu mung nyang mushalla kok gak mbalik-mbalik. Aku ya ora nggagas nek awakmu kepethuk buta cakil, tujune iki mau Mas Yunus ngandhani aku, jare awakmu ngelu ketagihan kopi?".

 

"Sampun, sak niki mangga wangsul dhateng kamar, mesakaken Ibu namung piyambakan, mengke nek ngersakaken napa ta napa rak boten wonten ingkang saged didhawuhi" kandhane Karmini ora nanggapi tembunge sing lanang malah ngajak bali menyang kamare Ibune.

 

"Aku tak ya melu menyang Kamar ya Mas Bagus?" Bu Ningrum nrambul gunem "wong mau durung kober salaman karo Budhe Asper, kesusu melu pamit mBah Mantri Guru".

 

"Iya mBak" wangsulane Bagus "mangga bareng-bareng mrana, mangga Mas Yunus".

 

Wong papat kuwi banjur bareng mlaku, balik menyang kamar papan dirawate Bu Asper. Sauntara kuwi, Bu Asper sing dhewekan neng kamar dadi sansaya gelisah. Penggalihe bingung, nguwatirake Bagus lan Karmini, sing dienteni nganti suwi ora bali-bali. Ana rasa anyel marang putrane sing mbarep, ya merga saka omongane Hartini sing wis gawe laraning atine Bagus, Bagus banjur nglungani. Nanging kok ya suwi temen? ketoke bocah kuwi durung ngerti nek mBakyune wis rada suwe olehe bali. Gek Karmini brang iki mau ya banjur menyang ngendi? apa banjur kepethuk Bagus terus dijak bali nyang omah?. Bu Asper sansaya gelisah, mustakane krasa ngelu maneh.

 

"Assalamu'alaikum" dumadakan lawang kamar dibukak saka njaba. Bu Asper ndengengek mirsani sing uluk salam. Penggalihe sakala dadi padhang maneh, sing mbukak lawang jebule Bagus ditutne Ningrum sak bojone, lan sing neng mburi dhewe Karmini.

 

"Alaikum salam" Bu Asper wangsulan.

 

"Kula ingkang sowan Budhe" Bu Ningrum karo Pak Yunus nyedhak banjur nyalami Bu Asper karo matur "Budhe Asper enggal dhangan inggih Budhe".

 

"O alaaah Ningrum ta?" Bu Asper wangsulan karo mesem seneng "iya, iki Budhe wis sehat kok, upama dhek esuk ki gak konangan Heru terus digawa mrene ya embuh".

 

"Inggih Budhe" Pak Yunus melu omong "ketingale Budhe niku sayah nanging boten diraosaken".

 

"Ketoke ya ngono Nak Yunus. Kono padha pinarak dhisik kono" Bu Asper ngendika ngacarani supaya Bu Ningrum karo Pak Yunus lenggah. Karmini banjur nyedhaki maratuwane karo matur :

 

"Ibu wau sampun dhahar punapa dereng? Obate sampun diunjuk?"

 

"Awakmu kuwi piye ta nDhuk?" Bu Asper genti ndangu Karmini "lha Ibu dhahar ki banjur sing ndulang sapa? wong awakmu ora eneng ngono kok?. Ayo Ibu didulang tak dhahar terus mengko ndang ngombe obat, ben bisa terus leren".

 

"Injih Ibu, nyuwun pangapunten wau kula nembe medal" wangsulane Karmini karo njupuk panganan jatah saka Rumah Sakit arep dienggo ndulang Bu Asper. Olehe dhahar Bu Asper katon krasa seger, jatah saka Rumah sakit kanggo makan malam kuwi bisa dientekne kabeh. Banjur Karmini njupuk obat sing arep diunjuk Bu Asper kanggo bengi kuwi.

 

ana candhake.

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 19

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

19.

Bagus nguntabne tamu-tamu sing padha bezuk kuwi karo melu metu saka kamar. Nganti tamu-tamu kuwi adoh olehe mlaku, Bagus durung bali mlebu maneh. Malah banjur mapan lungguh neng kursi Rumah Sakit sing ana teras. Bagus ngerti nek olehe pamitan wong-wong mau amarga rumangsa ora kepenak krungu olehe rembugan antarane Bu Asper karo Sri Hartini sing ngomongne dheweke karo sisihane. Bagus lagi nggagas, ya gene Karmini wiwit mau durung bali menyang kamar maneh? Kamangka mau pamite mung arep sembahyang neng Masjid Rumah Sakit, kok wiwit mau nganti bubar adzan ngisak durung bali? Ana apa iki?. Atake, mau Karmini wis kepethuk karo Harmana lan Hartini?  Banjur Karmini diunek-unekne kaya padatan nek Hartini ketemu karo dheweke ngana kae?.

 

Sing dikuwatirake Bagus ngono kuwi, meh padha karo sing dipikir salah siji saka tamu sing lagi wae pamitan mau, ya iku Bu Ningrum karo kakunge, sing olehe teka ing kamare Bu Asper luwih keri tinimbang wong-wong liyane klebu karo Hartini lan bojone. Malah mau gandheng pas Bu Ningrum karo Pak Yunus mlebu, Bu Asper lagi asyik ngendikan karo  Hartini, Pak Yunus karo Bu Ningrum ora wani nyedhaki Bu Asper dhisik lan milih nyalami Bagus, banjur melu lungguh awor tamu-tamu sing teka luwih dhisik. Mau Adhine Dokter Heru kuwi sadurunge mlebu menyang kamare Bu Asper kober kepethuk karo Karmini neng Plataran, lan miturut panyawange Bu Ningrum Karmini olehe mlaku ketok rada beda. Mau Karmini ngaku nek lagi mumet sirahe merga durung ngombe kopi, nanging bareng digathukne karo olehe rembugan Hartini karo Bu Asper sing dirungokne mau, sajake sadurunge mlebu menyang kamare Ibune Hartini luwih dhisik kepethuk karo Karmini lan ndadekne Karmini ora gelem balik menyang kamare maratuwane.

 

"Mandheg neng kene dhisik sedhela Mas, Aku arep matur sethithik ......" Bu Ningrum ngomong alon marang kakunge.

 

"Ana apa?" Pak Yunus takon karo ngendhegne lakune, sauntara wong liyane bablas olehe padha mlaku arep menyang parkiran marani mobile.

 

"Aku kok kepikiran karo mBak Karmini ta?" wangsulane Bu Ningrum .

 

"Uwis pora sah diomong, kuwi dudu urusane awake dhewe" Pak Yunus ngandhani sisihane.

 

"Dudu bab sing dadi rembugan antarane Bu Asper karo mBak Tien mau Mas" Bu Ningrum nggenahne karepe "mBak Karmini mau kandha nyang awake dhewe nek mung arep golek kopi, kok nganti suwe ora bali-bali? gek mau pas arep tak takoni, rumangsaku ana sing aneh karo mBak Karmini. Atake mau bar tukaran karo mBak Tien Mas? Terus mBak Karmini bablas mulih ora wani mbalik nyang kamar maneh?. Tukaran sing ora diweruhi dening Mas Bagus?".

 

"Tukaran ya ben neh" Pak Yunus wangsulan "kuwi rak urusane kana dhewe, awake dhewe ora sah melu-melu mundhak kleru".

 

"Sing tak pikir ngene lho Mas, atake Mas Bagus nggoleki sisihane? merga dienteni nganti suwi ora mbalik-mbalik?. Mengko nek Mas Bagus bingung rak ya mesakne ta Mas?" kandhane Bu Ningrum maneh.

 

"Lha banjur terus piye?" Pak Yunus takon .

 

"Panjenengan mbalik Mas, Mas Bagus panjenengan kandhani nek mau awake dhewe kepethuk mBak Karmini neng latar, jare arep golek kopi ngono" Bu Ningrum ngongkon kakunge supaya ngandhani Bagus "nig alon-alon wae, aja nganti mBak Tien krungu. Ngono wae, aku tak ngenteni neng ngarep kono".

 

Pak Yunus banjur mbalik arep nemoni Bagus kaya sing diprentahne garwane, sauntara Bu Ningrum nerusne olehe mlaku arep ngenteni Pak Yunus neng plawangan dalan metu saka Rumah Sakit. Nanging dumadakan Bu Ningrum weruh, Karmini lagi lungguh, neng cedhak plawangan dalan mlebu. Gageyan Bu Ningrum banjur nyedhaki .

 

"Sampun ngopi mBak?" Karmini sing lagi nglamun ora ngerti nek Bu Ningrum wis lungguh neng jejere karo takon. Karmini kaget banjur noleh, nyawang sing nakoni.

 

"Oh, Bu Ningrum ta? sampun kepanggih Ibu Bu?" Karmini wangsulan karo suwara gagap.

 

"Sampun, Lha mBak Karmini kok taksih teng mriki? nyegat sinten?" Bu Ningrum takon maneh.

 

"Boten nyegat sinten-sinten kok, anu mumpung ingkang ngancani Ibu kathah, kula medal riyin pados hawa njawi sing radi seger" wangsulane Karmini dora sembada.

 

"Oh, nggih nek ngoten kula tak tumut pados hawa seger teng mriki" Bu Ningrum mangsuli karo mesem.

 

Karmini ngrasa ana sing aneh karo tembung sing lagi wae dikandhakne Bu Ningrum kuwi. Nanging Karmini mung meneng, malah banjur thukul pikiran anyar ing uteke. Karmini arep njaluk tulung supaya ngandhani Bagus yen karmini arep bali menyang omah dhisik, lan mengko olehe bali Karmini arep nunut bareng karo Bu Ningrum karo Pak Yunus.

 

"Mangke Bu Ningrum kundur dhateng Kedunggalar napa taksih badhe wonten acara sanes?" Karmini miwiti takon.

 

"Nggih terus wangsul mBak, wonten punapa ta ?" Bu Ningrum wangsulan banjur ngenti takon.

 

"Anu, menawi pareng kula badhe ndherek nunut wangsul" kandhane Karmini "nanging badhe pamitan Bapake Arka rumiyin ajrih, teng mrika enten Den Ayu Tien. Pripun nggih ?".

 

"mBak Karmini badhe wangsul sareng kula? Nggih, kleresan malah kula wonten sing ngancani" wangsulane Bu Ningrum semanak "nek mbak Karmini badhe matur dhateng Mas Bagus pekeet mergi enten mBak Tien, mengke Mas Yunus kula criyosane ben mamitne mBak Karmini teng Mas Bagus".

 

Sauntara Bu Ningrum ngenteni Pak Yunus sing lagi nemoni Bagus, neng kamare Bu Asper sing ditunggoni Hartini karo Harmana sambat yen ngantuk banget lan ngendika nek kepengin enggal sare.

 

"Keneng pengaruhe obat, Ibu ngantuk banget" ngendikane Bu Asper marang hartini lan Harmana "saiki ibu kepengin enggal bisa sare".

 

"Inggih Bu" sing mangsuli Harmana "kagem sare kemawon, Ibu mbetahaken istirahat ingkang cekap".

 

"Ibu sare mawon sak niki, Tien kalih Mas Har tak wangsul riyin, mengke perawat-perawat kula criyosane supados sakedhap-sakedhap Ibu dipun tingali".

 

"Iya, nek mulih neng dalan sing ngati-ati" wangsulane Bu Asper karo ngeremne mripate.

 

Harmana karo Hartini banjur metu arep mangkat bali. Sawise tekan jaba, dumadakan Hartini kelingan, mau kayane dheweke weruh klebat lan krungu suwarane Bagus. Nanging wonge saiki ana ngendi?. Satemene sing kumlebat neng pikirane Hartini meh padha karo sing ana pikirane Harmana, kekarone lagi sadar yen mau wis weruh lan krungu suwarane Bagus. Nanging wong loro kuwi padha olehe meneng, ora ngandhakne sing lagi dipikir marang sisihane. Malah banjur padha daya-daya anggone mlaku menyang parkiran marani mobile.

 

Bareng karo Harmana lan Hartini mlaku menyang parkiran, Bagus lagi wae metu saka Mushalla Rumah Sakit nggoleki Karmini nanging ora ketemu. Saka kadohan Bagus ngingeti mBakyu lan Mase Ipe kuwi nanging ora suwe, merga dumadakan Pak Yunus mara nyedhaki, banjur karo bisik-bisik Pak Yunus ngandhani nek mau bubar kepethuk Karmini neng latar Rumah Sakit cedhak plawangan mlebu, jarene arep golek kopi.

 

ana candhake.

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 18

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

18.

Karmini lungguh ijen, gegere disendhekne neng cagak pager Rumah Sakit, karo pikirane nglambrang tekan ngendi-endi. Sok ngonowa, jroning ati Karmini isih rumangsa matur nuwun marang Gusti Allah dene isih kaparingan eling. Saupama mau nganti lali banjur tangane kumlawe, kira-kira pancen ya ana rasa marem nanging rasa marem kuwi mesthi kudu dituku klawan rasa getun sing ora ana enteke. Kajaba bakal urusan karo Polisi, Karmini uga ora bisa nggambarake sepira susah, sedhih, duka lan lara wirange  Bu Asper, yen nganti pirsa putra putrine sing pambayun babak bundhas dipilara dening mantune sing lagi dina mau dilorohi. Lan bakal bener-bener kedadeyan karo apa sing dadi pandakwane Hartini marang dheweke, yaiku yen sing dadi jalaran gerahe Bu Asper kuwi merga kelakuwane Karmini.

Nanging Karmini dadi bingung, saiki kudu kepriye? Arep bali, genah dhuwite keri Tas sing ana jero kamar papan dirawate Bu Asper lan genah mokal yen dheweke bali mrana saprelu njupuk dhompete. Hartini genah nek bakal mawuk-mawuk ora karuwan, neng ngarepe Bu Asper lan wong-wong liyane. Lan kang mangkono mau genah nek ora ana apike babar pisan. Karmini mung duwe pangarep-arep muga-muga, Bagus ora bingung merga dheweke sing pamit nyang Mushalla kok ora bali-bali. Muga-muga Bu Asper ora nakokne dheweke menyang ngendi. Lan Muga-muga Hartini karo bojone ndang cepet bali, merga nek nganti kepethuk maneh dheweke neng Rumah Sakit kene, Karmini kuwatir ora bisa ngampet ubaling kanepsone.

 

Sauntara Karmini lungguh thenger-thenger nek Buk Rumah Sakit, sing ana kamare Bu Asper lagi padha jagongan gayeng. Wong-wong sing padha bezuk lagi ngobrol karo Bagus. Bareng wis padha weruh yen kahanane Bu Asper wis katon luwih apik, wong-wong ya padha seneng. Merga mau kondhange kabar sing sumebar, jare Bu Asper dhawah kantaka neng kamar mandhi, nganti digawa menyang Ngawi durung emut.

 

Luwih gayeng maneh bareng Hartini karo Harmana teka, putra mbarepe Bu Asper sak mantune kuwi banjur sungkem.Nyuwun pangapura, jalaran nadyan olehe ngabari Dokter Heru neng Kantor durung pati awan, nanging gandheng isih kudu ngrampungne gaweyan sing wigati, lagi bisa menyang Rumah Sakit bengi kuwi.

 

"Lha nek pancen repot ya ora apa-apa" wangsulane Bu Asper ngenaki rembug "wong Tiok karo Vero ya lagi wae bali saka kene, mau  jam papatan olehe teka. Ketoke Ibu sesuk utawa sesuke wis dikeparengne kundur kok, dadi ora sah padha kuwatir".

"Inggih Bu" Hartini semaur alon "sokur ta nek Tiok napa mpun mriki siang wau, tujune perawat mriki niki sami apal kalih Mas Heru, dados mesthine nggih sami migatosaken dhateng Ibu".

 

"Iya, sing durung ketok ki kari Evie dhewe" Bu Asper ngendika maneh "ya ora apa-apa jeneh Evie ki omahe ya rada adoh, mbuh wis eneng sing ngabari mbuh durung".

 

Bareng Bu Asper nyebut jenenge Evie Hartini rada kaget, banjur nyawang bojone karo takon :

"Mau Evie piye Pah?"

 

"Iya?" Harmana melu kaget "Papah mau lali Mah, pas arep nelpon Dhik Sugeng mau ndelalah ana tamu, terus klendran, dadi Dhik Sugeng karo Dhik Evie durung padha ngerti yen Ibu ngamar neng kene".

 

"Dhuh, Papah ki jane piye ta? Kok bisa-bisane klendran lho?" Hartini guneman suwarane keprungu nek lagi cuwa atine.

 

"Ya uwis, ora sah padha udur" Bu Asper ngendika maneh "sing ora kekabaran ya ora apa-apa, wong Ibu ya wis ora apa-apa ngene lho?".

 

"Inggih Bu, Tien nyuwun pangapunten" wangsulane Hartini karo ndhingkluk ngrumangsani lupute.

 

"Ya ora apa-apa, sing baku kabeh sehat. Ibu wis seneng nek krungu putra-putrane padha sehat kabeh, padha rukun karo kulawargane dhewe-dhewe, uga ora padha tukaran karo padha-padha sedulure, kuwi wae wis cukup kanggone Ibu" ngendikane Bu Asper sabanjure.

 

"Inggih Bu, menawi para putranipun Ibu sedaya sami tansah ngugemi piwucalipun Ibu miwah sawargi Bapak, ketingalipun namung kantun Bagus piyambak ingkang dereng purun sadar. Nanging Ibu sampun sekel ing panggalih, ingkang dereng sadar kantun satunggal boten sisah dipun lebetaken manah, benjing-benjing menawi radi longgar kula kandhanane malih murih enggal kaparingan sadar" Hartini wangsulan sajak ngati-ati banget, najan suwarane alon nanging bisa dirungokne wong-wong sing ana kamar kono, klebu Bagus lan wong sing padha bezuk. Sajake Hartini karo bojone mau ora weruh yen Bagus lungguh neng klasa awor wong-wong sing lagi padha bezuk Ibune.

 

Krungu gunemane Hartini sing kaya ngono kuwi mau Bagus rada ora kepenak sajroning atine. Nanging Bagus milih ora nanggapi, jalaran dipikir nanggapi omongane Hartini ngono kuwi cetha yen akeh rugine dibandhing karo bathine.

 

"Tak jaluk kowe aja gething karo Bagus ya?" Bu Asper ngendika maneh marang Hartini "Kowe durung ngerti, Bagus kuwi putrane Ibu sing becik, ora kok durung sadar kaya sing kok kandhakne mau".

 

"Inggih Bu" Hartini wangsulan karo suwara sing rada dhuwur "kula nggih ngertos Bagus niku adhik kula, putranipun Ibu kaliyan Bapak, dhasaripun lare ingkang sae, namung kuciwanipun sakedhik gampil kenging godha. Nanging bakenipun Bagus punika sae, namung nembe kenging godhanipun lare estri ingkang boten gadhah isin, boten sumerep ing reh tata krami, boten ngrumaosi andhaping drajatipun. Nanging Ibu boten sisah  menggalih awrat bab punika, kula janji dhateng Ibu Bagus badhe kula kandhani ngantos saged wangsul mlampah ing margi ingkang leres malih".

 

Bu Asper ketok ngencangne alise mireng ature putra pambarepe sing mangkono kuwi. Banjur kendel, penggalihe lagi arep nata ukara kanggo mangsuli tembunge Hartini sing kebak rasa sengit marang Karmini kuwi.

 

Wong sing padha bezuk melu kaget campur gumun krungu omongane Hartini sing keri dhewe kuwi. Kabeh padha mandeng marang Bagus karo sorot mripat sing kebak pitakonan. mBah Mantri Guru Mur sing yuswane wis rada sepuh nanging isih katon kiyeng , nyedhaki Bagus karo bisik-bisik supaya diaturne menyang Bu Asper yen sing padha bezuk arep pamitan. Kang mangkono mau ditindakne dening mBah Mantri, jalaran rumangsa ora kepenak melu ngrungokne rembugan sing kudune winates ora kena dingerteni dening wong liya.

 

"Inggih, inggih mBah Mantri" wangsulane Bagus grapyak semanak, banjur diterusne matur marang Ibune karo suwara sing rada seru "Ibu, punika mBah Mantri kalih sedherek-sedherek ngersakaken badhe kundur".

 

Bu Asper sing lagi nata ukara sajroning penggalih dadi buyar angen-angene, banjur ngendika paring wangsulan :

"Oh, Mas Mantri arep kundur? Inggih, inggih Matur nuwun lho Mas Mantri lan sedherek-sedherek kula sedaya, nyuwun pangapunten sampun damel repotipun Mas Mantri lan sedherek sedaya".

 

"Inggih mugi-mugi enggal dhangan, wangsul sehat kados wingi uni mBakyu" mBah Mantri Guru makili wong-wong liyane mangsuli pangandikane Bu Asper "sampun inggih mBakyu, Nak Har, Nak Tien lan Nak Bagus, kepareng kula sakanca nyuwun pamit wangsul".

 

"Inggih, mBah Mantri matur nuwun" Bagus sing wangsulan.

 

ana candhake.

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 17

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

17.

Pas Karmini mlaku menyang Mushalla neng lorong Rumahsakit dheweke weruh, tangga-tanggane Bu Asper. Ketoke arep padha bezuk, Karmini api-api ora weruh terus bablas olehe arep menyang Mushalla. Pikire, mengko wae nek bar sembahyang melu nemoni. Tujune wong-wong mau ya ora ngingeti Karmini, dadi ya ora ana sing aruh-aruh. Ora mung butuh arep sembahyang thok, Karmini ya nunut adus pisan neng kamar mandhi Mushalla kono, dadi bar sembahyang awake isih krasa seger. Bubar sembahyang Karmini enggal-enggal mbalik maneh menyang kamar panggonane Bu Asper dirawat. Olehe mlaku ora ngingeti ngendi-endi, karo ndhingkluk ngener tumuju papan sing dituju. Lagi ndengengek nalika wis meh tekan ngarep lawang kamare Bu Asper. Sepira kagete atine Karmini, nalika dheweke pas ndengngek nyawang mengarep dumadakan panyawange tatapan karo mripat loro sing uga nyawang dheweke, kanthi panyawang murup ngandhut kanepson lan rasa gething semu gila marang Karmini. Karmini mandheg, ora nerusne lakune, sawuse genah sapa sing nguwasi marang dheweke, banjur ndhingkluk ora kumecap apa-apa.

 

"Arep ngapa kowe mrene?" Hartini, wong sing mau nguwasi Karmini karo sorot mripat sing murup nakoni Karmini.

 

"Nyuwun pangapunten Den Ayu....."  Karmini wangsulan alon nanging cetha dirungokne "kula nembe saking Mushalla....".

 

"Aku gak takon kowe saka ngendi" wangsulane Hartini galak, najan suwarane ora banter "isih kurang lega rasaning atimu? Iya, isih arep kok sengkakne ben niyatmu enggal bisa kasembadan? Dahasar anak lonthe".

 

Krungu tembung sing kasar lan ngarani nek simboke lonthe, Karmini kaya dadi krasa panas kupinge. Sirahe diangkat, Sri Hartini disawang wani, karo lambe sing kedher ngampet ubaling geni sing ngobong pangrasane Karmini wangsulan :

 

"Nuwun sewu, Den Ayu kenging ngina lan nyepelene kula, Karmini boten badhe napa-napa, nanging Den Ayu sampun nyenggol-nyenggol tiyang sepuh kula sing boten ngerti napa-napa.......".

 

"Kowe ora trima ya? Ora trima merga tak arani anak lonthe? Pancen simbokmu kuwi Lonthe, nek ora trima arep ngapa kowe?. Aku mung omong sing sabenere wae, kowe wis nesu arep wani karo aku? Apa rumangsamu atiku ora lara? Merga klakowanmu Ibuku dadi gerah nganti mlebu Rumah Sakit iki? Nek kupingmu ora budheg, matamu ora picek, kowe ngerti sing ndadekne Ibu nganti tensine munggah dhuwur, malah jarene Mas Heru mau ana tandha-tandha gejala stroke barang, kuwi merga Ibu ngempet rasaning penggalihe nggone menggalih Bagus sing merga kena plengket pengasihane Simbokmu sing tandhak tayub kae, Bagus dadi bubrah pikirane ngeboti kowe tinimbang sedulur lan wong tuwane.......".

 

"Mangke rumiyin Den Ayu......" Karmini nggeget untune, driji-driji tangane wiwit dikepelne. Arepa kaya ngapa, Karmini kuwi biyen jaman sekolah iya tau melu pelajaran ekstra kurikuler, Pencak Silat sing diwulangake ing sekolahane, Karmini wis kasil katut disahne dadi Warga Persaudaraan Setia Hati Terate, sing salah sijine mulangake ora niyat golek musuh, nanging yen kepethuk tan bakal mingkuh  (musuh tidak dicari bila bertemu tak akan lari). Sore kuwi, ora kedhisikan ngimpi apa-apa, dumadakan ana wong teka ing ngarepe, nguman-uman tanpa pawadan, ngundamana golek perkara. Karmini eling jati dhirine, nadyan tinitah wadon ora ateges kudu mung dadi Kembang Mlathi sing arum gandane, nanging kudu bisa dadi mawar sing bisa migunakake eri sing tuwuh ing ragane, kanggo mbela kahurmatane.

 

"Gak sah kakehan gunem sing tanpa guna" dumadakan Sri Hartini nggetak "aku wis ngerti, tekamu mrene api-api arep nuduhne nek duwe rasa kawigaten marang wong tuwane Bagus ta? Ben wong-wong padha kapusan banjur ngarani kowe kuwi wong sing duwe budi luhur, sanajan ora diakoni dadi mantune, nanging bareng Ibu gerah kowe isih gelem tilik ? . Tujune konangan aku, upama kowe kebacut mlebu lan Ibu nganti pirsa rerupanmu sing njejemberi kuwi, tan wurunga bakal nambahi santer gerahe Ibuku. Saiki kowe milih minggat saka kene, apa ndadak ngenteni tak celukne Satpam supaya ngrangket kowe?".

 

Meh wae, tangane Karmini kumlawe arep napuk lambene Sri Hartini. Nanging dumadakan, wewayangane Harmana bojone Sri Hartini sing Perwira Polisi kuwi liwat ing angen-angene. Karmini dadi mikir, nek nganti kedadeyan dheweke nibakne tangane marang Sri Hartini lan kedaden tukaran, kira-kira ora nganti sapanginang Hartini mesthi wis rubuh njebabah ndhepani lemah, nanging buntute bakal dadi dawa. Arepa dheweke rumangsa bener, nanging bisa wae Harmana tetep luwih milih ngrewangi bojone, Karmini mesthi bakal dirangket, dikecrek tangane dadi tahanan. Lan ing alam maya, Karmini dumadakan weruh wewayangane Karmin Bengkring, Bapak-e, lagi lungguh karo drijine mipili kawat siter, disamb karo ura-ura :

 

Dedalane guna lawan sekti,

kudu andhap asor,

wani ngalah luhur wekasane,

tumungkula lamun den dukani,

bapang disingkiri,

ana catur mungkur.

 

Sanajan uran-uran kuwi jarene kanggo sangune sing arep suwita utawa ngabdi, nanging uga cocog yen ditujokne marang Karmini sing lagi berjuang mbangun Rumah Tangga karo Bagus. Supaya anggone urip karo Bagus bisa nurunake anak-anak sing becik, kudu andhap asor lan kudu wani ngalah murih ing tembe bisa antuk drajat sing luhur, yen ora dheweke ya tibaa marang anak-anake. Luwih becik tumungkul nalika nampa deduka, wektu kuwi dheweke kudu weruh arepa dikaya ngapa, Hartini kuwi sedulur tuwane Bagus, sisihane, guru sing dibekteni. Dadi kudu nyingkiri bapang, utawa pepalang sing bisa murungake gegayuhane lan luwih becik mungkur ora ngladeni caturane Hartini sing nek diladeni bakal nuwuhake brahala.

 

Alon-alon tangane sing ngepel lan wis arep digunakne kanggo napuk Hartini kuwi diudhunke. Karo ndhingkluk Karmini mbalikne adhepe, banjur ngalih ninggalne Hartini sing isih katon abang mangar-mangar praupane. Lakune Karmini nadyan alon nanging ora noleh ngiwa lan ora noleh nengen, bablas tumuju lawang metu saka Rumah Sakit.

 

"Lho kuwi rak mBak Karmini garwane Mas Bagus ta?" dumadakan nalika lakune Karmini wis teka plataran Rumah Sakit, ana wong aruh-aruh. Karmini ndengengek, nyawang wong sing nglorohi dheweke. Bu Ningrum karo Pak Yunus, mesem semanak karo nyawang Karmini. Bu Ningrum kuwi Guru ing SMA Negeri Ngawi, isih kapernah adhine Pak Dokter Heru, let siji.

 

"Oh, Bu Ningrum ta? kula wau boten ngertos" Karmini mbales wangsulan karo mesem.

 

"Kados pundi kabaripun Keng Ibu ?" Bu Ningrum takon "niki wau kula rak dikabari Mas Heru, nek Bu Asper dirawat  teng VIP Nomer kalih sing nenggani mBak Karmini, ngoten".

 

"Inggih Bu Ningrum" Karmini wangsulan "alhamdulillah kawontenanipun sampun radi sae, ketingalipun kantun nengga akase mawon, sampun kersa dhahar, ngunjuk lan endikanipun ugi sampun kathah. Mangga menawi badhe tuwi, wau Mas Tiok kaliyan mBak Vero nembe mawon kundur, sak niki ingkang nembe rawuh Den Ayu Sri Hartini kaliyan garwanipun. Nyuwun pangapunten kula badhe pados kopi dhateng wande rumiyin, kadhung ketagihan ngeten niki, nek mboten enggal diombeni mumete boten mantun-mantun".

"Oh, inggih mBak" Bu Ningrum wangsulan karo ngguyu "mangga menawi makaten, kula kalih Pak-e tak mrika rumiyin".

 

"Inggih Bu, Nyuwun pangapunten" wangsulane Karmini sing banjur lungguh neng buk plawangan Rumah Sakit. Karmini bingung, mau dhompete dilebokne tas awor saline sing diseleh neng ngisor amben sing kanggo sare Bu Asper. Dadi upama arep bali Karmini ya ora bisa, merga kajaba Angkota jurusan Sidowayah ya wis ora ana, dheweke ya ora nggawa dhuwit babar pisan.

 

ana candhake.

 

MAWAR BIRU ING PINGGIR JURANG 16

 

cathetan cekak kanggo ni made siti asih

 

dening : Bapakne Lintang

 

16.

Vero lan Tiok wingi kae pas dolan nyang omahe Karmini, wong loro kuwi isih krungu nek anggone Karmini nyebut maratuwane isih nganggo sebutan "ndara putri" lan ora krungu nganggo sebutan "Ibu", lha kok iki mau nganggo sebutan Ibu, kamangka malah ana sacedhake Ibune. Tiok nggagas, apa kira-kira mau Ibune wis ngandhani Karmini kaya olehe ngandhani wingi supaya ora nyeluk dheweke nganggo sebutan Den, nanging dikongkon ngganti nganggo sebutan Mas, merga Karmini kuwi sisihane Bagus, adhine. Tiok, bali nyawang marang Ibune maneh, merga Bu Asper ngendika, nakokne bojone Bagus.

 

"Lha bojone Bagus mau wis bali ta Yok?" sanajan pitakonan kuwi ditujokne marang Tiok, nanging wong sakamar krungu kabeh merga pancen ya suwarane Bu Asper keprungu cetha.

 

"Wonten dhawuh punapa Ibu? kula wonten mriki?" durung nganti Tiok wangsulan Karmini wis ngadeg nyedhaki maratuwane karo guneman.

 

"Tak kira nek wis bali, wong mau awakmu omong nek arep gentenan karo Bagus" wangsulane Bu Asper "gek Bagus ya wis teka".

 

"Dereng kok Ibu" Karmini nyauti gunem, banjur nari maratuwane "niki wau mBak Vero ngasta buwahh-buwahan, Ibu ngersakaken dhahar Apel punapa Jeram ?"

 

"Iya aku ya wis ngerti, anu aku oncekna apel wae tak nggene nambani paite ilat" Bu Asper kandha kepengin dhahar apel, banjur ditutugne ngendika kaya ditujokne marang awake dhewe "sak jane aku kepengin mengko bengi kuwi dikancani Bagus karo Karmini.......".

 

"Inggih Buk" Bagus sing uga krungu olehe grenengan ibune gage nyaut karo ngadeg nyedhak "mengke Ibune Arka kersane boten wangsul, tiyang kala wau mBahe nggih empun ngandhani kula murih Ibune Arka boten wangsul rumiyin".

 

"Lha jaremu Ibune Arka kuwi nek esuk ngiderne dagangan tempe neng pasar? lha nek dikon nunggoni aku, sing ngiderne tempene banjur sapa?" Bu Asper takon.

 

"Mangga Ibu, kula aturi dhahar apelipun" Karmini sing wis rampung ngonceki apel lan diiris cilik-cilik diwadhahi lepek, disandhingi garpu cilik, dicedhakne menyang Bu Asper .

 

"Ibu dulangen ta nDhuk" wangsulane Bu Asper mundhut supaya didulang "gajege sak jege dadi mantuku, awakmu ki rak durung nate ndulang Ibu ta?"

 

"Injih Ibu" wangsulane Karmini alus, karo mbatin "aja maneh kok ndulang, dilorohi wae lagi dhek esuk kuwi kok".

 

Tiok karo bojone sing weruh lan ngerti owah-owahan slagane Bu Asper marang Bagus lan Karmini padha manthuk-manthuk. Ana rasa aneh nggremeti dhadhane. Wong loro kuwi ora kendhat nggone ngingeti Bu Asper sing katon seger olehe dhahar apel sing didulangne Karmini nganggo garpu.

 

"Lha ya, nek awakmu nunggoni aku neng kene, banjur sing ngiderne tempene sapa nDhuk?" ing sela-selane mamah apel, Bu Asper ndangu maneh marang Karmini.

 

"Kala wau Mak-e sampun criyos dhateng Bapakipun Arka, bilih badhe kengkenan Lik Mitun supados ngideraken tempe ingkang kangge benjing enjing kok Bu" wangsulane Karmini.

 

Lawang Kamar dibukak saka njaba, petugas Rumah Sakit ngladekne jatah mangan sore marang pasien. Ditampani Vero banjur diselehne neng meja cedhak ambene Bu Asper. Wektune wis nyedhaki Maghrib, ketitik saka Masjid sacedhake Rumah Sakit wis keprungu suwarane wong maca Kitab Suci Al-Qur'an. Tiok nyawang Bagus karo takon :

 

"Dadi mengko awakmu karo Ibune Arka ora mulih?"

 

"Iya Mas" wangsulane Bagus cekak.

 

"Ya wis nek ngono aku karo mBakyumu tak bali dhsisik, nek ana apa-apa ndang telpon omah, neng ngarepan kono kuwi ana telepon umum koin" kandhane Tiok maneh karo noleh bojone.

 

"Ya" sepisan maneh Bagus mung wangsulan cekak.

 

"Sik Pa, aku tak metu sedhela nyang Kantin ngarepan kono kuwi, golek ngge dhahar Dhik Bagus mengko" Vero ngadeg karo pamit menyang Tiok.

 

"Ora sah mBak" Bagus nyaut kandhane Vero "aku mau wis digawani bontot kok karo mBahe, ngge mangan aku karo Ibune Arka mengko, kae ta tak selehne neng rak lemari makan ngisor dhewe".

 

Vero ora sida metu, Tiok banjur ngadeg, ngajak Vero nyedhaki Bu Asper arep pamitan bali dhisik, merga neng omah anak-anake ora ana kancane. Dipamiti Tiok karo Vero, Bu Asper ora akeh olehe wangsulan, mung meling supaya wong loro kuwi neng dalan supaya ngati-ati. Sawuse padha sungkem klawan salim cium tangan, Tiok karo Vero banjur padha metu saka kamar arep bali. Bagus nguntabne nganti tekan njaba .

 

"Sesuk askese Ibu tak urusane" kandhane Tiok marang Bagus karo mlaku.

 

Bagus bali menyang kamar maneh, Karmini isih lungguh neng kursi cedhake Ibune, olehe dhahar apel Bu Asper lagi wae rampung. Suwara adzan Maghrib saka masjid keprungu cetha.

 

"Aku tak nyang Mushalla dhisik" Bagus pamitan marang Karmini "olehe sembahyang gentenan wae".

 

"Inggih Mas" wangsulane Karmini "mengke dijamak takdim kalih dikosor pisan, kersane gampil".

 

"Ya" wangsulane Bagus cekak, karo mlaku metu arep menyang mushalla Rumah Sakit.

 

Bu Asper mirsani putra ragile sing arep menyang mushalla kuwi karo panyawang sing katon seneng.

 

"Bagus ki saiki wis bisa tertib ya nDhuk olehe sembahyang?" Bu Asper ndangu Karmini.

 

"Inggih awit pangestunipun Ibu, Bapak-e Arka sembahyangipun sampun boten nate gothang, sembahyang tahajud inggih radi asring" wangsulane Karmini.

 

"Ya sokur ta nDhuk nek pancen mangkono, sak jege duwe sisihan awakmu Bagus malih dadi sansaya cedhak karo Gusti Allahe" Bu Asper nutugne olehe ngendika "nek wis bali saka Rumah Sakit, Ibu ya arep wiwit sembahyang maneh, wong biyen jaman isih cilik Ibu iki ya tau sinau sembahyang neng Langgare mBah Yahmin. Nek sawargi Bapakmu biyen, sak wise pensiun sembahyange ya rada tertib lho".

 

"Inggih Ibu" wangsulane Karmini sing banjur matur nari maratuwane "Ibu ngersakaken dhahar sak niki terus ngunjuk obatipun ?" .

 

"Mengko sedhela engkas wae, wong lagi wae bubar mangan apel ngono lho?" wangsulane Bu Asper.

 

"Inggih sampun" wangsulane Karmini karo mbenerake kemule Bu Asper sisih ngisor.

 

Sanajan lagi sedina neng Rumah Sakit, nanging kesehatane Bu Asper wis ketok akeh kemajuane. Ora kaya lagi teka dhek esuk mau sing ketok nglumruk tanpa daya, saiki wis wiwit katon seger. Ya kira-kira kagawa saka penggalihe sing ing dina kuwi bisa nemokne rasa bungah, rasa karenan. Putra wuragile sing sasuwene iki dianggep wis mrucut saka gendhongan, luput saka kudangan, jebul anggepane sing ora pati bener. Bagus nyata anak sing bekti marang wong tuwa, Karmini sing sasuwene iki dianggep menungsa sing tanpa guna, sing wis nglorot drajate Bagus, jebul bisa nglungguhake dhirine dadi putra mantu sing bekti lan ngajeni marang maratuwane.

 

Bagus wis bali saka mushalla, ditutne Pak Marsudi karo garwane sing mau kepethuk Karmini neng Mushalla utawa masjid Rumah Sakit, pas Karmini rampung sembahyang ngasar. Sawise nyalami Bu Marsudi lan Pak Marsudi, Karmini pamitan arep sembahyang :

 

"Nyuwun pangapunten, dipun sekecakaken rumiyin lenggahipun, kula badhe dhateng Mushalla rumiyin" .

 

"Iya  Mbak, mangga, aku karo Pake lagi wae saka kana" wangsulane Bu Marsudi .

 

ana candhake.